Interpretacja indywidualna z dnia 6 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.64.2023.1.RK

Możliwość zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Państwa usług obsługi prawnej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

10 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Państwa usług.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki komandytowej na podstawie ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1467). Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z).

Wnioskodawca posiada siedzibę na terytorium Polski, a w związku z prowadzoną działalnością, występuje jako czynny podatnik VAT. W ramach prowadzonej działalności Spółka świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej w tym m.in.: udzielania porad, opinii prawnych, opracowywania oraz opiniowania umów, występowania przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, a także obsługi prawnej w obszarze obsługi transakcyjnej, prawa korporacyjnego, czy też fuzji i przejęć.

Czynności świadczone przez Spółkę na rzecz swoich kontrahentów opodatkowane są co do zasady podstawową stawką VAT.

W ramach prowadzonej działalności Spółka zawarła umowy z podmiotami działającymi na podstawie ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1523, dalej: „UFI”).

W ramach zawartych umów, Spółka świadczy usługi na rzecz następujących podmiotów:

1.Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, w rozumieniu art. 4 ust. 1 UFI (dalej: „TFI”);

2.Zarządzanych przez TFI funduszy inwestycyjnych w tym przede wszystkim funduszy inwestycyjnych zamkniętych (dalej: „FIZ”), w rozumieniu art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI, oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych w rozumieniu art. 196 ust. 1 UFI (dalej: „FIZAN”; łącznie jako „Fundusze”).

Zarówno TFI jak i Fundusze posiadają siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Spółka, w ramach zawieranych umów z Funduszami i TFI świadczy usługi bieżącej obsługi prawnej, obejmujące m.in.:

1. sporządzanie opinii i udzielanie porad i konsultacji prawnych,

2.opracowywanie bądź opiniowanie wszelkiego rodzaju umów i dokumentów związanych z działalnością Funduszy i TFI,

3.udział w negocjacjach i rokowaniach, których celem jest nawiązanie, rozwiązanie lub zmiana umów albo innych stosunków prawnych,

4.wsparcie w zakresie organizacji zgromadzeń inwestorów,

5.reprezentację TFI i Funduszy przed organami administracji państwowej i sądami powszechnymi,

6.przeprowadzanie badań due diligence TFI i Funduszy,

7.usługi obejmujące przygotowanie i weryfikację pod kątem zgodności z prawem i interesem Funduszy oraz jego uczestników dokumentacji dotyczącej ustanawiania i zmiany zabezpieczeń lokat Funduszy, w szczególności polegające na:

‒ przygotowaniu i weryfikacji treści dokumentów dotyczących ustanawiania i zmiany zabezpieczeń lokat Funduszu w postaci obligacji z warunkami emisji tych obligacji, a także negocjowaniu porozumień dotyczących ustanawiania zabezpieczeń obligacji z emitentami tych obligacji,

‒udziale przedstawicieli Spółki na posiedzeniach wewnętrznych organów Funduszu,

8.usługi obsługi prawnej w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji w związku z emisjami certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusze, w szczególności polegające na:

‒ przygotowaniu warunków emisji certyfikatów inwestycyjnych Funduszu,

‒ przygotowaniu propozycji zmian statutów Funduszy w związku z emisjami,

‒przygotowywaniu ogłoszeń o zmianach statutów Funduszy,

‒ przygotowanie ewentualnych zmian warunków emisji certyfikatów inwestycyjnych Funduszy,

‒wsparcie Funduszy w czynnościach bezpośrednio związanych z emisją certyfikatów (tj. w szczególności stawiennictwo w czynnościach notarialnych zmierzających do zmiany statutów Funduszy).

dalej łącznie jako „Usługi”.

Wskazane Usługi Spółka wykonuje na podstawie umów zawieranych na czas nieokreślony i będzie wykonywać przedmiotowe Usługi w przyszłości. Spółka nie wyklucza również zawierania podobnych umów w przyszłości z innymi podmiotami działającymi na podstawie UFI.

Wnioskodawca wskazuje również, że nie zrezygnował i nie zamierza zrezygnować ze zwolnienia z opodatkowania VAT usług zarządzania wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy o VAT.

