Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 19 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.140.2023.2.MB

Skutki podatkowe realizacji Zadania Badawczego - uznanie środków z podziału zysku za wynagrodzenie ze realizację czynności opodatkowanych, podstawa opodatkowania, uznanie przekazania własności intelektualnej nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest:

‒prawidłowe w zakresie:

‒uznania środków z tytułu podziału zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. za wynagrodzenie za realizację czynności opodatkowanych (pytanie nr 2),

‒ uznania środków finansowych w części przypadającej na Wnioskodawcę (tj.części z 15 % wartości środków finansowych uzyskanych z komercjalizacji) za podstawę opodatkowania z tytułu realizacji czynności opodatkowanych (pytanie nr 3),

‒nieprawidłowe w zakresie:

‒nieuznania za podstawę opodatkowania środków finansowych – w części redystrybuowanej na Państwa rzecz – otrzymywanych ze środków FNP zapośrednictwem A. (pytanie nr 1),

‒braku uznania przekazania przez Państwa własności intelektualnej wyników Zadania Badawczego - w przypadku, gdy finalnie nie dojdzie do komercjalizacji - za nieodpłatne świadczenie podlegające opodatkowaniu podatkiem VATzgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT (pytanie nr 4).

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych realizacji Zadania Badawczego „…”

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 17 maja 2023 r. (wpływ 17 maja 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca (zwany dalej Wnioskodawcą) jest publiczną uczelnią akademicką, której zasady funkcjonowania określają, w szczególności, ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574 ze zm., zwana dalej PSWiN), akty wykonawcze wydane na jej podstawie oraz statut Wnioskodawcy.

Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zakres podstawowych czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę wskazuje m.in. art. 11 ust. 1 ustawy PSWiN.

Czynnościami tymi są:

1)prowadzenie kształcenia na studiach;

2)prowadzenie kształcenia na studiach podyplomowych lub innych form kształcenia;

3)prowadzenie działalności naukowej, świadczenie usług badawczych oraz transfer wiedzy i technologii do gospodarki;

4)prowadzenie kształcenia doktorantów;

5)kształcenie i promowanie kadr uczelni;

6)stwarzanie osobom niepełnosprawnym warunków do pełnego udziału w:

a)procesie przyjmowania na uczelnię w celu odbywania kształcenia,

b)kształceniu,

c)prowadzeniu działalności naukowej;

7)wychowywanie studentów w poczuciu odpowiedzialności za państwo polskie, tradycję narodową, umacnianie zasad demokracji i poszanowanie praw człowieka;

8)stwarzanie warunków do rozwoju kultury fizycznej studentów;

9)upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki i kultury, w tym przez gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych, informacyjnych i archiwalnych;

10)działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych.

Działalność Wnioskodawcy obejmuje zarówno obszar podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jak również obszar niepodlegający opodatkowaniu (będący poza zakresem ustawy o VAT) oraz zwolniony z opodatkowania (czynności korzystające ze zwolnienia od podatku VAT).

Działalność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (inaczej będąca poza zakresem ustawy o VAT) to przede wszystkim nieodpłatne czynności kształcenia oraz badania własne naukowe finansowane z subwencji oraz innych różnego typu dofinansowań celowych. Odpłatna działalność Wnioskodawcy to głównie odpłatne usługi kształcenia, które korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz odpłatne usługi noclegowe świadczone na rzecz studentów i doktorantów Wnioskodawcy, które także korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Wnioskodawca prowadzi również działalność opodatkowaną podatkiem od towarów usług, polegającą m.in. na odpłatnym wynajmie lokali użytkowych, odpłatnych badaniach wykonywanych na zlecenie, odpłatnych noclegach świadczonych na rzecz osób innych niż studenci/doktoranci, czy też odpłatnej sprzedaży wydawnictw. Działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług stanowi także tzw. komercjalizacja wyników badań, czyli np. sprzedaż licencji do uzyskanych wyników badań, czy też inna forma odpłatnego zbycia praw majątkowych do uzyskanych przez Wnioskodawcę wyników badań, ewentualnie wykorzystanie wyników badań do realizacji odpłatnych usług zleconych.

Jak już podano, w ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca wykonuje różnego typu badania. Realizacja badań wymaga ponoszenia znacznych wydatków finansowych. Wydatki te pokrywane są ze środków własnych Wnioskodawcy, subwencji, dotacji, dofinansowań oraz różnego typu grantów finansowych. Wiele instytucji, w tym państwowych i międzynarodowych agencji rządowych, ogłasza konkursy na finansowanie działalności badawczej (m.in. realizowanej przez uczelnie publiczne czy też instytuty naukowe lub badawcze). Instytucje te ogłaszają konkurs (z określonej dziedziny), zainteresowane jednostki aplikują w konkursie i po spełnieniu warunków konkursowych otrzymują grant/dofinansowanie/dotację etc. Dofinansowanie jest otrzymane na podstawie umowy o dofinansowanie projektu, czy też umowy na realizację projektu dofinansowanego z danego źródła finansowego.

4 kwietnia 2019 r. została uchwalona ustawa o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Polskiej Nauki (t.j. Dz. U. 2022 poz. 1409, ze zm.). Zgodnie z art. 1 tej ustawy, Fundusz Polskiej Nauki, zwany dalej „Funduszem”, finansuje działalność naukową, o której mowa w art. 4 ustawy PSWiN, z wyłączeniem twórczości artystycznej, szczególnie ważną dla realizacji strategii rozwoju kraju służącą rozwojowi innowacyjnych produktów, zwaną dalej „działalnością naukową”.

Jak podaje art. 5 ust. 1 ustawy o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Polskiej Nauki (zwanej dalej ustawą o FPN), środki Funduszu przeznacza się na:

1)finansowanie zespołów badawczych prowadzących, w formie X, działalność naukową w określonym obszarze wskazanym zgodnie z art. 6 ust. 1;

2)komercjalizację wyników pracy zespołów badawczych, o których mowa w pkt 1, lub know-how związanego z tymi wynikami.

Na mocy art. 5 ust. 2 ustawy o FPN, X stanowi formę organizacji pracy wyselekcjonowanych, konkurencyjnych na poziomie międzynarodowym zespołów badawczych, prowadzących działalność naukową o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych, pod kierunkiem lidera o uznanym dorobku naukowym, której celem jest komercjalizacja jej wyników. X jest finansowany ze środków Funduszu Polskiej Nauki.

Na podstawie art. 5 ust. 3 ustawy o FPN, X zarządza podmiot wybrany przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki.

2 lipca 2019 r. został wydany przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego (obecnie Ministra Edukacji i Nauki) komunikat o podmiocie zarządzającym X. W komunikacie tym podano, że na podstawie art. 7 ust. 7 ustawy o FPN Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego informuje, że podmiotem zarządzającym X w obszarze (…) jest A. z siedzibą (…) (zwany dalej A.). Do zadań podmiotu zarządzającego (czyli A.) należy organizacja i przeprowadzanie otwartych konkursów ofert na wyłonienie zespołów badawczych, organizacja pracy ekspertów, podpisanie umów o finansowanie, nadzór i wsparcie realizacji zadań badawczych, dystrybucja środków funduszu, koordynacja procesu komercjalizacji wypracowanych nowych technologii i produktów. W 2021 r. A. poinformował o ogłoszeniu otwartego konkursu ofert na wyłonienie zespołów badawczych prowadzących działalność naukową w formie programu X w dziedzinie X. Jak już wskazano, program X (zwany dalej także X) to nowatorska formuła prowadzenia badań o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych.

Wnioskodawca wraz z B., C. oraz D. zdecydowali się przygotować i złożyć wniosek w ww. konkursie.

Kolejno, 11 marca 2021 r. przywołane pomioty zawarły umowę konsorcjum. Liderem konsorcjum określono D. Pozostałe instytucje (w tym Wnioskodawca) posiadają status konsorcjantów.

Na mocy umowy konsorcjum lider konsorcjum został upoważniony przez wszystkich członków konsorcjum do złożenia wniosku o dofinansowanie w imieniu konsorcjum, występowania w imieniu członków konsorcjum wobec A oraz innych podmiotów w związku z projektem, zawarcia w imieniu i na rzecz konsorcjum z A. umowy o dofinansowanie projektu a także reprezentowania członków konsorcjum w kontaktach z A. w związku z wykonywaniem umowy (pkt 5.1. oraz 5.2. litera b umowy konsorcjum).

Każdy z konsorcjantów jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wniosek konkursowy konsorcjum, do którego należy Wnioskodawca został wytypowany do dofinansowania. Zgodnie z przywołanym powyżej upoważnieniem zawartym w umowie konsorcjum lider konsorcjum 17 stycznia 2022 r. zawarł z A. umowę o finansowanie zespołu badawczego ze środków Funduszu Nauki Polskiej. Projekt jest w toku realizacji.

Cel projektu to opracowanie nowej generacji (…) i ich zastosowanie w (…) (jest to tzw. Zadanie Badawcze). Tytuł Zadania Badawczego to: „…” W ramach projektu, osoby zatrudnione przez lidera konsorcjum oraz członków konsorcjum (na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej) realizują czynności zmierzające do realizacji wskazanego powyżej opracowania nowej generacji (…).

Osoby te tworzą tzw. zespół badawczy. Wszelkie wytworzone w ramach Zadania Badawczego wyniki działalności naukowej (w tym know-how związane z tymi wynikami) podlegające lub mogące podlegać ochronie prawnej (które przysługują członkom konsorcjum jako podmiotom zatrudniającym zespół badawczy - na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej) stają się docelowo własnością Skarbu Państwa - Ministra Edukacji i Nauki. Podmiotem zobowiązanym i umocowanym do nabycia w imieniu i na rzecz MEiN całości podlegających lub mogących podlegać ochronie prawnej wyników działalności naukowej (zwanych dalej własnością intelektualną) jest A.

A, jako podmiot zarządzający w imieniu i na rzecz MEiN, dokonuje wszelkich czynności jakie mają doprowadzić do skutecznej komercjalizacji powstałej w ramach projektu własności intelektualnej (rozumianej jako odpłatna sprzedaż praw, odpłatne udzielnie licencji do praw, czy inne odpłatne wykorzystanie wyników Zadania Badawczego), tj. pierw do doprowadzenia do objęcia wyników ochroną prawną a dalej (po uzyskaniu tej ochrony) do odpłatnej sprzedaży.

Jeżeli z tytułu komercjalizacji (czyli sprzedaży zrealizowanej w imieniu i na rzecz MEiN) uzyskane zostaną jakiekolwiek wpływy, to po pomniejszeniu o koszty jakie doprowadziły do tej komercjalizacji (sprzedaży):

‒65% tych środków jest wypłacana twórcom, czyli bezpośrednio osobom fizycznym będącym członkom zespołu badawczego jakie wytworzyły lub współwytworzyły własność intelektualną (zgodnie z ich udziałem twórczym),

‒15% tych środków jest przekazywana liderowi konsorcjum oraz członkom konsorcjum,

‒pozostała część środków trafia do Funduszu Nauki Polskiej. Zarówno finansowanie Zadania Badawczego, jak i przyszła redystrybucja środków z komercjalizacji odbywa się z wykorzystaniem rachunku bankowego lidera konsorcjum.

Lider jest zobowiązany przekazać środki należne wskazanym podmiotom.

NAJWAŻNIEJSZE POSTANOWIENIA UMOWY O FINANSOWANIE ZESPOŁU BADAWCZEGO ZAWARTEJ Z A.

W umowie o finansowanie Zespołu Badawczego ze środków FNP zawartej z A. (zwanej dalej umową o finansowanie D. w (…) (czyli lider konsorcjum) określany jest jako Jednostka Naukowa, natomiast A. określany jest jako Podmiot Zarządzający.

Co istotne, w ramach umowy o finansowanie za Lidera uznaje się osobę fizyczną o uznanym dorobku naukowym, zatrudnioną w ramach stosunku pracy lub zaangażowania w ramach stosunku cywilnoprawnego w Jednostce Naukowej.

Liderem może być tylko jedna osoba fizyczna, posiadająca co najmniej stopień naukowy doktora, w którejkolwiek z dyscyplin naukowych w dziedzinie nauk medycznych i nauko o zdrowiu lub nauk inżynieryjno-technicznych lub nauk ścisłych i przyrodniczych.

Poprzez umowę o finansowanie Jednostka Naukowa przyjmuje na siebie obowiązki i odpowiedzialność związane z realizacją umowy, a w szczególności Zadania Badawczego w ramach A., w tym realizacji Zadania Badawczego przez Zespół Badawczy, a Podmiot Zarządzający zobowiązuje się do przekazania środków z Funduszu na finansowanie Zespołu (przez Zespół lub Zespół Badawczy rozumie się zespół badawczy prowadzący działalność naukową pod kierunkiem Lidera, w ramach A.) - par. 2 umowy o finansowanie.

Zespół Badawczy składa się z członków zespołu, którzy są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy lub zaangażowania na podstawie stosunku cywilnoprawnego będącego poza zakresem działalności gospodarczej.

Jak podaje par. 9 umowy o finansowanie zakres Zadania Badawczego wskazany jest w załączniku nr 2 do umowy (ust. 1).

Jednostka Naukowa zobowiązuje się do zapewnienia realizacji Zadania Badawczego w zakresie określonym Załącznikiem nr 2 (ust. 2).

Harmonogram realizacji Zadania Badawczego określa załącznik nr 2 do umowy (ust. 3).

Kosztorys realizacji Zadania Badawczego także określa załącznik nr 2 do umowy. Kosztorys stanowi wiążący plan finansowy (ust. 4).

Jednostka Naukowa jest zobowiązana i zapewnia osiągnięcie założonych celów i wskaźników określonych w załączniku nr 2 do umowy (ust. 5).

Dodatkowo, zgodnie z par. 25 ust. 6 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa odpowiada za działania lub zaniechania Innych Jednostek, Zespołu i członków Zespołu jak za własne.

Par. 10 umowy o finansowanie określa warunki i tryb przekazywania środków finansowych przez A.(jako podmiot zarządzający).

Zgodnie z par. 10 ust. 1 umowy o finansowanie, wszelkie środki finansowe pochodzące z Funduszu (czyli Funduszu Nauki Polskiej) będą przekazywane Jednostce Naukowej przez Podmiot Zarządzający (czyli A. ).

Jednostka Naukowa zapewnia, odpowiada i zobowiązuje się do dalszej dystrybucji finansowania, w zależności od okoliczności, do Lidera, Członków Zespołu lub Innych Jednostek (Inne Jednostki to podmioty, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 3-6 i 8 PSWiN [tj. uczelnie, Polska Akademia Nauk, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze, międzynarodowe instytuty naukowe lub inne podmioty prowadzące głównie działalność naukową w sposób samodzielny i ciągły] lub inna osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która nie jest Jednostką Naukową, a która zatrudnia lub angażuje co najmniej jedną osobę wchodzącą w skład Zespołu Badawczego). W przypadku Zadania Badawczego „…” status Jednostki Naukowej ma lider konsorcjum, a status Innej Jednostki mają pozostali trzej członkowie konsorcjum (w tym Wnioskodawca).

Wskazane powyżej środki finansowe są (oraz będą) przekazywane Jednostce Naukowej z góry raz na kwartał zgodnie z harmonogramem płatności na podstawie wniosków o płatność (par. 10 ust. 4, ust. 7 i ust. 8 umowy o finansowanie).

Warunkiem płatności środków innych niż pierwsza transza jest m.in. złożenie przez Jednostkę Naukową oraz akceptacja przez A. wszystkich uprzednich raportów okresowych (par. 10 ust. 8 umowy o finansowanie).

Do raportów Jednostka Naukowa zobowiązana jest załączyć zestawienie wydatków poniesionych w okresie sprawozdawczym (par. 10 ust. 13 umowy o finansowanie).

Na podstawie par. 10 ust. 14 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa zobowiązana jest do prowadzenia wyodrębnionej rachunkowości na potrzeby realizacji umowy o finansowanie, w sposób prawidłowy, przejrzysty i rzetelny, tak aby możliwa była identyfikacja poszczególnych operacji związanych z realizacją przedmiotu umowy.

Na mocy par. 10 ust. 16 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa może przeznaczać środki finansowe z Funduszu tylko na wydatki kwalifikowalne i nie może ich używać w jakimkolwiek innym celu.

