Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 5 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.191.2023.2.AMA

Opodatkowanie podatkiem VAT czynności związanych z uczestnictwem w strukturze cash-poolingu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

6 marca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 3 marca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej m.in. w podatku od towarów i usług, który dotyczy ustalenia:

-czy Spółka jako Koordynujący, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, będzie wykonywała czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT (pytanie nr 1),

-czy Pozostałe Spółki niepełniące funkcji Koordynującego, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, będą wykonywały czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT (pytanie nr 2),

-czy Spółka jako Koordynujący, z tytułu świadczenia na rzecz pozostałych Uczestników Systemu odpłatnych usług , na podstawie odrębnej umowy zawartej z poszczególnymi Uczestnikami, których stroną nie będzie Bank, będzie wykonywała czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT (pytanie nr 10).

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1) Zainteresowany będący stroną postępowania:

- A Spółka Akcyjna

2) Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

- B Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- C Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- D Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- E Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- F Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- G Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- H Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- I Spółka Akcyjna

- J Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- K Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

- L Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Opis zdarzenia przyszłego

A S.A. (dalej jako: „Spółka” lub „Koordynujący”) oraz pozostali Uczestnicy są członkami grupy kapitałowej „…” (dalej: „Grupa”), podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, podlegającymi w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania oraz podmiotami zarejestrowanymi jako czynni podatnicy VAT. Grupa „…” jest międzynarodowym koncernem świadczącym pełen wachlarz usług logistycznych, w tym logistyka kontraktowa, logistyka spedycyjna oraz logistyka portowa.

Wskazana wyżej Spółka oraz Pozostałe Spółki z Grupy, występujące ze wspólnym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, będą dalej określane łącznie jako „Zainteresowani”, „Uczestnicy Systemu” lub „Uczestnicy”.

Zainteresowani zamierzają zawrzeć z bankiem z siedzibą w Polsce (dalej: „Bank”) Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: „Umowa”), na podstawie której będzie świadczona na rzecz Zainteresowanych usługa zarządzania płynnością finansową tzw. cash-pooling. Usługa cash-poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych między rachunkami bieżącymi klientów tej usługi. Celem zawarcia Umowy jest możliwie najbardziej efektywne zarządzanie posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywne finansowanie bieżących potrzeb Uczestników Systemu w zakresie kapitału obrotowego oraz poprawa płynności finansowej poszczególnych Uczestników jak i całej Grupy.

Uczestnicy Systemu są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 z późn. zm., dalej: „Ustawa o CIT”). Bank nie jest podmiotem powiązanym, w rozumieniu Ustawy o CIT, z Uczestnikami Systemu. Zainteresowani nie wykluczają że w przyszłości do Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: „System”) dołączą kolejne podmioty należące do Grupy, będące podmiotami powiązanymi w rozumieniu Ustawy o CIT.

Umowa będzie określać warunki uczestnictwa w Systemie, zasady funkcjonowania Systemu, odpowiedzialność stron w związku z Umową oraz inne wzajemne prawa i obowiązki stron związane z jej funkcjonowaniem. Przed zawarciem Umowy, Bank zawrze z poszczególnymi Uczestnikami umowy prowadzenia rachunku bankowego, na mocy których prowadzone będą rachunki bieżące (dalej: „Rachunek Główny”). Jeden z Uczestników tj. A S.A. pełnić będzie w związku z realizacją Umowy funkcję Koordynującego, dla którego Bank otworzy obok rachunku bieżącego prowadzonego dla Koordynującego, jako Uczestnika Systemu (dalej: „Rachunek Główny Koordynującego”), także rachunek bieżący, na którym na koniec każdego dnia wykazywane jest saldo końcowe wszystkich rachunków Grupy (dalej: „Rachunek Pomocniczy Koordynującego”).

Poszczególni Uczestnicy Systemu mogą dysponować środkami pieniężnymi, zgromadzonymi na Rachunkach Głównych, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie oraz umowie rachunku bankowego. Bank będzie wypłacał każdemu Uczestnikowi Systemu odsetki od salda środków pieniężnych zgromadzonych na Rachunku Głównym w wysokości określonej w umowie rachunku bankowego. Odsetki będą naliczane od dziennych sald środków pieniężnych, zgromadzonych na Rachunku Głównym odpowiedniego Uczestnika, na podstawie rzeczywistej liczby dni w danym miesiącu i roku wynoszącym 365 dni i będą księgowane na odpowiednich Rachunkach Głównych.

