Interpretacja indywidualna z dnia 13 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-1.4011.378.2023.2.MG

W zakresie kosztów uzyskania przychodów związanych z objęciem udziałów w spółce w zamian za udziały innej spółki.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanych zdarzeń przyszłych w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:

–prawidłowe – w części dotyczącej pytania nr 1 i nr 2,

–nieprawidłowe – w części dotyczącej pytania nr 3.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

Dnia 3 kwietnia 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 31 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Pan pismem z 31 maja 2023 r. (wpływ 6 czerwca 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzeń przyszłych

Jest Pan obecnie wspólnikiem spółki A. sp. z o.o. (dalej jako: „A.”) i posiada Pan 40% jej udziałów. Większościowym wspólnikiem A., posiadającym obecnie 52% udziałów jest spółka B. B.V. („B.”) z siedzibą w Królestwie Niderlandów należąca do grupy kapitałowejC. NV („C.”). Pozostałe8% udziałów posiada Pani K.S. (która jednocześnie z Panem składa analogiczny wniosek o interpretację indywidualną).

Jest Pan polskim rezydentem podatkowym podlegającym w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów – zgodnie z art. 3 ust. 1 updof.

A. posiada siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania (tj. jest polskim rezydentem podatkowym i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych – na podstawie art. 3 ust. 1 updop).

Ze względu na reorganizację grupy, do której należy A., planowane jest przeprowadzenie szeregu transakcji aportu udziałów, w których uczestniczyć będzie Pan i Pani K.S. Celem planowanych transakcji jest uporządkowanie struktury właścicielskiej w ramach grupy C., w taki sposób by osoby zarządzające w ramach grupy C. posiadały udziały w jednym podmiocie, który bezpośrednio lub pośrednio posiada udziały w innych podmiotach grupy. Taka struktura właścicielska została uzgodniona z inwestorem, który nabył udziały w podmiocie dominującym w grupie (…) tj. w C.

Sprzeda Pan część posiadanych udziałów w A. na rzecz B. i rozważa wniesienie części udziałów aportem do B.. Również Pani K.S. planuje sprzedać część posiadanych przez nią udziałów w A. na rzecz B. i rozważa wniesienie części udziałów aportem do B.

Następnie Pan oraz Pani K.S. planują dokonać szeregu transakcji aportu, kolejno:

a.Aport udziałów B. w zamian za udziały w spółce D. BV z siedzibą w Królestwie Niderlandów;

b.Aport udziałów spółki D. BV w zamian za udziały w spółce E. NV z siedzibą w Belgii;

c.Aport udziałów spółki E. NV w zamian za udziały w spółce C. NV z siedzibą w Belgii;

d.Aport udziałów spółki C. NV w zamian za udziały w spółce F.B.V. z siedzibą w Królestwie Niderlandów;

e.Aport udziałów spółki F.B.V. w zamian za udziały w spółce G.B.V. z siedzibą w Królestwie Niderlandów;

f.Aport udziałów spółki G.B.V. w zamian za udziały w spółce H.B.V. z siedzibą w Królestwie Niderlandów;

g.Aport udziałów spółki H.B.V. w zamian za udziały w spółce X.B.V. z siedzibą w Królestwie Niderlandów;

(ww. spółki będą w dalszej części wniosku określane odpowiednio jako „Spółki Nabywające” w odniesieniu do sytuacji, gdy spółki te nabywają udziały od Pana, a każda z osobna jako „Spółka Nabywająca”, natomiast w odniesieniu do sytuacji, gdy udziały ww. spółek są nabywane od Pana w ramach danej transakcji aportu, spółki te będą określane łącznie jako „Spółki Nabywane”, a każda z osobna jako „Spółka Nabywana”).

W przypadku każdej z wymienionych powyżej transakcji aportu, dana Spółka Nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały są nabywane, albo Spółka Nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały są nabywane, zwiększy liczbę udziałów w tej spółce.

