Wyrok SN z dnia 12 października 2022 r., sygn. III USKP 36/21

Nabycie prawa do emerytury zależy od uwzględnienia okresów zagranicznych zgodnie z zasadami prawa Unii Europejskiej, nawet jeśli nie są one niezbędne dla ustalenia prawa do emerytury w danym państwie.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jarosław Sobutka (przewodniczący) 

‎SSN Leszek Bielecki (sprawozdawca) ‎

SSN Zbigniew Korzeniowski

w sprawie z odwołania P. R. ‎od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Opolu ‎o emeryturę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 października 2022 r., ‎skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu ‎z dnia 28 czerwca 2018 r., sygn. akt III AUa 1291/17, III AUz 286/17,

I. uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego,

II. orzeczenie o kosztach zastępstwa procesowego pełnomocnika z urzędu w postępowaniu kasacyjnym pozostawia do rozstrzygnięcia w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z 28 czerwca 2018 r., III AUa 1291/17, po rozpoznaniu apelacji organu rentowego, zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Opolu z 10 maja 2017 r., V U 375/15, w ten sposób, że oddalił odwołanie P. R. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Opolu z 19 grudnia 2014 r. odmawiającej przyznania mu prawa do emerytury.

W sprawie tej ustalono, że odwołujący (ur. […] 1946 r.) mieszka na terenie Niemiec od 5 sierpnia 1981 r., gdzie był ostatnio zatrudniony do 30 listopada 2009 r. W dniu 21 lipca 2011 r. złożył do organu rentowego w Opolu wniosek o emeryturę. Organ rentowy poinformował go między innymi, że po uwzględnieniu studiów wyższych jego ogólny staż pracy wynosi 20 lat i 7 miesięcy, jednak ostatecznie zmienił swoje stanowisko i zaskarżoną decyzją odmówił mu prawa do emerytury z polskiego systemu ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu tej decyzji organ wskazał między innymi, że wobec odwołującego mają zastosowanie przepisy Umowy z dnia 9 października 1975 r. między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, w której stosuje się zasadę terytorialną, że do wypłacenia świadczeń rentowych właściwą jest instytucja ubezpieczeniowa tego państwa, na którego terytorium osoba uprawniona ma swoje miejsce stałego pobytu. Przy czym okresy inne jak pracownicze (działalność gospodarcza, agent, ajent, członek Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej) nie są objęte tą umową i podlegają spłacie przez stronę polską. Odwołujący nie posiadał żadnych innych okresów oprócz okresów pracowniczych. Postanowieniem z 19 stycznia 2015 r. organ, działając z urzędu sprostował omyłkę dotyczącą błędów pisarskich w decyzji z 19 grudnia 2014 r. w sprawie odmowy prawa do emerytury, gdyż omyłkowo nie poinformowano wnioskodawcę o zaliczeniu okresu zatrudnienia od 1 czerwca 1995 r. do 31 grudnia 1996 r. oraz ilości udokumentowanych okresów składkowych i nieskładkowych. W uzasadnieniu tego postanowienia wskazano, iż omyłkowo nie została zawarta informacja o uwzględnieniu wymienionego okresu, tj. ubezpieczenia w Polsce, który podlegał uwzględnieniu przez stronę polską oraz informacja o przyjętych przy ustalaniu prawa do emerytury łącznie 15 latach i 11 miesiącach okresów składkowych i nieskładkowych - w tym 172 miesiącach składowych w Niemczech. Organ nie uznał 83 miesięcy nieskładkowych - przejętych przez stronę niemiecką, ponieważ okresy te uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku. Zaliczył wnioskodawcy okresy ubezpieczenia od 1 czerwca 1969 r. - z przerwami.