W okresie obowiązywania Umowy Bank udziela Uczestnikom Systemu dzienne limity zadłużenia w poszczególnych Rachunkach Głównych - do maksymalnych wysokości limitu zadłużenia w odpowiednich Rachunkach Głównych oraz do maksymalnej sumy limitów zadłużenia dla Rachunków Głównych wszystkich Uczestników Systemu. Maksymalna wysokość limitu zadłużenia w poszczególnych Rachunkach Głównych oraz maksymalna suma limitów zadłużenia w Rachunkach Głównych zostanie określona w załączniku do Umowy. Koordynujący od dnia wejścia w życie postanowień Umowy ma prawo zlecać do Banku ustanowienie i zmianę wysokości ww. limitów na zasadach wskazanych w Umowie.

Limit zadłużenia może być wykorzystywany poprzez realizację przez Bank zleceń płatniczych składanych przez Uczestnika Systemu, powodujących powstanie salda ujemnego na jego Rachunku Głównym. W szczególności, limit ten może zostać wykorzystany w celu spłaty zobowiązania dowolnego Uczestnika wobec Banku. Każdy wpływ środków pieniężnych na odpowiedni Rachunek Główny powoduje spłatę przez Uczestnika całości lub części kwot wykorzystanego limitu zadłużenia oraz możliwość wykorzystania całości lub niewykorzystanej części kwoty limitu zadłużenia. Spłata limitu zadłużenia może zostać dokonana przez Uczestnika Systemu, który wykorzystał limit zadłużenia, bądź każdego innego Uczestnika, który wskazanego limitu nie wykorzystał. Każdy z Uczestników zobowiązany jest do spłaty wykorzystanej kwoty limitu zadłużenia do końca dnia, w którym został wykorzystany. W przypadku niedokonania spłaty przez któregokolwiek z Uczestników Systemu Bank naliczy odpowiedniemu Uczestnikowi odsetki od niespłaconej kwoty limitu zadłużenia. Odsetki obliczone będą od dziennych niespłaconych sald ujemnych na Rachunku Głównym Uczestnika, który wykorzystał limit zadłużenia w swoim rachunku, na podstawie rzeczywistej liczby dni w danym miesiącu i roku wynoszącym 365 dni i będą płatne miesięcznie.

Nie jest wykluczone, że w ramach zabezpieczenia pełnej spłaty limitu zadłużenia udzielonego dowolnemu Uczestnikowi Systemu każdy z Uczestników udzieli nieodwołalnego poręczenia (w rozumieniu art. 876-887 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny; tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm., dalej jako: „KC”) Bankowi spłaty wykorzystanej kwoty limitu zadłużenia przez innych Uczestników. Umowa poręczenia zostanie w takim wariancie zawarta odrębnie przez każdego z Uczestników z Bankiem. Limit zadłużenia niespłacony przed końcem dnia staje się natychmiast wymagalny. W takiej sytuacji Bank będzie mógł wykorzystać udzielone poręczenie w celu natychmiastowej spłaty wykorzystanego limitu.

W przeciwnym wypadku, tj. braku ustanowienia poręczenia, w wykonaniu przepisu art. 518 § 1 pkt 3 KC, każdy Uczestnik, który wykorzystał limit zadłużenia w swoim Rachunku Głównym nieodwołalnie wyrazi zgodę, na to aby na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku. Z drugiej strony, Koordynujący nieodwołalnie wyrazi zgodę, na to aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania limitu zadłużenia.

Każdy z Uczestników nieodwołalnie upoważni Bank do obciążenia jego Rachunku Głównego, a Koordynujący do obciążenia Rachunku Głównego Koordynującego i Rachunku Pomocniczego Koordynującego, kwotami wykorzystanego limitu zadłużenia niespłaconego przez Uczestnika, który wykorzystał limit.

