Interpretacja indywidualna z dnia 13 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.953.2022.2.AMA

Brak obowiązku korekty podatku VAT naliczonego oraz prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z zawarciem umowy franczyzowej, umowy inwestycyjnej oraz ewentualnej umowy najmu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 29 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

- czy w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu nie będą Państwo obowiązani do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy,

- czy okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowi i stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, w związku z czym Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego

„...” sp. z o.o. („Spółka”, „Wnioskodawca”) jest polskim rezydentem podatkowym oraz jest zarejestrowana w Polsce jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Spółka posiada status franczyzodawcy dla podmiotów prowadzących sklepy spożywcze typu convenience w ramach sieci pod marką „...” („XYZ”). Co do zasady, sklepy „XYZ” prowadzone są przez franczyzobiorców w oparciu o umowę współpracy franczyzowej („Umowa Franczyzowa”), którą każdy franczyzobiorca podpisuje ze Spółką. Na mocy tej umowy Spółka przekazuje (odpłatnie podnajmuje) franczyzobiorcy umeblowany i w pełni wyposażony sklep, opiekę logistyczną oraz wsparcie marketingowe. Spółka jako najemca lokalu kompleksowo pokrywa koszty inwestycyjne związane z otwarciem sklepu - adaptację lokalu i dostawy towarów do sklepu. W celu otwarcia sklepu franczyzobiorca ponosi opłatę za przystąpienie do sieci, opłatę za najem lokalu od Spółki i wyposażenie, ponosi koszt zakupu kasy fiskalnej, a także zobowiązany jest dokonać opłaty za wydanie koncesji na sprzedaż napojów alkoholowych oraz pokryć koszt zaopatrzenia sklepu w towary regionalne (m.in. warzywa, owoce, pieczywo).

Spółka planuje rozszerzenie modelu dotychczas prowadzonej działalności o wariant, który zakłada możliwość nawiązania współpracy franczyzowej z przedsiębiorcami posiadającymi własny lokal („Przedsiębiorcy”). W tym modelu, Przedsiębiorcy prowadzą sklepy spożywcze w ramach sieci „XYZ” w należących do nich lokalach, jako franczyzobiorcy. Aktualnie Spółka zaczęła wdrażać pilot ww. modelu działalności.

Ogólny opis modelu

Wskazany model działalności franczyzowej nawiązywany z przedsiębiorcami posiadającymi własne lokale oparty będzie na dwóch filarach, tj. Umowie Inwestycyjnej oraz Umowie Franczyzowej, oraz zakłada wzięcie lokalu przez Spółkę w najem, w sytuacji w której doszłoby do rozwiązania Umowy Franczyzowej i Inwestycyjnej. Umowa Inwestycyjna będzie w szczególności:

(i)służyła rozszerzeniu zasięgu działania sieci „XYZ” i budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki,

(ii)dawała prawo Spółce do wykonania w lokalu prac adaptacyjnych dostosowujących lokal Przedsiębiorcy do prowadzenia działalności w modelu franczyzowym oraz

(iii)obligowała Przedsiębiorcę do powstrzymania się od działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”.

Umowa Franczyzowa będzie regulowała zasady współpracy między Przedsiębiorcą i Spółką w okresie obowiązywania Umowy Franczyzowej. Umowa najmu (warunkowa) będzie regulowała zasady współpracy między Przedsiębiorcą i Spółką w okresie po rozwiązaniu lub wygaśnięciu Umowy Inwestycyjnej i Umowy Franczyzowej i będzie w szczególności dawała Spółce tytuł prawny do korzystania z lokalu Przedsiębiorcy, w którym działalność franczyzową będzie mógł wówczas prowadzić inny franczyzobiorca (inny niż właściciel lokalu). Podobnie jak przy dotychczas stosowanych rozwiązaniach, w nowym modelu Spółka przyjmuje zapewnienie otrzymania przez Przedsiębiorcę - właściciela lokalu, sklepu gotowego do prowadzenia sprzedaży, w którym Spółka przeprowadza prace adaptacyjne i zapewnia pełne wyposażenie lokalu.

