tematy:

Interpretacja indywidualna z dnia 18 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.96.2023.1.KK

Stwierdzenie, czy otrzymywane przez Spółkę od Gminy wynagrodzenie stanowi wynagrodzenie za świadczenia Spółki stanowiące czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, uznanie Spółki z tytułu realizacji Umów za podatnika podatku VAT, wskazanie, czy wykonywana przez Spółkę czynność podlegająca opodatkowaniu VAT stanowi odpłatne świadczenie usług i czy Spółka jest zobowiązana odprowadzać podatek należny z tego tytułu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 23 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

- stwierdzenia, czy otrzymywane przez Spółkę od Gminy wynagrodzenie stanowi wynagrodzenie za świadczenia Spółki stanowiące czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1),

- uznania Spółki z tytułu realizacji Umów za podatnika podatku VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 2),

- wskazania, czy wykonywana przez Spółkę czynność podlegająca opodatkowaniu VAT stanowi odpłatne świadczenie usług i czy Spółka jest zobowiązana odprowadzać podatek należny z tego tytułu (w związku z wykonywaniem tej czynności) – (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Gmina „M” (dalej jako: Gmina) jest jednostką samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej jako: usg), zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W tym kontekście, zadania własne Gminy obejmują m.in. sprawy lokalnego transportu zbiorowego (art. 7 ust. 1 pkt 4 usg).

W związku z powyższym Gmina jest w szczególności zobowiązana do realizacji obowiązków, o których mowa w przepisach ustawy z 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (dalej jako: uptz) oraz Rozporządzenia (WE) Nr 1370/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z 23 października 2007 r. dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr 1107/70 (dalej jako: Rozporządzenie UE).

W 2016 r. utworzona została spółka komunalna „A” (dalej jako: Spółka lub Wnioskodawca), której przedmiotem działalności jest m.in. transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski (49.31.Z) oraz transport drogowy towarów (49.41.Z).

Gmina posiada 100% udziałów w Spółce.

Spółka została powołana (utworzona) przez Gminę w celu realizacji jej zadań. Stosownie bowiem do art. 2 ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (dalej jako: ugk), gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego (pojęcie „gospodarki komunalnej” obejmuje – stosownie do art. 1 ust. 2 ugk – w szczególności zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych).

W celu realizacji swoich zadań własnych, Gmina (jako Zamawiający oraz Organizator transportu zbiorowego) zawiera ze Spółką (jako Wykonawcą oraz Operatorem) umowy w zakresie zbiorowego transportu publicznego z uwzględnieniem przepisów uptz oraz Rozporządzenia UE (na tej podstawie Spółka jest odpowiedzialna za wykonywanie przedmiotowych zadań) (dalej jako: Umowy).

W Umowach wskazuje się, że Gmina (jako Zamawiający oraz Organizator transportu zbiorowego) wykonuje funkcje podmiotu zarządzającego systemem zbiorowej lokalnej komunikacji na terenie Gminy „M” i terenie Gmin, z którymi zawarto stosowne porozumienia oraz ustala regulaminy i Taryfę Przewozową obowiązujące przy wykonywaniu usług przewozowych środkami lokalnego transportu zbiorowego na terenie Gminy.

Ponadto w Umowach wskazuje się, w odniesieniu do Spółki (jako Operatora), że:

- posiada status jednoosobowej Spółki Gminy „M”, której jednym z podstawowych celów i przedmiotów działania jest wykonywanie zadania własnego Gminy, tj. bieżące zaspokajanie zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej w zakresie transportu zbiorowego autobusowego, wynikającego z przepisu art. 7 ust. 1 pkt 4 usg, a także realizacja akceptowanych przez Gminę inwestycji, tj. odnowienie taboru autobusowego, jest zatem podmiotem wewnętrznym w rozumieniu Rozporządzenia UE,

- posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz potencjał osobowy, techniczny do wykonywania zadań w zakresie i czasie przewidzianym Umową.