Z chwilą obciążenia przez Bank któregokolwiek Rachunku Głównego lub Rachunku Pomocniczego Koordynującego, Uczestnik, którego środki pieniężne są wykorzystywane do spłaty wykorzystanych limitów zadłużenia na Rachunkach pozostałych Uczestników, nabywa on w trybie art. 518 § 1 pkt 1 KC albo na podstawie art. 518 § 1 pkt 3 – w zależności od przyjętego wariantu - wierzytelność Banku wobec Uczestnika, którego wykorzystany limit uregulował (subrogacja). Uczestnik, który uregulował wykorzystany limit zadłużenia innego Uczestnika Systemu nabywa wobec niego roszczenie o spłatę świadczenia wynikającego z wynikającego z nabycia wierzytelności wraz z należnymi odsetkami z tego tytułu (dalej „Roszczenie"). Kwota Roszczenia jest równa kwocie nabytej wierzytelności. Uczestnik, którego wykorzystany limit zadłużenia został uregulowany przez innego Uczestnika Systemu, zobowiązany jest spełnić świadczenie objęte Roszczeniem na żądanie Uczestnika, którego środki zostały wykorzystane do spłaty wykorzystanych kwot limitu. Wzajemne Roszczenia będą potrącane przez Bank na warunkach określonych w Umowie w najbliższym dopuszczalnym terminie.

Uczestnicy cash-poolingu rozważają przystąpienie do Systemu w jednej z dwóch form: System bez redystrybucji sald albo System z redystrybucją sald.

W przypadku Systemu bez redystrybucji (tj. gdy Umowa nie będzie obejmować automatycznej spłaty zadłużenia pomiędzy Uczestnikami), Uczestnicy zlecają Bankowi dokonywanie potrącenia wzajemnych Roszczeń wynikających z realizacji postanowień Umowy. Bank po potrąceniu będzie wyliczał każdego dnia tzw. Bieżącą Kwotę Roszczenia. Każdy z Uczestników Systemu zleca Bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczenia i rozliczenia odsetek płatnych z tytułu Bieżącej Kwoty Roszczenia oraz upoważnia go do uznawania lub obciążania - w zależności od okoliczności - jego Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu Bieżącej Kwoty Roszczenia.

W wariancie z redystrybucją sald (tj. gdy Umowa będzie obejmować automatyczną spłatę zadłużenia pomiędzy Uczestnikami), każdy z Uczestników Systemu zleca Bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczenia i rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia oraz upoważnia go do uznawania lub obciążania - w zależności od okoliczności - jego Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia. Każdy z Uczestników zleca Bankowi pośredniczenie w spłacie wzajemnych Roszczeń Uczestników Systemu. Jeżeli na początek następnego dnia roboczego następującego po dniu nabycia Roszczenia na Rachunkach Głównych Uczestników, których limit zadłużenia został spłacony przez innych Uczestników, znajdują się odpowiednie środki pieniężne lub mają oni dostępny w odpowiedniej wysokości limit zadłużenia w Rachunku Głównym, Bank upoważniony jest do obciążenia tych Rachunków Głównych Uczestników kwotami które były wykorzystywane do spłaty kwot limitu zadłużenia.

Każdy Uczestnik Systemu upoważni Koordynującego do wykonania następujących czynności w imieniu któregokolwiek lub wszystkich Uczestników:

1)podpisania z Bankiem w imieniu Uczestników Systemu i innymi podmiotami aneksu do Umowy, na mocy którego inne podmioty staną się Uczestnikami Systemu;

2)wyłączenia Rachunku Głównego z Systemu w imieniu tegoż Uczestnika poprzez złożenia zawiadomienia skierowanego do Banku;

3)zmiany lub zastępowania treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Banku;

4)negocjowania z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpisywania z Bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości limitów zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy limitów zadłużenia;

6)zmiany wysokości limitów zadłużenia na rachunkach Uczestników Systemu;

7)negocjowania z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

8)reprezentowania Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz do podpisywania stosownych aneksów w tym zakresie.

Całokształt obowiązków wynikających z pełnienia funkcji Koordynującego będzie wynikał zasadniczo z zawartej Umowy. Ponadto, pomiędzy Koordynującym a pozostałymi podmiotami uczestniczącymi w Systemie zostanie zawarta dodatkowa umowa, regulujące kwestię wynagrodzenia należnego Koordynującemu za świadczenie na rzecz pozostałych Uczestników usług w postaci czynności administracyjnych związanych z Umową. Z tytułu wykonywania czynności związanych z przyjętą rolą Koordynujący nie będzie otrzymywał wynagrodzenia od Banku, będzie natomiast otrzymywał wynagrodzenie od pozostałych Uczestników Systemu.