Umowa Inwestycyjna

W ramach stosowania opisanego modelu zakładającego współpracę z właścicielem lokalu, w którym właściciel prowadził będzie sklep sieci „XYZ”, Spółka zawierać będzie z Przedsiębiorcami umowy, których przedmiotem byłoby odpłatne wykorzystywanie przez Spółkę lokalu Przedsiębiorcy dla celów rozwoju sieci „XYZ” („Umowa Inwestycyjna”). Umowa Inwestycyjna będzie przewidywać wejście Spółki w fizyczne posiadanie lokalu w okresie, w którym w lokalu Przedsiębiorcy prowadzone będą prace adaptacyjne. Na podstawie Umowy Inwestycyjnej Spółka poniesie nakłady (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym) na lokal Przedsiębiorcy w celu przystosowania go do prowadzenia sklepu sieci „XYZ” (przewiduje się, że kwota nakładów będzie wyższa niż 10.000 zł). W ramach prac adaptacyjnych wykonywane mogą być w szczególności takie czynności jak przebudowa (zmiana struktury wewnętrznej lokalu, bez zwiększania jego powierzchni), adaptacja (nadanie lokalowi nowych cech użytkowych), modernizacja (unowocześnienie lokalu Przedsiębiorcy). Zatem prace adaptacyjne, które będą przeprowadzane w lokalu Przedsiębiorcy prowadzić będą do unowocześnienia (modernizacji), lokalu i będą podnosić wartość techniczną, użytkową lokalu Przedsiębiorcy. Jednym z elementów Umowy Inwestycyjnej będzie składane przez Przedsiębiorcę oświadczenie, iż przysługuje mu tytułu prawny do wyłącznego dysponowania lokalem, który ma być odpłatnie wykorzystywany przez Spółkę na cele rozwoju sieci „XYZ”. Przedsiębiorca zobowiąże się, że w całym okresie trwania Umowy Inwestycyjnej będzie posiadał tytuł prawny do dysponowania nieruchomością. Spółka na mocy Umowy Inwestycyjnej będzie uprawniona do umieszczenia w lokalu według swojej koncepcji oznaczeń, w tym znaków towarowych, w szczególności znaku „XYZ” i innych pochodnych oraz znaków towarowych produktów marki własnej, oraz wszelkich innych elementów własności przemysłowej i intelektualnej, wykorzystywanych przez Spółkę przy organizacji sieci detalicznych punktów sprzedaży funkcjonujących pod marką „XYZ”. Przedmiotem Umowy Inwestycyjnej będzie przede wszystkim powstrzymanie się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, dzięki czemu Wnioskodawca będzie mógł wykorzystywać lokal przedsiębiorcy do rozwoju sieci „XYZ”, tj. w szczególności do rozszerzenia zasięgu działania sieci „XYZ”, budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki. W zamian za należytą realizację świadczenia, Spółka będzie płacić Przedsiębiorcy miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe z tytułu świadczonych usług. Przedsiębiorca zobowiązany będzie wystawiać odrębne faktury za każdy okres realizacji ww. usługi i doręczać je Spółce nie wcześniej niż 1. dnia miesiąca kalendarzowego, za który wynagrodzenie jest należne. Umowa Inwestycyjna zostanie zawarta przed zawarciem Umowy Franczyzowej, ale z warunkiem, że niezależnie od terminów wypowiedzenia umowy określonych w Umowie Inwestycyjnej, ulegnie ona rozwiązaniu także z dniem rozwiązania Umowy Franczyzowej, bez składania odrębnych oświadczeń w tym zakresie. Umowa Inwestycyjna ulegnie rozwiązaniu również z dniem utraty przez Przedsiębiorcę tytułu prawnego do dysponowania lokalem. Po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Inwestycyjnej, Spółka zwróci Przedsiębiorcy lokal w terminie 30 dni od dnia rozwiązania Umowy Inwestycyjnej, chyba że prawo do zatrzymania lokalu w posiadaniu Spółki będzie wynikać z odrębnych umów (warunkowa umowa najmu opisana poniżej). Za okres od zakończenia Umowy Inwestycyjnej do dnia zdania lokalu Spółka zobowiąże się zapłacić na rzecz Przedsiębiorcy proporcjonalnie wynagrodzenie z tytułu realizacji świadczeń z Umowy Inwestycyjnej w wysokości wynagrodzenia obowiązującego na dzień zakończenia Umowy Inwestycyjnej (1/30 kwoty wynagrodzenia za każdy dzień), a także należności związane z dostawą mediów oraz odprowadzeniem ścieków do dnia zwrotu lokalu Przedsiębiorcy protokołem zdawczo-odbiorczym. Na mocy Umowy Inwestycyjnej Spółka będzie mogła wykonywać w lokalu wszelkie prace adaptacyjne i wprowadzać do lokalu ulepszenia, które okażą się konieczne dla urządzenia i prowadzenia w nim sklepu typu convenience. Z zastrzeżeniem możliwości zatrzymania lokalu w posiadaniu Spółki na podstawie odrębnej umowy, po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Inwestycyjnej Przedsiębiorca zatrzyma bez zapłaty wykonane adaptacje lub ulepszenia, z wyłączeniem instalacji alarmowej oraz urządzeń i jednostek zewnętrznych instalacji klimatyzacyjno-chłodniczych, chyba że prawo do zatrzymania wykonanych adaptacji lub ulepszeń w posiadaniu Spółki będzie wynikać z odrębnych umów. Spółka nie będzie zobowiązana do przywrócenia stanu poprzedniego lub odnowienia lokalu. Przy czym w przypadku zakończenia Umowy Inwestycyjnej i braku zawarcia umowy najmu, jej strony będą mogły również indywidualnie uzgodnić sposób rozliczenia nakładów poniesionych na lokal Przedsiębiorcy. Zakres prac adaptacyjnych może się różnić w zależności od stanu i wyposażenia lokalu będącego własnością Przedsiębiorcy. Wnioskodawca wskazuje, że prace adaptacyjne mogą w szczególności objąć:

- budowę ścianek działowych,

- dostawę i montaż stolarki drzwiowej wewnętrznej,

- dostawę i montaż lady oraz półek sklepowych,

- dostawę i montaż oświetlenia,

- modernizację poszczególnych instalacji technicznych,

- malowanie ścian na kolor wymagany przez Spółkę,

- aranżację wnętrza zgodnie z wymogami Spółki,

- inne prace.

Przedsiębiorca wyraża zgodę na dokonywanie wspomnianych wyżej prac adaptacyjnych i wprowadzanie ulepszeń. Z wyjątkiem ww. prac adaptacyjnych i ulepszeń, wszelkie inne prace adaptacyjne i ulepszenia dokonywane po otwarciu sklepu, które będą prowadzić do istotnych zmian konstrukcyjnych lokalu lub jego podstawowych parametrów technicznych, wymagać będą zgody Przedsiębiorcy, który nie może jej bez istotnych powodów odmówić.

