Interpretacja indywidualna z dnia 18 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.229.2023.2.AKU

Zwolnienie z opodatkowania uzyskanego przychodu z tytułu wypłaconych odsetek ustawowych.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

6 marca 2023 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia z opodatkowania uzyskanego przychodu z tytułu wypłaconych odsetek ustawowych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 maja 2023 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wyrokiem Sądu Okręgowego w …, I Wydział Cywilny z dnia 21 października 2021 r. sygn. akt …, utrzymanym w mocy przez wyrok Sądu Apelacyjnego w … I Wydział Cywilny z dnia 16 lutego 2023 r., Sąd ustalił, że umowa o kredyt hipoteczny nr … z dnia 18 lipca 2008 r. oraz umowa o kredyt hipoteczny nr … z dnia 1 kwietnia 2009 r. zawarte pomiędzy powodami ..... a pozwanym …S.A. są nieważne.

Sąd I instancji zasądził od … S.A. z siedzibą w … na rzecz ...... solidarnie kwotę ....gr ...( grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od:

-kwoty ..... gr od dnia 22 kwietnia 2017 r. do dnia zapłaty;

-kwoty ..... gr od dnia 28 sierpnia 2018 r. do dnia zapłaty;

-kwoty .... gr od dnia 21 maja 2021 r. do dnia zapłaty.

Na kwotę dochodzonego roszczenia w wysokości ..... gr składają się kwoty związane z umową nr …:

- ..... gr rat kapitałowo-odsetkowych od 10 września 2008 r. do 9 marca 2021 r.;

-..... gr ubezpieczenia na życie i od niezdolności do pracy zarobkowej, od dnia 10 lutego 2009 r. do dnia 10 marca 2021 r.;

-.... zł prowizji na ubezpieczenie;

-.....gr ubezpieczenia spłaty rat kredytu od 4 sierpnia 2008 r. do 10 marca 2021 r.;

-..... gr ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, pobrane w dniach 4 sierpnia 2008 r., 5 października 2011 r. i 5 października 2014 r.;

oraz z umowy o nr …:

-..... gr rat kapitałowo-odsetkowych od 10 czerwca 2009 r. do 9 marca 2021 r.;

-.... gr ubezpieczenia na życie i od niezdolności do pracy zarobkowej, od dnia 10 listopada 2009 r. do dnia 10 marca 2021 r.;

-..... gr prowizji na ubezpieczenie;

-.... gr ubezpieczenia spłaty rat kredytu od 28 kwietnia 2009 r. do dnia 10 marca 2021 r.;

-.... zł ubezpieczenia niskiego wkładu własnego;

-..... gr pobrana tytułem ubezpieczenia nieruchomości od dnia 2 listopada 2009 r. do dnia 10 marca 2021 r.

W dniu 3 marca 2023 r. … S.A. wykonał prawomocny wyrok sądu, przelewając na Pani rachunek kwotę .... gr, odpowiadającą zasądzonej kwocie głównej oraz odsetkom w wysokości .....gr.

Wyrok Sądu Okręgowego w …, I Wydział Cywilny z dnia 21 października 2021 r. sygn. akt … został utrzymany w mocy przez wyrok Sądu Apelacyjnego w … I Wydział Cywilny z dnia 16 lutego 2023 r., tym samym, z tym dniem wyrok sądu I instancji stał się prawomocny. Wypłacone odsetki ustawowe za opóźnienie zostały naliczone i przekazane przez … S.A. po uprawomocnieniu się wyroku. Sąd stwierdził nieważność obydwu umów kredytowych zawartych przez Panią i Pani małżonka z … S.A. i zasądził kwotę ..... gr (.....grosze) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie dnia zapłaty, jako równowartość kwot pieniężnych uiszczonych bankowi tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji i ubezpieczeń w walucie PLN w okresie od sierpnia 2008 r. do marca 2021 r.

Pytanie

Czy w związku z prawomocnym wyrokiem Sądu, zasądzającym od … S.A. na Pani rzecz należność główną wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty, w świetle art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. 2021 r.  poz. 1128) jest Pani zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od zasądzonych odsetek ustawowych za opóźnienie, wypłaconych przez … S.A. na Pani rzecz w dniu 3 marca 2023 r.?

Pani stanowisko w sprawie

Wypłacona przez … S.A. należność, stanowi równowartość odsetek za opóźnienie, wypłaconych w związku z realizacją wyroku sygn. akt … z dnia 16 lutego 2023 r., zasądzającego na Pani rzecz zwrot świadczenia nienależnego, uiszczonego w wykonaniu nieważnych umów kredytowych.