Według stanu na dzień każdej z wskazanych powyżej transakcji aportu, wartość rynkowa udziałów danej Spółki Nabywającej przekazanych Panu w zamian za aportu udziałów Spółki Nabywanej oraz wartość rynkowa udziałów danej Spółki Nabywanej będą zbliżone. Innymi słowy, w wyniku przeprowadzenia planowanych transakcji aportu udziałów nastąpi faktyczna wymiana składników majątkowych o takiej samej – według wiedzy zaangażowanych stron – wartości rynkowej. Ponadto, nie otrzyma Pan od danej Spółki Nabywającej żadnych środków pieniężnych w związku z planowaną transakcją aportu udziałów.

Ostatnim etapem planowanej reorganizacji będzie nabycie przez Pana oraz Panią K.S. udziałów w spółce Y. z siedzibą w Królestwie Niderlandów (dalej jako: „Y.”) w zamian za aport w postaci udziałów w spółce X. B.V. Transakcja ta nie doprowadzi do uzyskania bezwzględnej większości praw głosu w spółce X. B.V. przez Y.

Zbywane przez Pana udziały w A. nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów (Pan oraz Pani K.S. nabyli w przeszłości te udziały w drodze umowy sprzedaży).

Przyjęta wartość kosztów objęcia udziałów B., która pozostanie w Pana rachunku podatkowym dla rozliczenia dla celów podatkowych jako koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w przyszłości, nie będzie wyższa niż wartość udziałów w A., jaka byłaby przyjęta przez Pana do rozliczenia dla celów podatkowych jako koszty zbycia udziałów w tej spółce, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

Uzupełnienie wniosku

Wnoszone przez Pana udziały posiadane w spółce A. zostaną przeznaczone w całości lub części na podwyższenia kapitału zakładowego spółki B. (spółki nabywającej).

Spółka B. jest podmiotem wymienionym w załączniku nr 3 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pytania

1.Czy pierwsza z planowanych transakcji aportu, tj. aport udziałów w spółce A. w zamian za udziały w spółce B. będzie dla Pana neutralna podatkowo ze względu na spełnienie wszystkich wymogów przewidzianych w art. 24 ust. 8a i 8b updof?

2.Czy w przypadku drugiej i kolejnych transakcji aportu (z wyjątkiem transakcji nabycia przez Pana udziałów w spółce „Y.” w zamian za wniesienie aportem udziałów w spółce X.B.V.) zastosowanie znajdzie art. 24 ust. 5 pkt 7b updof, a w konsekwencji, gdy nie otrzyma Pan od danej Spółki Nabywającej żadnych środków pieniężnych w związku z planowaną transakcją wymiany udziałów, po Pana stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu równy różnicy między wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywanej otrzymanych w ramach transakcji aportu oraz wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywającej przekazanych Panu w ramach transakcji aportu?

3.Czy powinien Pan ustalić koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia udziałów w spółce X.B.V. (w zamian za objęcie udziałów w spółce Y.) zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 updof w związku z art. 17 ust. 1 pkt 9 updof, tzn. w wysokości wartości wkładu określonej w statucie lub umowie spółki X.B.V., nie niższej od wartości rynkowej tego wkładu na moment wniesienia przez Pana aportu do X.B.V.?

Pana stanowisko w sprawie

W Pana ocenie – w odniesieniu do pytania nr 1 – pierwsza z planowanych transakcji aportu, tj. aport udziałów w spółce A. w zamian za udziały w spółce B. będzie dla Pana neutralna podatkowo ze względu na spełnienie wszystkich wymogów przewidzianych w art. 24 ust. 8a i 8b updof.

W Pana ocenie – w odniesieniu do pytania nr 2 – w przypadku drugiej i kolejnych transakcji aportu (z wyjątkiem transakcji nabycia przez Pana udziałów w spółce „Y.” w zamian za wniesienie aportem udziałów w spółce X. B.V.) zastosowanie znajdzie art. 24 ust. 5 pkt 7b updof, a w konsekwencji, gdy nie otrzyma Pan od danej Spółki Nabywającej żadnych środków pieniężnych w związku z planowaną transakcją wymiany udziałów, po Pana stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu równy różnicy między wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywanej otrzymanych w ramach transakcji aportu oraz wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywającej przekazanych Panu w ramach transakcji aportu.

