Interpretacja indywidualna z dnia 26 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT3.4011.248.2023.2.AWO

Przeniesienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnią rentę.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych - jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 marca 2023 r. wpłynął Pana wniosek datowany przez Pana na 30 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych przeniesienia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zamian za dożywotnią rentę. Uzupełnił go Pan - w odpowiedzi na wezwanie - pismami z 11 maja 2023 r. (wpływ 15 maja 2023 r.) oraz 23 maja 2023 r. (wpływ 23 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

24 października 2022 r. zawarł Pan umowę w formie aktu notarialnego, w której przeniósł Pan przysługujące Panu prawo do lokalu mieszkalnego na Pana syna Pana A.A. i Jego żonę Panią B.A., w zamian za comiesięczną, dożywotnią rentę w wysokości 1.200 zł.

Renta ta płatna jest począwszy od listopada 2022 r.

Jako członek Spółdzielni nabył Pan prawo wyżej wskazanego lokalu na podstawie przydziału lokalu mieszkalnego dokonanego przez Spółdzielnię 12 czerwca 1973 r. Był Pan wówczas w związku małżeńskim z Panią C.A. Pana żona zmarła 15 stycznia 1980 r.

Prawo do wskazanego lokalu nabył Pan już jako wdowiec, w wyniku przekształcenia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu - 30 kwietnia 1995 r. Prawo to na mocy wyżej wskazanego aktu notarialnego, przeniósł Pan na Pana syna i synową.

W uzupełnieniu wniosku wskazał Pan, że zgodnie z aktem notarialnym, ma Pan prawo zamieszkiwać w lokalu, który przekazał Pan synowi za rentę, dożywotnio.

Pytania (pierwsze z nich sformułowane w uzupełnieniu wniosku)

1)Czy otrzymywana przeze mnie renta w zamian za przeniesienie prawa do lokalu na mojego syna [i Jego małżonkę - przypis organu] stanowi dla mnie przychód na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych?

2)Jeżeli podatek jest wymagany to co stanowi (jak obliczyć?) podstawę opodatkowania?

3)W jakiej wysokości (jaki procent?) należy odprowadzać podatek, jeżeli będzie mnie obowiązywał?

4)W jakich terminach jestem zobowiązany odprowadzać ten podatek?

5)W jaki sposób należy go rozliczać i w jakich termiach?

Pana stanowisko w sprawie

W zakresie pierwszego z pytań, wskazał Pan, że do zawartej przez Pana Umowy przeniesienia prawa do lokalu w zamian za rentę, zgodnie z art. 906 Kodeksu Cywilnego, stosuje się przepisy analogiczne, jak w przypadku umowy o sprzedaży.

Podkreślił Pan, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. b określa, że źródłem przychodu jest odpłatne zbycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, jeżeli zbycie nastąpiło przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lokalu.

Zaznaczył Pan, że w Pana przypadku nabycie lokalu nastąpiło 30 kwietnia 1995 r., a więc minął już okres pięciu lat.

Ponadto, podkreślił Pan, że świadczenie otrzymywane na podstawie tej umowy (renta) nie jest ceną za przeniesienie własności nieruchomości. W chwili zawarcia umowy nie dało się określić czasu jej trwania, a co za tym idzie wysokości świadczeń, które przekaże Panu syn.

Uważa więc Pan, że nie jest zatem możliwe ustalenie Pana przychodu z tego tytułu.

Mając na uwadze powyższe, stoi Pan na stanowisku, że otrzymywana przez Pana miesięczna renta nie jest źródłem przychodów, wobec czego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w myśl ustawy o podatku dochodowym.

W zakresie drugiego z pytań, uważa Pan, że otrzymywana przez Pana renta nie jest opodatkowana i w związku z tym, że podatek nie jest wymagany brak jest podstawy opodatkowania.

W zakresie trzeciego z pytań, uważa Pan, że otrzymywana przez Pana renta nie jest opodatkowana i w związku z tym, że podatek nie jest wymagany brak jest stawki podatku.

W zakresie czwartego z pytań, uważa Pan, że otrzymywana przez Pana renta nie jest opodatkowana i w związku z tym, że podatek nie jest wymagany brak jest terminów obligujących Pana do odprowadzenia podatku.

W zakresie piątego z pytań, uważa Pan, że otrzymywana przez Pana renta nie jest opodatkowana i w związku z tym, że podatek nie jest wymagany nie ma więc konieczności składania zeznań podatkowych w tym zakresie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Źródłami przychodów są:

odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy,

–jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Tym samym, każda czynność prawna, której przedmiotem jest odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub praw wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c cytowanej ustawy, stanowi źródło przychodów w rozumieniu tego przepisu, jeżeli zostanie dokonana w określonym czasie, tj. przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie i nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej.