Pytanie

Czy świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz TFI i Funduszy Usługi polegające na bieżącej obsłudze prawnej, wskazane w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz TFI i Funduszy usługi bieżącej obsługi prawnej, wskazane w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego, podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, co do zasady opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług należy rozumieć każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Natomiast dostawę towarów w myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Od powyższej zasady ustawodawca wprowadza wyjątki, w ramach których określone świadczenia (zwolnienie przedmiotowe) lub też dokonywanie świadczeń na rzecz konkretnych podmiotów (zwolnienia podmiotowe), podlegają zwolnieniu z VAT.

I tak zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Z powyższego zatem wynika, że w celu zastosowania zwolnienia z VAT na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT, konieczne jest spełnienie następujących warunków:

1.świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2.usługi, o których mowa w pkt 1 powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Powyższa interpretacja omawianego przepisu Ustawy o VAT znajduje potwierdzenie m.in. w wydanej indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego z 13 maja 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.135.2022.2.KT), w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”) wskazał, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1. przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2. podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią (...).”

Zdaniem Spółki, w zaistniałym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym spełnione są obie przesłanki pozwalające na zastosowanie zwolnienia z opodatkowania VAT usług świadczonych przez Spółkę na rzecz TFI i Funduszy.

Przepisy Ustawy o VAT w jej aktualnym brzmieniu nie definiują pojęcia usług zarządzania. Do 31 marca 2013 r., pojęcie zarządzania było zdefiniowane wprost w art. 43 ust. 8 Ustawy o VAT na potrzeby stosowania omawianego zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji ww. ustawy, spowodowanej koniecznością dostosowania polskich przepisów do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, dalej: „TSUE” (m.in. wyroki w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National), podjęto decyzję o uchyleniu ww. przepisu. W uzasadnieniu do ustawy zmieniającej, ustawodawca wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. W konsekwencji, projektodawca stwierdził, że państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia zarządzania funduszami inwestycyjnymi, dlatego też uzasadnione jest usunięcie przepisu art. 43 ust. 8 z Ustawy o VAT.

Podstawą implementacji do polskiego systemu prawnego omawianego zwolnienia jest art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347/1 ze zm., dalej: „Dyrektywa 112”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Użyty w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT zakres zwolnionych z VAT usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi odpowiada usługom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112, tj. „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Powołane w Dyrektywie 112, a w ślad za nią w Ustawie o VAT, pojęcie zarządzania (specjalnymi) funduszami inwestycyjnymi nie zawiera jednak swojej definicji, czego implikacją jest konieczność odwołania się do przepisów prawa wspólnotowego oraz orzecznictwa TSUE.

Odwołując się do aktów prawa wspólnotowego regulujących kwestie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (dalej: „Dyrektywa ZAFI”). Zgodnie z treścią załącznika I do Dyrektywy ZAFI który de facto stanowi katalog otwarty, w zakresie zarządzania funduszami wyróżnia się m.in. administrowanie, w tym:

1.obsługę prawną i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;

2.zapytania klientów;

3.wycenę i wyznaczenie ceny w tym zeznania podatkowe;

4.monitorowanie przestrzegania uregulowań;

5.prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;

6.podział dochodu;

7.emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;

8.ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;

9.przechowywanie ksiąg.

W sposób analogiczny funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. („Dyrektywa UCITS”) w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). Przy czym UCITS są odpowiednikiem polskich funduszy inwestycyjnych otwartych.

W konsekwencji, z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z Dyrektywy UCITS wynika, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również czynności z zakresu administracji, w tym zapewnienia obsługi prawnej.

Zdaniem Wnioskodawcy, przyjęte w Dyrektywie ZAFI sformułowanie „obsługa prawna” pozwala na szeroką interpretację zakresu usług, które należy objąć dyspozycją tego terminu. W ocenie Wnioskodawcy, usługi świadczone przez Spółkę na rzecz TFI i Funduszy mieszczą się w pojęciu obsługi prawnej, które jednak nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie ZAFI. Pozwala to przyjąć, iż kategoria ta powinna obejmować wszelkie wsparcie i obsługę, wymagające specjalistycznej wiedzy i doświadczenia z dziedziny stosowania prawa.

Jednocześnie mając na uwadze brak definicji pojęcia obsługi prawnej w treści Dyrektywy ZAFI, możliwe jest posiłkowanie się treścią krajowych ustaw korporacyjnych dotyczących zawodów prawniczych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1166; dalej: „Ustawa o radcach”), świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy. Powyższe jest zgodne zakresowo z treścią art. 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2022 r. poz. 1184; dalej: „Ustawa o adwokaturze”), w ramach którego ustawodawca wskazał, że zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, w tym w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.