Jak podaje par. 11 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa jest bezwzględnie zobowiązana do stosowania i przestrzegania zasad kwalifikowalności wydatków Zespołów Badawczych. Wydatki poniesione niezgodnie z zasadami kwalifikowalności podlegają zwrotowi wraz z odsetkami.

W par. 12 umowy o finansowanie określono przypadki kiedy A. ma prawo wstrzymać lub przerwać finansowanie Zespołu Badawczego (np. wydatkowanie środków niezgodnie z zasadami kwalifikowalności, niezgodność umowy konsorcjum z regulaminem komercjalizacji czy mową o finansowanie, nieosiągnięcie wyników zaplanowanych na danym etapie Zadania Badawczego, brak raportów okresowych, niewykonywanie lub niewłaściwe wykonywanie postanowień umowy, itp.).

Zgodnie z par. 14 ust. 1 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa zobowiązuje się do współpracy z Podmiotem Zarządzającym oraz innymi podmiotami wskazanymi przez Podmiot Zarządzający, w szczególności Skarbem Państwa - ministrem właściwym do spraw nauki i szkolnictwa wyższego (obecnie MEiN), w czynności, działaniach i postępowaniach zmierzających do:

a)uzyskania stosownej ochrony własności intelektualnej, w szczególności w zakresie uzyskiwania praw wyłącznych, w szczególności w działaniach podejmowanych przed odpowiednimi organami i urzędami administracji publicznej, w tym poprzez udzielanie odpowiedzi na pytania dotyczące własności intelektualnej oraz udzielanie pomocy w opracowywaniu dokumentacji niezbędnej do zgłoszenia własności intelektualnej do ochrony lub opracowanie takiej dokumentacji,

b)dokonania komercjalizacji własności intelektualnej, w tym w szczególności udzielania odpowiedzi na pytania dotyczące własności intelektualnej, jak również uczestniczenia w negocjacjach z podmiotami trzecimi zainteresowanymi uzyskaniem praw do własności intelektualnej, przez cały okres realizacji Zadania Badawczego oraz co najmniej przez okres, w którym prawa te będą przysługiwało Ministrowi.

W ust. 2 ww. paragrafu wskazano, że Jednostka Naukowa zobowiązuje się zapewnić taką samą współpracę Innych Jednostek, Zespołu Badawczego i jego Członków – w szczególności poprzez zawarcie stosownych zapisów w umowie konsorcjum.

W par. 15 ust. 2 umowy o finansowanie zawarto oświadczenie Podmiotu Zarządzającego, w świetle którego poprzez umowę o zarządzanie A. zawartą pomiędzy Podmiotem Zarządzającym a MEiN, został zobowiązany i umocowany do nabycia w imieniu i na rzecz MEiN, całości własności intelektualnej.

W kolejnym zdaniu wskazano, że Jednostka Naukowa oświadcza, że godzi się na to i zobowiązuje się zrealizować powyższe zobowiązanie, w tym zapewnić realizację tego zobowiązania przez Inne Jednostki i Zespół Badawczy.

Zgodnie z par. 15 ust. 3 umowy o finansowanie, wszelkie prawa w najszerszym możliwym przepisami prawa zakresie, w tym w szczególności prawa majątkowe do własności intelektualnej oraz upoważnienie do wykonywania autorskich praw osobistych nabywa MEiN na zasadach określonych w Regulaminie oraz w umowie o finansowanie. Do przeniesienia praw, o których mowa wyżej zobowiązana jest Jednostka Naukowa.

Na mocy par. 15 ust. 6 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa została zobowiązana do zawarcia stosownych postanowień w umowie konsorcjum, gwarantujących osiągnięcie celu, o którym mowa w par. 15 ust. 3 i 5 umowy o finansowanie.

W przypadku gdy Jednostka Naukowa nie złoży ww. oświadczenia MEiN nabędzie własność intelektualną z chwilą zakończenia realizacji Zadania Badawczego, a jeśli to nie nastąpi przed rozwiązaniem umowy o finansowanie, z momentem rozwiązania umowy, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli lub wiedzy.

Zgodnie z par. 15 ust. 10 umowy o finansowanie, w przypadku gdy Jednostka Naukowa nie złoży oświadczenia o przeniesieniu własności intelektualnej w zakresie i terminie wynikającym z umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa będzie zobowiązana do zwrotu wszelkich otrzymanych na podstawie umowy o finansowanie środków finansowych.

Na mocy par. 15 ust. 15 umowy o finansowanie, koszty zapewnienia ochrony własności intelektualnej oraz komercjalizacji własności intelektualnej ponosi Podmiot Zarządzający. W celu dokonania komercjalizacji własności intelektualnej, Podmiot Zarządzający jest uprawniony do samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie dokonania komercjalizacji własności intelektualnej, w szczególności wyboru sposobu komercjalizacji (par. 15 ust. 16 umowy o finansowanie).

Podmiot Zarządzający będzie uprawniony do zastosowania każdej z dopuszczalnych prawem form komercjalizacji własności intelektualnej (par. 15 ust. 17 umowy o finansowanie).

Podmiot zarządzający jest uprawniony do przyjmowania od podmiotów trzecich wszelkich środków z komercjalizacji (par. 15 ust. 21 umowy o finansowanie).

Natomiast mocą par. 19 i par. 20 umowy o finansowanie A. może dokonywać kontroli wszelkich aspektów wykonania umowy. Jednostka Naukowa zobowiązuje się do składania raportów okresowych oraz końcowego (par. 18 umowy). Celem raportów jest opisywanie postępów merytorycznych realizacji Zadania Badawczego oraz rozliczenia wydatków poniesionych w okresie sprawozdawczym.

Na mocy par. 15 ust. 22 umowy o finansowanie, środki z komercjalizacji, po odjęciu poniesionych w związku z tą komercjalizacją kosztów, obliczone zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie oraz w umowie o zarządzanie A., w części należnej Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom lub Twórcom (Twórcą jest osoba fizyczna będąca Członkiem Zespołu Badawczego, która tworzyła lub współtworzyła własność intelektualną), zostaną przekazane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej celem i z nakazem rozdysponowania w następujący sposób:

a)65% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Twórcom zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie;

b)15% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Jednostce Naukowej lub innym Jednostkom, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie zarządzania i komercjalizacji. Pozostałe środki z komercjalizacji zostaną rozdysponowane przez Podmiot Zarządzający zgodnie z umową o zarządzanie A..

Zgodnie z par. 23 ust. 2 umowy o finansowanie, postanowienia umowy konsorcjum nie mogą być sprzeczne z postanowieniami Regulaminu oraz umowy o finansowanie. Jednostka Naukowa zobowiązuje się poinformować Inne jednostki oraz Członków Zespołu o treści umowy o finansowanie oraz zapewnić pełną praktyczną skuteczność jej postanowień w odniesieniu do Innych Jednostek oraz Członków Zespołu, w szczególności poprzez umowę konsorcjum.

NAJWAŻNIEJSZE POSTANOWIENIA REGULAMINU KOMERCJALIZACJI

Regulamin komercjalizacji stosuje się do Członków Zespołów Badawczych, prowadzących działalność naukową w formie A., zatrudnionych w ramach stosunku pracy lub zaangażowanych w ramach stosunku cywilnoprawnego, w Jednostce Naukowej lub Innych Jednostkach. Postanowienia Regulaminu stosuje się do Jednostek Naukowych oraz Innych Jednostek oraz do Podmiotu Zarządzającego.

W par. 2 ust. 1 Regulaminu podano, że określa on w szczególności:

a)prawa i obowiązki Podmiotu Zarządzającego w zakresie zarządzania, korzystania, ochrony i komercjalizacji własności intelektualnej;

b)prawa i obowiązki Członków Zespołu Badawczego, w zakresie ochrony i korzystania z własności intelektualnej oraz jej komercjalizacji;

c)zasady oraz tryb nabywania przez Ministra własności intelektualnej, tryb podejmowania decyzji o komercjalizacji oraz decyzji o zabezpieczeniu i ochronie własności intelektualnej;

d)zasady zabezpieczenia i ochrony własności intelektualnej;

e)zasady i procedury komercjalizacji;

f)zasady podziału środków z komercjalizacji;

g)zasady i tryb ujawniania i upowszechniania wiedzy dotyczącej własności intelektualnej.

W par. 2 ust. 2 Regulaminu wskazano, że ma on zastosowanie do własności intelektualnej powstałej na podstawie umowy o finansowanie, zawartej pomiędzy Podmiotem Zarządzającym a Jednostką Naukową.

Należy przy tym zaznaczyć, że zgodnie z postanowieniami Regulaminu (w tym znaczeniu Wnioskodawca posługuje się tymi pojęciami w obrębie niniejszego wniosku o interpretację):

a)komercjalizacja oznacza zespół działań faktycznych i prawnych mających na celu zapewnienie wykorzystania komercyjnego lub użytkowego własności intelektualnej, polegających w szczególności na przeniesieniu praw do własności intelektualnej na rzecz osoby trzeciej, w tym na rzecz spółki celowej lub udzielenie takiej osobie praw do korzystania z własności intelektualnej, w szczególności w drodze licencji;

b)własność intelektualna oznacza podlegające lub mogące podlegać ochronie prawnej wyniki pracy Zespołu Badawczego będące dobrem niematerialnym, lub know-how związane z tymi wynikami, a w szczególności:

‒ wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe lub topografie układu scalonego, w rozumieniu ustawy z dnia 30 czerwca 2000 roku - Prawo własności przemysłowej, obejmujące również prawa do uzyskania praw wyłącznych na powyższe rozwiązania, już udzielone prawa wyłączne do powyższych rozwiązań, informacje i doświadczenia techniczne potrzebne do korzystania z powyższych rozwiązań oraz prawo pierwszeństwa do uzyskania ww. praw;

‒utwory oraz przedmioty praw pokrewnych, w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych;

‒wyhodowana albo odkryta i wyprowadzona odmiana rośliny, w rozumieniu ustawy z dnia 26 czerwca 2003 roku o ochronie prawnej odmian roślin;

‒bazy danych, w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych;

‒projekty racjonalizatorskie;

‒inne prawa ochronne niewskazane powyżej, w tym m.in. przewidziane przez prawo międzynarodowe, prawo Unii Europejskiej oraz prawo krajowe państw innych niż Rzeczpospolita Polska;

‒nieujawnione do wiadomości publicznej i mające wartość gospodarczą informacje niepodlegające ochronie prawami wyłącznymi, utrwalone lub nie w postaci materiałów, dokumentów, opracowań, związane lub wynikające z prowadzenia działalności naukowej przez Zespół Badawczy (know-how).

W myśl par. 8 ust. 1 Regulaminu, komercjalizację własności intelektualnej przeprowadza się poprzez:

a)komercjalizację bezpośrednią, która polega na sprzedaży własności intelektualnej albo oddawaniu jej do korzystania,

b)komercjalizację pośrednią, która polega na obejmowaniu lub nabywaniu udziałów lub akcji w spółkach kapitałowych w zamian za wniesienie do spółki w charakterze aportu własności intelektualnej lub praw do korzystania z niej.

Zgodnie z par. 4 Regulaminu wskazano, że (poniżej ustępy tego paragrafu):

1.Jednostka Naukowa oraz Inne Jednostki są zobowiązane do zapewnienia, że całość własności intelektualnej będzie przysługiwała Jednostce Naukowej, w takim zakresie, aby Jednostka Naukowa mogła przenieść na ministra (MEiN) całość własności intelektualnej w najszerszym dopuszczalnym prawem zakresie (w stanie wolnym od praw lub roszczeń osób trzecich).

2.Jednostka Naukowa oraz Inne Jednostki zobowiązane są do zawarcia stosownych zapisów, gwarantujących osiągnięcie celu, o którym mowa w ust. 1, w łączącej je umowie konsorcjum. Jednostka Naukowa oraz Inne Jednostki zobowiązane są do odpowiedniego uregulowania stosunków prawnych łączących ich z liderem lub członkami zespołu badawczego - m.in. w umowie o pracę lub w umowie cywilnoprawnej - w sposób, który gwarantuje osiągnięcie celu, o którym mowa w ust. 1. Podmiot Zarządzający będzie uprawniony do weryfikacji dokumentów, o których mowa w niniejszym ustępie, w zakresie realizacji przez nie celu, o którym mowa w ust. 1.

3.Po złożeniu Podmiotowi Zarządzającemu kompletnej i prawidłowo wypełnionej karty własności intelektualnej, Jednostki Naukowe oraz Inne Jednostki zobowiązane są do podjęcia wszelkich czynności, które są niezbędne do przeniesienia, w terminie określonym w ust. 4, własności intelektualnej przez Jednostkę Naukową na MEiN, w szczególności, o ile jest to wymagane, uzyskać zgodę organów wewnętrznych lub podmiotów trzecich oraz o ile jest to wymagane, dokonać wyceny własności intelektualnej.

4.Jednostka Naukowa zobowiązuje się do złożenia za pośrednictwem Podmiotu Zarządzającego oświadczenia o przeniesieniu na MEiN własności intelektualnej, objętej kartą własności intelektualnej, w ciągu maksymalnie 3 (trzech) miesięcy od dnia przekazania karty własności intelektualnej Podmiotowi Zarządzającemu lub od dnia, w którym karta własności intelektualnej powinna zostać przekazana.

5.Niedotrzymanie terminów określonych w ust. 4 może skutkować obowiązkiem zwrotu otrzymanych przez Jednostkę Naukową środków, na zasadach określonych w umowie o dofinansowanie.

6.W terminie, o którym mowa w ust. 4, Jednostka Naukowa zobowiązana jest złożyć Podmiotowi Zarządzającemu oświadczenie o przeniesieniu na MEiN własności intelektualnej.

7.MEiN nabędzie własność intelektualną od Jednostki Naukowej, z chwilą złożenia przez Jednostkę Naukową Podmiotowi Zarządzającemu oświadczenia o przeniesieniu na MEiN własności intelektualnej, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli lub wiedzy. W przypadku, gdy Jednostka Naukowa nie złoży oświadczenia, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, Skarb Państwa - MEiN nabędzie własność intelektualną z chwilą zakończenia realizacji Zadania Badawczego, a jeśli to nie nastąpi przed rozwiązaniem umowy o finansowanie, z momentem rozwiązania umowy o finansowanie, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli lub wiedzy.

Na mocy par. 4 ust. 9 Regulaminu, Podmiot Zarządzający, w imieniu Skarbu Państwa - MEiN, będzie zarządzał własnością intelektualną, w szczególności w celu zapewnienia właściwej ochrony własności intelektualnej oraz jej komercjalizacji.

W ust. 12 wskazano również, że będzie uprawniony do podejmowania decyzji w zakresie dokonania komercjalizacji własności intelektualnej, w szczególności do wyboru sposobu komercjalizacji.

Podmiot Zarządzający podejmuje decyzję odnośnie ochrony własności intelektualnej, terminu jej zgłoszenia do odpowiedniego urzędu ds. własności przemysłowej oraz odpowiada za wymianę korespondencji z urzędami, dotrzymywanie wszelkich terminów urzędowych, wnoszenie opłat urzędowych związanych z procesem uzyskiwania ochrony patentowej, a także utrzymania jej w mocy lub rezygnacji z tej ochrony (par. 4 ust. 13 Regulaminu).

Podmiot Zarządzający jest uprawniony do wykonywania wszelkich czynności faktycznych i prawnych dotyczących własności intelektualnej, w tym w szczególności, zawierania umów z podmiotami trzecimi, występowania przed organami administracji publicznej, prowadzenia negocjacji z podmiotami zainteresowanymi jej nabyciem (par. 4 ust. 14 Regulaminu).

Na mocy par. 5 ust. 1 Regulaminu, Członkowie Zespołu Badawczego mają prawo do wykorzystywania wytworzonej własności intelektualnej na potrzeby realizacji Zadania Badawczego w ramach A. do czasu zakończenia realizacji Zadania Badawczego.

Zgodnie z par. 6 ust. 1 Regulaminu, Jednostka Naukowa, za pośrednictwem Lidera, zgłasza Podmiotowi Zarządzającemu wytworzenie przez Zespół Badawczy Własności Intelektualnej, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 30 dni od dnia wytworzenia Własności Intelektualnej.

