Interpretacja
Interpretacja indywidualna z dnia 28 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL3.4012.91.2023.2.NS
Zwolnienie od podatku sprzedaży udziału w zabudowanej działce.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
15 lutego 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 13 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku sprzedaży udziału w zabudowanej działce nr 2. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 kwietnia 2023 r. (wpływ 18 kwietnia 2023 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wniosek dotyczy nieruchomości położonej w (…), nr działki 2 o pow. (…) ha, księga wieczysta (…) Sąd Rejonowy (…).
Jako osoba fizyczna posiadająca (…) całości chce Pani sprzedać powyższą nieruchomość wraz z działką Gminie, reprezentowanej przez burmistrza – na cel publiczny.
(…) grudnia 1992 r. właściciel H.H. drogą darowizny, przekazała I.K. i P.K. (małżeństwu) 1/4 części działki – co potwierdza akt notarialny.
(…) stycznia zmarł Pani mąż – P.K. Sąd Rejonowy stwierdził spadek (…) maja 2015 r., sygn. akt (…).
(…) stycznia 2011 r. – zmarł Pani teść – B.K.
(…) kwietnia 2017 r. zmarła Pani teściowa – J.K.
Akt poświadczenia dziedziczenia Repertorium A nr (…), zmienia stan własności (…) z tytułu ustania wspólności ustawowej (z tytułu darowizny) i (…) z tytułu dziedziczenia po Pani mężu, co stanowi łącznie (…) całości.
(…) czerwca 2018 r. została zawarta przedwstępna umowa sprzedaży, objęta aktem notarialnym, sporządzonym przez notariusza – repertorium A nr (…), mocą której zobowiązała się Pani sprzedać spółce pod firmą „A” Spółka akcyjna, w stanie wolnym od jakichkolwiek obciążeń, z bezpośrednim dostępem do drogi publicznej, wszystkie przysługujące Pani udziały – (…) całości tejże nieruchomości – która miała zostać wydzielona z działki nr 1.
(…) lipca 2019 r. strony zawarły aneks do przedwstępnej umowy sprzedaży, mocą którego zmienili przedwstępną umowę sprzedaży z (…) czerwca 2018 r. w ten sposób, że w miejsce będącej przedmiotem aktu notarialnego działki o pow. (…) ha, która miała zostać wydzielona z działki nr 1, została wpisana działka 2 o obszarze (…) ha.
(…) listopada 2020 r. strony zawarły aneks do przedwstępnej umowy sprzedaży, mocą którego zmieniono termin realizacji przyrzeczonej umowy.
(…) stycznia 2022 r. zostało zawarte rozwiązanie przedwstępnej umowy sprzedaży objęte aktem notarialnym sporządzonym przez notariusza – repertorium A nr (…).
W odpowiedzi na wezwanie udzieliła Pani pismem z dnia 15 kwietnia 2023 r. (wpływ 18 kwietnia 2023 r.) odpowiedzi na zadane przez Organ pytania:
1.Czy jest Pani zarejestrowana jako podatnik VAT czynny? Jeżeli tak, to z jakiego tytułu?
Odp. Nie.
2.Czy prowadzi Pani działalność gospodarczą? Jeżeli tak, to w jakim zakresie?
Odp. Nie.
3.W jaki dokładnie sposób wykorzystywała/wykorzystuje Pani działkę nr 2 od momentu jej nabycia do momentu sprzedaży? W szczególności prosimy wskazać:
a)czy przedmiotowa działka była/jest wykorzystywana przez Panią na cele działalności rolniczej, z tytułu prowadzenia której jest Pani zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT?
Odp. Nie.
b)czy ww. działka była/jest wykorzystywana przez Panią w działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.)?
Odp. Nie.
c)czy wskazana działka była/jest wykorzystywana przez Panią wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywana była ww. działka, Pani wykonywała/wykonuje? (prosimy podać podstawę prawną zwolnienia).
Odp. Nie.
d)czy z opisanej działki dokonywane były/są przez Panią zbiory i dostawy (sprzedaż) produktów rolnych? Czy też przeznaczała Pani produkty rolne z tej działki wyłącznie na własne potrzeby?