W Pana ocenie – w odniesieniu do pytania nr 3 – powinien Pan ustalić koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia udziałów w spółce X. B.V. (w zamian za objęcie udziałów w spółce Y.) zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 updof w związku z art. 17 ust. 1 pkt 9 updof, tzn. w wysokości wartości wkładu określonej w statucie lub umowie spółki X. B.V., nie niższej od wartości rynkowej tego wkładu na moment wniesienia przez Pana aportu do X. B.V.

Uzasadnienie

Ad. 1

Stosownie do treści art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli spółka nabywa od wspólnika innej spółki udziały (akcje) tej innej spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje jej wspólnikowi własne udziały (akcje) albo w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje wspólnikowi tej innej spółki własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej – wartości rynkowej tych udziałów (akcji), oraz jeżeli w wyniku nabycia:

1)spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, albo

2)spółka nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa liczbę udziałów (akcji) w tej spółce

– do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych wspólnikowi tej innej spółki oraz wartości udziałów (akcji) nabytych przez spółkę, pod warunkiem że podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągnięcia (wymiana udziałów).

Z powołanego przepisu wynika, że efekt w postaci neutralnej podatkowo wymiany udziałów (akcji) dotyczy sytuacji, gdy wspólnik spółki wniesie posiadane udziały (akcje) do spółki, a ta spółka (nabywająca) wraz z nabytymi udziałami (akcjami) otrzyma bądź zwiększy bezwzględną większość praw głosu w spółce, której udziały (akcje) zostały wniesione.

W myśl art. 24 ust. 8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2022 r. – przepis ust. 8a stosuje się, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1)spółka nabywająca oraz spółka, której udziały (akcje) są nabywane, są podmiotami wymienionymi w załączniku nr 3 do ustawy lub są spółkami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, w innym niż państwo członkowskie Unii Europejskiej państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz

2)wspólnik jest podatnikiem podatku dochodowego i wnoszone przez niego udziały (akcje) stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub części na podwyższenie kapitału zakładowego spółki nabywającej,

3)wnoszone przez wspólnika udziały (akcje) nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów;

4)wartość nabywanych przez wspólnika udziałów (akcji) przyjęta dla celów podatkowych jest nie wyższa niż wartość wnoszonych przez tego wspólnika udziałów (akcji), jaka byłaby przyjęta dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

Należy zauważyć, że norma zawarta w art. 24 ust. 8b pkt 4 cytowanej ustawy odnosi się do relacji tzw. wartości podatkowej udziałów (akcji) nabywanych i udziałów (akcji) wnoszonych do spółki nabywającej w wyniku wymiany udziałów.

Wartość podatkowa udziałów (akcji) to przyjęta przez podatnika wartość kosztów objęcia lub nabycia udziałów (akcji), która pozostaje w rachunku podatkowym podatnika do rozliczenia dla celów podatkowych jako koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji). Wartość podatkowa jest pochodną sposobu objęcia lub nabycia udziałów/akcji (por. uzasadnienie stanowiska organu w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 stycznia 2023 r. sygn. 0114-KDIP3-1.4011.986.2022.1.MG).

Odnosząc powyżej cytowane przepisy updof do pierwszej z planowanych transakcji wymiany udziałów w ramach której B. nabędzie od Pana udziały A., należy stwierdzić, iż:

‒Na skutek wymiany udziałów B., która już przed tą wymianą jest wspólnikiem większościowym A., zwiększy jeszcze liczbę przysługujących jej praw głosów w spółce A.;

‒A. oraz B., są podmiotami wymienionymi w załączniku nr 3 do updof;

‒Jest Pan podatnikiem podatku dochodowego w Polsce i wnoszone przez niego udziały stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub części na podwyższenie kapitału zakładowego spółki B.;

‒Zbywane przez Pana udziały w A. nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów.

