Wyrok SN z dnia 14 grudnia 2022 r., sygn. II CSKP 233/22

Umowne prawo odstąpienia od umowy przedwstępnej oraz zadatek, jako dodatkowe zastrzeżenia umowne (accidentalia negotii), mają wpływ na stopień związania stron stosunkiem zobowiązaniowym. W przypadku wykonania prawa odstąpienia umowa uznawana jest za niezawartą, co implikuje konieczność zwrotu spełnionych świadczeń, w tym zadatku.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący, sprawozdawca) ‎

SSN Dariusz Dończyk ‎

SSN Grzegorz Misiurek

w sprawie z powództwa R. S. ‎przeciwko E. P. i T. P. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 14 grudnia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej pozwanych od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu ‎z dnia 19 lutego 2019 r., sygn. akt I ACa 387/18,

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Poznaniu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 21 grudnia 2017 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu oddalił powództwo R. S. skierowane przeciwko pozwanym E. P. i T. P. o zasądzenie solidarnie kwoty 250 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 12 czerwca 2015 r. oraz orzekł o kosztach procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 15 lipca 2013 r. strony zawarły przedwstępną umowę sprzedaży szczegółowo opisanej części nieruchomości oraz umowę o ustanowieniu hipoteki. Pozwani zobowiązali się sprzedać powodowi część nieruchomości po wcześniejszym podziale geodezyjnym. Strony zobowiązały się do zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży najpóźniej dnia 14 października 2014 r., pod warunkiem że właściwa gmina nie skorzysta z prawa pierwokupu. Powód tytułem zadatku zapłacił pozwanym łącznie kwotę 250 000 zł. Ponadto strony zastrzegły w tej umowie na rzecz powoda prawo odstąpienia od niej ‎w okresie od 1 do 31 sierpnia 2014 r.