Rachunek Pomocniczy Koordynującego jest wykorzystywany wyłącznie dla celu konsolidacji sald Rachunków Głównych Uczestników Systemu i nie są z niego dokonywane bieżące operacje. Usługa cash-poolingu polegać będzie na codziennym bilansowaniu (tj. zerowaniu) sald na prowadzonych przez Bank Rachunkach Głównych Uczestników z wykorzystaniem Rachunku Pomocniczego Koordynującego. Bilansowanie opiera się na przeprowadzaniu na koniec każdego dnia roboczego przez Bank poniższych czynności:

a)jeżeli suma sald dodatnich i ujemnych wszystkich Rachunków Głównych jest ujemna, Bank obciąży Rachunek Pomocniczy Koordynującego i uzna Rachunek Główny Koordynującego kwotą wartości bezwzględnej sumy algebraicznej sald wszystkich Rachunków Głównych. Jeżeli suma sald dodatnich i ujemnych wszystkich Rachunków Głównych jest dodatnia, Bank uzna Rachunek Pomocniczy Koordynującego i obciąży Rachunek Główny Koordynującego sumą algebraiczną sald wszystkich Rachunków Głównych;

b)jeżeli którykolwiek z Uczestników Systemu nie spłaci w całości przed końcem dnia roboczego, wykorzystanego limitu zadłużenia, wówczas Bank zadłużenie pokrywane jest z Rachunku Głównego Koordynującego;

c)jeżeli po wykonaniu czynności określonych powyżej Rachunek Główny Koordynującego będzie wykazywał ujemne saldo, wówczas, Bank obciąży wszystkie Rachunki Główne wykazujące salda dodatnie kwotami nie spłaconymi Bankowi przez Koordynującego.

W przypadku zawarcia Umowy przewidującej System z redystrybucją, następnego dnia roboczego rano Bank upoważniony będzie do dokonywania transakcji odwrotnej w stosunku do transakcji określonej w pkt a).

Wskazane wyżej transfery są transferami rzeczywistymi, tzn. Bank faktycznie dokonuje przelewu środków między poszczególnymi rachunkami. Czynność ta wykonywana jest przez system bankowy automatycznie, bez udziału Uczestników - w oparciu o wyrażoną przez nich wcześniej zgodę na takie działanie.

Następującego dnia roboczego po dniu dokonywania transakcji na odpowiednich Rachunkach Głównych, Bank będzie doręczał każdemu Uczestnikowi Systemu wyciągi w formie internetowej odzwierciedlające transakcje dokonane na Rachunku Głównym, kwoty wykorzystanego limitu zadłużenia, a także aktualne saldo na tymże rachunku. Ponadto, Bank doręczał będzie raporty w formie elektronicznej odzwierciedlające przepływy środków pieniężnych pomiędzy Rachunkami Głównymi Uczestników Systemu a Rachunkiem Głównym Koordynującego, kwotę Roszczenia oraz naliczone odsetki od kwoty Roszczenia. Koordynujący otrzyma raporty uwzględniające wszystkie Rachunki Główne biorące udział w Systemie, natomiast pozostali Uczestnicy Systemu otrzymają raporty dotyczące wyłącznie własnego Rachunku Głównego.

Bank od każdego Uczestnika Systemu będzie pobierał miesięczną opłatę z tytułu uczestnictwa w usłudze cash-poolingu. Ponadto, Bank pobierze jednorazową opłatę z tytułu wdrożenia Systemu (opłata pobrana w ciężar Rachunku Pomocniczego Koordynującego) oraz jednorazową opłatę z tytułu wdrożenia zmiany konfiguracji Systemu (opłata pobrana w ciężar Rachunku Pomocniczego Koordynującego po dniu podpisania aneksu wprowadzającego ustalenia dotyczące konfiguracji).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

1. Czy Spółka jako Koordynujący, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, będzie wykonywała czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

2. Czy Pozostałe Spółki niepełniące funkcji Koordynującego, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, będą wykonywały czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

10.Czy Spółka jako Koordynujący, z tytułu świadczenia na rzecz pozostałych Uczestników Systemu odpłatnych usług, na podstawie odrębnej umowy zawartej z poszczególnymi Uczestnikami, których stroną nie będzie Bank, będzie wykonywała czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

Pytanie 1

Zdaniem Zainteresowanych, Spółka jako Koordynujący, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu nie będzie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz. U. 2020 poz. 106 z późn. zm., dalej: „Ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 powołanej ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przy czym, towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT).