‒Przyjęta wartość kosztów objęcia udziałów B., która pozostanie w Pana rachunku podatkowym dla rozliczenia dla celów podatkowych jako koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w przyszłości, nie będzie wyższa niż wartość udziałów w A., jaka byłaby przyjęta przez Pana do rozliczenia dla celów podatkowych jako koszty zbycia udziałów w tej Spółce, gdyby nie doszło do wymiany udziałów.

W świetle powyższego, pierwsza z planowanych transakcji wymiany udziałów przedstawionych w zdarzeniu przyszłym, w ramach której dokona Pan wniesienia do B. wkładu niepieniężnego w postaci własności udziałów w spółce A., przez co B., posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce A., zwiększy liczbę udziałów w tej spółce A., w zamian za objęcie nowych udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym B., spełni wszystkie warunki wymiany udziałów w rozumieniu art. 24 ust. 8a i 8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji należy uznać, że pierwsza z planowanych transakcji wymiany udziałów będzie neutralna podatkowo na gruncie art. 24 ust. 8a i 8b updof.

Ad. 2

Zgodnie z brzmieniem przepisów updof obowiązujących od 1 stycznia 2022 r. ustawodawca zdecydował, że druga (i kolejne) transakcje wymiany udziałów nie korzystają ze zwolnienia określonego w art. 24 ust. 8a updof. Nowelizacja polega na rozszerzeniu katalogu warunków, które muszą być spełnione, żeby podatnik mógł skorzystać z preferencji w opodatkowaniu dochodów w związku z wymianą udziałów.

Z literalnego brzmienia art. 24 ust. 8b updof wynika, że stosowanie ust. 8a jest ograniczone. Artykuł ten wyłącza bowiem stosowanie art. 24 ust. 8a updof w przypadku, gdy udziały te zostały uprzednio objęte w wyniku m.in. wymiany udziałów lub połączenia czy podziału.

Powyższe oznacza, że druga i kolejne planowane transakcje wymiany udziałów, w których ma Pan uczestniczyć, nie będą spełniały warunku przewidzianego w art. 24 ust. 8b pkt 3 updof, tj. warunku, aby wnoszone przez wspólnika udziały (akcje) nie zostały nabyte lub objęte w wyniku transakcji wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku łączenia lub podziału podmiotów.

W tej sytuacji, w Pana opinii, zasady opodatkowania kolejnej transakcji wymiany udziałów należy ustalić zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 7b updof. Zgodnie z tym artykułem, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych wspólnikowi przez spółkę nabywającą przy wymianie udziałów, o której mowa w ust. 8a, wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową otrzymanych w zamian od wspólnika udziałów (akcji), ustalona na dzień wymiany udziałów. Innymi słowy, w Pana ocenie każda pierwsza wymiana udziałów (spełniająca pozostałe warunki wskazane w art. 24 ust. 8b updof) korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 24 ust. 8a updof, a każda kolejna wymiana podlega opodatkowaniu na podstawie i według zasad wskazanych w art. 24 ust. 5 pkt 7b updof.

Skoro bowiem art. 24 ust. 8a updof wskazuje na zwolnienie z opodatkowania wymian udziałów spełniających warunki wskazane w tym przepisie, a brzmienie art. 24 ust. 8b updof wyłącza możliwość skorzystania z tego zwolnienia w przypadku niespełnienia wymogów wskazanych w tym przepisie, stwierdzić należy, że transakcja stanowi wymianę udziałów niekorzystającą ze zwolnienia na podstawie art. 24 ust. 8b updof, a w konsekwencji mają do niej zastosowanie przepisy art. 24 ust. 5 pkt 7b updof.

Na taką interpretację wskazuje także budowa przepisów prawa podatkowego (tzw.argumentum a rubrica).