Do zgłoszenia własności intelektualnej służy Karta Własności Intelektualnej, która stanowi załącznik nr 2 do Regulaminu. W Karcie Własności Intelektualnej jest określony procentowy udział twórczy każdego z Twórców w opracowaniu Własności Intelektualnej. Procentowy udział Twórców musi być potwierdzony własnoręcznym podpisem każdego z Twórców.

Na mocy par. 9 ust. 1 Regulaminu, Podmiot Zarządzający jest uprawniony i zobowiązany do przyjmowania w imieniu Skarbu Państwa - MEiN od Odbiorców Własności Intelektualnej Środków z Komercjalizacji. Środki z Komercjalizacji, po odjęciu poniesionych w związku z tą komercjalizacją kosztów komercjalizacji, w części należnej Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom oraz Twórcom, zostaną przekazane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej celem i z nakazem rozdysponowania w następujący sposób:

a)65% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Twórcom zgodnie z ich udziałem twórczym zadeklarowanym w Karcie Własności Intelektualnej;

b)15% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom. Środki z komercjalizacji przysługujące danej Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom zostaną obliczone w proporcji zgodnej z proporcją wynikającą z udziału twórczego danego Twórcy (lub Twórców) z Jednostki Naukowej lub Innej Jednostki, zadeklarowaną w Karcie Własności Intelektualnej;

c)Pozostałe środki z komercjalizacji zostaną przekazane na rzecz Funduszu, zgodnie z umową o zarządzanie A.

Środki z Komercjalizacji, o których mowa wyżej lub prawo do przyszłych środków z komercjalizacji przysługują przez cały okres ich uzyskiwania (par. 9 ust. 3 Regulaminu).

NAJWAŻNIEJSZE POSTANOWIENIA UMOWY KONSORCJUM

Umowa konsorcjum określa zasady reprezentacji konsorcjum oraz wskazuje lidera konsorcjum. Ponadto wymienia członków Zespołu Badawczego, Lidera Zespołu Badawczego oraz wskazuje ich obowiązki.

W pkt 2 umowy konsorcjum wskazano, że strony podejmują współpracę celem przeprowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych w zakresie Zadania Badawczego.

Na mocy pkt 9.1 umowy konsorcjum, strony zobowiązują się do przeprowadzenia w ramach Zadania Badawczego etapów przypisanych im we wniosku. Członkowie konsorcjum w równym stopniu przyjmują na siebie wszystkie obowiązki, które będą nałożone na nie umową o finansowanie oraz zobowiązują się do współdziałania z liderem konsorcjum, w celu zapewnienia należytego wykonania umowy o finansowanie oraz zapobiegania jej wypowiedzeniu przez Podmiot Zarządzający, wstrzymywaniu płatności bądź żądaniu zwrotu otrzymanych w ramach dofinansowania kwot.

W pkt 9.4 umowy konsorcjum wskazano, że harmonogram prac związanych z realizacją Zadania Badawczego oraz podział prac do wykonania w Zadaniu Badawczym przez każdą ze stron określa Wniosek (wniosek o dofinansowanie).

Na mocy pkt 9.5 umowy konsorcjum strony zobowiązują się do przestrzegania wprost, a jeśli natura danej normy lub okoliczności na to nie pozwalają do przestrzegania odpowiednio wszelkich postanowień umowy o finansowanie. Członkowie konsorcjum zobowiązani są do zapewnienia, aby wskazane powyżej zobowiązanie przyjęli również zatrudnieni u nich Lider Zespoły Badawczego oraz Członkowskie Zespołów.

Jednocześnie w pkt 6.4 umowy konsorcjum podano, że lider zespołu badawczego ponosi razem z liderem konsorcjum odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Zadania Badawczego.

Zgodnie z pkt 10.2 umowy konsorcjum, lider konsorcjum po wpłynięciu otrzymanych w ramach dofinansowania środków, przekazuje je poszczególnym członkom konsorcjum. W pkt 11 i 12 umowy konsorcjum uregulowano prawa własności intelektualnej oraz współpracy przy obejmowaniu przez A. wyników badań ochroną prawną

Poniżej najważniejsze z nich:

Pkt 11.1. Strony oświadczają, że zapoznały się z treścią regulaminu zarządzania i komercjalizacji i zobowiązują się do stosowania jego aktualnej wersji.

Pkt 11.2. Poprzez umowę o zarządzanie A., zawartą pomiędzy A. a MEiN, A. został zobowiązany i umocowany do nabycia w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa całości własności intelektualnej. Skarb Państwa nabywa prawa własności intelektualnej na zasadach określonych w regulaminie zarządzania i komercjalizacji i umowie A. Strony oświadczają, że przyjmują powyższe do wiadomości, godzą się na to i zobowiązują zrealizować powyższe zobowiązanie.

Pkt 11.3. Strony są zobowiązane do skutecznego przeniesienia na Skarb Państwa - MEiN wszelkich praw w najszerszym możliwym przepisami prawa zakresie, w tym w szczególności prawa majątkowe do własności intelektualnej oraz upoważnienie do wykonywania autorskich praw osobistych na zasadach określonych w regulaminie zarządzania i komercjalizacji, w umowie z A. raz niniejszej umowie. A. jest uprawniony do żądania od lidera zespół badawczego, członków konsorcjum oraz członków zespołu przeniesienia na Skarb Państwa własności intelektualnej, w szczególności jest uprawniony do żądania wydania zastępczego oświadczenia woli.

Pkt 12.1. Strony postanawiają, że A. służy wyłączne i nieograniczone prawo do zadecydowania o wystąpieniu z wnioskiem o udzielenie ochrony praw własności przemysłowej, w tym patentu na wynalazki, które mogą powstać w wyniku wykonania niniejszej umowy.

Pkt 12.2. Każdy z członków konsorcjum zobowiązuje się niezwłocznie informować na piśmie lidera konsorcjum o dokonaniu w trakcie realizacji Zadania Badawczego rozwiązań, które w jego ocenie mogą stanowić przedmiot patentu, bądź innego prawa własności intelektualnej (w ty także know-how).

W pkt 13.1 umowy konsorcjum strony przyznają, że A. jest wyłącznie uprawniony do samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie dokonania komercjalizacji własności intelektualnej, w szczególności sposób komercjalizacji oraz podmiotu, na rzecz którego komercjalizacja zostanie dokonana, jak również określenia warunków komercjalizacji. Kolejne ustępy tego pkt powielają informację o podziale zysku z komercjalizacji.

Jak podaje pkt 17.1. umowy konsorcjum strony zgodnie postanawiają, że znajdują do nich zastosowanie zasady odpowiedzialności określone w umowie o dofinansowanie, w szczególności określone w par. 25 tej umowy.

W przypadku niewykonania obowiązków określonych w umowie konsorcjum lub umowie o dofinasowanie strona odpowiedzialna poniesie odpowiedzialność odszkodowawczą wobec A., pozostałych członków konsorcjum, czy innych podmiotów. Lider konsorcjum może żądać od członka konsorcjum naruszającego postanowienia umowy zapłaty kar umownych (pkt. 18 umowy konsorcjum).

Gdyby nie zawarta umowa o dofinansowanie Wnioskodawca nie miałby możliwości prowadzenia opisanych w stanie faktycznym badań. Otrzymywana kwota dofinansowania jest uzależniona od wielkości kosztów, jakie generuje Zadanie Badawcze (od ilości oraz wielkości zadań przypisanych do poszczególnych konsorcjantów, w tym Wnioskodawcy).

Lider konsorcjum wraz z Wnioskodawcą oraz pozostałymi konsorcjantami wspólnie składają wniosek konkursowy na dofinansowanie projektu.

We wniosku wskazane są zadania przypisane do poszczególnych konsorcjantów oraz koszty ich realizacji - inaczej koszty jakie generują (tzw. koszty kwalifikowalne). We wniosku ujęte są tzw. koszty bezpośrednie zadań, koszty pośrednie zadań oraz całkowity budżet projektu z podziałem na poszczególnych konsorcjantów.

We wniosku ujęty jest także kosztorys realizacji projektu (haromonogram).

W konsekwencji wartość dofinansowania zależy od wartości kosztów wykonania zadań określonych we wniosku konkursowym, a zatem kosztów zadań realizowanych przez Wnioskodawcę w tym projekcie.

Ani lider konsorcjum, ani Wnioskodawca nie mają prawnej możliwości wykorzystania środków w innych celach niż w zakresie realizowanego Zadania Badawczego.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Zdaniem Wnioskodawcy, nabycie przez Skarb Państwa – Ministra Edukacji i Nauki – praw do własności intelektualnej, powstałej w związku z realizacją Zadania Badawczego o akronimie (…), następuje za odpłatnością w ramach kwot jakie przysługują Wnioskodawcy z tytułu przyszłej komercjalizacji jaka będzie miała miejsce, gdy A. obejmie wyniki badań ochroną prawną oraz kolejno dokona ich sprzedaży (w imieniu i na rzecz MeiN). Celem mechanizmu realizacji badań naukowych w ramach X jest finalna komercjalizacja wyników Zadania Badawczego, tj. docelowa odpłatna sprzedaż praw do wyników badań. Przy czym konstrukcja X, zdaniem Wnioskodawcy przewiduje, że sprzedaż ta powstanie (po stronie Wnioskodawcy) w momencie, gdy własność intelektualna wyników badań realizowanych w ramach A. znajdzie finalnego nabywcę (sprzedaży dokonuje A. w imieniu MeiN).

Wnioskodawca (wraz z pozostałymi członkami konsorcjum) aplikował w otwartym konkursie z obszaru (…). Organizatorem konkursu jest A. jako podmiot zarządzający środkami Funduszu Nauki Polskiej. Wnioskodawca (wraz z pozostałymi członkami konsorcjum) złożył wniosek konkursowy, w którym opisał zagadnienie badawcze, uzasadnił szanse na jego powodzenie i realizację, uzasadnił potencjał komercjalizacyjny wyników badań jakie chce realizować a także wskazał dokładnie koszty jakie będą niezbędne do poniesienia, aby badanie zrealizować. Zaproponowane przez konsorcjum jednostek naukowych zagadnienie badawcze zostało – z uwagi na swój potencjał - wytypowane do dofinansowania i mocą umowy o dofinansowanie (zawartą z A. jako podmiotem zarządzającym środkami Funduszu Nauki Polskiej) jest realizowane oraz finansowane.

Otrzymywane finansowanie pokrywa koszty jakie ponosi Wnioskodawca (a także pozostali członkowie konsorcjum) celem realizacji Zadania Badawczego.

W par. 15 ust. 1 umowy o finansowanie wskazano, że zasady zarządzania własnością intelektualną oraz komercjalizacji własności intelektualnej, jak również przekazywania środków z komercjalizacji, określa Regulamin zarządzania i komercjalizacji, który stanowi załącznik nr 5 do umowy o finansowanie. W par. 15 ust. 2 umowy o finansowanie zawarto oświadczenie Podmiotu Zarządzającego, w świetle którego poprzez umowę o zarządzanie A. zawartą pomiędzy Podmiotem Zarządzającym a MEiN, został zobowiązany i umocowany do nabycia w imieniu i na rzecz MEiN, całości własności intelektualnej. W kolejnym zdaniu wskazano, że Jednostka Naukowa oświadcza, że godzi się na to i zobowiązuje się zrealizować powyższe zobowiązanie, w tym zapewnić realizację tego zobowiązania przez Inne Jednostki i Zespół Badawczy.

W myśl par. 15 ust. 5 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa jest zobowiązana do zapewnienia, że całość własności intelektualnej będzie przysługiwała Jednostce Naukowej w takim zakresie, aby Jednostka Naukowa mogła przenieść całość własności intelektualnej, wolnej od jakichkolwiek praw lub roszczeń osób trzecich, na MEiN, w najszerszym możliwym przez prawo zakresie. Na mocy par. 15 ust. 6 umowy o finansowanie, Jednostka Naukowa została zobowiązana do zawarcia stosownych postanowień w umowie konsorcjum, gwarantujących osiągnięcie celu, o którym mowa w par. 15 ust. 3 i 5 umowy o finansowanie.

Na mocy par. 15 ust. 8 umowy o finansowanie, MEiN nabędzie od Jednostki Naukowej wszelkie możliwe prawa do własności intelektualnej z chwilą złożenia przez Jednostkę Naukową oświadczenia o przeniesieniu na MEiN własności intelektualnej, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli lub wiedzy. W przypadku gdy Jednostka Naukowa nie złoży ww. oświadczenia MEiN nabędzie własność intelektualną z chwilą zakończenia realizacji Zadania Badawczego, a jeśli to nie nastąpi przed rozwiązaniem umowy o finansowanie, z momentem rozwiązania umowy, bez konieczności składania jakichkolwiek dodatkowych oświadczeń woli lub wiedzy.

Jednocześnie, w myśl par. 10 ust. 2 umowy o finansowanie, środki z komercjalizacji w części należnej Jednostce Naukowej, Innym jednostkom oraz Członkom Zespołu Badawczego są wypłacane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej, na zasadach określonych w Regulaminie zarządzania i komercjalizacji (stanowi on załącznik nr 5 do umowy o finansowanie, zwany dalej Regulaminem). Jednostka Naukowa zapewnia, odpowiada i zobowiązuje się do dalszej dystrybucji środków z Komercjalizacji, w zależności od okoliczności, do Lidera, Członków Zespołu lub Innych Jednostek.

Natomiast na mocy par. 15 ust. 22 umowy o finansowanie, środki z komercjalizacji, po odjęciu poniesionych w związku z tą komercjalizacją kosztów, obliczone zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie oraz w umowie o zarządzanie A., w części należnej Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom lub Twórcom (Twórcą jest osoba fizyczna będąca Członkiem Zespołu Badawczego, która tworzyła lub współtworzyła własność intelektualną), zostaną przekazane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej celem i z nakazem rozdysponowania w następujący sposób:

a)65% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Twórcom zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie;

b)15% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Jednostce Naukowej lub innym Jednostkom, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie zarządzania i komercjalizacji.

Pozostałe środki z komercjalizacji zostaną rozdysponowane przez Podmiot Zarządzający zgodnie z umową o zarządzanie A.

Żaden z przytoczonych we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego zapisów umowy o finansowanie, Regulaminu komercjalizacji czy umowy konsorcjum nie wskazuje, że przeniesienie praw do własności intelektualnej następuje w zamian za dofinansowanie, które pokrywa koszty ponoszone przez Wnioskodawcę (a także pozostałych członków konsorcjum) celem realizacji Zadania Badawczego. Jest to jedynie finansowanie własnego projektu badawczego. Wartość otrzymanych na podstawie umowy o dofinansowanie środków pieniężnych nie stanowi wartości faktycznie przekazanej w zamian za realizację usługi. Wnioskodawca realizuje własną tezę badawczą (a nie zleconą czynność). Od A. (jako podmiotu zarządzającego) dostaje zaś środki na pokrycie kosztów tego badania (nazywanego Zadaniem Badawczym). Na tym etapie, Wnioskodawca nie wycenia swoich świadczeń, nie kalkuluje w sposób nawet zbliżony do działań wolnorynkowych planowanych kosztów i przychodów z przedsięwzięcia. Podaje jedynie kwoty jakie muszą zostać poniesione w związku z realizacją Zadania Badawczego (koszty wynagrodzeń, koszty mediów, nabycia towarów oraz usług wykorzystywanych do realizacji zadania, itp.).

Nie ma w tym przypadku znaczenia, że Wnioskodawca po realizacji Zadania Badawczego (w przypadku jego powodzenia) zobowiązany jest doprowadzić do sytuacji, gdzie własność intelektualna wyników badań (w części przypadającej na Wnioskodawcę) finalnie zostanie przeniesiona na rzecz MEiN. Czynność ta (przeniesienie własności intelektualnej) jest bowiem niezależna od faktu otrzymania dofinansowania na pokrycie kosztów realizacji Zadania Badawczego. Nie jest konsekwencją otrzymanego dofinansowania. Stanowi element niezwiązany z samym dofinansowaniem. Nie jest to czynność jaką można uznać za świadczenie wzajemne realizowane w zamian za otrzymane dofinansowanie.

Przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego służy bowiem całkiem innym celom (i to zdaniem Wnioskodawcy odpłatnym). Przeniesienie praw do wyników Zadania Badawczego jest niezbędne do przeprowadzenia kolejnej czynności, tj. dokonania przez MEiN (w imieniu którego działa A. ) procesu komercjalizacji wyników badań (tj. pierw ochrony prawnej wyników oraz kolejno sprzedaży praw do tych wyników, wykorzystania wyników w odpłatnych celach, etc.). W wyniku zaś procesu komercjalizacji Wnioskodawca (oraz pozostali członkowie konsorcjum) otrzyma od MEiN wynagrodzenie należne w wysokości 15 % środków uzyskanych z komercjalizacji (po potrąceniu kosztów jakie dorowadziły do tej komercjalizacji). Środki z komercjalizacji przysługują Wnioskodawcy od MEiN przez cały okres ich uzyskiwania (przez MEiN). Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego następuje odpłatnie, ale nie w ramach pierwotnego finansowania Zadania Badawczego (czyli własnych prac Wnioskodawcy), a w ramach wynagrodzenia jakie przysługuje Wnioskodawcy z tytułu przyszłej komercjalizacji (jaka będzie miała miejsce, gdy A. obejmie wyniki badań ochroną prawną oraz kolejno dokona ich sprzedaży – w imieniu i na rzecz MEiN). Wnioskodawca uzyska wynagrodzenie za przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego – na mocy szczególnej konstrukcji wprowadzonej X – z chwilą finalnej komercjalizacji wyników Zadania Badawczego.

Zdaniem Wnioskodawcy, należna Wnioskodawcy od MEiN odpłatność (w wysokości 15 % środków uzyskanych z komercjalizacji jakiej dokona A. w imieniu i na rzecz MEiN - po potrąceniu kosztów jakie dorowadziły do tej komercjalizacji) nie pozostaje w żadnym związku/relacji względem otrzymanego dofinansowania mocą umowy o finansowanie (ani pośrednim ani bezpośrednim).

Otrzymywane finansowanie nie wpływa w żaden sposób ani na wysokość podanego powyżej podziału procentowego (15 %) przyszłego należnego Wnioskodawcy wynagrodzenia ani na wysokość wynagrodzenia jakie MEiN uzyska z tytułu komercjalizacji (będą to niezależne czynności gospodarze; cena będzie uzyskiwana w drodze negocjacji prowadzonych przez A.).

Wnioskodawca, na żadnym etapie, nie wycenia swoich świadczeń, nie kalkuluje w sposób nawet zbliżony do działań wolnorynkowych planowanych kosztów i przychodów z przedsięwzięcia. Podaje jedynie kwoty jakie muszą zostać poniesione w związku z realizacją Zadania Badawczego (koszty wynagrodzeń, koszty mediów, nabycia towarów oraz usług wykorzystywanych do realizacji zadania, itp.).

Wnioskodawca nie ma także wpływu na wysokość wynagrodzenia jakie MEiN uzyska z tytułu komercjalizacji. Nie ma wpływu na fakt, czy to wynagrodzenie będzie jednorazowe (gdy MEiN dokona zbycia pełni praw Własności Intelektualnej) czy też uzyska je kilka razy, w różnych odstępach czasowych (gdy MEiN będzie zbywał licencje do przysługujących mu praw Własności Intelektualnej). Nie ma także wpływu na wybraną przez MEiN formę komercjalizaji.

Przeniesienie przez Wnioskodawcę na Jednostkę Naukową (lidera konsorcjum) praw do własności intelektualnej nie następuje za odpłatnością.

Zgodnie z par. 4 ust. 1 Regulaminu Jednostka Naukowa oraz Inne Jednostki są zobowiązane do zapewnienia, że całość własności intelektualnej będzie przysługiwała Jednostce Naukowej, w takim zakresie, aby Jednostka Naukowa mogła przenieść na ministra (MEiN) całość własności intelektualnej w najszerszym dopuszczalnym prawem zakresie (w stanie wolnym od praw lub roszczeń osób trzecich).

Przy czym, zdaniem Wnioskodawcy należy uznać, że jest to jedynie pewnego rodzaju czynność techniczna zapewniająca, że całość własności intelektualnej będzie przysługiwała MEiN bez nadmiernych komplikacji i konieczności prowadzenia korespondencji, zawierania umów itp. z każdym konsorcjantów odrębnie. Członkowie konsorcjum nie świadczą sobie wzajemnie usług. Realizują wspólnie (równolegle) Zadanie Badawcze.

Zdaniem Wnioskodawcy, przeniesienie przez Wnioskodawcę na Jednostkę Naukową (lidera konsorcjum) praw do własności intelektualnej nie następuje za odpłatnością.

W wyniku przeniesienia praw na Jednostkę Naukową Wnioskodawca straci możliwość dysponowania/korzystania z własności intelektualnej powstałej w związku z realizacją Zadania Badawczego (jaka przysługuje Wnioskodawcy).

Jednocześnie zgodnie z par. 15 ust. 18 i ust. 19 umowy o finansowanie, po zakończeniu realizacji Zadania Badawczego, Podmiot Zarządzający może, po uzyskaniu zgody Skarbu Państwa – MEiN – ustalić z Jednostką Naukową, Innymi Jednostkami lub Członkami Zespołu Badawczego oraz w porozumieniu z MEiN zasady wykorzystania własności intelektualnej do prowadzenia dalszych badań naukowych lub prac rozwojowych, w szczególności w celu jej rozwijania lub dostosowania do potrzeb podmiotu trzeciego i komercjalizacji, np. poprzez udzielenie Jednostce Naukowej, innym Jednostkom lub Członom zespołu licencji do własności intelektualnej, w celu prowadzenia dalszych badań naukowych lub prac rozwojowych (ust. 18). Pomimo nabycia Własności Intelektualnej przez Skarb Państwa – MEiN – przed zakończeniem realizacji Zadania Badawczego, Jednostce Naukowej, Innym Jednostkom oraz Zespołowi przysługuje prawo do dalszego bezpłatnego korzystania z własności intelektualnej, jednak jedynie do bezpośredniej realizacji Zadania Badawczego.

Na mocy par. 5 ust. 1 Regulaminu Komercjalizacji, Członkowie Zespołu Badawczego mają prawo do wykorzystywania wytworzonej własności intelektualnej na potrzeby realizacji Zadania Badawczego w ramach A. do czasu zakończenia realizacji Zadania Badawczego.

Komercjalizacji Własności Intelektualnej będzie dokonywał A. w imieniu Skarbu Państwa. Wnioskodawca nie będzie miał wpływu na cenę zbywanych świadczeń. Analizując jednakże zapisy Regulaminu komercjalizacji, jaki stanowi załącznik do umowy o finansowanie, zdaniem Wnioskodawcy pozwala postawić tezę, że komercjalizacja będzie przeprowadzana po cenach rynkowych.

Zgodnie z par. 4 ust. Regulaminu, Podmiot Zarządzający, w imieniu Skarbu Państwa – ministra właściwego do spraw nauki i szkolnictwa wyższego, będzie zarządzał Własnością Intelektualną, w szczególności w celu zapewnienia właściwej ochrony Własności Intelektualnej oraz jej Komercjalizacji.

Jednoczenie jak podaje par. 4 ust. 16 pkt. 1 – 3 Regulaminu, w ramach obowiązku Komercjalizacji Podmiot Zarządzający zapewni uzyskanie jak największych Środków z Komercjalizacji z uwzględnieniem zasad efektywności ich pozyskiwania i aby cel ten osiągnąć zobowiązuje się w szczególności do:

1)opracowywania strategii Komercjalizacji obejmującej w szczególności:

a)analizę sposobu komercjalizacji (sprzedaż praw, udzielenie licencji, joint venture, samodzielne wdrożenie) biorąc pod uwagę potencjał kadrowy, finansowy, doświadczenie Podmiotu Zarządzającego oraz spodziewane korzyści z Komercjalizacji;

b)analizę potencjalnych rynków produktów lub usług;

c)sporządzenie listy przedsiębiorców działających na danych rynkach wraz z oszacowaniem barier wejścia na dany rynek;

d)sporządzenie listy potencjalnych inwestorów;

e)przewidywane Koszty Komercjalizacji;

2)podejmowania w imieniu i na rzecz Ministra decyzji w zakresie Komercjalizacji Własności Intelektualnej, w szczególności do wyboru sposobu Komercjalizacji;

3)stałego monitorowania potencjalnych rynków zbytu dla Własności Intelektualnej oraz wyszukiwania potencjalnych Odbiorców Własności Intelektualnej;

W myśl par. 8 ust. 5 i ust. 6 Regulaminu komercjalizacji, Podmiot Zarządzający dokonuje wyboru oferty Odbiorcy Własności Intelektualnej, biorąc pod uwagę potencjalne korzyści finansowe z Komercjalizacji (ust. 5). Podmiot Zarządzający może przeprowadzić lub zlecić przeprowadzenie wyceny rynkowej Własności Intelektualnej, uwzględniającą wybrany model Komercjalizacji. Przeprowadzona wycena jest wartością szacunkową Własności Intelektualnej i stanowi podstawę do negocjacji z Odbiorcą Własności Intelektualnej, nie jest jednak bezwzględnie wiążąca dla Podmiotu Zarządzającego w zakresie minimalnej wartości uzyskanej z tytułu Komercjalizacji. Wartość ta jest ustalona w wyniku negocjacji z Odbiorcą Własności Intelektualnej.

Przytoczone powyżej zapisy Regulaminu komercjalizacji, który stanowi załącznik do umowy o finansowanie, zdaniem Wnioskodawcy pozwalają postawić tezę, że dofinansowanie przekazane na realizację Zadania Badawczego „...” nie będzie powodowało sytuacji, że nabywcy lub licencjobiorcy skorzystają z własności intelektualnej po niższych cenach. Zdaniem Wnioskodawcy, dofinansowanie nie ma żadnego wpływu na finalną wysokość cen komercjalizacji.

Umowa o finansowanie oraz Regulamin komercjalizacji nie przewidują sytuacji, w której Konsorcjum lub jego poszczególni członkowie będą zobowiązani do zwrotu otrzymanego dofinansowania, jeżeli w wyniku działań podjętych w czasie realizacji Zadania Badawczego nie zostanie wytworzona własność intelektualna. Wprowadzono inny mechanizm - tzw. zaprzestanie dalszego finansowania.

Mocą par. 17 umowy o finansowanie A. sprawuje nadzór nad realizacją umowy, w tym Zadania Badawczego oraz prawidłowością wydatkowania środków Funduszu. W ramach nadzoru A. może żądać informacji wyjaśniających, przeprowadzać kontrole, żądać raportów, dokonywać okresowej weryfikacji realizacji zadań. Natomiast mocą par. 19 i par. 20 umowy o finansowanie A. może dokonywać kontroli wszelkich aspektów wykonania umowy. Jednostka Naukowa zobowiązuje się do składania raportów okresowych oraz końcowego (par. 18 umowy). Celem raportów jest opisywanie postępów merytorycznych realizacji Zadania Badawczego oraz rozliczenia wydatków poniesionych w okresie sprawozdawczym.

W przypadku wstrzymania dofinansowania Podmiot Zarządzający wyznacza termin wyjaśnienia lub usunięcia nieprawidłowości (par. 12 ust. 2 umowy o finansowanie). Podmiot Zarządzający wstrzymuje finansowanie Zespołu Badawczego w przypadku wystąpienia pojedynczych istotnych nieprawidłowości lub powtarzających się innych nieprawidłowości niż istotne.

Sytuację objętą zapytaniem obejmuje par. 12 ust. 4 lit. j umowy o finansowanie. Finansowanie wstrzymuje się m.in. gdy zaistnieje sytuacja, która uniemożliwia uzyskanie ochrony Własności Intelektualnej lub komercjalizację, w szczególności w przypadku braku zdolności patentowej, naruszenia obcych praw wyłącznych lub braku potencjału komercjalizacyjnego.

Okres wstrzymania finansowania trwa do momentu skutecznego pisemnego wyjaśnienia (par. 12 ust. 5 umowy o finansowanie). Po otrzymaniu wyjaśnień Podmiot Zarządzający podejmuje decyzję o:

a)zakończeniu wstrzymania finansowania lub

b)przedłużeniu wstrzymania finansowania,

c)przerwaniu finansowania (par. 12 ust. 5 umowy o finansowanie).

Powyższe postanowienia zostały powielone w par. 10 ust. umowy konsorcjum.

Dodatkowo, w par. 9 ust. 8 umowy konsorcjum podano, że w przypadku wystąpienia tzw. ryzyka naukowego A. oceni przedstawione przez członków konsorcjum i złożone przez lidera dokumenty oraz dodatkowe wyjaśnienia i potwierdzi:

a)bezcelowość dalszej realizacji Zadania Badawczego, z uwagi na wystąpienie ryzyka,

b)celowość dalszej realizacji, ze względu na brak wystąpienia ryzyka.

Jak zaś wynika z par. 9 ust. 9 umowy konsorcjum, w przypadku bezcelowości kontynuacji prac, Zadanie Badawcze uznaje się za zakończone, a członkowie konsorcjum nie zwracają dotychczas uzyskanego i prawidłowo wydatkowanego finansowania.

W sytuacji, gdy wytworzona własność intelektualna (z uwagi na obiektywne przesłanki) nie zostanie objęta ochroną prawną ani skomercjalizowana, Wnioskodawca (ani pozostali członkowie konsorcjum) nie będą zobowiązani do zwrotu otrzymanego dofinansowania.

Członkowie konsorcjum nie świadczą sobie wzajemnie usług i nie wypłacają sobie wzajemnie wynagrodzenia.

Zgodnie z par. 10 ust. 1 umowy o finansowanie Zespołu Badawczego ze środków Funduszu Nauki Polskiej wszelkie środki finansowe (finansowanie) pochodzące z Funduszu będą przekazywane Jednostce Naukowej przez Podmiot Zarządzający. Jednostka Naukowa zapewnia, odpowiada i zobowiązuje się do dalszej dystrybucji finansowania, w zależności od okoliczności, do Lidera, Członków Zespołu lub Innych Jednostek.

Na mocy pkt 9.5 umowy konsorcjum strony zobowiązują się do przestrzegania wprost, a jeśli natura danej normy lub okoliczności na to nie pozwalają do przestrzegania odpowiednio wszelkich postanowień umowy o finansowanie. W szczególności dotyczących odpowiedzialności, które znajdują zastosowanie wprost do członków konsorcjum, Zespołu i członków zespołu oraz zobowiązań lidera wynikających z umowy finansowanie.

Jak wynika z par. 10 ust. 7 umowy konsorcjum, odpowiedzialność wobec A., w szczególności za wykonanie Zadania Badawczego, osiągnięcie wyników zaplanowanych na poszczególnych etapach Zadania Badawczego, terminową realizację etapów Zadania Badawczego, w tym terminowe, zgodnie harmonogramem płatności rozliczanie projektu, stron ponoszą solidarnie z liderem konsorcjum.

W związku z realizacją Zadania Badawczego Wnioskodawca ponosi następujące wydatki:

1.wynagrodzenia Zespołu Badawczego, który zatrudniony jest przez Wnioskodawcę (na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia),

2.tzw. koszty pośrednie wyliczone ryczałtem (na koszty pośrednie składają się m.in. koszty mediów doprowadzanych do laboratoriów, koszty wynagrodzeń pracowników administracyjnych, koszty zużycia materiałów biurowych, etc.),

3.towary i usługi wymienione w odpowiedzi na pytanie 11 (tj. wydatki na zwierzęta laboratoryjne, towary oraz usługi związane z utrzymaniem zwierząt laboratoryjnych, usługi badań histopatologicznych tkanek zwierzęcych, usługi monitorowania stanu zdrowia zwierząt laboratoryjnych, drobny sprzęt laboratoryjny, odczynniki i materiały zużywalne, wydatki na usługi związane z wyjazdami służbowymi, opłaty konferencyjne, opłaty za szkolenia).

Wszystkie wymienione wydatki ujęte zostały w kosztorysie Zadania Badawczego (w zadaniach przypisanych do Wnioskodawcy) i są finansowane z dofinansowania objętego umową o finansowanie Zespołu Badawczego ze środków Funduszu Nauki Polskiej.