Odp. Nie.
e)czy przedmiotowa działkabyła/jest udostępniana przez Panią osobom trzecim, np. na podstawie umów cywilnoprawnych (np. najmu, dzierżawy, użyczenia itp.)? Jeżeli tak, to czy były/są to umowy odpłatne czy nieodpłatne oraz kiedy i na jaki okres były zawierane?
Odp. Nie.
4.Czy działka nr 2, będąca przedmiotem sprzedaży, jest zabudowana czy niezabudowana?
Odp. Zabudowana.
5.Jeżeli działka nr 2 jest zabudowana, należy wskazać jakie dokładnie obiekty (budynki/budowle/urządzenia budowlane) znajdują się na działce, mającej być przedmiotem sprzedaży?
Odp. 1 budynek mieszkalny + 4 budynki gospodarcze
6.Jeżeli na ww. działce znajdują się budynki, to prosimy wskazać, czy są one budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.)?
Odp. Budynek mieszkalny – tak,
2 budynki gospodarcze – tak
2 budynki gospodarcze – nie.
7.Jeżeli na wskazanej działce znajdują się budowle, to czy są one budowlami w rozumieniu art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane?
Odp. Nie.
8.Jeśli na opisanej działce znajdują się urządzenia budowlane, to prosimy wskazać, czy są to urządzenia budowlane, o których mowa w art. 3 pkt 9 ustawy Prawo budowlane oraz z jakim budynkiem/budowlą są one powiązane?
Odp. Nie.
9.Czy ww. budynki/budowle położone na przedmiotowej działce zostały nabyte, czy wybudowane przez Panią? Prosimy wskazać datę nabycia lub wybudowania.
Odp. Nabyte – sierpień 2017.
10.Czy z tytułu nabycia lub wybudowania wskazanych budynków/budowli przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?
Odp. Nie.
11.Czy nastąpiło pierwsze zasiedlenie ww. budynków/budowli lub ich części w rozumieniu art. 2 ust. 14 ww. ustawy o podatku od towarów i usług [2]? Jeżeli tak, to prosimy wskazać:
a)dokładną datę pierwszego zasiedlenia;
b)jeżeli nastąpiło pierwsze zasiedlenie części ww. budynków/budowli, to prosimy wskazać w jakiej części?
c)w wyniku jakich czynności nastąpiło pierwsze zasiedlenie ww. budynków/budowli lub ich części?
d)czy pomiędzy pierwszym zasiedleniem ww. budynków/budowli lub ich części a ich dostawą upłynie okres dłuższy niż 2 lata?
e)czy ww. budynki/budowle były/są udostępniane przez Panią osobom trzecim na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (np. dzierżawy, najmu, użyczenia itp.)? Jeżeli tak, to czy były/są to umowy odpłatne czy nieodpłatne oraz kiedy i na jaki okres były zawierane?
Odp. Nie.
12.Czy wskazane budynki/budowle były/są wykorzystywane przez Panią w działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług?
Odp. Nie.
13.Czy ww. budynki/budowle były/są wykorzystywane przez Panią wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług? Jeżeli tak, to jaką działalność zwolnioną z opodatkowania podatkiem VAT, do której wykorzystywane były te budynki/budowle, Pani wykonywała/wykonuje? (prosimy podać podstawę prawną zwolnienia).
Odp. Nie.
14.Czy ponosiła Pani wydatki na ulepszenie lub przebudowę ww. budynków/budowli w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej danego obiektu? Jeżeli tak, to prosimy wskazać:
a)kiedy takie wydatki były ponoszone?
b)czy ulepszenie budynku/budowli prowadziło do jego/jej przebudowy, tj. dokonania istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany jego/jej wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków jego/jej zasiedlenia?
c)czy od wydatków na ulepszenie przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku naliczonego?
d)czy po dokonaniu tych ulepszeń budynki/budowle były oddane do użytkowania, w tym również na potrzeby własnej działalności gospodarczej oraz czy w momencie ich dostawy minie okres dłuższy niż dwa lata licząc od momentu oddania tych obiektów do użytkowania po dokonaniu ulepszeń?
Odp. Nie.