Należy bowiem zauważyć, że przepisy ustaw podatkowych w pierwszej kolejności określają przedmiot opodatkowania, a w drugiej kolejności odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, tj. ulgi i zwolnienia podatkowe. Stosowanie ulg i zwolnień ma być traktowane jako element sprawiedliwego opodatkowania i nie może być dowolne. Z tego powodu sam fakt budowy art. 24 updof wskazuje, że ogólną regułą opodatkowania jest reguła wyrażona w art. 24 ust. 5 pkt 7b updof, tj. w sytuacji, gdy wymiana udziałów podlega opodatkowaniu, dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest wartość rynkowa udziałów (akcji) przekazanych wspólnikowi przez spółkę nabywającą przy wymianie udziałów, o której mowa w ust. 8a, wraz z zapłatą w gotówce w części przekraczającej wartość rynkową otrzymanych w zamian od wspólnika udziałów (akcji), ustalona na dzień wymiany udziałów. Kolejne artykuły regulujące tę kwestię, tj. art. 24 ust. 8a oraz 8b updof stanowią odstępstwo od zasady opodatkowania wskazanych w art. 24 ust. 5 pkt 7b updof, wyłączając z obowiązku opodatkowania pierwszą transakcję wymiany udziałów.

Wskazać więc należy, że przepisy przewidujące zwolnienie z opodatkowania określonych przychodów są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów regulujących powstanie przychodu. Gdyby więc intencją ustawodawcy było, aby art. 24 ust. 5 pkt 7b updof miał zastosowanie do każdej (a nie tylko drugiej i kolejnej) wymiany udziałów, to zwolnienie, o którym mowa w art. 24 ust. 8a updof powinno zawierać wprost takie zastrzeżenie – np. na końcu treści art. 24 ust. 8a updof powinno być zawarte sformułowanie „z zastrzeżeniem 24 ust. 5 pkt 7b”. Skoro więc w updof w art. 24 ust. 5 pkt 7b wskazano przykłady przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, podczas gdy w ust. 8a tego artykułu wskazano jedno ze zwolnień (bez odpowiedniego zastrzeżenia, że przepisu tego nie stosuje się, w zakresie, w jakim zastosowanie ma art. 24 ust. 5 pkt 7b updof,) to wykładnia systemowa zmusza do przyjęcia założenia, że zwolnienie, o którym mowa w art. 24 ust. 8a updof wyłącza powstanie przychodu w przypadku pierwszej wymiany udziałów, art. 24 ust. 5 pkt 7b updof wyznacza zasady opodatkowania jedynie drugiej (i każdej kolejnej) wymiany udziałów.

Powyższe znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, dotyczących skutków podatkowych wymiany udziałów na gruncie podatku dochodowego do osób fizycznych - przykładowo, w interpretacji z 19 stycznia 2023 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.986.2022.1.MG w uzasadnieniu swojego stanowiska organ wydający interpretację stwierdził, iż:

W powyższym zakresie należy również uwzględnić Dyrektywę Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku łączenia, podziałów, podziałów przez wydzielenie, wnoszenia aktywów i wymiany udziałów dotyczących spółek różnych państw członkowskich oraz przeniesienia statutowej siedziby SE lub SCE z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego (dalej: „Dyrektywa”).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Dyrektywy wymiana udziałów nie stanowi sama w sobie podstawy do opodatkowania dochodu, zysków lub zysków kapitałowych tego akcjonariusza.