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Definicja świadczenia usług zawarta w Ustawie o VAT ma zatem charakter dopełniający względem definicji dostawy towarów i usług i świadczy o powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez podatnika ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Powyższe prowadzi także do wniosku, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowić będzie, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Niemniej, muszą zostać przy tym spełnione poniższe warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona - wierzyciel/nabywca, jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne od strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie. Przy czym, dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady polegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie, z wyjątkiem przypadków określonych w art. 7 ust. 2 oraz art. 8 ust. 2 ww. Ustawy.

I tak, w świetle art. 8 ust. 2 pkt 2 Ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu istotny jest cel jej świadczenia. Jeśli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona.

Przechodząc na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że Zainteresowani zamierzają przystąpić do oferowanego przez Bank systemu zarządzania płynnością finansową tzw. usługi cash-poolingu rzeczywistego. Celem usługi świadczonej przez Bank jest zwiększenie efektywności zarządzania środkami finansowymi podmiotów biorących w niej udział poprzez optymalne wykorzystanie nadwyżek środków pieniężnych oraz zminimalizowanie kosztów finansowania działalności gospodarczej prowadzonej przez te podmioty. Umowa cash-poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi - Uczestników Systemu, należących do jednej grupy kapitałowej. Usługa realizowana będzie w oparciu o Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a Uczestnikami struktury.

Z uwagi na charakterystyczne cechy przedstawionego systemu, Zainteresowani stoją na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, świadczącym usługi będzie jedynie Bank. Wykonując czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania Systemu, poprzez obsługę techniczną Systemu, dostarczenie infrastruktury informatycznej, pełnienie obowiązków sprawozdawczych związanych z prowadzonymi rachunkami, obliczanie odsetek, oraz dokonywanie codziennych transferów pomiędzy rachunkami Uczestników Systemu, Bank będzie świadczył kompleksową usługę finansową, za którą otrzyma wynagrodzenie (opłaty) od każdego Uczestnika Systemu, w tym także od Spółki pełniącej rolę Koordynującego.

Na podstawie Umowy, Spółka jako Koordynujący będzie natomiast wykonywać czynności polegające na:

1)podpisaniu z Bankiem w imieniu Uczestników Systemu i innymi podmiotami aneksu do Umowy, na mocy którego inne podmioty staną się Uczestnikami Systemu;

2)wyłączeniu Rachunku Głównego z Systemu w imieniu tegoż Uczestnika poprzez złożenia zawiadomienia skierowanego do Banku;

3)zmianie lub zastępowaniu treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Banku;

4)negocjowaniu z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpisywaniu z Bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości limitów zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy limitów zadłużenia;

6)zmianie wysokości limitów zadłużenia na rachunkach Uczestników Systemu;

7)negocjowaniu z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

8)reprezentowaniu Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz do podpisywania stosownych aneksów w tym zakresie.

Rola Koordynującego sprowadzać się będzie do reprezentacji Uczestników we wszystkich sprawach związanych z Umową oraz posiadania Rachunku Pomocniczego Koordynującego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane jest saldo końcowe wszystkich rachunków Grupy. Czynności podejmowane przez Koordynującego w ramach Umowy z Bankiem będą zatem miały charakter techniczny (administracyjny) i wykonywane będą dla sprawnego realizowania umowy cash-poolingu w interesie wszystkich stron Umowy, w tym samego Koordynującego. Pełnienie funkcji Koordynującego nie wiąże się z prowadzeniem rozliczeń pomiędzy nim a pozostałymi Uczestnikami. Usługi z zakresu rozliczeń będą wykonywane przez Bank, na zlecenie każdego z Uczestników Systemu, w tym Spółki pełniącej funkcję Koordynującego. Ponadto, z tytułu pełnienia tej funkcji Spółka nie będzie otrzymywała wynagrodzenia od Banku.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Spółkę jako Koordynującego, nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez inny podmiot usługi cash-poolingu. W ramach Umowy zawartej z Bankiem, Spółka, nie będzie wykonywała żadnych usług wobec innych Uczestników Systemu, a jedynie będzie odbiorcą usług świadczonych przez Bank, podobnie jak pozostali Uczestnicy.