Umowa Franczyzowa

Równolegle, na podstawie zawartej z Przedsiębiorcą Umowy Franczyzowej, Spółka umożliwi Przedsiębiorcy prowadzenie działalności handlowej w sklepie funkcjonującym pod marką „XYZ”, a Przedsiębiorca zobowiąże się, w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, do prowadzenia w imieniu własnym, na własną rzecz i rachunek działalności handlowej w tymże sklepie. Przedmiotowa działalność Spółki jest działalnością opodatkowaną VAT. Zgodnie z Umową Franczyzową Spółka zobowiązana będzie przekazać Przedsiębiorcy metody prowadzenia działalności handlowej w sklepach typu convenience takie jak standardy prowadzenia sklepu, doboru asortymentu, zasad ekspozycji, przechowywania i sprzedaży towarów oraz usług okołohandlowych, standardy prowadzenia akcji promocyjnych, reklamowych oraz innych mechanizmów wspomagających sprzedaż, standardy urządzeń, zasady ich doboru oraz parametry techniczne, standardy organizacyjne, jak również prawo do wykorzystywania własności intelektualnej, w szczególności znaków towarowych oraz oprogramowania, a także będzie poszerzać ofertę sieci i podejmować działania w celu zdobywania nowych klientów. Spółka będzie miała obowiązek organizacji sieci w sposób ułatwiający Przedsiębiorcy prowadzenie działalności handlowej i umożliwiający osiągnięcie przez Przedsiębiorcę jak najlepszych wyników finansowych. Umowa Franczyzowa wprowadza po stronie Przedsiębiorcy zakaz konkurencji, który dotyczy działalności konkurencyjnej wykonywanej przez Przedsiębiorcę w trakcie trwania stosunku prawnego wynikającego z Umowy Franczyzowej i obejmuje zdefiniowane w niej działania. W standardowym modelu Umowy Franczyzowej przewidziany jest podnajem lokalu. W modelu stanowiącym przedmiot wniosku, lokal należy już do Przedsiębiorcy zatem nie będzie przedmiotem podnajmu. Założenia korzystania z lokalu wskazane będą w Umowie Inwestycyjnej. Z tytułu przeprowadzenia prac adaptacyjnych w lokalu Przedsiębiorcy, na podstawie Umowy Franczyzowej, Spółka pobierać będzie opłatę za korzystanie z wyposażenia zaadoptowanego lokalu (dalej: „opłata za korzystanie z wyposażenia zaadoptowanego lokalu”).

Umowa Najmu

Spółka planuje również zawarcie z Przedsiębiorcami warunkowych umów najmu („Umowa Najmu”), których wejście w życie związane byłoby z rozwiązaniem Umowy Inwestycyjnej. Umowa Najmu będzie zawierana równolegle z Umową Inwestycyjną i Umową Franczyzową, pod warunkiem zawieszającym w postaci rozwiązania Umowy Inwestycyjnej. W sytuacji wejścia w życie Umowy Najmu po rozwiązaniu lub wygaśnięciu Umowy Inwestycyjnej, czego skutkiem będzie rozwiązanie także Umowy Franczyzowej, Spółka uzyska status najemcy, który będzie uprawniony do oddania lokalu Przedsiębiorcy w podnajem innemu franczyzobiorcy na okres nieprzekraczający wynegocjowanego okresu Umowy Najmu. Spółka będzie zatem nadal wykorzystywała lokal Przedsiębiorcy do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (usługa najmu). Zgodnie z postanowieniami wstępnymi Umowy Najmu w razie rozwiązania lub wygaśnięcia Umowy Inwestycyjnej z jakiegokolwiek powodu, między Spółką a Przedsiębiorcą wejdzie w życie Umowa Najmu o określonej treści z wyjątkiem określonych postanowień szczegółowych. Zgodnie z postanowieniami Umowy Najmu Przedsiębiorca odda Spółce lokal w najem wraz ze wszystkimi jego przynależnościami i częściami składowymi. Przedsiębiorca w ramach Umowy Najmu oświadczy, że w pozostałych lokalach lub nieruchomościach będących jego własnością lub, do których posiada inny tytuł prawny, nie będzie prowadził działalności konkurencyjnej, ani nie zezwoli osobom trzecim na prowadzenie takiej działalności. Przedsiębiorca wyrazi zgodę na prowadzenie w lokalu usług głównie w zakresie handlu detalicznego, z przewagą branży spożywczej, w tym także na sprzedaż w lokalu napojów alkoholowych (w godzinach pracy sklepu), przez Spółkę albo kontrahenta Spółki, za którego uważa się: podnajemcę, ajenta, franczyzobiorcę lub inną osobę współpracującą ze Spółką w ramach sieci sklepów spożywczych, wprowadzoną w posiadanie lokalu na podstawie innego tytułu prawnego i oświadczy, że w okresie trwania Umowy Najmu zgody swej nie cofnie. Z tytułu Umowy Najmu Spółka płacić będzie miesięcznie na rzecz Przedsiębiorcy czynsz najmu w określonej kwocie za całą powierzchnię przekazaną Spółce do używania. Umowa Najmu zostanie zawarta na czas określony 10 lat, liczony od dnia przekazania lokalu Spółce na potrzeby prac adaptacyjnych w oparciu o postanowienia Umowy Inwestycyjnej. Spółka zakłada, że co do zasady po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Najmu Przedsiębiorca zatrzyma bez zapłaty wykonane adaptacje lub ulepszenia, z wyłączeniem instalacji alarmowej oraz urządzeń i jednostek instalacji klimatyzacyjno - chłodniczych, zaś Spółka nie będzie zobowiązana do przywrócenia stanu poprzedniego lub odnowienia lokalu. W przypadku gdy ustanie stosunku najmu nastąpi w okresie pierwszych 5 lat jego trwania (liczonych od dnia przekazania lokalu Spółce na potrzeby prac adaptacyjnych w oparciu o postanowienia Umowy Inwestycyjnej), Przedsiębiorca będzie zobowiązany do zapłaty ustalonej przez strony kwoty tytułem przeniesienia własności nakładów Spółki poczynionych w lokalu i podlegających pozostawieniu. Zapłata przez Przedsiębiorcę należności z tytułu pozostawionych nakładów nastąpi w terminie 21 dni od doręczenia Przedsiębiorcy przez Spółkę stosownej faktury. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że w razie ustania stosunku najmu po okresie pierwszych 5 lat jego trwania, jej strony będą mogły indywidualnie uzgodnić sposób rozliczenia nakładów poniesionych na lokal Przedsiębiorcy przez Spółkę.