Z przedstawionych przez Pana informacji wynika m.in., że:

–był Pan w posiadaniu spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu mieszkalnego od 30 kwietnia 1995 r.,

–prawo do tego lokalu przeniósł Pan 24 października 2022 r. na Pana syna i Pana synową w zamian za comiesięczną, dożywotnią rentę,

–zgodnie z aktem notarialnym, ma Pan prawo zamieszkiwać w tym lokalu dożywotnio.

Umowa renty została zdefiniowana w art. 903 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem:

Przez umowę renty jedna ze stron zobowiązuje się względem drugiej do określonych świadczeń okresowych w pieniądzu lub w rzeczach oznaczonych tylko co do gatunku.

Zauważam, że w umowie renty nie można w sposób skuteczny zobowiązać się do innych (tj. innych niż pieniężne lub oznaczone co do gatunku) świadczeń, nawet o charakterze okresowym, ani też zobowiązać się do ich nieczynienia. Co jednak istotne, osoba zobowiązująca się do świadczenia renty może w zamian za nabycie prawa niemogącego być przedmiotem świadczenia renty (przykładowo w zamian za przeniesienie prawa własności nieruchomości) zobowiązać się do wskazanych wyżej działań. W dodatku, renta może być ustanowiona w umowie zarówno na czas określony, jak i nieokreślony, w tym na czas życia osoby uprawnionej.

Doktryna umowę o rentę zalicza się do kategorii umów nazwanych, stanowiących samoistne źródło zobowiązania (tytuł prawny do spełniania świadczeń). Omawiana umowa jest umową konsensualną o charakterze losowym (korzyści stron nie są równe, ani pewne), która może być ukształtowana jako umowa terminowa lub bezterminowa, odpłatna lub pod tytułem darmym.

Zgodnie z art. 906 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

§ 1. Do renty ustanowionej za wynagrodzeniem stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.

§ 2. Do renty ustanowionej bez wynagrodzenia stosuje się przepisy o darowiźnie.

Odpowiednie stosowanie przepisów o sprzedaży lub darowiźnie nie oznacza, że renta jest tego rodzaju umową. Zachowuje ona swoją pełną odrębność prawną. Reguły stosowania renty są ustalane jedynie przy odpowiednim zastosowaniu przepisów dotyczących sprzedaży lub darowizny.

Cechą umów odpłatnych jest to, że świadczenie jednej strony umowy znajduje swój odpowiednik w świadczeniu drugiej strony. Jest to sytuacja, gdy każda ze stron umowy uzyskuje ekwiwalent (równoważnik) dla świadczenia własnego. Nie dochodzi więc w takim przypadku do sytuacji, gdy tylko jedna ze stron odnosi korzyść z dokonanego świadczenia, a świadczenie zbywcy nie odbywa się kosztem uszczuplenia własnego majątku - każda ze stron uzyskuje jakąś korzyść majątkową (niekoniecznie w postaci pieniężnej).

Na podstawie art. 487 § 2 Kodeksu cywilnego:

Umowa jest wzajemna, gdy obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem świadczenia drugiej.

W przypadku renty za wynagrodzeniem, wartość świadczenia tytułem wynagrodzenia za ustanowienie renty nie musi odpowiadać wartości świadczeń z renty (brak elementu ekwiwalentności renty). Ponadto, należy mieć na uwadze, że umowę wzajemną cechuje ekwiwalentność świadczeń stron, natomiast w umowie renty nie każde wynagrodzenie będzie jej nadawało cechy umowy wzajemnej - umowa renty może być umową odpłatną, lecz nie wzajemną. Każda ze stron odpłatnej umowy renty musi liczyć się z tym, że ogólna wartość świadczeń drugiej strony nie będzie obiektywnie odpowiadała wartości jej świadczenia. Nawet w razie uzgodnienia, że renta będzie zobowiązaniem w zamian za ustanowienie albo przeniesienie innego prawa, umowa renty nie może być traktowana jako wzajemna. Sam termin „wynagrodzenie” nie przesądza o ekwiwalentności świadczeń stron, stąd też jeżeli umowa renty ma charakter odpłatny, bez względu na to, czy świadczenia stron są ekwiwalentne, należy do niej odpowiednio stosować przepisy o sprzedaży.