W świetle powyższego należy wskazać, iż Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz TFI i Funduszy wpisują się w zakres czynności, o których mowa w wyżej przywołanych art. 6 ust. 1 Ustawy o radcach oraz art. 4 Ustawy o adwokaturze, wobec czego należy uznać, iż usługi te stanowią usługi prawne w rozumieniu ww. przepisów. W konsekwencji w ocenie Wnioskodawcy, Usługi niewątpliwie zaliczają się do usług „obsługi prawnej” wskazanej w Dyrektywie ZAFI, a tym samym do usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Odwołując się natomiast do orzecznictwa TSUE, objaśnienie pojęcie „zarządzania funduszem” zostało zawarte we wskazanych już wyrokach w sprawach: C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National.

W treści wyroku C-169/04 TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Mając na uwadze powyższe, na pojęcie „zarządzania funduszami” składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności „zarządzania funduszem” jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Nie ma żadnych wątpliwości, że do takich usług należą usługi obsługi prawnej.

Na fakt, że opisane usługi obsługi prawnej charakteryzuje odrębność wskazuje między innymi ich kompleksowy charakter, tj. zarówno obsługa prawna związana z codzienną działalnością Funduszy, jak i reprezentowanie ich w stosunkach zewnętrznych oraz przed sądami i organami administracji państwowej. Dodatkowo wskazane usługi obsługi prawnej stanowią niezbędną dla funkcjonowania Funduszy oraz TFI stałą obsługę prawną, której celem jest zapewnienie bezpieczeństwa prawnego. Z punktu widzenia bezpieczeństwa uczestników Funduszy kluczowe jest prowadzenie przez Fundusz działalności rzetelnej i zgodnej z przepisami prawa. Brak zapewnienia takiej ochrony prawnej Funduszu, w tym niezapewnienie właściwych relacji z organami administracji państwowej i sądami, mógłby narazić inwestorów (uczestników funduszy) na znaczne ryzyko.

Kwalifikacja usług obsługi prawnej świadczonych dla funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów UFI, jako usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT znajduje potwierdzenie w wydawanych interpretacjach organów podatkowych (przykładowo interpretacja DKIS z dnia 22 lipca 2022 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.273.2022.1.IG oraz interpretacja DKIS z dnia 30 listopada 2020 r., sygn. 0114-KDIP4.4012.9.2019.9.RK).

W tym miejscu należy również podkreślić, iż Usługi świadczone przez Wnioskodawcę nie stanowią usług doradczych. Uznanie, że Usługi świadczone przez Spółkę mają charakter usług doradczych, stałoby w sprzeczności z intencją prawodawcy, który w Załączniku I do Dyrektywy ZAFI wprost wskazał, że obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości stanowią czynności zarządzania funduszami, a zatem nie mogą być uznane za usługi doradcze nieobjęte zwolnieniem z opodatkowania VAT.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki, warunek przedmiotowy do zastosowania zwolnienia Ustawy o VAT należy uznać za spełniony.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, nie powinno ulegać wątpliwości, że w odniesieniu do świadczonych usług na rzecz TFI oraz Funduszy spełniony został również warunek podmiotowy.

Wnioskodawca ponownie wskazuje, że zwolnienie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT znajdzie zastosowanie w odniesieniu do usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 4 UFI, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1.fundusz inwestycyjny otwarty;

2.alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Tym samym, biorąc pod uwagę, że FIZ i FIZAN prowadzą działalność jako fundusze inwestycyjne zamknięte, kryterium podmiotowe należy uznać bezsprzecznie za spełnione.

Jednocześnie, zgodnie z art. 4 ust. 1 UFI, Towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi. Natomiast na podstawie art. 4 ust. 2 UFI, organem funduszu inwestycyjnego jest towarzystwo, utworzone zgodnie z przepisami ustawy.

W konsekwencji również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia Usług na rzecz TFI zostanie spełniona.

Mając na względzie powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie na rzecz TFI oraz Funduszy usług obsługi prawnej podlega zwolnieniu od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a Ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że prowadzą Państwo działalność gospodarczą w formie spółki komandytowej. Przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z).