Pytania w podatku od towarów i usług (oznaczenie pytań jak we wniosku)

3.Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu Wnioskodawca nie będzie obowiązany do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy?

4.Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, zgodnie z którym okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowi i stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, co umożliwi Spółce rozwój sieci, w związku z czym Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług

W zakresie pytania nr 3

Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu Wnioskodawca nie będzie obowiązany do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy.

W zakresie pytania nr 4

Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest stanowisko, zgodnie z którym okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” , co umożliwi Spółce rozwój sieci, w związku z czym Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury.

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 3

Trzeci obszar wątpliwości Wnioskodawcy dotyczy skutków podatkowych zmiany stosunku prawnego, na podstawie którego amortyzowane są nakłady stanowiące inwestycję w obcy środek trwały, na gruncie podatku od towarów i usług. Zdaniem Spółki zasadne jest twierdzenie, iż w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu, Wnioskodawca nie będzie obowiązany do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy. Przepisy art. 91 ustawy o VAT dotyczą sposobu dokonywania korekt związanych z odliczeniem podatku naliczonego przy nabywaniu towarów i usług zaliczanych do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Z uwagi na zazwyczaj wieloletni okres ich użytkowania ustawa przyjmuje zasadę dokonywania cząstkowej i równomiernej korekty w dłuższym czasie (dla nieruchomości - przez 10 lat, a dla pozostałych składników majątku będących środkami trwałymi - przez 5 lat). Przepis art. 91 ust. 2 ustawy o VAT określa, jakie środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne podlegają wieloletniej korekcie podatku naliczonego od ich nabycia (odpowiednio 10- letniej dla nieruchomości oraz 5-letniej dla pozostałych środków trwałych). Podatek od wszystkich innych towarów oraz usług, które nie zostały wymienione w niniejszym przepisie, podlega korektom na zasadach ogólnych, co oznacza ewentualną jednorazową korektę po zakończeniu roku podatkowego (o ile towary te były używane zarówno na potrzeby wykonywania czynności dających prawo do odliczenia, jak i niedających tego prawa; por. A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVI, Warszawa 2022, art. 91). Ponadto zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT korekty dokonuje się także, gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi Inwestycja w obcym środku trwałym (lokalu Przedsiębiorcy), polegająca na jego adaptacji, stanowi odrębny od tego lokalu środek trwały (vide pytanie nr 1). Potencjalna korekta odliczonego VAT - odnoszącego się do takiego środka trwałego - powinna być dokonywana w ciągu 5 lat (por. wyrok NSA z 13.12.2016 r., I FSK 255/15, LEX nr 2229201; tak samo np. NSA w wyroku z 17.08.2010 r., I FSK 1067/0). Należy wskazać, że wskutek zmiany tytułu prawnego do lokalu Przedsiębiorcy, nie zmieni się fakt wykorzystania inwestycji do prowadzenia działalności opodatkowanej przez Wnioskodawcę. W konsekwencji zmiana ww. tytułu prawnego do lokalu Przedsiębiorcy nie wypełni przesłanek ustawowych, które obligowałyby Wnioskodawcę do dokonania korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy. W sytuacji wejścia w życie Umowy Najmu po rozwiązaniu lub wygaśnięciu Umowy Franczyzowej, co implikuje także rozwiązanie Umowy Inwestycyjnej, Spółka uzyska status najemcy. W konsekwencji Spółka będzie uprawniona do oddania lokalu Przedsiębiorcy w podnajem innemu franczyzobiorcy na okres nieprzekraczający okresu umowy najmu. Tym samym Wnioskodawca nadal będzie wykorzystywał lokal Przedsiębiorcy do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (usługa najmu). Końcowo wskazać należy, że przeznaczenie inwestycji w obcym środku trwałym nie ulegnie zatem zmianie wskutek zastąpienia Umowy Inwestycyjnej i Umowy Franczyzowej Umową Najmu. Inwestycja będzie bowiem w dalszym ciągu wykorzystywana do prowadzenia działalności opodatkowanej przez Wnioskodawcę. Tym samym nie zostaną wypełnione przesłanki ustawowe, które obligowałyby Wnioskodawcę do dokonania korekty VAT. Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest zatem stanowisko, zgodnie z którym w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu Wnioskodawca nie będzie obowiązany do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy.

Uzasadnienie w zakresie pytania nr 4

Kolejny obszar zapytania Wnioskodawcy dotyczy kwalifikacji okresowego wynagrodzenia wypłacanego Przedsiębiorcy przez Spółkę. W ocenie Wnioskodawcy zasadne jest twierdzenie, iż będzie ono stanowić wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”. Spółka będzie miała zatem możliwość rozszerzenia zasięgu działania sieci „XYZ” i budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki, w związku z czym Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury. W tym miejscu podkreślić należy, że w myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jak stanowi ust. 10 ww. przepisu, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy u sprzedawcy. W tym zakresie należy wskazać, że przedmiot świadczeń określonych w Umowie Inwestycyjnej nie będzie pokrywał się ze świadczeniami i obowiązkami Przedsiębiorcy wynikającymi z Umowy Franczyzowej. Wnioskodawca pragnie wskazać, że zasadniczym obowiązkiem Przedsiębiorcy wynikającym z Umowy Franczyzowej jest prowadzenie we własnym imieniu i na własną rzecz sklepu sieci „XYZ”. Przedsiębiorca jest przy tym zobowiązany m. in. do:

- prowadzenia sprzedaży towarów wskazanych przez Spółkę, na warunkach zgodnych z wytycznymi Spółki,

- stosowania wskazanych przez Spółkę zasad i sposobów ekspozycji oraz przechowywania towarów oraz stosowania innych procedur i rozwiązań biznesowych zgodnych z wytycznymi Spółki,

- prowadzenia działalności zgodnie z „know-how” Spółki, w tym przestrzegania i stosowania się do standardów prowadzenia sklepu, doboru asortymentu, zasad ekspozycji, przechowywania i sprzedaży towarów oraz usług, standardów prowadzenia akcji promocyjnych, reklamowych oraz innych mechanizmów wspomagających sprzedaż itd.;

- współuczestniczenia w promocjach sieci „XYZ”.

