Wyrok SN z dnia 22 lutego 2023 r., sygn. II CSKP 741/22

Przeprowadzenie zabiegu bez uprzedniej zgody pacjenta jest niezgodne z obowiązującymi normami prawnymi oraz narusza prawo pacjenta do samostanowienia i decydowania o sobie. Choć sam zabieg był niezbędny ze względu na stan zdrowia, brak zgody pacjenta może skutkować odpowiedzialnością zawodową lekarza oraz powstaniem odpowiedzialności cywilnoprawnej placówki medycznej.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) ‎

SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca) ‎

SSN Dariusz Zawistowski

w sprawie z powództwa M. K. ‎przeciwko P. spółce akcyjnej w W., Instytutowi Kardiologii im. […] ‎w W. ‎o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 22 lutego 2023 r. ‎w Izbie Cywilnej w Warszawie, ‎skargi kasacyjnej M. K. ‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu ‎z 22 maja 2019 r., sygn. akt I ACa 892/18,

1) oddala skargę kasacyjną;

2) przyznaje ze środków Skarbu Państwa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu na rzecz adwokat M. K. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) zł. powiększoną o należny podatek od towarów i usług z tytułu zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 7 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w Koninie zasądził od pozwanych P. S.A. w W. i Instytutu Kardiologii im. […] w W. (dalej: Instytut) na rzecz powódki M. K. kwotę 100.000 zł z odsetkami ustawowymi z tytułu zadośćuczynienia i 50.000 zł z odsetkami ustawowymi z tytułu odszkodowania za pogorszenie się jej sytuacji życiowej w związku ze śmiercią męża powódki P. K. w czasie hospitalizacji w pozwanej placówce medycznej. Zastrzegł, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego w całości lub odpowiedniej części i oddalił powództwo ‎w pozostałym zakresie.

Sąd Okręgowy ustalił, że w dniu 7 czerwca 2010 r. mąż powódki P. K. został przyjęty do Kliniki Wad Nabytych Serca pozwanego Instytutu ze wstępnym rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej z zawężeniem drogi odpływu lewej komory serca, uniemożliwiającej przyjęcie go do szpitala w celu przeprowadzenia planowej operacji usunięcia pęcherzyka żółciowego ze względu na odmowę anestezjologa zastosowania u mężą powodki znieczulenia całkowitego w związku z chorobą serca. Ze względu na konieczność wykonania pogłębionej diagnostyki schorzenia w celu podjęcia decyzji o sposobie leczenia, mąż powódki został zakwalifikowany do cewnikowania jam serca za pomocą cewnika Swan- Ganza. Pouczony o ryzyku powikłań związanych z tym badaniem, ze śmiercią włącznie, wyraził pisemną zgodę na jego przeprowadzenie, którą załączono do dokumentacji medycznej. W dniu 14 czerwca 2010 r. wykonano u P. K. biopsję endomiokardialną z pobraniem wycinków mięśnia sercowego, podczas której doszło do powikłania w postaci tamponady serca, wymagającej natychmiastowej interwencji chirurgicznej, którą przeprowadzono. Mimo podejmowanych działań medycznych w Klinice Intensywnej Terapii Kardiologicznej pozwanego Instytutu mąż powódki zmarł w dniu […] 2010 r. wskutek ustania pracy serca. Powódka oraz synowie zmarłego zwrócili się do dyrektora pozwanego Instytutu z pismem z 12 stycznia 2011 r., w którym – domagając się odszkodowania za śmierć P. K. w kwocie 500 000 zł - oświadczyli, że wprawdzie P. K. wyraził pisemną zgodę na zabieg, ale zaniechano wobec niego prawidłowego postępowania diagnostycznego i leczniczego oraz dopuszczono się zaniedbań i błędów lekarskich skutkujących jego śmiercią. Postanowieniem z 29 maja 2013 r. w sprawie z wniosku syna powódki R. K., Okręgowy Sąd Lekarski w Warszawie utrzymał w mocy postanowienie Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej o umorzeniu postępowania wyjaśniającego, wskazując w uzasadnieniu tego orzeczenia, że po przeanalizowaniu dokumentacji medycznej nie stwierdzono błędu lekarskiego ‎w postępowaniu diagnostycznym i leczniczym w czasie pobytu P. K. ‎w pozwanym Instytucie. Sąd pierwszej instancji dokonał także szczegółowych ustaleń faktycznych dotyczących stosunków rodzinnych powódki i jej męża, ich sytuacji życiowej i majątkowej przed jego śmiercią oraz zakresu doznanej przez powódkę krzywdy i poniesionej przez nią szkody wywołanych śmiercią męża powódki.