Wyrok SN z dnia 20 grudnia 2022 r., sygn. I USKP 5/22

Poświadczenie ustawodawstwa (dokument) na formularzu A1 jest ogólnoeuropejskim dokumentem służącym do potwierdzenia podlegania ubezpieczeniom społecznym na terenie innych państw członkowskich Unii Europejskiej niż państwo, którego dana osoba jest obywatelem i gdzie ma stałe miejsce zamieszkania. Legitymowanie się osoby poświadczeniem na formularzu A1 o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu w państwie członkowskim miejsca wykonywania pracy najemnej nie może być zatem ignorowane przy ustalaniu ustawodawstwa mającego zastosowanie do zainteresowanego i dopiero jego wycofanie lub uznanie za nieważne, po 7 ponownym rozpatrzeniu podstaw jego wydania, umożliwia ustalenie ustawodawstwa państwa członkowskiego miejsca zamieszkania. Jednocześnie, cofnięcie zaświadczenia A1 wydanego w okolicznościach nieuprawniających do jego wystawienia jest możliwe w każdym czasie, jeżeli okaże się, że nie zostały spełnione – wynikające z rozporządzeń unijnych – warunki do jego wydania, zarówno Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jak i polski sąd ubezpieczeń społecznych, są pozbawione kompetencji do samodzielnej oceny stosunku prawnego stanowiącego tytuł ubezpieczenia społecznego w innym państwie członkowskim UE wobec osoby wnoszącej o ustalenie właściwego ustawodawstwa. Organ rentowy ani sąd ubezpieczeń społecznych nie są uprawnione do weryfikacji prawidłowości odmowy wydania poświadczenia na formularzu A1 przez instytucję ubezpieczeniową innego państwa członkowskiego. O ewentualnych środkach prawnych przysługujących w takiej sytuacji wnioskodawcy decyduje prawo krajowe właściwe dla danej instytucji ubezpieczeniowej.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Robert Stefanicki (przewodniczący) ‎

SSN Romuald Dalewski (sprawozdawca) ‎

SSN Jarosław Sobutka

w sprawie z odwołania K. S. ‎przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Rybniku ‎o objęcie ubezpieczeniami społecznymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności ‎w związku ze skargą ubezpieczonego o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach ‎z dnia 12 lipca 2018 r., sygn. akt III AUa 161/17, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń ‎Społecznych w dniu 20 grudnia 2022 r., ‎skargi kasacyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach ‎z dnia 29 października 2020 r., sygn. akt III AUa 884/20,