Z kolei zgodnie z Umową Inwestycyjną podstawowym jej składnikiem jest powstrzymanie się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”. W zamian za należytą realizację usługi powstrzymywania się Spółka będzie płacić Przedsiębiorcy miesięcznie wynagrodzenie ryczałtowe. Spółka będzie traktować kwotę wypłaconą Przedsiębiorcy jako wynagrodzenie za powstrzymanie się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”. W ten sposób wynagradzane będzie zaniechanie przez Przedsiębiorcę podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do rozwiązania Umowy Inwestycyjnej oraz odrzucanie potencjalnych propozycji współpracy ze strony oferentów, którzy mogliby skłaniać Przedsiębiorcę do rozwiązania Umowy Inwestycyjnej w celu innego zagospodarowania lokalu. Należna Przedsiębiorcy kwota będzie traktowana jako wynagrodzenie za lojalność Przedsiębiorcy w ramach współpracy ze Spółką oraz powstrzymanie się od działań, które mogłyby doprowadzić do przedwczesnego zakończenia współpracy opartej o Umowę Inwestycyjną. Zdaniem Wnioskodawcy, powstrzymywanie się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” w zamian za świadczenie pieniężne ze strony Spółki będzie stanowiło odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1.przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2.zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3.świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W świetle powyższego, co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia właśnie ze świadczeniem usług przez Przedsiębiorcę polegającym na zaniechaniu działania - zobowiązaniu do powstrzymania się od dokonania czynności, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, które następuje w efekcie złożenia oświadczenia woli (dokonania czynności prawnej) i podjęcia zobowiązania przez Przedsiębiorcę. Tak rozumiane świadczenie wykonywane jest w uzgodnieniu i w interesie Wnioskodawcy. W wyniku świadczenia ze strony Przedsiębiorcy, Wnioskodawca uzyskuje pewność, że Przedsiębiorca nie będzie podejmował działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”. Powstrzymanie się od określonej czynności należy traktować więc jako świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zaś wypłacaną przez Wnioskodawcy kwotę jako wynagrodzenie za świadczenie usług. W kwestii interpretacji użytego w przepisach o podatku VAT pojęcia "odpłatne świadczenie usług" wypowiadał się wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”, „Trybunał”). Z orzecznictwa Trybunału wynika, że świadczenie usług za wynagrodzeniem, które stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, występuje wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, przejawiający się tym, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną (możliwą do określenia) usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego. Świadczenie usług interpretowane jest w orzecznictwie sądowym. Przykładowo, w prawomocnym wyroku WSA w Warszawie (sygn. III SA/Wa 230/15), odwołując się do treści art. 8 ustawy o VAT stwierdził, że: „Z tak szeroko zakreślonej definicji wynika, że przez pojęcie świadczenia usług należy rozumieć przede wszystkim określone zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, które wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przy czym, o ile dane zachowanie podatnika mieści się w ustawowej definicji świadczenia usług lub dostawy towarów, to - co do zasady - niezbędnym elementem do uznania tego zachowania za czynność podlegającą opodatkowaniu jest spełnienie przesłanki odpłatności. Odpłatność natomiast oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. Pod pojęciem odpłatności rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).” W podobny sposób wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 1 czerwca 2022 r. nr 0111-KDIB3-1.4012.137.2022.1.IK, w której wskazał, że „Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) lub na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Co do zasady każde świadczenie nie będące dostawą towarów polegające na działaniu lub na zaniechaniu stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Jednocześnie należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie... Aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi więc istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.” W analizowanej sytuacji spełnione są powyższe przesłanki uznania, iż występuje świadczenie usług przez Przedsiębiorcę w zamian za otrzymane wynagrodzenie od Wnioskodawcy, ponieważ:

- istnieje świadczenie w postaci powstrzymywania się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”,

- świadczenie (powstrzymywanie) wynika ze stosunku prawnego między stronami, tj. zawartej Umowy Inwestycyjnej,

- istnieje konkretny beneficjent tego świadczenia,

- Wnioskodawca uzyskuje korzyść w związku ze zobowiązaniem się Przedsiębiorcy do powstrzymywania się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”,

- można wskazać konkretne wynagrodzenie należne Przedsiębiorcy, które jest związane bezpośrednio ze zobowiązaniem się do powstrzymywania się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”,

- Umowa Inwestycyjna przewiduje wzajemność świadczeń - świadczenie usług przez Przedsiębiorcę w zamian za świadczenie pieniężne ze strony Wnioskodawcy.

Podsumowując powyższe, w świetle definicji świadczenia usług zawartej w ustawie o VAT, zobowiązanie się Przedsiębiorcy do powstrzymania się od dokonania czynności, o którym mowa w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, które następuje w efekcie złożenia oświadczenia woli (dokonanie czynności prawnej) i zobowiązania się przez Przedsiębiorcę dotyczącego powstrzymania się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” - należy traktować jako odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT Spółce będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie za ww. świadczenie, albowiem Spółka prowadzi działalność opodatkowaną (franczyzową), na potrzeby której nabędzie świadczenie od Przedsiębiorcy.