Zawierane przez Spółkę i Gminę Umowy określają warunki i zasady realizacji przez Spółkę (Operatora) usług przewozowych realizowanych na określonych liniach autobusowych. W tym sensie stosownie do postanowień Umowy – działając na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 2 uptz – Gmina zleca, a Spółka przyjmuje do realizacji świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Zatem przedmiot Umów obejmuje generalnie wykonywanie przez Spółkę następujących świadczeń (dalej również jako: Świadczenia):

a) realizację usługi w zakresie przewozów pasażerskich na liniach regularnych dla tras komunikacyjnych zgodnych z rozkładami jazdy przy wykorzystaniu pojazdów autobusowych spełniających określone wymagania techniczne;

b) realizację usługi w zakresie przewozów pasażerskich na liniach regularnych dla tras komunikacyjnych określonymi autobusami;

c) wydawanie i sprzedaż biletów jednorazowych oraz biletów okresowych w autobusach obsługujących linie regularne na podstawie cen określonych w uchwałach Rady Miejskiej w „M”;

d) uzgodnienie przez Spółkę zasad korzystania z przystanków komunikacyjnych określonych przez Gminę w rozkładach jazdy linii regularnych z właścicielem tych obiektów lub ich zarządzającym.

Umowy szczegółowo określają zasady wykonywania Świadczeń przez Spółkę, w tym zobowiązania i uprawnienia obu stron, oświadczenia w zakresie spełnienia określonych wymagań, kary umowne itp.

W tym zakresie Gmina jest zobowiązana i uprawniona w szczególności do:

- ustalania umownych standardów świadczonych usług oraz zasad oceny ich jakości, w tym kontroli realizacji usług przez Spółkę (Operatora);

- prognozowania i modelowania rozwiązań dotyczących lokalnego transportu zbiorowego, badania rynku usług lokalnego transportu zbiorowego, kształtowania struktury układu komunikacyjnego (ustalanie tras linii komunikacyjnych) oraz podaży usług przewozowych;

- określania szczegółowych standardów dla funkcjonowania linii komunikacyjnych;

- nadzoru nad bieżącym funkcjonowaniem systemu komunikacji autobusowej;

- prowadzenia audytów wewnętrznych;

- przekazywania informacji o komunikacji autobusowej pasażerom.

Ponadto, wykonując Umowy, Spółka jest zobowiązana m.in. do:

- zapewnienia pojazdów autobusowych spełniających ściśle określone wymagania;

- przygotowania rozkładów jazdy w porozumieniu z Gminą (Organizatorem transportu zbiorowego);

- przekazywania do akceptacji przygotowanych rozkładów jazdy minimum 4 dni przed ich wprowadzeniem i podaniem do publicznej wiadomości;

- podania do publicznej wiadomości aktualnych rozkładów jazdy linii komunikacyjnych na wszystkich przystankach komunikacyjnych wymienionych w rozkładach jazdy oraz na swojej stronie internetowej;

- podania do publicznej wiadomości informacji o obowiązującym cenniku i strefach dla gminnego transportu zbiorowego, a w każdym pojeździe autobusowym zamieszczenie wyciągu z cennika opłat dla stref z uwzględnieniem cen biletów ulgowych;

- sprzedaży biletów jednorazowych oraz okresowych pasażerom bezpośrednio przez kierowców Spółki w pojazdach autobusowych obsługujących linie komunikacyjne zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej w „M” w sprawie cen za usługi przewozowe gminnego transportu zbiorowego;

- przestrzegania warunków obsługi podróżnych oraz przewozu osób i rzeczy w publicznym transporcie zbiorowym określonym w Regulaminie Przewozów;

- przyjmowania skarg i reklamacji wynikających z realizacji usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego wraz z ich załatwieniem we własnym zakresie i przekazywania Gminie w terminie do 31 grudnia informacji o liczbie i wysokości przyznanych odszkodowań;

- rzetelnego i terminowego wypełniania przez kierowców Spółki kart drogowych stanowiących potwierdzenie realizacji usługi świadczenia publicznego transportu zbiorowego zgodnego z przedmiotem Umowy.