Posiadają Państwo siedzibę na terytorium Polski, a w związku z prowadzoną działalnością, występują jako czynny podatnik VAT. W ramach prowadzonej działalności świadczą Państwo usługi kompleksowej obsługi prawnej w tym m.in.: udzielania porad, opinii prawnych, opracowywania oraz opiniowania umów, występowania przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, a także obsługi prawnej w obszarze obsługi transakcyjnej, prawa korporacyjnego, czy też fuzji i przejęć.

W ramach prowadzonej działalności zawarli Państwo umowy z podmiotami działającymi na podstawie ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W ramach zawartych umów, świadczą Państwo usługi na rzecz następujących podmiotów:

1.Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, w rozumieniu art. 4 ust. 1 UFI („TFI”);

2.Zarządzanych przez TFI funduszy inwestycyjnych w tym przede wszystkim funduszy inwestycyjnych zamkniętych („FIZ”), w rozumieniu art. 3 ust. 4 pkt 2 UFI, oraz funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych w rozumieniu art. 196 ust. 1 UFI („FIZAN”; łącznie jako „Fundusze”).

Zarówno TFI jak i Fundusze posiadają siedzibę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Spółka, w ramach zawieranych umów z Funduszami i TFI świadczy usługi bieżącej obsługi prawnej, obejmujące m.in.: sporządzanie opinii i udzielanie porad i konsultacji prawnych, opracowywanie bądź opiniowanie wszelkiego rodzaju umów i dokumentów związanych z działalnością Funduszy i TFI, udział w negocjacjach i rokowaniach, których celem jest nawiązanie, rozwiązanie lub zmiana umów albo innych stosunków prawnych, wsparcie w zakresie organizacji zgromadzeń inwestorów, reprezentację TFI i Funduszy przed organami administracji państwowej i sądami powszechnymi, przeprowadzanie badań due diligence TFI i Funduszy, usługi obejmujące przygotowanie i weryfikację pod kątem zgodności z prawem i interesem Funduszy oraz jego uczestników dokumentacji dotyczącej ustanawiania i zmiany zabezpieczeń lokat Funduszy (w szczególności polegające na: przygotowaniu i weryfikacji treści dokumentów dotyczących ustanawiania i zmiany zabezpieczeń lokat Funduszu w postaci obligacji z warunkami emisji tych obligacji a także negocjowaniu porozumień dotyczących ustanawiania zabezpieczeń obligacji z emitentami tych obligacji, udziale przedstawicieli Spółki na posiedzeniach wewnętrznych organów Funduszu), usługi obsługi prawnej w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji w związku z emisjami certyfikatów inwestycyjnych przez Fundusze (w szczególności polegające na: przygotowaniu warunków emisji certyfikatów inwestycyjnych Funduszu, przygotowaniu propozycji zmian statutów Funduszy w związku z emisjami, przygotowywaniu ogłoszeń o zmianach statutów Funduszy, przygotowanie ewentualnych zmian warunków emisji certyfikatów inwestycyjnych Funduszy, wsparcie Funduszy w czynnościach bezpośrednio związanych z emisją certyfikatów (tj. w szczególności stawiennictwo w czynnościach notarialnych zmierzających do zmiany statutów Funduszy)).

Wskazali Państwo również, że nie zrezygnowali i nie zamierzają zrezygnować ze zwolnienia od podatku VAT usług zarządzania wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy o VAT.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy przedstawione w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym Usługi podlegające na bieżącej obsłudze prawnej, świadczone przez Państwa na rzecz TFI i Funduszy korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanego przez Państwa pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że usługi obsługi prawnej, które świadczą Państwo na rzecz TFI i Funduszy mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do Dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1523 ze zm.) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 5 u.f.i.:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Jak stanowi art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Stosownie do art. 4 ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 4 ust. 2 u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Jak wynika z art. 196 ust. 1 u.f.i.:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zawarli Państwo umowy z podmiotami działającymi na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W przedmiotowej sprawie świadczą Państwo i będą Państwo świadczyć usługi na rzecz Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.f.i. oraz zarządzanych przez TFI, Funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i. (FIZ) i funduszy inwestycyjnych zamkniętych aktywów niepublicznych w rozumieniu art. 196 ust. 1 u.f.i (FIZAN).

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia usług obsługi prawnej została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi obsługi prawnej, które świadczą i będą Państwo świadczyć mieszczą się/będą  się mieściły w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Państwa stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).