Uzupełniająco Spółka wskazuje, że zakres świadczenia, z którym związane byłoby wypłacane przez Spółkę wynagrodzenie, nie będzie tożsamy z zakazem konkurencji wynikającym z Umowy Franczyzowej. Zakaz konkurencji określony w Umowie Franczyzowej dotyczy działalności konkurencyjnej wykonywanej przez Przedsiębiorcę w trakcie trwania stosunku prawnego wynikającego z Umowy Franczyzowej i obejmuje zdefiniowane w niej działania. Tymczasem, wypłacane przez Spółkę wynagrodzenie będzie dotyczyło powstrzymania się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”. Wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” nie stanowiłyby działalności konkurencyjnej w rozumieniu Umowy Franczyzowej, lecz mogłyby doprowadzić do zakończenia współpracy pomiędzy Spółką a Przedsiębiorcą w oparciu o Umowę Inwestycyjną. Innymi słowy, wynikające z Umowy Inwestycyjnej wynagrodzenie będzie stanowiło odpłatność za powstrzymanie się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, które mogłyby doprowadzić do zakończenia współpracy opartej o Umowę Inwestycyjną. Zdaniem Wnioskodawcy prawidłowe jest zatem stanowisko, zgodnie z którym okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” , co umożliwi Spółce efektywny rozwój sieci, a Spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury, albowiem Spółka prowadzi działalność opodatkowaną (franczyzową), na potrzeby której nabędzie świadczenie od Przedsiębiorcy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wyjaśniam, że celem zachowania spójności wypowiedzi, odpowiedzi w kwestiach objętych zakresem postawionych we wniosku pytań udzielono w innej kolejności niż wynika to z treści wniosku.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi (świadczenia) w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy czym należy zwrócić uwagę w szczególności na przepis art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy, który przez świadczenie usług nakazuje rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym uznać należy, że pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem.

Przy definiowaniu „świadczenia” należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W myśl art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.),

Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) lub na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji).

Co do zasady każde świadczenie nie będące dostawą towarów polegające na działaniu lub na zaniechaniu stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Jednocześnie należy podkreślić, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi więc istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Zaprezentowana argumentacja w przedmiocie wzajemności świadczeń jako warunku koniecznego do uznania usługi za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych jak i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Szczególnie trafnie kwestię tę ujął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Ke 89/12, w którym stwierdził, że „Świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest, by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek”.

W wyroku z dnia 29 października 2009 r. w sprawie C-246/08 TSUE przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest „odpłatnie” w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44).

W wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem, i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Zatem pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowani w Polsce jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Posiadają Państwo status franczyzodawcy dla podmiotów prowadzących sklepy spożywcze typu convenience w ramach sieci pod marką „...” („XYZ”).

Planują Państwo rozszerzenie modelu dotychczas prowadzonej działalności o wariant, który zakłada możliwość nawiązania współpracy franczyzowej z przedsiębiorcami posiadającymi własny lokal. W tym modelu, Przedsiębiorcy prowadzą sklepy spożywcze w ramach sieci „XYZ” w należących do nich lokalach, jako franczyzobiorcy. Aktualnie zaczęli Państwo wdrażać pilot ww. modelu działalności.

Wskazany model działalności franczyzowej nawiązywany z przedsiębiorcami posiadającymi własne lokale oparty będzie na dwóch filarach, tj. Umowie Inwestycyjnej oraz Umowie Franczyzowej, oraz zakłada wzięcie lokalu przez Państwa w najem, w sytuacji w której doszłoby do rozwiązania Umowy Franczyzowej i Inwestycyjnej.

Umowa Inwestycyjna będzie w szczególności:

(i)służyła rozszerzeniu zasięgu działania sieci „XYZ” i budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki,

(ii)dawała prawo Spółce do wykonania w lokalu prac adaptacyjnych dostosowujących lokal Przedsiębiorcy do prowadzenia działalności w modelu franczyzowym oraz

(iii)obligowała Przedsiębiorcę do powstrzymania się od działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”.

W ramach stosowania opisanego modelu zakładającego współpracę z właścicielem lokalu, w którym właściciel prowadził będzie sklep sieci „XYZ”, będą Państwo zawierać z Przedsiębiorcami umowy, których przedmiotem byłoby odpłatne wykorzystywanie przez Państwa lokalu Przedsiębiorcy dla celów rozwoju sieci „XYZ”. Umowa Inwestycyjna będzie przewidywać wejście w fizyczne posiadanie przez Państwa lokalu w okresie, w którym w lokalu Przedsiębiorcy prowadzone będą prace adaptacyjne. Na podstawie Umowy Inwestycyjnej poniosą Państwo nakłady (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym) na lokal Przedsiębiorcy w celu przystosowania go do prowadzenia sklepu sieci „XYZ” (przewiduje się, że kwota nakładów będzie wyższa niż 10.000 zł). W ramach prac adaptacyjnych wykonywane mogą być w szczególności takie czynności jak: przebudowa (zmiana struktury wewnętrznej lokalu, bez zwiększania jego powierzchni), adaptacja (nadanie lokalowi nowych cech użytkowych), modernizacja (unowocześnienie lokalu Przedsiębiorcy). Zatem prace adaptacyjne, które będą przeprowadzane w lokalu Przedsiębiorcy prowadzić będą do unowocześnienia (modernizacji), lokalu i będą podnosić wartość techniczną, użytkową lokalu Przedsiębiorcy.