W związku z realizacją Zadania Badawczego Wnioskodawca nabywa:

1.zwierzęta laboratoryjne,

2.towary oraz usługi związane z utrzymaniem zwierząt laboratoryjnych (np. karmy i ściółki dla zwierząt, jednorazowe klatki, filtry do regałów dla indywidualnie wentylowanych klatek, aparaty do znieczulenia, środki znieczulające),

3.usługi badań histopatologicznych tkanek zwierzęcych,

4.usługi monitorowania stanu zdrowia zwierząt laboratoryjnych,

5.drobny sprzęt laboratoryjny (np. wyposażenie stanowisk laboratoryjnych w worteksy, termomiksery, łaźnie wodne, środki ochrony osobistej, narzędzia chirurgiczne),

6.Odczynniki i materiały zużywalne (np. odczynniki do hodowli komórkowej - pożywki hodowlane, surowice, rekombinowane cytokiny, enzymy, albumina, suplementy do pożywek, zbuforowana sól fizjologiczna, itp. plastiki do hodowli - butelki hodowlane, naczynia hodowlane, pipety, pipety serologiczne, końcówki do pipet, probówki, itp., przeciwciała i odczynniki do cytometrii przepływowej, zestawy do oznaczania stężenia różnego typ substancji, odczynniki i płytki do reakcji PCR w czasie rzeczywistym, odczynniki do pomiarów, strzykawki, probówki do pobierania krwi, odczynniki do utrwalania tkanek, filtry i sitka do rozdrabniania tkanek, itp.,

7.Usługi związane z wyjazdami służbowymi, konferencje, konsultacje, szkolenia (koszty udziału w konferencjach i szkoleniach)

Faktury dokumentujące nabycia towarów i usług, dzięki którym realizowana jest część Zdania Badawczego przypisana do Wnioskodawcy wystawiane są każdorazowo na Wnioskodawcę.

Pytania

1.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że otrzymywane ze środków FNP za pośrednictwem A. - na podstawie umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części redystrybuowanej na rzecz Wnioskodawcy) nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług?

2.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że otrzymane - z tytułu podziału zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN - środki finansowe stanowią wynagrodzenie, za realizację czynności opodatkowanych?

3.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że podstawą opodatkowania podatkiem VAT z tytułu realizacji czynności opodatkowanych - gdzie wynagrodzenie określone zostało jako podział zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN - jest wartość środków finansowych w części przypadającej na Wnioskodawcę (tj. część z 15 % środków finansowych z komercjalizacji)?

4.Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, że przekazanie przez Wnioskodawcę własności intelektualnej wyników Zadania Badawczego - w przypadku, gdy finalnie nie dojdzie do komercjalizacji - nie stanowi nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. czynności, o której mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad. 1

Państwa zdaniem, otrzymywane ze środków FNP za pośrednictwem A. – na podstawie umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części redystrybuowanej na rzecz Wnioskodawcy) nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

1.ani jako zapłata (wynagrodzenie) z tytułu sprzedaży,

2.ani jako dopłata (finansowanie) mające bezpośredni wpływ na cenę usług świadczonych przez Państwa.

Zgodnie z at. 2 pkt 22 ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (tj. Polski), eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (tj. Polski).

Jak podaje art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jednocześnie, stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższych przepisów wynika, że ze sprzedażą (czyli czynnością opodatkowaną podatkiem VAT) mamy do czynienia w sytuacji, gdy:

1.istnieje określone zachowanie (ewentualnie zaniechanie) podatnika podatku VAT,

2.zachowanie to jest realizowane na rzecz odrębnego od podatnika podatku VAT podmiotu (osoby fizycznej, prawnej, etc.),

3.zachowanie to wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego (działanie jest konsekwencją istnienia tego stosunku zobowiązaniowego) oraz

4.w zamian za swoje określone zachowanie podatnik podatku VAT oczekuje określonego stosunkiem zobowiązaniowym wynagrodzenia.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usługi ma bardzo szeroki zakres. Nie obejmuje ono wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Jednakże przepisy te wyraźnie także podają, że dostawa towarów czy świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT tylko wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy, które w analizowanym przypadku, zdaniem Wnioskodawcy, nie mają zastosowania - o czym w dalszej części niniejszego wniosku).

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę od podmiotu, który tę usługę uzyskał lub od tzw. podmiotu trzeciego, ale z określeniem, że jest to kwota należna za wykonane świadczenie, należy uznać że czynności wykonywane są w ramach zawartej umowy oraz, że zdarzenie należy uznać za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym, czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego (konkretnego) świadczenia.

Musi wystąpić bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami. Jak czytamy w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 października 2016 r., sygn. akt I FSK 461/15: „Szerokie określenie zakresu przedmiotowego u.p.t.u. nie oznacza jednak, że świadczeniem usług jest każda czynność, czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania lub zaniechania innej strony.

W orzeczeniach C- 154/80, C-89/81, C- 16/93, C-498/99 (publ. www.curia.europa.eu), odnoszących się do podobnych kwestii, jak w tej sprawie TSUE [Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - przypis Wnioskodawcy] stwierdził, że za świadczenie usług za wynagrodzeniem, a więc czynności opodatkowane VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje wzajemne świadczenie,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego”.

Państwa zdaniem, Zadania Badawczego finansowanego ze środków MEiN i przeniesienia własności intelektualnej będącej efektem tego Zadania (czyli podlegających lub mogących podlegać ochronie prawnej wyników pracy Zespołu Badawczego będących dobrem niematerialnym, lub know- how związanych z tymi wynikami) na rzecz lidera konsorcjum (aby ten kolejno przeniósł łączną własność intelektualną na rzecz MEiN) - nie wypełnia ww. cech. Wiele agencji rządowych czy powołanych do tego instytucji dofinansowuje prace naukowe oraz badawcze. Ogłasza konkursy z danej dziedziny, ocenia czy złożone wnioski aplikacyjne (konkursowe) mają szanse na realizację (i wpisują się w tematykę konkursu) i kolejno finansuje opisane we wnioskach przedsięwzięcia (badanie naukowe, prace rozwojowe, etc.).

W złożonych wnioskach (które po wyborze stanowią załącznik do umowy o finansowanie) podmioty aplikujące opisują nie tylko cel badawczy, czy zasadność i szanse powodzenia projektu. Wskazują także - zgodnie z regulaminami projektowymi - wydatki jakie muszą ponieść, aby ten cel zrealizować.

Umowa o finansowanie to umowa z jednej strony zobowiązująca pomioty aplikacyjne do realizacji badania, a z drugiej zobowiązująca instytucję finansującą do opłacenia wskazanych we wniosku kosztów. Identyczna sytuacja zaistniała w opisanym w niniejszym wniosku stanie faktycznym sprawy.

Państwo (wraz z pozostałymi członkami konsorcjum) aplikowali w otwartym konkursie z obszaru (…). Organizatorem konkursu jest A. jako podmiot zarządzający środkami Funduszu Nauki Polskiej.

Państwo (wraz z pozostałymi członkami konsorcjum) złożyli wniosek konkursowy, w którym opisał zagadnienie badawcze, uzasadnił szanse na jego powodzenie i realizację, uzasadnił potencjał komercjalizacyjny wyników badań jakie chce realizować a także wskazał dokładnie koszty jakie będą niezbędne do poniesienia, aby badanie zrealizować.

Rodzaje kosztów jakie można było ująć we wniosku były (oraz są) ściśle określone w regulaminie konkursu (są to m.in. wynagrodzenia zespołu badawczego, koszty wykorzystania infrastruktury badawczej, w tym koszty amortyzacji własnej aparatury, zakup materiałów, drobnych urządzeń, usług zewnętrznych niezbędnych do prawidłowego przeprowadzenia zaplanowanych badań).

Zaproponowane przez konsorcjum jednostek naukowych zagadnienie badawcze zostało – z uwagi na swój potencjał - wytypowane do dofinansowania i mocą umowy o dofinansowanie (zawartą z A. jako podmiotem zarządzającym środkami Funduszu Nauki Polskiej) jest realizowane oraz finansowane.

Otrzymywane finansowanie pokrywa koszty jakie ponosi Wnioskodawca (a także pozostali członkowie konsorcjum) celem realizacji Zadania Badawczego. Nie można uznać, że między Państwem (a także pozostałymi członkami konsorcjum), a A. lub MEiN istnieje związek prawny podobny do relacji usługodawcy - usługobiorcy, w ramach którego następuje wzajemne świadczenie. Ani A. ani MEiN nie mieli/nie mają zapotrzebowania na konkretną usługę, gdzie szukaliby jej wykonawcy i gotowi byliby uiścić za jej nabycie stosowne wynagrodzenie. Konsorcjum (w tym Państwo) nie zobowiązało się względem A. lub MEiN do realizacji na ich rzecz (któregokolwiek z pomiotów) określnego świadczenia. Konsorcjum (w tym Wnioskodawca) zobowiązało się do realizacji (wg swojej najlepszej wiedzy i woli) Zadania Badawczego jakie zostało zgłoszone w konkursie, czyli sprawdzenia pewnej określonej we wniosku konkursowym tezy badawczej. Konkurs nie określał i nie narzucał konkretnych zadań, tez jakie mają zostać zbadane w ramach Zadań Badawczych. Inicjatywa w tym zakresie należała wyłącznie do konsorcjum, w którym występuje Wnioskodawca. Zakreślony był jedynie obszar badawczy (…).

Mieli Państwo wykazać także potencjał komercjalizacyjny zaproponowanego Zadania Badawczego (gdyby Zadanie Badawcze zakończyło się sukcesem). Wartość otrzymanych na podstawie umowy o dofinansowanie środków pieniężnych nie stanowi wartości faktycznie przekazanej w zamian za realizację usługi.

Jak już podano, realizują Państwo własną tezę badawczą (a nie zleconą czynność). Od A. (jako podmiotu zarządzającego) dostaje zaś środki na pokrycie kosztów tego badania (nazywanego Zadaniem Badawczym). Otrzymane finansowanie nie pozostaje w bezpośrednim związku z żadną czynnością, która miałaby być opodatkowana podatkiem VAT (również z przeniesieniem własności intelektualnej do wyników badań na rzecz MEiN – o czym dalszej części uzasadnienia).

Nie wyceniają Państwo swoich świadczeń, nie kalkuluje w sposób nawet zbliżony do działań wolnorynkowych planowanych kosztów i przychodów z przedsięwzięcia. Podaje jedynie kwoty jakie muszą zostać poniesione w związku z realizacją Zadania Badawczego (koszty wynagrodzeń, koszty mediów, nabycia towarów oraz usług wykorzystywanych do realizacji zadania, itp.).

W Państwa ocenie, Zadanie Badawcze nie jest realizowane ani na rzecz A. ani MEiN. Za pośrednictwem A. dystrybuowane są jedynie środki publiczne przeznaczone na jego realizację. Otrzymanie dofinansowanie nie stanowi konsekwencji wykonania świadczenia (na rzecz A. czy też MEiN), a jedynie pokrycie poniesionych kosztów jakie powstają przy realizacji Zadania Badawczego. Celem zawartej umowy konsorcjum było/jest złożenie do A. wniosku o dofinansowanie realizacji Zadania Badawczego, a w przypadku otrzymania przedmiotowego finansowania - wspólna jego realizacja.

Nie ma w tym przypadku znaczenia, że po realizacji Zadania Badawczego (w przypadku jego powodzenia) zobowiązani są Państwo doprowadzić do sytuacji, gdzie własność intelektualna wyników badań (w części przypadającej na Państwa) finalnie zostanie przeniesiona na rzecz MEiN. Czynność ta (przeniesienie własności intelektualnej) jest bowiem niezależna od faktu otrzymania dofinansowania na pokrycie kosztów realizacji Zadania Badawczego. Nie jest konsekwencją otrzymanego dofinansowania. Stanowi element niezwiązany z samym dofinansowaniem. Nie jest to czynność jaką można uznać za świadczenie wzajemne realizowane w zamian za otrzymane dofinansowanie.

Przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego służy bowiem całkiem innym celom (i to odpłatnym). Przeniesienie praw do wyników Zadania Badawczego jest niezbędne do przeprowadzenia kolejnej czynności, tj. dokonania przez MEiN (w imieniu którego działa A.) procesu komercjalizacji wyników badań (tj. pierw ochrony prawnej wyników oraz kolejno sprzedaży praw do tych wyników, wykorzystania wyników w odpłatnych celach, etc.). W wyniku zaś procesu komercjalizacji Państwo (oraz pozostali członkowie konsorcjum) otrzymacie od MEiN wynagrodzenie należne w wysokości 15 % środków uzyskanych z komercjalizacji (po potrąceniu kosztów jakie dorowadziły do tej komercjalizacji). Środki z komercjalizacji przysługują Państwu od MEiN przez cały okres ich uzyskiwania (przez MEiN). Tylko w tym celu - tj. aby uzyskać środki finansowe z finalnego efektu sprzedaży - przenoszą Państwo na MEiN prawa własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego. Przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego następuje odpłatnie, ale nie w ramach finansowania Zadania Badawczego (czyli Państwa własnych pac), a w ramach wynagrodzenia jakie przysługuje Państwu z tytułu przyszłej komercjalizacji (jaka będzie miała miejsce, gdy A. obejmie wyniki badań ochroną prawną oraz kolejno dokona ich sprzedaży - w imieniu i na rzecz MEiN).

Uzyskają Państwo wynagrodzenie za przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego - na mocy szczególnej konstrukcji wprowadzonej X - z chwilą finalnej komercjalizacji wyników Zadania Badawczego.

Państwa zdaniem, stan faktyczny sprawy opisany w niniejszym wniosku nie pozwala także na postawienie tezy, że otrzymane od MEiN (za pośrednictwem X) finansowanie posiada cechy tzw. dotacji do ceny.

Jak już podano, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę (...) włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z zacytowanego przepisu wynika, że podstawa opodatkowania to zarówno zapłata otrzymana od beneficjenta świadczenia (nabywcy towaru lub usługi), jak i otrzymana od strony trzeciej jakakolwiek kwota, którą można uznać za dofinansowanie mające bezpośredni wpływ na cenę konkretnej przyszłej transakcji.

Aby wskazaną identyfikację charakteru dofinansowania prowadzić oraz wywodzić z niej skutek zawarty w art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (tj. dopłaty do ceny) musi najpierw istnieć dostawa towarów lub świadczenie usług i to jest element kluczowy. Oznacza to, że wyrażenie podatkowej oceny dofinansowania z punktu widzenia wpływu na cenę usługi (wynagrodzenia za nią) wymaga wystąpienia takiego stanu, w którym jest podmiot otrzymujący dofinansowanie i jednocześnie działa on w charakterze usługodawcy świadczącego określoną usługę na rzecz konkretnego usługobiorcy. Za to bowiem (tj. za świadczenie usługi) ma otrzymać lub otrzymuje zapłatę.

Tym samym konieczna jest rodzaju relacja, gdzie wykonanie świadczenia na rzecz usługobiorcy, z zapłatą za nie od tego ostatniego (tj. usługobiorcy) lub od osoby trzeciej realizowane jest w stosunku do podmiotu spełniającego umówione świadczenie, czyli usługodawcy. Bez świadczenia usług, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, otrzymywane dofinansowania pozostają obojętne dla kategorii prawnej nazywanej podstawą opodatkowania.

Wystąpienie podstawy opodatkowania wiąże się z czynnościami opodatkowanymi, czyli świadczeniem usługi, która dodatkowo - z zasady - musi posiadać charakter odpłatny.

Zależność między nimi jest przy tym taka, że można mówić o świadczeniu usługi bez odpłatności za usługę, ale nie można mówić o odpłatności usługi przy braku usługi.

Z bezpośrednim wpływem danego dofinansowania na cenę usługi mamy do czynienia wyłącznie wówczas, gdy istnieje usługa, jest ona wyceniona (ma określoną kwotę należą) oraz jednocześnie dofinansowanie pomniejsza wartość tej kwoty należnej.

Dofinansowania nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT i nie obniżające bezpośrednio ich ceny (tj. kwoty należnej) nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu ustawy o VAT.

Opisanego w stanie faktycznym dofinansowania nie można także uznać za tzw. dopłatę do ceny. Skoro nie istnieje świadczenie, które można uznać za odpłatną usługę - czy inaczej, w ogóle za usługę - wówczas nie istnieje także tzw. dopłata do ceny tego świadczenia.