Z tytułu realizacji przez Spółkę Świadczeń, o których mowa w Umowie, Spółce przysługuje od Gminy ustalone wzajemne świadczenie pieniężne – określone w Umowie jako „wynagrodzenie” (dalej jako: Wynagrodzenie). Za podstawę ustalenia wielkości pracy przewozowej wykonywanej przez Spółkę przyjęto jednostkę obliczeniową pod nazwą „wozokilometr”. Wysokość Wynagrodzenia stanowi iloczyn faktycznie wykonanych wozokilometrów w danym miesiącu i określonej wysokości stawki netto jednostkowej za 1 wozokilometr. Dodatkowo, wartość Wynagrodzenia do zapłaty przez Gminę na rzecz Spółki jest comiesięcznie pomniejszana o 50% wysokości wpływów z tytułu sprzedaży biletów. Spółka jest zobowiązana do pisemnego rozliczenia Wynagrodzenia za każdy miesiąc i udokumentowania faktycznego przebiegu pojazdu, wpływów ze sprzedaży biletów oraz przekazania tego rozliczenia Gminie.

Pytania

1. Czy otrzymywane przez Spółkę od Gminy Wynagrodzenie (na podstawie Umowy) stanowi odpłatność za Świadczenia Spółki stanowiące – na gruncie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (zwanej dalej: uptu) – czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (czynności podlegające opodatkowaniu VAT)?

2. Czy Spółka z tytułu realizacji Umów jest podatnikiem podatku VAT?

3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 – czy wykonywana przez Spółkę czynność podlegająca opodatkowaniu VAT stanowi odpłatne świadczenie usług (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 uptu) i czy Spółka jest zobowiązana odprowadzać podatek należny z tego tytułu (w związku z wykonywaniem tej czynności)?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. Otrzymywane przez Spółkę od Gminy Wynagrodzenie (na podstawie Umowy) stanowi odpłatność za Świadczenia Spółki stanowiące – na gruncie uptu – czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (czynności podlegające opodatkowaniu VAT).

2. Spółka z tytułu realizacji Umów jest podatnikiem podatku VAT.

3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 1 – wykonywana przez Spółkę czynność podlegająca opodatkowaniu VAT stanowi odpłatne świadczenie usług (w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 uptu) i Spółka jest zobowiązana odprowadzać podatek należny z tego tytułu (w związku z wykonywaniem tej czynności).

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 uptu, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z art. 7 ust. 1 uptu wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 uptu, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie na rzecz innego podmiotu, które nie jest dostawą towarów w rozumieniu art. 7 uptu. Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

W konsekwencji, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia, gdyż wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 uptu, podlegające opodatkowaniu.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

W analizowanej sprawie Spółka realizuje na rzecz Gminy określone w Umowie Świadczenia, za które otrzymuje określone świadczenie pieniężne (określane w Umowach jako Wynagrodzenie). Nie budzi zatem wątpliwości, że realizacja Umowy stanowi odpłatne świadczenie usług w rozumieniu przepisów uptu.

W konsekwencji, otrzymywane przez Spółkę od Gminy Wynagrodzenie (na podstawie Umowy) stanowi odpłatność za Świadczenia Spółki stanowiące – na gruncie uptu – czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (czynności podlegające opodatkowaniu VAT).

Należy jednak wskazać, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Stosownie do art. 15 ust. 1 uptu, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei treść art. 15 ust. 6 uptu stanowi, że nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że Spółka wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 uptu, działa w charakterze podatnika podatku VAT. Fakt, że realizuje czynności na zlecenie (zamówienie) Gminy nie zmienia tej kwalifikacji. W stosunku do Spółki nie może bowiem znaleźć zastosowania powołany art. 15 ust. 6 uptu, gdyż Spółka nie jest organem władzy publicznej ani urzędem obsługującym ten organ. Wprawdzie Spółka realizuje część zadań własnych Gminy (zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa), ale czyni to na wyraźne zlecenie Gminy, będąc dla niej niejako podwykonawcą (Gmina jest beneficjentem świadczonej usługi).