Zaznaczam jednak, że przepisy o sprzedaży należy stosować do renty odpowiednio, co oznacza, że konieczne jest przede wszystkim uwzględnienie szczególnego charakteru tej ostatniej.

Ustawodawca w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych posłużył się pojęciem „odpłatne zbycie”, nie zawężając katalogu odpłatnych czynności prawnych, w wyniku których dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości (udziału w nieruchomości), bądź prawa jedynie do umowy sprzedaży, czy zamiany. Pod pojęciem odpłatnego zbycia rozumie się każdą czynność, w wyniku której dochodzi do przeniesienia prawa własności z dotychczasowego właściciela na nowy podmiot i przeniesienie tego prawa ma charakter odpłatny. Oznacza to, że na podstawie umowy o rentę w zamian za przeniesienie własności nieruchomości również dochodzi do odpłatnego zbycia nieruchomości.

W opisanym stanie faktycznym, otrzymywana przez Pana renta - na mocy odpłatnej umowy renty - w zamian za przeniesienie prawa do spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego stanowi formę odpłatności za jego zbycie. Zatem, skutki podatkowe otrzymywania dożywotniej renty w zamian za zbycie tego prawa w drodze zawarcia umowy odpłatnej renty, należy rozpatrywać na podstawie przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W przypadku umowy renty dożywotniej, ustawodawca w żadnym razie nie mówi, że uprawnienia osoby uprawnionej do otrzymywania renty, będące świadczeniami otrzymywanymi od zobowiązanego z tej umowy są ceną za przeniesienie własności nieruchomości. Ponadto, czas trwania takiej umowy, a przez to i wysokość świadczeń, do których zobowiązany jest podmiot nabywający nieruchomość, nie są możliwe do określenia w chwili jej zawierania. W takim przypadku nie jest więc możliwe ustalenie wysokości przychodu uzyskiwanego przez osobę zbywającą nieruchomość. Z uwagi na brak stosownej regulacji w tym zakresie, w takiej sytuacji nie mogą znaleźć zastosowania zasady ustalania przychodu, o których mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W Pana przypadku istotne jest jednak to, że umowa, na mocy której przeniósł Pan przysługujące Panu prawo do lokalu mieszkalnego w zamian ze comiesięczną, dożywotnią rentę, została zawarta 24 października 2022 r., a prawo do wskazanego we wniosku lokalu nabył Pan w wyniku przekształcenia „spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu” w „spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu”, mającego miejsce 30 kwietnia 1995 r.

Z powyższych względów, jakkolwiek zbycie nieruchomości lub praw majątkowych, określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a-c na podstawie umowy dożywotniej renty, stanowi odpłatne zbycie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to niemniej - w Pana przypadku - nie jest możliwe ustalenie wysokości uzyskanego przez Pana przychodu. Ponadto z uwagi na upływ okresu wskazanego w treści art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w opisanych okolicznościach - taki przychód w ogóle by nie powstał (pięcioletni termin wskazany w tym przepisie należy liczyć od momentu nabycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego).

Podsumowując, nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego w związku z przeniesieniem spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego przekazanego w drodze umowy renty odpłatnej, w ramach której nabywcy wypłacają Panu comiesięczne świadczenie w pieniądzu oraz gwarantują Panu możliwość dożywotniego korzystania ze zbywanego lokalu.

W konsekwencji, otrzymywana przez Pana renta:

–nie stanowi dla Pana przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych,

–nie jest opodatkowana i w związku z tym, że podatek z tego tytułu nie jest wymagany, to:

•brak jest podstawy opodatkowania,

•brak jest stawki podatku,

•brak jest terminów obligujących Pana do odprowadzenia podatku,

•nie ma Pan konieczności składania zeznań podatkowych w tym zakresie.

Z powyższych względów, mając na uwadze całokształt przedstawionych przez Pana informacji, w tym Pana stanowisko w zakresie pytania numer 1 wyrażające m.in., że:

Mając na uwadze powyższe, stoi Pan na stanowisku, że otrzymywana przez Pana miesięczna renta nie jest źródłem przychodów, wobec czego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym w myśl ustawy o podatku dochodowym

- Pana stanowisko w zakresie każdego pytań uznaję więc za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia.

Końcowo zaznaczam, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Wydając indywidualną w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, opieramy się wyłącznie na opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym we wniosku - nie prowadzimy postępowania dowodowego. Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonaliśmy więc wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na Podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi On dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku stanu faktycznego różnić się będzie od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA) albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).