Czynności podejmowane przez Spółkę jako Koordynującego w ramach opisanej Umowy, nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi na podstawie art. 8 ust. 2 ww. Ustawy, nie dochodzi bowiem do realizacji żadnego świadczenia, które byłoby wykorzystywane do działalności innej niż działalność gospodarcza. Zawarcie Umowy z Bankiem jest ściśle powiązane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników Systemu, w tym Koordynatora i służyć ma lepszemu wykorzystywaniu posiadanych zasobów finansowych oraz minimalizacji kosztów finansowania zewnętrznego dla podmiotów w Grupie.

Zatem, w świetle art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, czynności wykonywane przez Spółkę jako Koordynującego, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone także przez organy podatkowe np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 9 marca 2021 r., 0112-KDIL1-1.4012.594.2020.3.AW; interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 11 lutego 2020 r., 0111-KDIB3-1.4012.855.2019.2.WN.

Pytanie 2

Zdaniem Zainteresowanych, Pozostałe Spółki niepełniące funkcji Koordynatora, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, nie będą wykonywały czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tj. Dz.U. 2020 poz. 106 z późn. zm., dalej: „Ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona - wierzyciel/nabywca, jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia!

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne od strony nabywcy (wynagrodzenie).

Z uwagi na charakterystyczne cechy przedstawionego systemu, Zainteresowani stoją na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie świadczącym usługi będzie jedynie Bank. Wykonując czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania Systemu, poprzez obsługę techniczną Systemu, dostarczenie infrastruktury informatycznej, pełnienie obowiązków sprawozdawczych związanych z prowadzonymi rachunkami, obliczanie odsetek, oraz dokonywanie codziennych transferów pomiędzy rachunkami Uczestników Systemu, Bank będzie świadczył kompleksową usługę finansową za którą otrzyma wynagrodzenie (opłaty) od każdego Uczestnika Systemu.

W związku z opisanym zdarzeniem przyszłym, rola Uczestników w Systemie ma charakter bierny i w dużej mierze będzie polegać na udostępnieniu własnych środków pieniężnych. Uczestnicy Systemu nie będą wykonywać jakichkolwiek aktywności na potrzeby realizacji umowy cash-poolingu. Upoważnią oni jedynie jednego z uczestników pełniącego funkcję Koordynującego do wykonywania określonych czynności związanych z Umową.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, że czynności wykonywane przez Uczestników Systemu, nie będą stanowiły odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego świadczenia przez inny podmiot usługi cash-poolingu. W ramach Umowy zawartej z Bankiem, Uczestnicy nie będą świadczyć sobie nawzajem żadnych usług, a jedynie będą odbiorcami usług świadczonych przez Bank.

W szczególności w ocenie Zainteresowanych, nie można uznać, iż odsetki otrzymane w ramach uczestnictwa w Systemie stanowią wynagrodzenie za świadczenie usług. Żaden z Uczestników nie zobowiązał się wobec któregokolwiek z pozostałych do zapewnienia lub udostępnienia określonej kwoty pieniężnej. Przekazywanie oraz pozyskiwanie środków odbywa się w związku z występującymi u każdego z zaangażowanych w System podmiotów, przejściowymi nadwyżkami lub niedoborami kapitału, których zarządzaniem zajmuje się Bank. Uzyskanie odsetek wiąże się z wykonywaniem przez Bank usług zarządzania środkami pieniężnymi, nie zaś świadczeniem jakichkolwiek usług przez Uczestników Systemu. W konsekwencji, w ramach Umowy zawartej z Bankiem, żaden z Uczestników nie świadczy usług w rozumieniu przepisów o VAT, ani nie nabywa usług od innych Uczestników.

Czynności podejmowane przez Uczestników w ramach opisanej Umowy, nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi na podstawie art. 8 ust. 2 ww. Ustawy, nie dochodzi bowiem do realizacji żadnego świadczenia, które byłoby wykorzystywane do działalności innej niż działalność gospodarcza. Zawarcie Umowy z Bankiem jest ściśle powiązane z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników Systemu i służyć ma lepszemu wykorzystywaniu posiadanych zasobów finansowych oraz minimalizacji kosztów finansowania zewnętrznego dla podmiotów w Grupie.