W tym kontekście należy podkreślić, że Spółka wykonuje na rzecz Gminy konkretne Świadczenia (świadczy konkretne usługi), za które uzyskuje Wynagrodzenie. Wykonywane czynności są zatem realizowane przez podatnika VAT i stanowią odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu.

Powyższe stanowisko jest potwierdzane przez organy podatkowe w wydawanych indywidualnych interpretacjach podatkowych. Dla przykładu wskazać można:

- interpretację DKIS z 14 grudnia 2021 r. sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.789.2021.1.AK, w której uznano, że:

„Jak wynika z okoliczności sprawy, w analizowanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której Gmina powierza Spółce, na podstawie umowy cywilnoprawnej, świadczenie usług publicznego transportu zbiorowego, za co Spółka otrzymuje od Gminy stosowną rekompensatę. W takiej sytuacji mamy zatem do czynienia z istnieniem dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu zlecającego wykonanie usługi, będącego jednocześnie odbiorcą usługi (Gmina), jak również podmiotu wykonującego zlecenie – świadczącego usługę transportu zbiorowego (podmiot gospodarczy posiadający odrębność prawno -podatkową od Gminy) – w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca.

Mając powyższe na uwadze, to Gmina, jako podmiot zobowiązany na podstawie ww. przepisów do zapewnienia publicznego transportu zbiorowego, jest de facto stroną, na rzecz której Spółka świadczy/będzie świadczyć usługi transportu pasażerów (faktyczni beneficjenci), w zamian za wynagrodzenie w postaci rekompensaty. Przy czym to, że zadania własne Gminy z zakresu publicznego transportu zbiorowego nakładane są na Spółkę nie ma znaczenia dla uznania, że pomiędzy Gminą a Spółką dochodzi/dojdzie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług”;

- interpretację DKIS z 27 lipca 2022 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.256.2022.2.RMA, w której organ wskazał, że:

„W analizowanym przypadku mamy do czynienia z sytuacją, w której Gmina powierza Zakładowi, na podstawie umów, świadczenie usług m.in. w zakresie administrowania gospodarką odpadami, zarządzania zasobem mieszkaniowym, bieżącym utrzymaniem dróg gminnych, administrowaniem cmentarzami, utrzymaniem placów zabaw i utrzymaniem przystanków gminnych, za co Zakład otrzymuje rekompensatę.

Zakład otrzymując od Gminy rekompensatę otrzymuje zindywidualizowaną korzyść, a otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnościami, które Zakład dokonuje na rzecz Gminy. Zakład podejmując się realizacji opisanych zadań, zwalnia Gminę w istocie z określonych prawem obowiązków, czyni to jednak za wynagrodzeniem w rozumieniu przepisów o VAT – Gmina osiąga więc wymierną korzyść. Pomimo, że Zakład na podstawie umowy zobowiązał się wykonywać czynności związane z realizacją zadań własnych Gminy, jednak czyni to jako odrębny podmiot posiadający status podatnika VAT. (...)

Zakład, wykonując opisane we wniosku usługi, działa zatem w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy”;

- interpretację DKIS z 20 maja 2022 r. sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.257.2022.1.ŻR, gdzie podkreślono, że:

„na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług otrzymywane z tytułu realizacji opisanych we wniosku usług świadczenie pieniężne określane przez strony umownie jako rekompensata całkowita, stanowi dla Spółki zapłatę za świadczone przez nią usługi. Mimo że Państwa Spółka wykonuje czynności z katalogu zadań własnych Miasta, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, w imieniu jednostki samorządu terytorialnego, to jednak – jak wyżej wskazano – nie wchodzi w skład administracji samorządowej, lecz prowadzi niezależną działalność gospodarczą. Zatem pomiędzy płatnością należną Państwa Spółce od Miasta jako rekompensata całkowita, a świadczeniem na jego rzecz, zachodzi związek bezpośredni, ponieważ płatność nastąpi w zamian za to świadczenie. Tym samym na gruncie rozpoznawanej sprawy nie można przyjąć, że między Miastem a Państwa Spółką nie nastąpi wymiana świadczeń.