Aby zaistniała tzw. dopłata do ceny musi zaistnieć obecny/przyszły bezpośredni nabywca świadczenia i o realizowanego za odpłatnością. Musi być znany konkretny przedmiot transakcji, nabywca świadczenia jak i wysokość wynagrodzenia należnego, które dzięki dofinasowaniu jest bezpośrednio pomniejszane. Stan faktyczny analizowanej sprawy cech tych nie posiada.

Reasumując, Państwa zdaniem, nie można opisanego w stanie faktycznym dofinansowania traktować jako dotacji mającej bezpośredni wpływ na cenę świadczonych usług, gdyż jak wskazano powyżej Państwo (na etapie realizacji Zadania Badawczego) w ogóle nie realizują czynności, które można uznać za świadczenia wykonywane na rzecz MEiN, A. czy też innego podmiotu (jako zlecone przez MEiN, A. czy też inny podmiot) za odpłatnością. Nie istnieje także cena jakiegokolwiek świadczenia. Nie istnieje powiązanie kwoty dofinansowania z ewentualnym, konkretnym wynikiem Zadania Badawczego, które wskazywałoby na to, że dofinansowanie to stanowi dopłatę do ceny za przeniesienie własności intelektualnej do wyniku Zadania Badawczego powstałego w toku prac badawczych, jako pokrycie części jej wartości lub rekompensatę z powodu obniżenia ceny.

Planują Państwo docelowo uzyskać wynagrodzenie z tego tytułu, że własność intelektualna będąca wynikiem Zadania Badawczego powstała przy jego udziale (na zasadach opisanych w stanie faktycznym sprawy). Formuła X i wprowadzone w jego ramach rozwiązania prowadzą do powstania (w przyszłości) sprzedaży opodatkowanej przez Państwa. Jest to główny i nadrzędny cel konstrukcji A. Sprzedaż ta będzie jednak zrealizowana dopiero na etapie komercjalizacji wyników badań i podziału zysku z tego tytułu należnych (m.in. Państwu). Wartość otrzymywanego obecnie dofinasowania nie ma zaś żadnego (nawet pośredniego) związku z uzyskaniem przyszłych planowanych - określonych regulaminem komercjalizacji oraz umową o finansowanie - 15 % środków z komercjalizacji.

Na zakończenie tej części rozważań warto dodać, że tematyka charakteru dofinansowań udzielanych w związku z realizacją projektów badawczych była niejednokrotnie przedmiotem wykładni zarówno Naczelnego Sądu Administracyjnego, jak i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych. W orzecznictwie wielokrotnie jednolicie prezentowane było (oraz jest) stanowisko (w stanach faktycznych/zdarzeniach przyszłych zbliżonych do przedstawionego przez Państwa w niniejszym wniosku - zbliżonych, bowiem nie przewidywały uzyskiwania przyszłych środków z komercjalizacji; przewidywały finansowanie projektu, gdzie finalnie podmiot realizujący projekt miał nieodpłatnie przenieść prawa własności intelektualnej na wytypowany podmiot - np. ministra), według którego dofinansowanie otrzymane przez podatnika, które dotyczy pokrycia kosztów realizowanego przez niego projektu (będącego efektem przeprowadzonego konkursu i podpisania umowy o dofinansowanie) ma charakter dofinansowania kosztów realizacji tego projektu. Takie dofinansowanie jest bowiem przeznaczone na wydatki niezbędne do wykonania projektu, i w konsekwencji, brak jest uzasadnienia dla stanowiska, że bądź stanowi ono wynagrodzenie za wykonanie świadczenia bądź też stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT poprzez uznanie je za dofinansowanie mające bezpośredni wpływ na cenę świadczenia.

Przykładowo można podać:

1.wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 14 lutego 2022 r., sygn. akt III SA/Wa 1840/21 (orzeczenie nieprawomocne), gdzie czytamy: „Zdaniem Sądu rację ma zatem Skarżący twierdząc, że dofinansowanie z NCBiR nie stanowi w stanie faktycznym tej sprawy wynagrodzenia za świadczone usługi. Ponadto właścicielem autorskich praw majątkowych powstałych w wyniku wykonania projektu jest z mocy prawa Skarb Państwa. Nie można dopatrzeć się więc bezpośredniego związku dofinansowania z ceną świadczeń. Taki bezpośredni związek zachodziłby jedynie wówczas, gdyby cena, za jaką swoją usługę lub towar konsorcjanci sprzedadzą nabywcom, zależała od kwoty dotacji. Z wniosku o interpretację nie wynika, aby istniało powiązanie kwoty dofinansowania z ewentualnym, konkretnym wynikiem prac badawczych, które wskazywałoby na to, że dofinansowanie to stanowi dopłatę do ceny praw powstałych w toku prac badawczych, jako pokrycie części ich wartości lub rekompensatę z powodu obniżenia ceny”,

2.wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 14 kwietnia 2021 r., sygn. akt I SA/Łd 173/21 (orzeczenie nieprawomocne), gdzie sąd wskazał: „Reasumując, dofinansowanie z NCBiR pokrywa jedynie koszty związane z realizacją projektu i nie stanowi dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze, mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez stronę skarżąca. Omawiane dofinansowanie nie jest również wynagrodzeniem za świadczone usługi, ponieważ przeniesienie praw autorskich do wyników projektu lub uprawnienia do nieograniczonego z nich korzystania ma nastąpić na rzecz Skarbu Państwa nieodpłatnie. Nie można dopatrzeć się więc bezpośredniego związku dofinansowania z ceną świadczeń”,

3.wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 września 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 305/19 (orzeczenie nieprawomocne), gdzie podano: „Wobec przedstawionego przez Skarżącego stanu faktycznego sprawy oraz w świetle powyższych wywodów uznać należy, iż dofinansowanie przekazane przez N. ma za zadanie sfinansować prowadzone przez Lidera i Partnerów prace służące do realizacji projektu na rzecz obronności i bezpieczeństwa państwa, zaś Lider i Partner nie mogą przeznaczać otrzymanych transz dofinansowania na cele inne, niż związane z projektem, w szczególności na tymczasowe finansowanie swojej podstawowej, pozaprojektowej działalności. Tym samym dofinansowanie pokrywa jedynie koszty związane z realizacją projektu. Nie stanowi ono dotacji, subwencji ani innej dopłaty o podobnym charakterze, mającej bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez Skarżącego. Jednocześnie wobec faktu, że przeniesienie praw autorskich do wyników projektu lub uprawnienia do nieograniczonego z nich korzystania ma nastąpić na rzecz Skarbu Państwa i nie przewiduje się uzyskania z tego tytułu jakiegokolwiek przychodu, brak jest podstaw do stwierdzenia, iż dofinansowanie stanowi wynagrodzenie za świadczone usługi”.

Identycznie wypowiedział się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 25 kwietnia 2019 r., sygn. akt III SA/Wa 2350/18 (orzeczenie nieprawomocne), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 27 listopada 2018 r., sygn. akt I SA/Gd 958/18 (orzeczenie nieprawomocne), Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 września 2018 r., sygn. akt I FSK 1875/16, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 marca 2019 r., sygn. akt I FSK 1363/18, czy też wyroku z 16 maja 2022 r., sygn. akt I FSK 274/19.

Ad. 2

Państwa zdaniem, otrzymane - z tytułu podziału zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN - środki finansowe stanowią wynagrodzenie, za realizację czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Celem mechanizmu realizacji badań naukowych w ramach X jest finalna komercjalizacja wyników Zadania Badawczego, tj. docelowa odpłatna sprzedaż praw do wyników badań. Przy czym konstrukcja X przewiduje, że sprzedaż ta powstanie w momencie, gdy własność intelektualna wyników badań realizowanych w ramach A. zostanie objęta ochroną prawną i znajdzie finalnego nabywcę. Już na etapie ogłaszania konkursu oraz składania wniosków konkursowych podmioty aplikujące muszą wykazać wysokie prawdopodobieństwo powodzenia wprowadzenia na rynek za odpłatnością (czyli sprzedaży) praw do wyników badań (jeżeli tylko Zadanie Badawcze zakończy się sukcesem, a wyniki badania zostaną objęte ochroną prawą). Samo Zadanie Badawcze wykonywane jest w ramach badań naukowych finansowanych ze środków publicznych. Jest to Państwa czynność własna (i pozostałych członków konsorcjum), niepewna w efektach i finansowana z Funduszu Nauki Polskiej.

Własność intelektualna wyników Zadania Badawczego jest przenoszona finalnie przez wszystkich członków konsorcjum (w tym Państwa) na rzecz MEiN. Kolejno, A. (jako podmiot zarządzający w imieniu i na rzecz MEiN) stara się doprowadzić do zapewnienia ochrony własności intelektualnej wyników Zadania Badawczego oraz do samej komercjalizacji tych wyników. Członkowie Zespołu Badawczego oraz konsorcjanci (w tym Państwo) są zobowiązani do współpracy z A. , MEiN oraz innymi podmiotami wskazanymi przez A. w czynnościach zmierzających do uzyskania stosownej ochrony własności intelektualnej oraz dokonania jej komercjalizacji.

W chwili sprzedaży przez A. (w imieniu i na rzecz MEiN) praw do wyników badań wynagrodzenie na Państwa rzecz (a także Twórców oraz pozostałych członków konsorcjum) z tytułu komercjalizacji staje się należne. W tym momencie aktywuje się bezpośredni związek pomiędzy świadczoną przez Państwa usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że należna Państwu - z tytułu komercjalizacji - kwota stanowi rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę. Należna zapłata jest konsekwencją wykonania świadczenia.

Pod pojęciem odpłatności świadczenia rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Uzyskiwane przez Państwa - określone Regulaminem komercjalizacji oraz umową o dofinansowanie - kwoty z tytułu udziału w korzyściach z komercjalizacji (czyli sprzedaży przez A. w imieniu i na rzecz MEiN) praw do wyników Zadania Badawczego stanowić będą wynagrodzenie za świadczoną usługę, zdefiniowaną w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, ponieważ:

1)między Państwem a MEiN istnieje związek prawny, w ramach którego będzie następowało świadczenie wzajemne - wynagrodzenie należne Państwu w zamian za możliwość objęcia ochroną prawną wyników Zadania Badawczego oraz korzystania przez MEiN (celem komercjalizacji) z tych wyników,

2)wynagrodzenie otrzymane przez Państwa stanowić będzie wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę (tj. możliwość objęcia ochroną prawną wyników Zadania Badawczego oraz korzystania przez MEiN [celem komercjalizacji] z tych wyników) - jest to wartość określona Regulaminem komercjalizacji oraz umową o dofinansowanie,

3)będzie istniała bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po Państwa stronie - otrzymane wynagrodzenie,

4)odpłatność za otrzymane świadczenie będzie pozostawała w bezpośrednim związku z czynnością, która będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - wysokość należności wypłacanej Państwu przez MEiN będzie zależna od wielkości sprzedaży dokonanej przez MEiN (jej rodzaju, częstotliwości). Sprzedaż realizowana przez MEiN będzie zasadniczo odbywała się na warunkach rynkowych, a więc nie będzie opierać się jedynie o wartość poniesionych kosztów (tak jak ma to miejsce w finansowaniu Zadania Badawczego). Istnieje więc związek należnego wynagrodzenia z możliwością objęcia ochroną prawną wyników Zadania Badawczego oraz korzystania przez MEiN z finalnie objętej ochroną własności intelektualnej,

5)wartość świadczenia wzajemnego będzie wyrażona w pieniądzu.

Zatem uzyskiwane przez Państwa środki z komercjalizacji (czyli de facto z tytułu udziału w wynagrodzeniu jakie MEiN uzyska ze sprzedaży praw do wyników badań realizowanych przez Państwa) stanowić będą wynagrodzenie za usługę, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Bez znaczenia w tym przypadku jest fakt, że należna Państwu kwota nie będzie wynikała bezpośrednio ze świadczenia przez Państwa usługi osobie trzeciej. Powyższe wynika ze specyficznej konstrukcji sprzedaży jaka została wprowadzona w ramach X.

Ad. 3

Państwa zdaniem, podstawą opodatkowania podatkiem VAT z tytułu realizacji czynności opodatkowanych - gdzie wynagrodzenie określone zostało jako podział zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN - jest wartość środków finansowych w części przypadającej na Państwa z uzyskanych przez konsorcjantów 15 % środków pochodzących z komercjalizacji praw własności intelektualnej.

Jak wskazano w uzasadnieniu do stanowiska nr 2 mechanizm realizacji badań naukowych w ramach X przewiduje finalną komercjalizację wyników Zadania Badawczego, tj. docelową odpłatną sprzedaż praw do wyników badań. Przy czym konstrukcja X przewiduje, że sprzedaż ta powstanie w momencie, gdy prawa własności intelektualnej do wyników badań realizowanych w ramach A. znajdą finalnego nabywcę. W tym momencie aktywuje się bezpośredni związek pomiędzy świadczoną przez Państwa usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że należna Państwu - z tytułu komercjalizacji - kwota stanowi rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę. Należna zapłata jest konsekwencją wykonania świadczenia (przeniesienia własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego).

Przy czym, jak podaje art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca (tutaj Państwo) otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy lub osoby trzeciej.

W myśl par. 10 ust. 2 umowy o finansowanie, środki z komercjalizacji w części należnej Jednostce Naukowej, Innym jednostkom oraz Członkom Zespołu Badawczego są wypłacane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej, na zasadach określonych w Regulaminie zarządzania i komercjalizacji. Jednostka Naukowa zapewnia, odpowiada i zobowiązuje się do dalszej dystrybucji środków z Komercjalizacji, w zależności od okoliczności, do Lidera, Członków Zespołu lub Innych Jednostek. Jednocześnie, jak podaje par. 15 ust. 22 umowy o finansowanie, środki z komercjalizacji, po odjęciu poniesionych w związku z tą komercjalizacją kosztów, obliczone zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie oraz w umowie o zarządzanie A., w części należnej Jednostce Naukowej lub Innym Jednostkom lub Twórcom (Twórcą jest osoba fizyczna będąca Członkiem Zespołu Badawczego, która tworzyła lub współtworzyła własność intelektualną), zostaną przekazane przez Podmiot Zarządzający Jednostce Naukowej celem i z nakazem rozdysponowania w następujący sposób:

a)65% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Twórcom zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie;

b)15% środków z komercjalizacji zostanie przekazane Jednostce Naukowej lub innym Jednostkom, zgodnie z zasadami określonymi w Regulaminie zarządzania i komercjalizacji.

Z umowy o dofinansowanie oraz regulaminu komercjalizacji jednoznacznie wynika, że Państwo - z tytułu sprzedaży zrealizowanej przez Państwa - przysługuje 15% środków uzyskanych z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN. Wartość ta stanowi określone art. 29a ust. 1 ustawy o VAT: „wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca (tutaj Państwo) ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy lub osoby trzeciej”. Jest to wartość znana Państwu od samego początku (jeszcze przed złożeniem wniosku konkursowego), na którą się godzi i jednocześnie, której kolejno ma prawo oczekiwać oraz dochodzić po ziszczeniu się określonych w umowie do dofinansowanie warunków.

Ad. 4

Państwa zdaniem, przekazanie przez Państwa własności intelektualnej wyników Zadania Badawczego - w przypadku, gdy finalnie nie dojdzie do komercjalizacji - nie stanowi nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT (tj. czynności, o której mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (tj. Polski). Jednocześnie, jak podano w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług (czyli za czynność opodatkowaną podatkiem VAT) uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Przy czym w przypadku podmiotów takich jak Państwo przez działalność rozumie się zarówno działalność ściśle gospodarczą (rozumianą jako odpłatne świadczenie usług, odpłatną sprzedaż towarów - zarówno opodatkowanych podatkiem VAT, jak i zwolnionych od tego podatku) jak i tzw. działalność nieodpłatną statutową (rozumianą tutaj jako np. nieodpłatne kształcenie, nieodpłatne badania własne itp.).

Jak wnika ze stanu faktycznego sprawy, celem mechanizmu realizacji badań naukowych w ramach X jest finalna komercjalizacja wyników Zadania Badawczego, tj. docelowa odpłatna sprzedaż praw do wyników badań. Przy czym konstrukcja X przewiduje, że sprzedaż ta powstanie (po Państwa stronie) w momencie, gdy własność intelektualna wyników badań realizowanych w ramach A. zostanie objęta ochroną prawną i znajdzie finalnego nabywcę (ochrony oraz sprzedaży dokonuje A. w imieniu MEiN).