15.Czy na moment dostawy dla działki będącej przedmiotem sprzedaży będzie obowiązywał miejscowym plan zagospodarowania przestrzennego? Jeśli tak to:
a)Jakie jest/będzie przeznaczenie działki według planu?
b)Czy plan został/zostanie ustalony na Pani wniosek?
Odp. Nie mam takiej wiedzy.
16.Czy dla działki będącej przedmiotem sprzedaży jest wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu albo taka decyzja będzie wydana do momentu planowanej sprzedaży? Jeśli tak, kto i w jakim celu wystąpił albo wystąpi o tę decyzję?
Odp. Nie.
17.Czy dla działki będącej przedmiotem sprzedaży jest wydane pozwolenie na budowę albo pozwolenie takie będzie wydane do momentu planowanej sprzedaży? Jeśli tak, to kto wystąpił albo wystąpi o to pozwolenie?
Odp. Nie.
18.Czy przed sprzedażą działki nr 2 zostanie dokonana bądź rozpocznie się ewentualna rozbiórka jakiegokolwiek budynku/budowli?
Odp. Nie.
19.W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 18, należy wskazać czy przed dniem sprzedaży działki nr 2 zostanie:
a)założony dziennik rozbiórki?
b)zostanie wydana decyzja o rozbiórce budynku/budowli znajdujących się na przedmiotowej działce i kto o nią wystąpi?
c)odpowiednio zabezpieczony teren budowy (rozbiórki)?
d)umieszczona na terenie budowy, w widocznym miejscu:
-tablica informacyjna
-oraz ogłoszenie zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia?
Odp. Nie – nie dotyczy.
20.Czy podpisała albo podpisze Pani umowę przedwstępną sprzedaży działki nr 2, objętej wnioskiem? Jeśli tak, proszę wskazać:
a)Czy umowa ta określiła/określi warunki zawarcia umowy sprzedaży (jakie?)?
Odp. Nie.
21.Czy po zawarciu umowy przedwstępnej kupujący będzie inwestował w infrastrukturę działki (np. uzbroi teren w media, ogrodzi go)? Jeśli tak – jakie działania podejmie do momentu zawarcia finalnej umowy sprzedaży?
Odp. Nie.
22.Czy udzieli Pani przyszłemu nabywcy działki 2 pełnomocnictwa do występowania w Pani imieniu w sprawach, które dotyczą tej działki? Jeśli tak:
a)Jakie działania podejmie nabywca?
b)Czy tą umową udzieli/udzieliła Pani przyszłemu nabywcy pełnomocnictwa (zgody, upoważnienia), które pozwoli mu na działanie w Pani imieniu w sprawach dotyczących przedmiotowej działki (np. w sprawach uzyskania konkretnych decyzji lub pozwoleń)? Jeśli tak, czy pełnomocnik podejmie jakieś działania do momentu sprzedaży (jakie?)?
c)Kto (Pani, czy Kupujący) będzie pokrywał koszty tych działań?
Odp. Nie.
23.Czy dokonywała/będzie dokonywał Pani jakichkolwiek czynności poniosła/poniesie nakłady w celu przygotowania do sprzedaży działkę nr 2 (np.: uzbrojenie terenu, ogrodzenie, wytyczenie dróg dojazdowych do działki, inne działania zmierzające do zwiększenia wartości, bądź atrakcyjności działki/działek, zamieszczenie ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, inne działania marketingowe itp.)? Jeśli tak, to jakie były/będą to czynności (nakłady)?
Odp. Nie.
24.W jaki sposób poszukiwała/poszukuje/będzie poszukiwał Pani nabywcy działki nr 2? Czy prowadziła/prowadzi/będzie prowadziła Pani działania marketingowe, które dotyczą sprzedaży przedmiotowej działki (jakie)?
Odp. Działań marketingowych Pani nie prowadziła, to Gmina poszukiwała działki pod inwestycję.
25.Czy posiada Pani inne działki? Jeśli tak, proszę podać ile działek, jakiego rodzaju Pani posiada i wskazać odrębnie dla każdej z tych działek:
·Kiedy (data), w jaki sposób i w jakim celu nabyła Pani działkę/działki?
·W jaki sposób wykorzystywała i wykorzystuje Pani tę działkę/działki?