Przedmiotem Umowy Inwestycyjnej będzie przede wszystkim powstrzymanie się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, dzięki czemu będą Państwo mogli wykorzystywać lokal przedsiębiorcy do rozwoju sieci „XYZ”, tj. w szczególności do rozszerzenia zasięgu działania sieci „XYZ”, budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki. W zamian za należytą realizację świadczenia, będą Państwo płacić Przedsiębiorcy miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe z tytułu świadczonych usług. Przedsiębiorca zobowiązany będzie wystawiać odrębne faktury za każdy okres realizacji ww. usługi i doręczać je Spółce nie wcześniej niż 1. dnia miesiąca kalendarzowego, za który wynagrodzenie jest należne. Umowa Inwestycyjna zostanie zawarta przed zawarciem Umowy Franczyzowej, ale z warunkiem, że niezależnie od terminów wypowiedzenia umowy określonych w Umowie Inwestycyjnej, ulegnie ona rozwiązaniu także z dniem rozwiązania Umowy Franczyzowej, bez składania odrębnych oświadczeń w tym zakresie. Umowa Inwestycyjna ulegnie rozwiązaniu również z dniem utraty przez Przedsiębiorcę tytułu prawnego do dysponowania lokalem.

Państwa wątpliwości dotyczą m.in. ustalenia, czy okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowi i stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, co umożliwi Spółce rozwój sieci.

Na podstawie analizy przedstawionego opisu sprawy oraz przywołanych przepisów prawa należy stwierdzić, że okresowe wynagrodzenie wypłacane przez Państwa Przedsiębiorcy stanowi i będzie stanowić wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”.

Opisana sytuacja spełnia warunki wynikające z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, który to przepis w ramach definicji usług na równi z działaniami traktuje powstrzymanie się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W opisanej sytuacji Przedsiębiorca powstrzymuje się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, dzięki czemu będą Państwo mogli wykorzystywać lokal przedsiębiorcy do rozwoju sieci „XYZ”, tj. w szczególności do rozszerzenia zasięgu działania sieci „XYZ”, budowaniu większej obecności i rozpoznawalności sieci „XYZ” oraz wartości przedsiębiorstwa Spółki. Tym samym stosunek obligacyjny (Umowa Inwestycyjna), na mocy którego Przedsiębiorca zrezygnuje z podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” w zamian za okresowe wynagrodzenie, ma charakter wzajemny. Istnieje bezpośredni związek pomiędzy rezygnacją przez Przedsiębiorcę z prawa do podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ” a wynagrodzeniem zapłaconym przez Państwa. Wynagrodzenie to ma charakter ekwiwalentny. Zatem warunki uznania czynności za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, są/będą spełnione.

W konsekwencji uznać należy, że okresowe wynagrodzenie otrzymywane przez Przedsiębiorcę stanowi i będzie stanowić – na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy – wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego stanowisko w zakresie pytania nr 4 w części dotyczącej ustalenia czy okresowe wynagrodzenie wypłacane Przedsiębiorcy przez Spółkę stanowi i stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również ustalenia, czy będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury za usługę w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”.

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług, przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy,

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Wobec powyższego, naliczony przez Przedsiębiorcę podatek VAT w związku z realizowanym na rzecz Państwa świadczeniem będzie stanowił dla Państwa podatek naliczony podlegający odliczeniu na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy VAT. Okoliczności sprawy wskazują bowiem, że są Państwo czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, a nabywanie od Przedsiębiorcy usługi polegającej na powstrzymywaniu się od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, ma związek z Państwa opodatkowaną działalnością tj. działalnością franczyzową.

Wobec powyższego Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 4 części dotyczącej prawa do odliczenia VAT naliczonego z wystawionej przez Przedsiębiorcę faktury, dokumentującej świadczenie usługi w postaci powstrzymywania się przez Przedsiębiorcę od podejmowania działań mających na celu wykorzystanie lokalu do celów innych niż prowadzenie sklepu sieci „XYZ”, jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą ponadto ustalenia czy w przypadku zastąpienia stosunku prawnego wynikającego z Umowy Inwestycyjnej przez stosunek najmu nie będą Państwo obowiązani do korekty VAT naliczonego odliczonego uprzednio przy ponoszeniu nakładów na lokal Przedsiębiorcy.

Zasady dotyczące sposobu i terminu dokonywania korekt podatku naliczonego oraz podmiotu zobowiązanego do ich dokonania zostały określone w art. 91 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy o VAT,

W myśl art. 91 ust. 2 ustawy o VAT,

Zgodnie z art. 91 ust. 3 ustawy o VAT,

Stosownie do art. 91 ust. 4 ustawy o VAT,

Natomiast jak stanowi art. 91 ust. 5 ustawy o VAT,

Na podstawie art. 91 ust. 6 ustawy o VAT,

Zgodnie z art. 91 ust. 7 ustawy o VAT,

Jak stanowi art. 91 ust. 7a ustawy o VAT,

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo również zawarcie z Przedsiębiorcami warunkowych umów najmu, których wejście w życie związane byłoby z rozwiązaniem Umowy Inwestycyjnej. Umowa Najmu będzie zawierana równolegle z Umową Inwestycyjną i Umową Franczyzową, pod warunkiem zawieszającym w postaci rozwiązania Umowy Inwestycyjnej. W sytuacji wejścia w życie Umowy Najmu po rozwiązaniu lub wygaśnięciu Umowy Inwestycyjnej, czego skutkiem będzie rozwiązanie także Umowy Franczyzowej, uzyskają Państwo status najemcy, który będzie uprawniony do oddania lokalu Przedsiębiorcy w podnajem innemu franczyzobiorcy na okres nieprzekraczający wynegocjowanego okresu Umowy Najmu. Będą Państwo zatem nadal wykorzystywali lokal Przedsiębiorcy do wykonywania czynności opodatkowanych VAT (usługa najmu).

