Opublikowano projekt ustawy o uregulowaniu praw do gruntów spółdzielni mieszkaniowych mający pomóc w uzyskaniu tytułu prawnego

Rządowe Centrum Legislacji opublikowało projekt ustawy o uregulowaniu praw do gruntów zabudowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe, który ma pomóc spółdzielniom mieszkaniowym w uregulowaniu stanów prawnych gruntów zabudowanych przez nie budynkami mieszkalnymi, do których nie uzyskały one dotąd trwałego tytułu prawnorzeczowego.

Autorzy projektu wskazali najważniejsze ujęte w nim rozwiązania:

• przyznanie spółdzielniom mieszkaniowym roszczenia o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nich budynków:
  • przepisy dedykowane spółdzielniom mieszkaniowym, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego:
    • - po 5 grudnia 1990 r. wybudowały budynki, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego, albo
    • - do 5 grudnia 1990 r. wybudowały budynki z własnych środków, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego i nie zgłosiły roszczenia, o którym mowa w art. 208 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami do 31 grudnia 1996 r.;
  • roszczenie będzie przysługiwało spółdzielniom w stosunku do gruntów będących w dniu zgłoszenia roszczenia w ich posiadaniu w rozumieniu art. 207 ustawy o gospodarce nieruchomościami i ograniczone zostanie do gruntu niezbędnego do prawidłowego korzystania z budynku;
  • pojęcie „gruntu niezbędnego do prawidłowego korzystania z budynku” należy odnosić do pojęcia działki budowlanej w rozumieniu art. 4 pkt 3a ustawy o gospodarce nieruchomościami;
  • roszczenie to będzie przysługiwało też spółdzielniom mieszkaniowym, które na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego wybudowały budynki mieszkalne, za zezwoleniem właściwego organu nadzoru budowlanego i korzystają z tych gruntów na podstawie innego niż własność lub użytkowanie wieczyste odpłatnego tytułu prawnego;
• odejście od umownego trybu ustanawiania użytkowania wieczystego na rzecz trybu administracyjnego:
  • dotychczasowe próby uregulowania stanu prawnego gruntów zabudowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe wskazują na zasadność odejścia od umownego trybu na rzecz trybu administracyjnego;
  • rozpatrzenie roszczenia w drodze decyzji administracyjnej zagwarantuje stronom możliwość skorzystania z instrumentów zwalczania bezczynności lub przewlekłości postępowania oraz zapewni możliwość poddania rozstrzygnięcia kontroli instancyjnej;
• termin na złożenie wniosku i właściwość organów:
  • uwzględniając incydentalny charakter proponowanych przepisów regulujących kwestie zaszłości i fakt, że nie będą miały wpływu na stany powstałe po wejściu w życie projektowanej regulacji, termin na złożenie wniosku ustalono na 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy;
  • spółdzielnie mieszkaniowe są podmiotami profesjonalnymi, dlatego wskazany termin należy oceniać jako adekwatny dla osiągnięcia zamierzonego celu;
  • organem I instancji właściwym do rozpatrzenia wniosku (roszczenia), w przypadku nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, w tym również nieruchomości, w stosunku do których prawo własności Skarbu Państwa wykonują inne państwowe osoby prawne, będzie starosta wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej;
  • organem I instancji właściwym do rozpatrzenia wniosku (roszczenia), w przypadku nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego będzie wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa;
  • organami wyższego stopnia będą odpowiednio:
    • wojewoda – w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa,
    • samorządowe kolegium odwoławcze – w odniesieniu do gruntów jednostek samorządu terytorialnego;
• uprawnienie do wyboru administracyjnoprawnej ścieżki realizacji roszczenia:
  • przewidziano wyposażenie spółdzielni mieszkaniowych w prawo do wyboru administracyjnoprawnej ścieżki realizacji roszczenia w sprawach znajdujących się w toku, w których nie jest prowadzone postępowanie przed sądem powszechnym lub Sądem Najwyższym;
  • podmioty, o których mowa w art. 208 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, które złożyły wniosek o ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu oraz o nieodpłatne przeniesienie własności znajdujących się na nim budynków w terminie określonym w art. 208 ust. 4. tej ustawy, będą mogły wystąpić o rozpatrzenie tego wniosku w trybie administracyjnym w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy;
• zasady odpłatności za ustanowienie użytkowania wieczystego gruntów:
  • ustanowienie użytkowania wieczystego gruntu z nieodpłatnym przeniesieniem własności budynków będzie się wiązało ze zobowiązaniem spółdzielni mieszkaniowej, na rzecz której będzie ono ustanowione, do uiszczania właścicielowi pierwszej opłaty i opłat rocznych za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste;
  • opłaty ustala się zgodnie z art. 71 i 72 ustawy o gospodarce nieruchomościami;
• bonifikaty:
  • projekt zakłada możliwość udzielenia bonifikaty od pierwszej opłaty za ustanowienie użytkowania wieczystego;
  • bonifikaty będzie udzielał organ właściwy do wydania decyzji:
    • na podstawie zarządzenia wojewody – w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa,
    • na podstawie uchwały właściwej rady lub sejmiku – w odniesieniu do nieruchomości stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego;
• zmiana ustawy o gospodarce nieruchomościami:
  • projekt zakłada zmianę art. 214a ustawy o gospodarce nieruchomościami, rozszerzającą katalog przesłanek odmowy uwzględnienia wniosku o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste na podstawie art. 7 dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy;
  • dodatkową przyczynę odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste będą stanowiły przypadki zajmowania lokalu przez osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu albo spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu w budynku posadowionym na gruncie o nieuregulowanym stanie prawnym albo ekspektatywa ustanowienia tego prawa, dzięki czemu odpadnie przeszkoda do regulacji stanu prawnego gruntu ze względu na zgłoszone roszczenia poprzednich właścicieli lub ich następców prawnych.

Zdaniem autorów projektu, zakładanym efektem regulacji będzie:

• możliwość uregulowania przez zainteresowane spółdzielnie mieszkaniowe stanu prawnego gruntów, na których wybudowały budynki mieszkalne;
• stabilizacja sytuacji prawnej osób posiadających ekspektatywę spółdzielczego prawa do lokalu;
• łatwiejszy obrót tymi prawami oraz umożliwienie przekształcenia ich w odrębną własność.

Proponowany termin wejścia w życie projektowanej ustawy to 14 dni od dnia publikacji w Dzienniku Ustaw.

Redakcja INFORLEX