Zatem, w świetle art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, czynności wykonywane przez Pozostałe Spółki niepełniące funkcji Koordynatora, w ramach uczestnictwa w systemie cash-poolingu pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Pytanie 10

Zdaniem Zainteresowanych, zawarcie przez Koordynującego dodatkowych umów z pozostałymi Uczestnikami Systemu, których stroną nie będzie Bank, z tytułu których Koordynujący będzie otrzymywał wynagrodzenie za świadczone usługi, będzie stanowiło czynność opodatkowaną podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji!

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Powyższe wskazuje więc, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, bowiem każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czynności bądź sytuacji stanowić będzie, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Niemniej, muszą zostać przy tym spełnione poniższe warunki:

1)w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona - wierzyciel/nabywca, jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia!

2)świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne od strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust 1 pkt 1 Ustawy o VAT, oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie.

Odnosząc przywołane przepisy na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, iż Zainteresowani zamierzają przystąpić do oferowanego przez Bank systemu cash-poolingu rzeczywistego. Usługa ta realizowana będzie w oparciu o Umowę, która zostanie zawarta pomiędzy Bankiem a Uczestnikami struktury. Ponadto, Koordynujący planuje zawrzeć z pozostałymi Uczestnikami odrębne umowy, w ramach których będzie on otrzymywał od Uczestników Systemu wynagrodzenie, rozumiane jako dodatkowa opłata za wykonywane czynności.

Biorąc pod uwagę opis stanu faktycznego oraz treść regulacji przytoczonych powyżej należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sytuacji, w zakresie dodatkowych umów zawieranych przez Koordynującego z pozostałymi Uczestnikami Systemu, w związku z którymi będzie on otrzymywał wynagrodzenie za wykonywane czynności, Koordynujący będzie pełnił rolę usługodawcy - w zakresie, w jakim powierzone czynności będzie wykonywał odpłatnie.

W przedmiotowej sprawie Spółka będzie występowała jako uczestnik systemu cash poolingu, a jednocześnie będzie pełniła rolę Koordynującego. W ramach tej funkcji Spółka jako Koordynujący będzie wykonywała czynności związane z realizacją systemu zarządzania płynnością finansową w Grupie i na podstawie umów zawartych z pozostałymi Uczestnikami Systemu będzie otrzymywała wynagrodzenie. Oznacza to, iż niniejsze czynności wykonywane przez Koordynującego w związku z funkcjonowaniem systemu cash-poolingu będą czynnościami odpłatnymi, a co za tym idzie, będą spełniały definicję odpłatnego świadczenia usług, o której mowa w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT. To z kolei skutkować będzie objęciem tych czynności opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT.

Z uwagi na powyższe, zgodnie ze stanowiskiem Zainteresowanych, czynności Spółki jako Koordynującego, za które będzie on otrzymywał wynagrodzenie od pozostałych Uczestników Systemu, będą spełniały przesłanki zawarte w art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT i będą podlegały opodatkowaniu jako usługi świadczone na rzecz pozostałych Uczestników.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy,

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,

za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,

podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,

działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Jak wynika z opisu sprawy, Zainteresowani są członkami grupy kapitałowej „…”, podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych, podlegającymi w Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce ich osiągania oraz podmiotami zarejestrowanymi jako czynni podatnicy VAT.

Zainteresowani zamierzają zawrzeć z bankiem z siedzibą w Polsce „Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków”, na podstawie której będzie świadczona na rzecz Zainteresowanych usługa zarządzania płynnością finansową tzw. cash-pooling. Umowa cash-poolingu polega na zarządzaniu przez Bank fizycznymi przepływami środków finansowych pomiędzy rachunkami bieżącymi klientów tej usługi - Uczestników Systemu.

Uczestnicy Systemu są podmiotami powiązanymi w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

Jeden z Uczestników tj. A S.A. pełnić będzie w związku z realizacją Umowy funkcję Koordynującego, dla którego Bank otworzy obok rachunku bieżącego prowadzonego dla Koordynującego, jako Uczestnika Systemu, także rachunek bieżący, na którym na koniec każdego dnia wykazywane jest saldo końcowe wszystkich rachunków Grupy.