Wyrok SN z dnia 18 stycznia 2023 r., sygn. I USKP 56/22

Przy interpretacji normy prawnej dotyczącej wiekowych granic uprawnienia do renty rodzinnej z art. 68 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych należy uwzględnić językowy kontekst całej regulacji tego artykułu, który wskazuje, że decydującym czynnikiem dla zachowania prawa do renty przez dziecko po ukończeniu 25 roku życia jest faktyczne pobieranie nauki, a nie formalny status jako student ostatniego roku studiów. Ponadto, celem renty rodzinnej jest zapewnienie środków utrzymania osobom, które nie mogą wykonywać pracy z powodu pobierania nauki, a zatem decyzja o przedłużeniu wypłaty świadczenia powinna być podejmowana na podstawie rzeczywistych okoliczności pobierania nauki przez uprawnionego.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Renata Żywicka (przewodniczący) 

‎SSN Jarosław Sobutka (sprawozdawca) ‎

SSN Robert Stefanicki

w sprawie z odwołania A. K. ‎przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego ‎o rentę rodzinną, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 18 stycznia 2023 r., ‎skargi kasacyjnej ubezpieczonej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie ‎z dnia 9 marca 2021 r., sygn. akt III AUa 1834/19,

I. oddala skargę kasacyjną,

II. zasądza od A. K. na rzecz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego kwotę 240,00 (dwieście czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 23 września 2019 r. (sygn. akt VII U 4264/18) oddalił odwołanie A. K. od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z dnia 5 listopada 2018 r., odmawiającej A. K. prawa do renty rodzinnej. Zasądził także od odwołującej na rzecz organu rentowego kwotę 180 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd Okręgowy ustalił, że odwołująca w roku akademickim 2018/2019 była wpisana na III rok studiów, na kierunku Informatyka na Uniwersytecie, przy czym wpisana na ostatni rok studiów była po raz czwarty. Po raz pierwszy była wpisana na ostatni rok studiów w roku akademickim 2015/2016. W roku akademickim 2016/2017 została wpisana na ostatni rok studiów po raz drugi, ze względu na niezaliczenie lektoratu języka angielskiego - powtarzanie roku nastąpiło zgodnie z § 14 ust. 1 Regulaminu Studiów Pierwszego Stopnia, Drugiego Stopnia oraz Jednolitych Studiów Magisterskich Uniwersytetu J. W roku akademickim 2017/2018 została wpisana na ostatni rok studiów po raz trzeci i decyzją Dziekana otrzymała zgodę na nadzwyczajne powtarzanie roku, ze względu na niezaliczenie lektoratu języka angielskiego, zgodnie z § 14 ust. 1 ww. Regulaminu. W semestrze letnim roku akademickiego 2017/2018 odwołująca otrzymała zgodę Dziekana na urlop dziekański w terminie od 24 lutego 2018 r. do 30 września 2018 r., zgodnie z § 32 ust. 5 ww. Regulaminu, oraz prawem do zaliczenia egzaminu z języka angielskiego zgodnie § 34 ust. 4 Regulaminu. W roku akademickim 2018/2019 odwołująca została wpisana na ostatni III rok studiów po raz czwarty - po powrocie z urlopu dziekańskiego. Planowany termin ukończenia studiów miał nastąpić 30 września 2019 r., do czego niezbędne było zaliczenie lektoratu oraz zdanie egzaminu licencjackiego. W roku akademickim 2017/2018 oraz 2018/2019, na kierunku Informatyka, odwołująca nie realizowała żadnych przedmiotów. W roku akademickim 2017/2018 (wrzesień 2018 r.) przystąpiła do egzaminu z języka angielskiego, którego nie zdała. W roku akademickim 2018/2019 odwołująca zadeklarowała ponowne przystąpienie do tego egzaminu. Odwołującej, będącej na ostatnim III roku studiów, zostały do zaliczenia dwa semestry lektoratu z języka angielskiego. Do egzaminu z tego przedmiotu miała podchodzić eksternistycznie. Jednocześnie odwołująca nie uczęszcza na żadne zajęcia od dnia 1 października 2018 r. Nie uczęszczała również na żadne zajęcia w roku akademickim 2017/2018. Wszystkie pozostałe egzaminy na III roku studiów zaliczyła już w roku akademickim 2015/2016. W roku akademickim 2016/2017 przystępowała do egzaminu z języka angielskiego, także w trybie eksternistycznym, ale go nie zdała. Ostatni raz do egzaminu z języka angielskiego odwołująca przystępowała we wrześniu 2017 r., tj. w roku akademickim 2016/2017 z wynikiem negatywnym. W roku akademickim 2017/2018 nie przystępowała do żadnego egzaminu. Uczęszczała wówczas na prywatny kurs językowy. W ocenie Sądu I instancji, odwołująca nie spełnia warunku kontynuowania nauki na Wydziale Matematyki i Informatyki, bowiem przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało, że wszystkie egzaminy potrzebne do ukończenia 3 - letnich studiów licencjackich na kierunku Informatyka na Uniwersytecie odwołująca zaliczyła już w roku akademickim 2015/2016. Przez kolejne lata pozostał odwołującej do zaliczenia wyłącznie lektorat z języka angielskiego, którego brak zaliczenia uniemożliwia odwołującej złożenie egzaminu licencjackiego. Odwołująca na ostatni rok studiów w roku akademickim 2018/2019 została wpisana czwarty raz i nie uczęszczała na żadne zajęcia studenckie, w tym również w zakresie lektoratu z języka angielskiego. Wobec tego nie sposób przyjąć aby odwołująca realizowała obowiązek nauki, który przecież nie może ograniczać się do ponownych wpisów na ostatni rok akademicki i dwukrotnego przystąpienia do egzaminu z lektoratu (niezdanego). Skoro odwołująca nie realizuje obowiązku nauki i jedynie formalnie posiada status studenta Wydziału Matematyki i Informatyki, to w ocenie Sądu nie są spełnione przesłanki do uzyskania prawa do spornego świadczenia.