W sprawie występowała Pani jako konsument. Kredyt był przeznaczony na cele mieszkaniowe. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. 2021 r. poz. 1128 – dalej „ustawa o PIT”), zwolnione z podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Stosownie do art. 70 ust. 1 ustawy nowelizującej, przywołany wyżej przepis art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT stosuje się do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1896 ze zm.): przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Udzielenie i spłata kredytu są zdarzeniami podatkowo neutralnymi w tym sensie, że z jednej strony, otrzymany przez kredytobiorcę kredyt oraz zwrócony kredytodawcy kredyt nie stanowią przychodu podatkowego, a z drugiej strony, wydatki na spłatę kredytu poniesione przez kredytobiorcę nie stanowią dla niego kosztów uzyskania przychodów. Należy dodać, że kredyt nie spełnia kryterium przysporzenia definitywnego, ponieważ ze swojej natury podlega zwrotowi, nie można nadać mu zatem charakteru przychodu. Zwolnienie od podatku ma zatem zastosowanie do kwoty, stanowiącej równowartość odsetek wypłaconych przez … S.A. na Pani rzecz w dniu 3 marca 2023 r. na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:

-dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz

-dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).

Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:

Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

-pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. Katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl pkt 9 tego artykułu, do źródeł przychodów zalicza się inne źródła.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

W opisanym stanie faktycznym, na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego z 16 lutego 2023 r., podtrzymującego wyrok Sądu Okręgowego z 21 października 2021 r. Sąd stwierdził nieważność umów o kredyt hipoteczny z 18 lipca 2008 r. i z 1 kwietnia 2009 r. zawartych przez Panią i Pani małżonka z bankiem i zasądził kwotę 476 152 zł 94 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie dnia zapłaty, jako równowartość kwot pieniężnych uiszczonych bankowi tytułem rat kapitałowo-odsetkowych, prowizji i ubezpieczeń w walucie PLN w okresie od sierpnia 2008 r. do marca 2021 r.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Skoro zatem mamy do czynienia ze zwrotem nienależnie pobranych świadczeń, to należy uznać, że zwrot ten nie stanowi dla Pani przychodu.

W przypadku zwrotu świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytowej klient otrzymuje bowiem z powrotem swój kapitał – zwrot zapłaconych bankowi kwot. Nie ma zatem podstaw, aby zwrócone kwoty uznać za dochód podlegający opodatkowaniu. Dla celów podatkowych zwrot taki jest obojętny podatkowo.

W złożonym wniosku Pani wątpliwości dotyczą kwestii opodatkowania zasądzonych wyrokiem odsetek ustawowych za opóźnienie.

Wskazać należy, że różnego rodzaju świadczenia, w tym m. in. odszkodowania, zadośćuczynienia oraz odsetki za zwłokę w wypłacie tychże świadczeń stanowią

– co do zasady – przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie świadczenia z ww. tytułów są opodatkowane. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Wyjaśnić zatem należy, że instytucję prawną odsetek za zwłokę reguluje art. 481 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Jednakże nie każde odsetki otrzymane przez osoby fizyczne podlegają opodatkowaniu. Ustawodawca przewidział w niektórych sytuacjach w odniesieniu do odsetek możliwość zwolnienia od podatku dochodowego. Takie zwolnienie przysługuje tylko wówczas, gdy przepis ww. ustawy zawiera w tym przedmiocie wyraźne postanowienie.

Ustawą z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2105) do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzono art. 21 ust. 1 pkt 95b, który ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2021 r.

Zgodnie z przepisem art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy:

Jak wynika z brzmienia tego przepisu zwolnienie to obejmuje tylko takie odsetki, które spełniają równocześnie dwa warunki:

1)są naliczane z tytułu nieterminowej wypłaty należności,

2)świadczenia, od których są naliczane nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym, są wolne od podatku dochodowego lub na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano od nich poboru podatku.

Skoro zatem zwrot nienależnie pobranych świadczeń, które Pani otrzymała, nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to wypłacone od tego odsetki ustawowe za opóźnienie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W konsekwencji, zasądzone wyrokiem Sądu odsetki ustawowe za opóźnienie są w całości zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 95b ww. ustawy.

Wobec powyższego, Pani stanowisko należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega bowiem regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego, stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku. W stosunku do tych okoliczności wyraża swoje stanowisko, które zawsze musi być jednak ustosunkowaniem się do poglądu (stanowiska) prezentowanego w danej sprawie przez wnioskodawcę. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pani chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).