Z tych też względów czynności, które Państwa Spółka zobowiązała się wykonywać na rzecz Miasta, realizując powierzone zadanie własne Miasta w zamian za otrzymaną rekompensatę, stanowią określone w art. 8 ust. 1 ustawy odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”;

- interpretację DKIS z 20 maja 2022 r. sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.257.2022.1.ŻR, gdzie wyjaśniono:

„w analizowanej sprawie otrzymana przez Wnioskodawcę rekompensata, którą Spółce będzie wypłacać Gmina – z tytułu umowy powierzenia świadczenia usług publicznego transportu zbiorowego, stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług w rozumieniu art. 29a ust. 1 ustawy i będzie to należność za wykonanie powierzonego zadania, a więc wynagrodzenie za czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.

Czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może albo być opodatkowana właściwą stawką podatku, albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Katalog zwolnień podatkowych zawarty jest w art. 43 ust. 1 uptu oraz w § 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień. Przy świadczeniu usług przewidziane są zwolnienia przedmiotowe np. dla usług w zakresie opieki medycznej, pomocy społecznej, kształcenia czy nauczania, usług kulturalnych, ubezpieczeniowych, dzierżawy gruntów na cele rolnicze, usług zarządzania nieruchomościami mieszkalnymi itp. Brak jest przepisów ustawowych i wykonawczych wskazujących na zwolnienie od VAT w przypadku świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, że skoro realizacja przez Spółkę Świadczeń na rzecz Gminy nie będzie objęta zwolnieniem z opodatkowania VAT, będzie opodatkowana według właściwej stawki VAT. Oznacza to zatem, że Spółka – z tytułu realizacji Świadczeń objętych Umową – będzie zobowiązana wykazać podatek należny.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Towarami są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Według art. 2 pkt 22 ustawy:

Sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosowanie do art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Należy stwierdzić, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług należy rozumieć prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania, podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez „podatników” w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy:

Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Z powołanych przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego nie są podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają z tego tytułu należności, opłaty lub składki. Podmioty te są natomiast podatnikami podatku od towarów i usług w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nich odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z powyższych konstrukcji prawnych jednoznacznie wynika, że zarówno gmina, jak i spółka prawa handlowego, wykonując we własnym imieniu i na własny rachunek czynności spełniające definicję działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 ustawy, działają w charakterze podatników podatku VAT.

Wskazać również należy, że dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe itd.).

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 40 ze zm.):

Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym:

Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: lokalnego transportu zbiorowego.

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że gdyby nawet podatnik nie osiągnął z tytułu prowadzonej działalności dochodu, to nie zmienia faktu, że wykonując czynności będące przedmiotem działalności wystąpi w charakterze podatnika podatku VAT – bowiem będzie świadczył w tym zakresie usługi, które podlegają VAT. Oznacza to w konsekwencji, że jeżeli podmiot uzyska jakąkolwiek zapłatę za te usługi w sensie ekonomicznym (nawet bilansując tylko poniesione w związku z tym wydatki), to owe wynagrodzenie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT według właściwych reguł.

Zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych, w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej – uregulowano w ustawie z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 679).

Zgodnie z art. 2 ustawy o gospodarce komunalnej:

Gospodarka komunalna może być prowadzona przez jednostki samorządu terytorialnego w szczególności w formach samorządowego zakładu budżetowego lub spółek prawa handlowego.

W myśl art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o gospodarce komunalnej:

Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wyborze sposobu prowadzenia i form gospodarki komunalnej.

Zatem w przypadku, gdy są to jednostki prawnie niewyodrębnione, tzn. pozostające w strukturze gminy, dla celów podatkowych traktuje się je tak samo jak gminne jednostki pomocnicze. Wykonywane przez nie czynności winna rozliczać gmina. Jeśli jednak znajdą się one poza strukturą gminy, jako tzw. jednostki prawnie wyodrębnione (np. w formie spółki prawa cywilnego lub handlowego), będą miały odrębną od gminy zdolność prawnopodatkową.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina „M” (dalej jako: Gmina) jest jednostką samorządu terytorialnego.