Zdarzyć się jednakże może, że A. uzna, iż z uwagi na obiektywne przesłanki przekazana przez Państwa (jak wykazano, z założenia odpłatnie) własność intelektualna nie zostanie objęta ochroną prawną (z uwagi np. na zbyt niski potencjał komercjalizacyjny) lub też, mimo najlepszych działań A., z przyczyn obiektywnych do finalnej sprzedaży praw nie dojdzie (np. nie znajdzie się chętny aby je nabyć). Wówczas finalnie okaże się, że – z przyczyn obiektywnych – Państwa świadczenie (post factum) zostało zrealizowane nieodpłatne. Państwa zdaniem, wówczas nie można uznać, że w ogóle zastosowanie znajduje hipoteza art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT. Przepis ten znajduje bowiem zastosowanie w sytuacji, gdy czynność od samego początku – z Państwa zamiaru - ma charakter nieodpłatny. Taki był odgórny cel i zamiar stron.

W ww. przypadku sytuacja taka nie ma miejsca. Państwa celem jest uzyskanie wynagrodzenia z tytułu zbycia - z założenia – odpłatnego własności intelektualnej (w wysokości 15 % środków z komercjalizacji po potrąceniu jej kosztów prze A.).

Jednakże, z ostrożności, nawet przyjmując stanowisko odmienne (że aktywuje się w takiej sytuacji hipoteza art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT) nie będziemy mieli do czynienia z czynnością opodatkowaną podatkiem VAT. Wykładnia art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT nakazuje bowiem ustalić w jakim celu dokonane zostaje nieodpłatne przekazanie świadczeń (tutaj usług). Jeżeli w celu niezwiązanym z Państwa działalnością - wówczas mamy do czynienia z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT (jaką należy rozliczyć poprzez tzw. samoopodatkowanie). Jako cel niezwiązany z Państwa działalnością należy uznać cel, z którego korzyści odnosi jedynie podmiot trzeci (uzyskujący prawa), a Państwo nie mają z tego tytułu żadnej wartości dodanej. Podmiot trzeci zamiast nabyć odpłatnie usługę otrzymuje ją w swoim „prywatnym” celu nieodpłatnie. W stanie faktycznym sprawy przedstawionej we wniosku takiej tezy postawić nie można.

Po realizacji Zadania Badawczego (w przypadku jego powodzenia) przeniosą Państwo własność intelektualną wyników badań (w części przypadającej na Państwa). Przeniesienie własności intelektualnej do wyników Zadania Badawczego jest bowiem niezbędne do przeprowadzenia czynności jaka ma nastąpić - w wyniku wprowadzenia nowatorskiego rozwiązania wdrażania wyników badań naukowych do gospodarki w formie tzw. X - tj. dokonania przez MEiN (w imieniu którego działa A. ) procesu komercjalizacji tych wyników badań (sprzedaży praw do tych wyników, wykorzystania wyników w odpłatnych celach, etc.). W wyniku zaś procesu komercjalizacji Państwo (oraz pozostali członkowie konsorcjum) ma otrzymać od MEiN wynagrodzenie należne w wysokości 15 % środków uzyskanych z komercjalizacji (po potrąceniu kosztów jakie poniósł A. , aby doprowadzić do tej komercjalizacji).

Środki z komercjalizacji przysługują Państwu od MEiN przez cały okres ich uzyskiwania (przez MEiN). Tylko w tym celu, tj. aby uzyskać wynagrodzenie z finalnego efektu sprzedaży wyników badań, będą Państwo przenosili własność intelektualną do wyników Zadania Badawczego. Jest to jedynie środek prowadzący do dalszego celu pozwalający na finalne uzyskanie przez Państwa wynagrodzenia z tytułu komercjalizacji wyników Zadania Badawczego w konstrukcji wprowadzonej ustawą o FNP, Regulaminem komercjalizacji oraz umową dofinansowanie. Jest to więc czynność ściśle związana z Państwa działalnością (zrealizowana celem uzyskania przyszłych zysków z tytułu realizacji czynności opodatkowanych podatkiem VAT). Dlatego w przypadku zaistnienia obiektywnych przeszkód jakie uniemożliwią wskazaną komercjalizację (de facto niezależnych od Państwa) nie zostaje wypełniona dyspozycja art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwana dalej „ustawą”.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (…) podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie narzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie „dostawa towarów” w rozumieniu przepisów ustawy, obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Przy czym oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przepisy dotyczące funkcjonowania podatku VAT w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlegają harmonizacji na zasadach określonych w dyrektywie 2006/112/WE/Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej „Dyrektywą”. Uszczegółowieniem zasad obowiązywania i funkcjonowania podatku VAT określonych w Dyrektywie są wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć TSUE.

W sprawie C‑16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał w wyroku z 3 marca 1994 r. zauważył, że:

„czynność podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

W wyroku z 27 października 2011 r. w sprawie C-93/10 Finanzamt Essen-NordOst przeciwko GFKL Financial Services AG, ECLI:EU:C:2011:700 Trybunał wskazał:

„(…) w ramach systemu podatku VAT czynnościami podlegającymi opodatkowaniu są transakcje między stronami, przewidujące zapłatę ceny lub inne wynagrodzenie. Zatem jeżeli czynność polega jedynie na świadczeniu jednej ze stron, bez bezpośredniego wynagrodzenia, nie ma podstawy opodatkowania, w związku z czym świadczenie takie nie podlega podatkowi VAT.

W tym świetle świadczenie usługi następuje „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy VAT, a zatem podlega opodatkowaniu, tylko jeżeli pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych, gdyż świadczenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywiste odzwierciedlenie wartości usługi świadczonej usługobiorcy (ww. wyrok w sprawie MKGKraftfahrzeuge-Factoring, pkt 47).

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem „świadczenie usług dokonywane odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy wymaga bezpośredniego związku między wyświadczoną usługą a otrzymanym wynagrodzeniem (wyrok z dnia 29 lipca 2010 r. w sprawie C-40/09 Astra Zeneca UK i przytoczone orzecznictwo)”. (pkt 17-19)

Natomiast w wyroku z 27 marca 2014 r. w sprawie C-151/13 Le Rayon d’Or SARL przeciwko Ministre de lÉconomie et des Finances, ECLI:EU:C:2014:185 Trybunał wskazał, że:

„(...) aby świadczenie usług mogło być uznane za „odpłatne” w rozumieniu tej dyrektywy, nie wymaga ona, aby świadczenie wzajemne za taką usługę było uzyskane bezpośrednio od jej odbiorcy. Świadczenie wzajemne może pochodzić także od osoby trzeciej. (zob. podobnie wyrok w sprawach połączonych C-54/09 i C-55/09, Loyalty Management UK i Baxi Group EU:C:2010:590, pkt 56)”.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy podatku od towarów i usług, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Dana czynność (usługa) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdy istnieje bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym – w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Jednocześnie, aby dana czynność była opodatkowana podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku VAT.

Art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych iprawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny. Pozwala na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Status podatnika podatku od towarów i usług wynika również z okoliczności dokonania czynności, które podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

We wniosku wskazali Państwo, że są Państwo publiczną uczelnią akademicką.

Są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Państwa działalność obejmuje zarówno obszar podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jak również obszar niepodlegający opodatkowaniu oraz zwolniony z opodatkowania.

Działalność niepodlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług to przede wszystkim nieodpłatne czynności kształcenia oraz badania własne naukowe finansowane z subwencji oraz innych różnego typu dofinansowań celowych. Państwa odpłatna działalność to głównie odpłatne usługi kształcenia, które korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług oraz odpłatne usługi noclegowe świadczone na rzecz Państwa studentów i doktorantów, które także korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Prowadzą Państwo również działalność opodatkowaną podatkiem od towarów usług, polegającą m.in. na odpłatnym wynajmie lokali użytkowych, odpłatnych badaniach wykonywanych na zlecenie, odpłatnych noclegach świadczonych na rzecz osób innych niż studenci/doktoranci, czy też odpłatnej sprzedaży wydawnictw. Działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług stanowi także tzw. komercjalizacja wyników badań, czyli np. sprzedaż licencji do uzyskanych wyników badań, czy też inna forma odpłatnego zbycia praw majątkowych do uzyskanych przez Państwa wyników badań, ewentualnie wykorzystanie wyników badań do realizacji odpłatnych usług zleconych.

W ramach prowadzonej działalności wykonują Państwo różnego typu badania. Realizacja badań wymaga ponoszenia znacznych wydatków finansowych. Wydatki te pokrywane są z Państwa środków własnych, subwencji, dotacji, dofinansowań oraz różnego typu grantów finansowych.

Wyjaśnili Państwo, że program X (zwany dalej także „A.”) to nowatorska formuła prowadzenia badań o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych.

Podmiotem zarządzającym X w obszarze (…) jest A. z siedzibą (…) (zwany dalej „A.”), który w 2021 r. poinformował o ogłoszeniu otwartego konkursu ofert na wyłonienie zespołów badawczych prowadzących działalność naukową w tym obszarze w formie A.

Wraz z trzema innymi podmiotami zdecydowali się Państwo na udział w ww. konkursie. W tym celu powołali Państwo Konsorcjum, w którym otrzymali Państwo status konsorcjanta. Lider konsorcjum został upoważniony do złożenia wniosku o dofinansowanie w imieniu konsorcjum. Wniosek konkursowy konsorcjum został wytypowany do dofinansowania. Następnie lider konsorcjum zawarł z A. umowę o finansowanie zespołu badawczego ze środków Funduszu Nauki Polskiej. Cel projektu, czyli Zadanie Badawcze, to opracowanie nowej generacji (…) i ich zastosowanie w immunoterapii nowotworów. Projekt jest w trakcie realizacji.

Zespół badawczy tworzą osoby zatrudnione przez lidera lub członków konsorcjum, które realizują czynności zmierzające do opracowania (…).

Wszelkie wytworzone w ramach Zadania Badawczego wyniki działalności naukowej (w tym know-how związane z tymi wynikami) podlegające lub mogące podlegać ochronie prawnej przysługują członkom konsorcjum jako podmiotom zatrudniającym zespół badawczy.

Wyniki te stają się docelowo własnością Skarbu Państwa - Ministra Edukacji i Nauki. Podmiotem zobowiązanym i umocowanym do nabycia w imieniu i na rzecz MEiN całości podlegających lub mogących podlegać ochronie prawnej wyników działalności naukowej (zwanych dalej „własnością intelektualną”) jest A. , przy czym zgodnie z zapisami umowy konsorcjanci najpierw przenoszą prawa do wytworzonej w ramach Zadania Badawczego własności intelektualnej na Lidera konsorcjum (Jednostkę Naukową), a następnie Lider – na MEiN.

A. dokonuje wszelkich czynności, jakie mają doprowadzić do skutecznej komercjalizacji powstałej w ramach projektu własności intelektualnej (rozumianej jako odpłatna sprzedaż praw, odpłatne udzielnie licencji do praw, czy inne odpłatne wykorzystanie wyników Zadania Badawczego), tj. w pierwszej kolejności do doprowadzenia do objęcia wyników ochroną prawną, a dalej, po uzyskaniu tej ochrony, do odpłatnej sprzedaży.

Jeżeli z tytułu komercjalizacji, czyli sprzedaży zrealizowanej w imieniu i na rzecz MEiN, uzyskane zostaną jakiekolwiek wpływy, to, po pomniejszeniu o koszty, jakie doprowadziły do tej komercjalizacji (sprzedaży):

‒65% tych środków - jest wypłacana twórcom, czyli bezpośrednio osobom fizycznym będącym członkom zespołu badawczego jakie wytworzyły lub współwytworzyły własność intelektualną (zgodnie z ich udziałem twórczym),

‒15% tych środków - jest przekazywana liderowi konsorcjum oraz członkom konsorcjum,

‒pozostała część środków - trafia do Funduszu Nauki Polskiej.

Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy otrzymywane ze środków FNP za pośrednictwem A. - na podstawie umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części redystrybuowanej na Państwa rzecz) nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) oraz czy środki finansowe z tytułu podziału zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN stanowią wynagrodzenie za realizację czynności opodatkowanych (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

W świetle art. 29a ust. 1 ustawy:

Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Katalog elementów dodatkowych wchodzących w skład podstawy opodatkowania określony został w art. 29a ust. 6 ustawy:

Podstawa opodatkowania obejmuje:

1)podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;

2)koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Na podstawie art. 29a ust. 7 ustawy:

Podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1) stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;

2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;

3) otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Z powyższych przepisów wynika, że, co do zasady, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi wartość otrzymanego świadczenia, które dostawca lub świadczący usługę otrzymuje lub powinien otrzymać od kupującego. Przepis art. 29a ust. 6 i ust. 7 ustawy wymienia elementy, które powinny być wliczane bądź nie powinny być wliczane do podstawy opodatkowania.

Do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wlicza się tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które mają bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu dostawy towaru lub świadczenia usługi.

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem, podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy jest odpowiednikiem art. 73 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym:

W odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług innych niż te, o których mowa w art. 74-77, podstawa opodatkowania obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług, od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z subwencjami związanymi bezpośrednio z ceną takiej dostawy lub świadczenia.

Opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Zatem w sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia.

Dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy niezbędne jest więc wyjaśnienie pojęcia „dotacja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym kontekście istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w szczególności wyroki w sprawach:

‒C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz

‒C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku z 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna.

W wyroku z 13 czerwca 2002 r. w sprawie C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymywane dofinansowanie (dotacja) jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związane z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę), takie dofinansowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dofinansowanie nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować je jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W sytuacji zatem, gdy podatnik dla konkretnej dostawy towarów lub konkretnego świadczenia usług otrzymuje od innego podmiotu dofinansowanie, np. w postaci dotacji stanowiącej dopłatę do ceny towaru lub usługi – tego rodzaju dofinansowanie stanowi, obok ceny, uzupełniający ją element podstawy opodatkowania z tytułu tej dostawy lub świadczenia. Natomiast dotacje mające na celu dofinansowanie ogólnych kosztów działalności, nie dające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc nieuzależnione od ilości i wartości dostarczanych towarów lub świadczonych usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy, a zatem nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest stwierdzenie, że dotacja przekazywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości należy zauważyć, że konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodarczych na określony czas, w konkretnym celu. Zawarcie umowy konsorcjum możliwe jest na podstawie art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), w ramach tzw. swobody umów.

W konsekwencji strony zawierające umowę konsorcjum mogą ją ukształtować w sposób dowolny, byleby jej treść lub cel nie sprzeciwiały się ustawie, zasadom współżycia społecznego oraz właściwości takiego stosunku. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum są, co do zasady, niezależne w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcyjną podmioty mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (może to być także osoba trzecia). Co do zasady, konsorcja nie mają też wspólnego majątku (chociaż mogą mieć wspólne konto rozliczeniowe), a wszelkie formy płatności regulowane są przez firmę lub osobę reprezentującą konsorcjum.

W świetle obowiązujących przepisów prawa podatkowego konsorcjum nie może być uznane za podatnika VAT, a relacji zachodzących pomiędzy stronami umowy konsorcjum (podatnikami VAT) – dla potrzeb podatku od towarów i usług – nie należy oceniać na zasadach wewnętrznych rozliczeń konsorcjum.

A zatem przedsiębiorcy działający w ramach konsorcjum są odrębnymi podatnikami VAT. Oznacza to, że działając w ramach konsorcjum powinni oni do wzajemnych rozliczeń stosować ogólne reguły wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług oraz aktów wykonawczych do niej.

Jak wyżej wskazano, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

W analizowanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie.

Środki finansowe, które otrzymują Państwo ze środków FNP za pośrednictwem A. od Lidera konsorcjum na realizację Zadania Badawczego o akronimie „...” należy uznać za otrzymane od osoby trzeciej środki (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze) mające bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług.

Istotne jest, że przedmiotem Zadania Badawczego jest określone zagadnienie, którego celem jest opracowanie nowej generacji (…) i ich zastosowanie w immunoterapii nowotworów. W wyniku realizacji Projektu powstanie własność intelektualna (np. wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, utwory oraz przedmioty praw pokrewnych, ale również dobra niepodlegające ochronie patentowej, wynalazczej lub autorskiej – know‑how). Prawa do wytworzonej własności intelektualnej przeniosą Państwo na Jednostkę Naukową, która następnie przeniesie na MEiN całość własności intelektualnej w najszerszym dopuszczalnym prawem zakresie.