·Czy działka/działki jest niezabudowana czy zabudowana? Jeśli jest zabudowana – czy zabudowa ma charakter mieszkalny czy użytkowy?
·Czy zamierza Pani sprzedać działkę/działki?
Odp. Nie.
26.Czy wcześniej sprzedawała Pani inne działki ? Jeśli tak – proszę wskazać:
·Jakie to były nieruchomości?
·Kiedy je Pani sprzedała?
·Czy była Pani z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług?
Odp. Nie.
Pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie stanowiącym uzupełnienie do wniosku z 15 kwietnia 2023 r. [wpływ 18 kwietnia 2023 r.])
Czy czynność, tj. sprzedaż działki nr 2 Gminie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT od towarów i usług?
Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w piśmie stanowiącym uzupełnienie do wniosku z 15 kwietnia 2023 r. [wpływ 18 kwietnia 2023 r.])
Pani zdaniem, tak – czynność ta, czyli sprzedaż zabudowanej działki nr 2 Gminie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W świetle art. 2 pkt 6 ustawy:
Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach – rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Zgodnie z przedstawionymi przepisami, grunty, jak i budynki, spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.
Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).
Towarem jest także udział w prawie własności lub użytkowania wieczystego nieruchomości. Jest to zgodne z normami unijnymi, bowiem w myśl art. 15 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 r. s. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, państwa członkowskie mogą uznać za rzeczy:
a)określone udziały w nieruchomości,
b)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
c)udziały i inne równoważne udziałom tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części.
Zgodnie z art. 46 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej Kodeksem cywilnym:
Nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 Kodeksu cywilnego.
Jak stanowi art. 195 Kodeksu cywilnego:
Własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom współwłasność.
Na mocy art. 198 Kodeksu cywilnego:
Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli.
Zatem, współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela.
Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości, jak również udziału w nieruchomości traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Należy jednak wskazać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności, konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Przez ciągłe wykorzystywanie składników majątku należy rozumieć takie wykorzystywanie majątku, które charakteryzuje się powtarzalnością lub długim okresem trwania. Zatem, czerpanie dochodów ze składnika majątku wskazuje na prowadzenie działalności gospodarczej.
Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
W oparciu o art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.
„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.
Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wskazano, że:
Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności jednej z następujących transakcji:
a)dostawa budynku lub części budynku oraz związanego z nim gruntu, przed pierwszym zasiedleniem;
b)dostawa terenu budowlanego.
Według art. 2 ust. 1 lit. a) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Opodatkowaniu VAT podlegają następujące transakcje odpłatna dostawa towarów na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze.
Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te powinny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalnością producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie.
Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów, jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.
Właściwym zatem jest wykluczenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania bądź darowizny towarów stanowiących część majątku prywatnego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej.
W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku prywatnego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.
Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.
Zatem, w kwestii opodatkowania udziału w sprzedawanej nieruchomości, stanowiącej działkę nr 2 wraz z posadowionymi na niej budynkami istotne jest, czy w świetle zaprezentowanego opisu sprawy, w celu dokonania sprzedaży ww. nieruchomości podjęła Pani aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Pani za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym.
Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu w rozumieniu art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady (a tym samym art. 15 ust. 2 ustawy) jako, że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy.
Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym. Nie jest natomiast działalnością handlową, a zatem i gospodarczą, sprzedaż majątku prywatnego, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży i nie jest związany z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 15 września 2011 r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby przeciwko Ministrowi Finansów (C-180/10) oraz Emilian Kuć i Halina Jeziorska-Kuć przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie (C-181/10) wynika, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Co istotne – jak wskazał TSUE – dla uznania, że czynność sprzedaży działek następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym nie ma znaczenia fakt, że podmiot dokonujący dostawy jest „rolnikiem ryczałtowym”. Według TSUE sprzedaż działek przekształconych z rolnych na budowlane nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, jeżeli następuje w ramach zarządzania majątkiem prywatnym. Trybunał orzekł, że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu prawa UE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.
Inaczej jest natomiast – jak wyjaśnił Trybunał – w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Zatem, za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, tj. działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.