Jednak jak wynika z art. 15 ust. 1 lit. a Dyrektywy, państwo członkowskie może odmówić w całości lub częściowo stosowania lub cofnąć korzyści wynikające z art. 4-14, jeżeli stwierdza, że jedna z czynności określonych w art. 1 (tj. m.in. wymiana udziałów) ma za zasadniczy cel lub za jeden z zasadniczych celów dokonanie oszustwa podatkowego lub unikanie opodatkowania; fakt, iż czynności tej nie dokonuje się w uzasadnionych celach gospodarczych, takich jak restrukturyzacja lub racjonalizacja działalności spółek uczestniczących w czynności, może stanowić domniemanie, że zasadniczym celem lub jednym z zasadniczych celów tej czynności jest oszustwo podatkowe lub unikanie opodatkowania. Zawarta w art. 15 Dyrektywy możliwość odmowy przez państwo członkowskie przyznania przywilejów regulowanych Dyrektywą wynika z faktu, że odroczenie opodatkowania, przy odpowiednim ukształtowaniu dalszych operacji, może prowadzić do uniknięcia opodatkowania w ogóle, co jest sprzeczne z jej celami. Należy jednak podkreślić, że wybór korzystnego podatkowo sposobu restrukturyzacji nie stanowi sam w sobie obejścia prawa, wręcz przeciwnie – jest to normalny rezultat przepisów i sytuacja zgodna z celami ustawodawcy wspólnotowego.

Klauzula obejścia prawa z art. 15 ust. 1 lit. a Dyrektywy jest normą podlegającą implementacji. Nie ma ona skutku bezpośredniego, co wynika zarówno z jej specyfiki, jak i orzecznictwa Trybunału. Innymi słowy, każde państwo członkowskie może wprowadzić w swoim prawie wewnętrznym odpowiednie regulacje implementujące art. 15 ust. 1 lit. a Dyrektywy.

Pana zdaniem implementację powyższego przepisu stanowi m.in. dodanie do updof art. 24 ust. 5 pkt 7b updof (obok wcześniej funkcjonującego art. 24 ust. 20 updof). Dzięki temu zabiegowi Ustawodawca zaimplementował wskazaną regulację utrzymując jednocześnie przepisy updof w zgodzie z założeniami warunków zwolnienia przewidzianych w tej samej Dyrektywie. Z tego tytułu w opinii Wnioskodawcy należy uznać, że w przypadku braku spełnienia warunków pozwalających na skorzystanie ze zwolnienia z opodatkowania dla transakcji wymiany udziałów, tj. niespełnienie warunków uregulowanych w art. 24 ust. 8b pkt 3 i 4 updof, transakcja ta podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 24 ust. 5 pkt 7b updof.

W tym kontekście pragnie Pan zwrócić uwagę, że art. 24 ust. 8b pkt 1-2 wraz z art. art. 24 ust. 8a updof stanowią implementację Dyrektywy i – biorąc pod uwagę konieczność prowspólnotowej wykładni przepisów prawa krajowego – należy przyjąć, że wymianę udziałów stanowi transakcja spełniająca łącznie przesłanki wynikające z art. 24 ust. 8a updof oraz z art. 24 ust. 8b pkt 1 i 2 updof. Pozostałe warunki, o których mowa w art. 24b ust. 8b (tj. pkt 3 oraz 4) updof stanowią wyłącznie krajową klauzulę o charakterze antyabuzywnym (tj. skutkującą zastosowaniem do takiej transakcji art. 24 ust. 5 pkt 7b updof), jednak ich spełnienie nie wpływa na utratę przez transakcję przymiotu wymiany udziałów, a w konsekwencji na jej – co do zasady – neutralny podatkowo charakter.

Reasumując, druga (i kolejne) transakcje wymiany udziałów, ze względu na niespełnienie warunku pozwalającego na utrzymanie neutralności podatkowej na podstawie art. 24 ust. 8a i art. 24 ust. 8b updof, w dalszym ciągu traktowane będą jak wymiana udziałów podlegające opodatkowaniu podatkiem PIT, jednakże kolejne takie transakcje będą opodatkowane na zasadach, jakie wynikają z art. 24 ust. 5 pkt 7b updof. W konsekwencji, jeśli nie otrzyma Pan od danej Spółki Nabywającej żadnych środków pieniężnych w związku z planowaną transakcją wymiany udziałów, zgodnie z art. 24 ust. 5 pkt 7b updof po Pana stronie powstanie przychód podlegający opodatkowaniu w kwocie równej różnicy między wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywanej oraz wartością rynkową udziałów danej Spółki Nabywającej przekazanych Panu w ramach transakcji wymiany udziałów – według stanu na dzień kolejnej wymiany udziałów.