Zgodnie z postanowieniami wstępnymi Umowy Najmu w razie rozwiązania lub wygaśnięcia Umowy Inwestycyjnej z jakiegokolwiek powodu, między Państwem a Przedsiębiorcą wejdzie w życie Umowa Najmu o określonej treści z wyjątkiem określonych postanowień szczegółowych. Zgodnie z postanowieniami Umowy Najmu Przedsiębiorca odda Państwu lokal w najem wraz ze wszystkimi jego przynależnościami i częściami składowymi. Przedsiębiorca wyrazi zgodę na prowadzenie w lokalu usług głównie w zakresie handlu detalicznego, z przewagą branży spożywczej, w tym także na sprzedaż w lokalu napojów alkoholowych (w godzinach pracy sklepu), przez Państwa albo Państwa kontrahenta, za którego uważa się: podnajemcę, ajenta, franczyzobiorcę lub inną osobę współpracującą z Państwem w ramach sieci sklepów spożywczych, wprowadzoną w posiadanie lokalu na podstawie innego tytułu prawnego i oświadczy, że w okresie trwania Umowy Najmu zgody swej nie cofnie.

Ponadto z wniosku wynika, że po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Inwestycyjnej, zwrócą Państwo Przedsiębiorcy lokal w terminie 30 dni od dnia rozwiązania Umowy Inwestycyjnej, z wyjątkiem sytuacji, gdy prawo do zatrzymania lokalu w Państwa posiadaniu będzie wynikać z odrębnych umów (warunkowa umowa najmu). Umowa Najmu zostanie zawarta na czas określony 10 lat i po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Najmu Przedsiębiorca zatrzyma bez zapłaty wykonane adaptacje lub ulepszenia, z wyłączeniem instalacji alarmowej oraz urządzeń i jednostek instalacji klimatyzacyjno-chłodniczych, zaś Państwo nie będą zobowiązani do przywrócenia stanu poprzedniego lub odnowienia lokalu. W przypadku gdy ustanie stosunku najmu nastąpi w okresie pierwszych 5 lat jego trwania (liczonych od dnia przekazania Państwu lokalu na potrzeby prac adaptacyjnych w oparciu o postanowienia Umowy Inwestycyjnej), Przedsiębiorca będzie zobowiązany do zapłaty ustalonej przez strony kwoty tytułem przeniesienia własności nakładów poczynionych w lokalu i podlegających pozostawieniu. W razie ustania stosunku najmu po okresie pierwszych 5 lat jego trwania, jej strony będą mogły indywidualnie uzgodnić sposób rozliczenia nakładów poniesionych przez Państwa na lokal Przedsiębiorcy.

Mając na uwadze powyższe przepisy oraz przedstawione zdarzenie przyszłe należy zauważyć, w opisanej sytuacji nie dojdzie do zmiany przeznaczenia nakładów poniesionych na adaptację lokalu i po rozwiązaniu/wygaśnięciu umowy Inwestycyjnej i Franczyzowej, w związku z umową najmu, wydatki poniesione na ten lokal nadal będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Z tytułu przeprowadzenia prac adaptacyjnych w lokalu Przedsiębiorcy, na podstawie Umowy Franczyzowej, będą Państwo pobierać opłatę za korzystanie z wyposażenia zaadoptowanego lokalu, ponadto prace te związane są z całokształtem udzielenia franczyzy umożliwiającej Przedsiębiorcy prowadzenie działalności handlowej w sklepie funkcjonującym pod marką „XYZ”, co jak wskazali Państwo, jest Państwa działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

W ramach umowy najmu Przedsiębiorca wyrazi zgodę na prowadzenie w lokalu usług głównie w zakresie handlu detalicznego, z przewagą branży spożywczej, w tym także na sprzedaż w lokalu napojów alkoholowych (w godzinach pracy sklepu), przez Państwa albo Państwa kontrahenta, za którego uważa się: podnajemcę, ajenta, franczyzobiorcę lub inną osobę współpracującą z Państwem w ramach sieci sklepów spożywczych, wprowadzoną w posiadanie lokalu na podstawie innego tytułu prawnego i oświadczy, że w okresie trwania Umowy Najmu zgody swej nie cofnie. Z tytułu Umowy Najmu będą Państwo płacili miesięcznie na rzecz Przedsiębiorcy czynsz najmu w określonej kwocie za całą powierzchnię przekazaną Państwu do używania.

Ponadto z wniosku wynika, że po rozwiązaniu umowy Inwestycyjnej, w przypadku gdy prawo do zatrzymania lokalu w Państwa posiadaniu automatycznie będzie wynikać z odrębnej umowy najmu, nie dojdzie do rozliczenia nakładów poczynionych w lokalu i nadkłady te zostaną rozliczone z Przedsiębiorcą dopiero po wygaśnięciu, rozwiązaniu lub zakończeniu Umowy Najmu.

Jeżeli zatem, jak wynika z wniosku, w momencie rozwiązania umowy Inwestycyjnej i zawarcia umowy najmu nie dojdzie do zbycia przez Państwa poniesionych nakładów i nadal będą Państwo wykorzystywali te nakłady do czynności opodatkowanych w wynajmowanym od Przedsiębiorcy lokalu (albo udostępnią Państwo ten lokal Państwa kontrahentowi w ramach wykonywania czynności opodatkowanych [np. umowy najmu]), to nie dojdzie do zmiany przeznaczenia poniesionych nakładów i nie zmieni się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych nakładów.

W związku z powyższym nie będą Państwo zobowiązani do dokonania korekty odliczonego podatku VAT z tytułu nakładów adaptacyjnych poniesionych na lokal wynajęty ostatecznie od Przedsiębiorcy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy :

-stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia,

-zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (pytania). Inne kwestie, wynikające z opisu sprawy bądź własnego stanowiska nieobjęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej,

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej,

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.