W rozumieniu powyższych twierdzeń pomóc mogą zapisy orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 października 2007 r., sygn. akt I FPS 3/07, w myśl którego formalny status danego podmiotu jako podatnika zarejestrowanego, a także okoliczność, że dana czynność została wykonana wielokrotnie lub jednorazowo, lecz z zamiarem częstotliwości nie mogą przesądzać o opodatkowaniu tej czynności bez każdorazowego ustalenia, czy w odniesieniu do konkretnej czynności podmiot ten występował w charakterze podatnika podatku VAT.
Jak wynika z dokonanej wyżej analizy przepisów, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
Należy zatem ustalić, czy w analizowanej sprawie w odniesieniu do opisanej czynności sprzedaży udziału w nieruchomości, będzie Pani spełniać przesłanki do uznania Pani za podatnika podatku od towarów i usług.
Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.
W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291 /92 (Finanzamt Uelzen v. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być, np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. Ocenie podlegać muszą przede wszystkim działania, jakie podejmuje zbywca w celu dokonania sprzedaży.
Z opisu sprawy wynika, że jako osoba fizyczna posiadająca (…) całości, chciałaby Pani sprzedać zabudowaną działkę nr 2, księga wieczysta (…), Gminie – na cel publiczny.
Akt poświadczenia dziedziczenia Repertorium A nr (…), zmienia stan własności (…) z tytułu ustania wspólności ustawowej (z tytułu darowizny) i (…) z tytułu dziedziczenia po Pani mężu, co stanowi łącznie (…) całości.
Nie jest Pani zarejestrowana jako podatnik VAT czynny. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej. Przedmiotowa działka nie była/nie jest wykorzystywana przez Panią na cele działalności rolniczej, z tytułu prowadzenia której jest Pani zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Ww. działka nie była/nie jest wykorzystywana przez Panią w działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Wskazana działka nie była/nie jest wykorzystywana przez Panią wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług. Z opisanej działki nie były/nie są dokonywane przez Panią zbiory i dostawy (sprzedaż) produktów rolnych. Przedmiotowa działka nie była/nie jest udostępniana przez Panią osobom trzecim, np. na podstawie umów cywilnoprawnych (np. najmu, dzierżawy, użyczenia itp.).
Na działce nr 2, mającej być przedmiotem sprzedaży znajduje się 1 budynek mieszkalny i 4 budynki gospodarcze. Budynek mieszkalny i 2 budynki gospodarcze znajdujące się na działce nr 2 są budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane. Ponadto 2 budynki gospodarcze nie są budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 ww. ustawy Prawo budowlane. Na wskazanej działce nie znajdują się budowle oraz urządzenia budowlane w rozumieniu ustawy Prawo budowlane. Budynki/budowle położone na przedmiotowej działce zostały nabyte przez Panią w sierpniu 2017 r.
Z tytułu nabycia lub wybudowania wskazanych nieruchomości znajdujących się na ww. działce nie przysługiwało Pani prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego.
Nie nastąpiło pierwsze zasiedlenie ww. budynków lub ich części w rozumieniu art. 2 ust. 14 ustawy. Wskazane budynki/budowle nie były/nie są wykorzystywane przez Panią w działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ww. ustawy. Ww. budynki nie były/nie są wykorzystywane przez Panią wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku od towarów i usług. Nie ponosiła Pani wydatków na ulepszenie lub przebudowę ww. budynków w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej danego obiektu.
Nie ma Pani wiedzy, czy na moment dostawy dla działki będącej przedmiotem sprzedaży będzie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Dla działki będącej przedmiotem sprzedaży nie jest wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i taka decyzja nie będzie wydana do momentu planowanej sprzedaży. Dla działki będącej przedmiotem sprzedaży nie jest wydane pozwolenie na budowę i pozwolenie takie nie będzie wydane do momentu planowanej sprzedaży.
Przed sprzedażą działki nr 2 nie zostanie dokonana i nie rozpocznie się ewentualna rozbiórka jakiegokolwiek budynku/budowli.