Powyższe w pełni potwierdza, wydana w zbliżonym stanie faktycznym interpretacja indywidualna z dnia 11 sierpnia 2022 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.428.2022.3.PZ – zgodnie ze stanowiskiem zainteresowanych, które zostało uznane za prawidłowe:

Ad. 3

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38c updof, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków poniesionych przez wspólnika na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) przekazywanych spółce nabywającej w drodze wymiany udziałów; wydatki te stanowią koszt uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia lub umorzenia otrzymanych za nie udziałów (akcji) spółki nabywającej, ustalony zgodnie z pkt 38 i art. 22 ust. 1f udpof.

W konsekwencji, skoro transakcje poprzedzające nabycie przez Pana udziałów w spółce Y. w zamian za aport w postaci udziałów w spółce X. B.V, stanowić będą (zgodnie z pana stanowiskiem w zakresie pytania nr 1 i nr 2, przedstawionym w niniejszym wniosku) transakcje wymiany udziałów, wydatki, które poniesie Pan w związku z tymi transakcjami wymiany udziałów nie będą uważane za koszt uzyskania przychodów na moment wymiany. Jednakże, zgodnie art. 23 ust. 1 pkt 38c updof, wydatki jakie poniesie Pan z tytułu nabycia udziałów w spółce X. B.V stanowić będą koszt uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów w spółce X. B.V. – takim odpłatnym zbyciem będzie transakcja polegająca na wniesieniu udziałów w spółce X. B.V. do spółki Y. w zamian za udziały w spółce Y. (transakcja ta nie będzie stanowić wymiany udziałów, gdyż – jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego – nie doprowadzi do uzyskania bezwzględnej większości praw głosu w spółce X. B.V. przez Y.).

W konsekwencji, do transakcji zbycia (w drodze aportu) przez Pana udziałów w spółce X. B.V. będzie miał zastosowanie art. 22 ust. 1f pkt 1 updof, zgodnie z którym koszt uzyskania przychodów ustala się w wysokości:

W omawianej sytuacji nie będzie miał zastosowania art. 14 ust. 2 pkt 7ca updof (dotyczący odpłatnego zbycia wierzytelności dotyczącej prowadzonej działalności gospodarczej), lecz art. 17 ust. 1 pkt 9 updof, zatem koszt uzyskania przychodu będzie stanowić

Powyższe oznacza, że powinien Pan ustalić koszty uzyskania przychodów z tytułu zbycia udziałów w spółce X. B.V. (w drodze aportu, w zamian za objęcie udziałów w spółce Y.) zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 updof w związku z art. 17 ust. 1 pkt 9 updof, tzn. w wysokości wartości wkładu określonej w statucie lub umowie spółki X. B.V., nie niższej od wartości rynkowej tego wkładu na moment wniesienia przez Pana aportu do X. B.V.

Prawidłowość Pana stanowiska potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 kwietnia 2022 r. sygn. 0115-KDIT1.4011.75.2022.1.JG.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest:

–prawidłowe – w części dotyczącej pytania nr 1 i nr 2,

–nieprawidłowe – w części dotyczącej pytania nr 3.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny w odniesieniu do pytania nr 1 i 2.

W odniesieniu do pytania nr 3 wskazuję, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z tego przepisu wynika, że efekt w postaci neutralnej podatkowo wymiany udziałów (akcji) dotyczy sytuacji, gdy wspólnik spółki wniesie posiadane udziały (akcje) do spółki, a spółka ta (spółka nabywająca) wraz z nabytymi udziałami (akcjami) otrzyma bądź zwiększy bezwzględną większość praw głosu w spółce (spółce nabywanej), której udziały (akcje) zostały wniesione.