Następnie A., jako podmiot zarządzający w imieniu i na rzecz MEiN, podejmie działania w celu skutecznej komercjalizacji powstałej w ramach projektu własności intelektualnej. Jeżeli z tytułu komercjalizacji, czyli sprzedaży zrealizowanej w imieniu i na rzecz MEiN, uzyskane zostaną jakiekolwiek wpływy, to otrzymają Państwo część tych środków w zakresie odpowiadającym Państwa udziałowi twórczemu.

Ostatecznym beneficjentem czynności wykonywanych przez Państwa w związku z realizacją Projektu, jest Skarb Państwa - Minister Edukacji i Nauki, natomiast bezpośrednim beneficjentem będzie Lider konsorcjum. Fakt, że nie będą Państwo pobierać odpłatności od ostatecznego beneficjenta za wykonanie określonych czynności w ramach Projektu, nie oznacza, że ww. świadczenia wykonają Państwo nieodpłatnie. W tej sytuacji zapłatą za te świadczenia będą środki finansowe otrzymane od A., nazwane przez Państwa we wniosku dofinansowaniem. Jak bowiem wskazano powyżej, nie ma znaczenia, od kogo dostawca towaru bądź świadczący usługę otrzymuje zapłatę.

Tym samym, realizację Zadania Badawczego określonego w Projekcie należy uznać za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług. W przedmiotowej sprawie zostały bowiem spełnione wszystkie przesłanki, aby uznać wykonywane przez Państwa w ramach Projektu czynności za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem, polegającym na realizacji Zadania Badawczego, w ramach którego zostanie wytworzona własność intelektualna, a otrzymanym w zamian od osoby trzeciej wynagrodzeniem.

Istotne jest, że w odpowiedzi na ogłoszenie A. o otwartym konkursie zdecydowali się Państwo – wraz z trzema innymi podmiotami – zawiązać konsorcjum i złożyć wniosek w tym konkursie, a finansowanie zostało przyznane wyłącznie na realizację Zadania Badawczego i nie mogą go Państwo przeznaczać na inny cel niż wydatki kwalifikowalne w Projekcie. Dofinansowanie zostało więc przyznane w związku z konkretnym świadczeniem, a nie na Państwa ogólną działalność. A zatem przedmiotowe dofinansowanie ma związek z ceną świadczonych usług, gdyż bezpośrednio wpływa na cenę świadczenia (beneficjent nie wnosi opłaty za własność intelektualną, którą otrzyma w wyniku realizacji Projektu), zatem zwiększa podstawę opodatkowania, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odnosząc się do Państwa stanowiska należy podkreślić, że na gruncie podatku VAT nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie za wykonaną czynność pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie. Jeśli czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna.

Nie można się z Państwem zgodzić, że „ani A. ani MEiN nie mieli/nie mają zapotrzebowania na konkretną usługę, gdzie szukaliby jej wykonawcy i gotowi byliby uiścić za jej nabycie stosowne wynagrodzenie. Konsorcjum (w tym Wnioskodawca) nie zobowiązało się względem A. lub MEiN do realizacji na ich rzecz (któregokolwiek z pomiotów) określonego świadczenia”.

Z przedstawionej przez Państwa sekwencji działań oraz przedstawionych zapisów umów jednoznacznie wynika, że realizują Państwo skonkretyzowane świadczenie na rzecz konkretnego beneficjenta na podstawie określonego stosunku prawnego:

1.A. ogłosił konkurs ofert na wyłonienie zespołów badawczych,

2.zdecydowali się Państwo (wraz z konsorcjantami) złożyć ofertę, w której przedstawili Państwo Zagadnienie Badawcze oraz określili cenę za jego realizację, ustaloną na poziomie kosztów, które zostaną poniesione,

3.A. wytypował Państwa wniosek do dofinansowania i zawarli Państwo umowę określającą prawa i obowiązki stron, dotyczącą realizacji Zadania Badawczego i warunków przekazywania środków finansowych, a także praw do wyników realizacji Projektu,

4.realizują Państwo Zadanie Badawcze, w wyniku, którego może powstać własność intelektualna,

5.MEiN nabędzie własność intelektualną,

6.A. podejmie działania w celu komercjalizacji własności intelektualnej,

7.otrzymają Państwo część środków, które A. uzyska z komercjalizacji – w zakresie odpowiadającym Państwa udziałowi twórczemu.

Reasumując – zaproponowali Państwo A. wykonanie określonej usługi na rzecz MEiN, a A. przyjął ofertę i zobowiązał się do zapłaty wynagrodzenia w wysokości poniesionych przez Państwa kosztów oraz części kwot uzyskanych ze sprzedaży rezultatów Projektu.

Przy czym należy mieć na uwadze, że w analizowanej sprawie są Państwo zobowiązani, aby przenieść na Lidera konsorcjum (Jednostkę Naukową) wytworzoną w ramach Zadania Badawczego własność intelektualną, aby Lider mógł przenieść na MEiN całość własności intelektualnej.

A zatem zarówno dofinansowanie, przeznaczone na realizację Zadania Badawczego i przekazanie własności intelektualnej na rzecz MEiN za pośrednictwem Lidera konsorcjum, jak i wpływy z komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w wyniku realizacji Zadania Badawczego, należy uznać za wynagrodzenie za usługę świadczoną przez Państwa na rzecz Lidera konsorcjum – Jednostki Naukowej.

W analizowanej sprawie nie można rozpatrywać odrębnie procesu realizacji Zadania Badawczego i wytworzonej w jego wyniku własności intelektualnej. Wprawdzie we wniosku o wydanie interpretacji rozgraniczają Państwo te pojęcia, należy jednak zwrócić uwagę, żecelem projektu jest opracowanie nowej generacji (…) i ich zastosowanie w immunoterapii nowotworów. Cel projektu definiuje Zadanie Badawcze. W konsekwencji dofinansowanie na realizację Zadania Badawczego jest dofinansowaniem na wytworzenie określonej w projekcie wartości intelektualnej, która następnie zostanie przekazana na rzecz Lidera konsorcjum (a przez niego – na MEiN) i docelowo – skomercjalizowana.

Nie można się z Państwem zgodzić, że przeniesienie własności intelektualnej na MEiN nie jest konsekwencją otrzymanego dofinansowania. We wniosku wskazali Państwo, że wszelkie wytworzone w ramach Zadania Badawczego wyniki działalności naukowej stają się docelowo własnością Skarbu Państwa - Ministra Edukacji i Nauki. Ponadto przedstawili Państwo wybrane postanowienia regulaminu komercjalizacji, z których wynika, że MEiN nabędzie własność intelektualną wytworzoną w wyniku realizacji Zadania Badawczego niezależnie od tego, czy Lider konsorcjum, na którego przeniosą Państwo swoje prawa do wytworzonej w Projekcie własności intelektualnej, złoży oświadczenie wymagane umową o finansowanie, czy nie. Oznacza to, że przeniesienie własności intelektualnej na MEiN jest konsekwencją otrzymanego dofinansowania. Jak wskazano powyżej, otrzymali Państwo dofinansowanie na ściśle określone Zadanie Badawcze, a jednym ze świadczeń, jakie mają Państwo zrealizować w ramach realizacji umowy o finansowanie, jest przeniesienie na Lidera konsorcjum (a przez niego – na MEiN) własności intelektualnej – czyli praw do wyników działalności naukowej (w tym know-how) podlegających lub mogących podlegać ochronie prawnej (które przysługują członkom konsorcjum jako podmiotom zatrudniającym zespół badawczy – na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej).

W odniesieniu do kwot, które mają Państwo otrzymać z tytułu komercjalizacji, prawidłowo wskazują Państwo elementy, świadczące o tym, że stanowią one wynagrodzenie za świadczoną usługę, zdefiniowaną w art. 8 ust. 1 ustawy. Należy zauważyć, że taka sama argumentacja świadczy o tym, że dofinansowanie na realizację Zadania Badawczego jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę:

1.między Państwem a Liderem Konsorcjum istnieje związek prawny (umowa konsorcjum), w ramach którego będzie następowało świadczenie wzajemne – wynagrodzenie należne Państwu za realizację Zadania Badawczego oraz przekazanie praw do wyników Zadania Badawczego oraz korzystania przez A. (celem komercjalizacji) z tych wyników. Przy czym we wniosku o interpretację wskazali Państwo, że to Lider konsorcjum jest podmiotem, który zawarł umowę z A. umowę o dofinansowanie i będzie otrzymywał środki finansowe, przekazywane następnie konsorcjantom w odpowiedniej części. Państwo zaś związani są umową z Liderem konsorcjum i to między Państwem a tą instytucją następuje przepływ środków pieniężnych zarówno z tytułu dofinansowania, jak i komercjalizacji;

2.wynagrodzenie otrzymane przez Państwa będzie stanowić wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę – tj. wytworzenie wartości intelektualnej w ramach realizacji Zadania Badawczego oraz korzystania z niej przez MEiN za pośrednictwem Lidera konsorcjum oraz A. – jest to wartość określona Regulaminem komercjalizacji, umową o dofinansowanie oraz umową konsorcjum;

3.będzie istniała bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po Państwa stronie – otrzymane wynagrodzenie w postaci dofinansowania oraz środków z komercjalizacji;

4.odpłatność za otrzymane świadczenie będzie pozostawała w bezpośrednim związku z czynnością, która będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – wysokość wypłacanego Państwu dofinansowania na realizację Zadania Badawczego została określona w umowie o dofinansowanie (wskazali Państwo, że kosztorys stanowi wiążący plan finansowy), natomiast środki z tytułu komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach realizacji Zadania Badawczego będą zależne od wielkości sprzedaży zrealizowanej przez A. ;

5.wartość świadczenia wzajemnego będzie wyrażona w pieniądzu.

Zatem otrzymane przez Państwa dofinansowanie oraz środki z komercjalizacji stanowić będą wynagrodzenie za usługę, podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Bez znaczenia w tym przypadku jest fakt, że należna Państwu kwota nie będzie wynikała bezpośrednio ze świadczenia przez Państwa usługi osobie trzeciej.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1, że otrzymywane ze środków FNP za pośrednictwem A. - na podstawie umowy o dofinansowanie - środki finansowe (w części redystrybuowanej na rzecz Wnioskodawcy) nie stanowią podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o której mowa w art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – jest zatem nieprawidłowe.

Natomiast stanowisko w zakresie pytania nr 2, że uzyskane – z tytułu podziału zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN – środki finansowe stanowią wynagrodzenie za realizację czynności opodatkowanych – jest prawidłowe.

W pytaniu nr 3 sformułowali Państwo wątpliwości, czy podstawą opodatkowania podatkiem VAT z tytułu realizacji czynności opodatkowanych – gdzie wynagrodzenie określone zostało jako podział zysku z komercjalizacji zrealizowanej przez A. w imieniu MEiN – jest wartość środków finansowych w części przypadającej na Wnioskodawcę (tj. części z 15 % wartości środków finansowych uzyskanych z komercjalizacji).

Z cytowanego wyżej art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej.

Jak wykazano w odpowiedzi na pytania nr 1 i 2, dofinansowanie oraz środki z komercjalizacji stanowić będą wynagrodzenie za usługę. Dofinansowanie ma związek z ceną świadczonych usług, gdyż bezpośrednio wpływa na cenę świadczenia, zatem zwiększa podstawę opodatkowania.

Zysk z komercjalizacji należy rozumieć jako wpływy ze sprzedaży własności intelektualnej pomniejszone o koszty, jakie doprowadziły do tej sprzedaży (komercjalizacji). Zostaną one podzielone w następujący sposób:

‒65% tych środków – wypłacane będzie twórcom, czyli bezpośrednio osobom fizycznym będącym członkom zespołu badawczego jakie wytworzyły lub współwytworzyły własność intelektualną (zgodnie z ich udziałem twórczym),

‒15% tych środków – będzie przekazywane liderowi konsorcjum lub członkom konsorcjum za pośrednictwem lidera, w proporcji zgodnej z proporcją wynikającą z udziału twórczego danej jednostki,

‒pozostała część środków – zostanie przekazana do Funduszu Nauki Polskiej.

W związku ze sprzedażą własności intelektualnej otrzymają Państwo zatem część z 15 % zysku z komercjalizacji, proporcjonalnie do Państwa udziału twórczego w skomercjalizowanej własności intelektualnej, która stanowić będzie podstawę opodatkowania z tytułu realizacji komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach Zadania Badawczego.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest zatem prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą także kwestii, czy przekazanie własności intelektualnej wyników Zadania Badawczego - w przypadku, gdy finalnie nie dojdzie do komercjalizacji – nie stanowi nieodpłatnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT stanowiącego czynność, o której mowa w art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

Z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem).

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Art. 8 ust. 2 ustawy:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Nieodpłatne świadczenie usług – co do zasady – nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, za wyjątkiem ściśle określonych sytuacji, wskazanych m.in. w powołanym powyżej art. 8 ust. 2 ustawy. Wynika z niego, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług muszą być spełnione określone warunki:

‒w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa – użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa do odliczenia – w całości lub w części – podatku naliczonego m.in. przy nabyciu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

‒w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności, wtedy nie zostanie spełniona przesłanka, aby uznać taką nieodpłatną czynność za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu. Stwierdzenie takie jest jednak uzależnione od konkretnych okoliczności, jakie w danej sprawie występują.

Za usługi świadczone do celów innych niż działalność gospodarcza należy uznać wszelkie usługi, których świadczenie odbyło się bez związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej. Opodatkowaniu – zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy – podlegają te nieodpłatne usługi, które nie mają związku z prowadzoną działalnością, a więc nie mają wpływu na przyszłe obroty przedsiębiorstwa, jego zysk, wizerunek czy odbiór przez kontrahentów. Natomiast przez usługi związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa należy rozumieć te nieodpłatne usługi, które są wykonywane w związku z potrzebami prowadzonej działalności gospodarczej podmiotu, potrzebami związanymi z funkcjonowaniem prowadzonego przedsiębiorstwa. Jeśli podejmowane przez podmiot działania mają na celu przyniesienie korzyści prowadzonej działalności gospodarczej, to tym samym są związane z jej prowadzeniem, a więc, jak to określa art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Zatem, aby nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, czyli za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.

Jak Państwo wskazali, jednym z założeń Projektu jest przekazanie wartości intelektualnej, wytworzonej w ramach realizacji Zadania Badawczego, na rzecz MEiN w celu komercjalizacji, tj. sprzedaży praw do własności intelektualnej za pośrednictwem A. i przekazania części uzyskanych środków na Państwa rzecz.

Jak wskazano powyżej, przekazanie praw do wyników działalności naukowej (w tym know-how) na rzecz Lidera konsorcjum (a przez niego – na MEiN) i planowana komercjalizacja są nierozerwalnie związane z procesem wytworzenia wartości intelektualnej w ramach realizacji Zadania Badawczego. Do przekazania praw i komercjalizacji dojdzie tylko wtedy, jeśli własność intelektualna zostanie wytworzona.

Jeżeli A. nie sprzeda praw do własności intelektualnej wytworzonej w Projekcie i w konsekwencji Państwo nie otrzymają swojej części wpływów z komercjalizacji, nie będzie to oznaczało, że świadczenie na rzecz Lidera konsorcjum – przekazanie praw do własności intelektualnej – będzie świadczeniem nieodpłatnym, gdyż zapłatą za to świadczenie będą otrzymane przez Państwa środki w ramach finansowania Projektu (Zadania Badawczego).

W analizowanej sprawie nie znajdzie zatem zastosowania art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy, gdyż świadczenie realizowane na rzecz Lidera konsorcjum będzie odpłatne nawet pomimo braku komercjalizacji.

W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Państwa wyroków sądów administracyjnych, należy zaznaczyć, że wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami odnoszącymi się do indywidualnych spraw i co do zasady wiążą one strony postępowania w tych konkretnych, indywidualnych sprawach, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne, choćby podobne lub zbieżne sprawy.

Zatem powołane przez Państwa orzecznictwo zostało potraktowane jako element argumentacji strony, nie miały one natomiast mocy wiążącej w analizowanej sprawie.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili, i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz.2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 19 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.140.2023.2.MB