Nie podpisała i nie podpisze Pani umowy przedwstępnej sprzedaży działki nr 2. Nie udzieli Pani przyszłemu nabywcy działki 2 pełnomocnictwa do występowania w Pani imieniu w sprawach, które dotyczą tej działki. Nie dokonywała/nie będzie dokonywała Pani jakichkolwiek czynności nie poniosła/nie poniesie Pani nakładów w celu przygotowania do sprzedaży działki nr 2 (np.: uzbrojenie terenu, ogrodzenie, wytyczenie dróg dojazdowych do działki, inne działania zmierzające do zwiększenia wartości, bądź atrakcyjności działki/działek, zamieszczenie ogłoszeń o sprzedaży w środkach masowego przekazu, tj. w sieci internetowej, prasie, radiu lub telewizji, inne działania marketingowe itp.). Działań marketingowych Pani nie prowadziła, to Gmina poszukiwała działki pod inwestycję. Nie posiada Pani innych działek. Wcześniej nie sprzedawała Pani innych działek.
Pani wątpliwości dotyczą wskazania, czy czynności sprzedaży na rzecz Gminy udziału w zabudowanej działce nr 2 będzie korzystała ze zwolnienia od podatku.
W świetle powyższego, aby wyjaśnić Pani wątpliwości należy w pierwszej kolejności ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy będzie Pani działać w charakterze podatnika zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.
Z dokonanej wyżej analizy przepisów wynika, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług. Dostawa towarów (np. nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działający w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Dopiero po zdefiniowaniu podmiotu jako podatnika VAT – co do zasady – mają dla określenia jego praw i obowiązków zastosowanie przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.
Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników podatku VAT.
Uwzględniając przedstawione okoliczności sprawy oraz dokonaną analizę przepisów prawa podatkowego wskazać należy, że w odniesieniu do planowanej sprzedaży udziału w działce nr 2 wraz z posadowionymi na niej budynkami, brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując ww. dostawy wystąpi Pani w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Z analizowanej sprawy wynika bowiem, że ww. nieruchomość nabyła Pani na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia, z tytułu ustania wspólności ustawowej (z tytułu darowizny) i z tytułu dziedziczenia po Pani mężu. Ponadto, przedmiotowa nieruchomość nie była/nie jest wykorzystywana przez Panią w działalności gospodarczej, ani w działalności rolniczej. Wskazała Pani również, że przedmiotowa nieruchomość nie była/nie jest udostępniana przez Panią osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych.
Wobec powyższego, w analizowanej sprawie brak jest przesłanek świadczących o takiej Pani aktywności w przedmiocie planowanej sprzedaży udziału w nieruchomości, która byłaby porównywalna do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego – stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności). Nie podjęła Pani bowiem aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami, które świadczyłyby o angażowaniu środków w sposób podobny do wykorzystywanych przez handlowców.
W związku z powyższym, sprzedaż udziału w działce nr 2 wraz z posadowionymi na niej budynkami, można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności, gdyż okoliczności sprawy nie wskazują na wykorzystywanie ww. nieruchomości dla celów zarobkowych.
Zatem, w rozpatrywanej sprawie sprzedaż udziału w działce nr 2 wraz z posadowionymi na niej budynkami można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Dokonując tej dostawy będzie Pani korzystała z przysługującego Pani prawa do rozporządzania własnym majątkiem, co oznacza, że nie wypełni Pani przesłanek zdefiniowanych w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, i nie wystąpi w roli podatnika podatku od towarów i usług. Skutkiem powyższego, transakcja sprzedaży udziału w zabudowanej działce nr 2 nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Ponadto, skoro sprzedaż udziału w zabudowanej działce nr 2 nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, to w odniesieniu do planowanej dostawy nieruchomości nie znajdzie zastosowania żadne zwolnienie od podatku VAT. Należy bowiem wskazać, że zwolnienia od podatku dotyczą wyłącznie tych czynności, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, a więc które są dokonywane przez podatników podatku VAT w myśl art. 15 ust. 1 ustawy, natomiast taka sytuacja nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie.
Podsumowując, dla czynności sprzedaży udziału w zabudowanej działce nr 2 nie będzie Pani występowała jako podatnik podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, zatem ww. czynność nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem sprzedaż udziału w zabudowanej działce nr 2 nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.
Tym samym oceniając całościowo Pani stanowiskojest nieprawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Jednocześnie należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right
-
keyboard_arrow_right