Z opisu sprawy wynika, że przy ostatniej transakcji, tj. wniesieniu aportem przez Pana udziałów w spółce X. B.V. do spółki Y. i otrzymaniu przez Pana w zamian za ten aport udziałów tej drugiej spółki, spółka Y. nie uzyska bezwzględnej większości praw głosu w spółce X. B.V. To oznacza, że transakcja ta nie spełni warunków do uznania jej za wymianę udziałów w rozumieniu art. 24 ust. 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem w tej sytuacji mamy do czynienia z wkładem niepieniężnym (w postaci udziałów w spółce X. B.V.), a opodatkowanie takiego wkładu reguluje art. 17 ust. 1 pkt 9 tej ustawy.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Na tle tego przepisu stwierdzam – jeżeli ma miejsce aport wniesiony do spółki w postaci składnika majątku niestanowiącego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części (wkład niepieniężny), to u wnoszącego taki wkład powstanie przychód kwalifikowany do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych.

Podstawą dla ustalenia kosztów uzyskania przychodów odpłatnego z tego tytułu jest zatem art. 22 ust. 1e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Zgodnie z art. 22 ust. 1e pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W tym miejscu zwracam jednak uwagę, że pierwsza z opisanych przez Pana transakcji będzie stanowić wymianę udziałów zgodnie z art. 24 ust. 8a w zw. z ust. 8b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast kolejne transakcje (z wyjątkiem ostatniej) będą podlegać opodatkowaniu na podstawie art. 24 ust. 5 pkt 7b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem żadna z tych transakcji nie spowoduje powstania przychodu na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. To natomiast oznacza, że art. 22 ust. 1e pkt 2 lit. a tej ustawy nie znajdzie w tej sprawie zastosowania.

Dodatkowo zauważam, że na żadnym wcześniejszym etapie nie rozpozna Pan kosztów uzyskania przychodów. Pierwsza transakcja będzie neutralna podatkowo, a kolejne - choć przychód podatkowy powstanie – to jednak, zgodnie z art. 30a ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie pomniejszy go Pan o koszty uzyskania przychodów.

Stąd należy zastosować przepis art. 23 ust. 1 pkt 38c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Jak wynika z wniosku udziały w A. zakupił Pan w drodze umowy kupna-sprzedaży.

Dlatego znajdzie zastosowanie art. 23 ust. 1 pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym:

Przepisy art. 23 ust. 1 pkt 38 i 38c omawianej ustawy posługują się określeniami „wydatki na objęcie lub nabycie udziałów (akcji)”, przy czym nie precyzują tego pojęcia ani nie wymieniają przykładowych rodzajów wydatków mieszczących się w tym pojęciu.

Zgodnie z językowym znaczeniem tego pojęcia, „wydatek” to „suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś” (Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego, www.sjp.pwn.pl). Synonimami „wydatku” są „nakład, koszt, suma, opłata, wysiłek” (www.synonimy.pl).

Wydatki, o których mowa w omawianych przepisach mają być przy tym poniesione na konkretny cel: „na objęcie lub nabycie udziałów (akcji)”.

Objąć to – zgodnie z językiem powszechnym – m.in. „wziąć coś w posiadanie”, a nabyć to „otrzymać coś na własność, płacąc za to”.

Zatem to wydatki poniesione przez Pana na nabycie udziałów w spółce A. stanowią koszty uzyskania przez Pana przychodów z tytułu ostatniej z transakcji, tj. wniesienie udziałów w spółce X. B.V. do spółki Y.

Tym samym nie będzie Pan miał prawa do ustalenia kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 1f pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z art. 17 ust. 1 pkt 9 tej ustawy, tzn. w wysokości wartości wkładu określonej w statucie lub umowie spółki X. B.V., nie niższej od wartości rynkowej tego wkładu na moment wniesienia przez Pana aportu do X. B.V.

Reasumując – koszty uzyskania przychodów z tytułu objęcia udziałów w spółce Y. w zamian za udziały X. B.V. powinien Pan ustalić zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38c w zw. z pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tzn. w wysokości wydatków poniesionych na nabycie udziałów w spółce A.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzeń przyszłych, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

W odniesieniu do powołanych przez Pana interpretacji stwierdzam, że zapadły one w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego tę interpretację.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym: