Interpretacja indywidualna z dnia 7 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.52.2023.1.LK

Opodatkowania sprzedaży lokalu w drodze postępowania egzekucyjnego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

3 lutego 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 14 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania sprzedaży lokalu w drodze postępowania egzekucyjnego. Uzupełnił go Pan pismem z 5 kwietnia 2023 r. (wpływ 5 i 6 kwietnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Jako komornik sądowy prowadzi Pan egzekucję m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku wielorodzinnym, położonym w (…), dla którego Sąd Rejonowy dla (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (…).

Lokal o powierzchni 180,60 m² składa się z: salonu sprzedaży, komunikacji, pomieszczenia socjalnego, wc, pokoju rozliczeń, magazynu. Położony jest na 1 kondygnacji w budynku wielorodzinnym, mieszkalno-usługowym z garażami podziemnymi. Pomieszczenie przynależne o powierzchni 3,20 m² usytuowane jest na 1 kondygnacji.

Dla wycenianego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu niemieszkalnego została urządzona w Sądzie Rejonowym dla (…) w (…) Wydział Ksiąg Wieczystych księga wieczysta nr (…). Nieruchomość gruntowa, na której posadowiony jest budynek mieszkalny przy ul. Al. (…) stanowi działkę ewidencyjną nr (…), obręb (…), o powierzchni 6 457 m². Działka jest własnością Spółdzielni Mieszkaniowej „(…)” w (…) oraz właścicieli wyodrębnionych nieruchomości lokalowych (przekształcenie prawa użytkowania wieczystego we własność na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów).

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługiwało T. P. zmarłej 14 maja 2017 r., ostatnio zamieszkałej pod adresem (…) którą zastępuje (...) J. K., (…), ul. (…). Według zapisów Księgi Wieczystej dany lokal wszedł do majątku zmarłej na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia nr (…) sporządzonego przez notariusza R. S. 21 marca 2011 r.

Komornik nie posiada wiedzy w jakim celu i czy w ogóle odziedziczona nieruchomość miała być wykorzystywana.

W dacie oględzin nieruchomości stwierdził Pan, że wykorzystywana jest na cele mieszkalne, nie stwierdzono śladów prowadzenia działalności gospodarczej. Nie posiada Pan wiedzy o sprzedaży przez zmarłą dłużniczkę innych nieruchomości.

Nie posiada Pan wiedzy, aby wskazana nieruchomość była wykorzystywana na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej, jednakże brak jest śladów jej wykorzystywania z uwagi na pozostawienie stanu deweloperskiego.

Nie posiada Pan wiedzy czy czynność nabycia nieruchomości przez spadkodawcę T. P. stanowiła czynność opodatkowaną podatkiem VAT.

Nie posiada Pan wiedzy czy dłużnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z nabyciem nieruchomości wraz z nabyciem budynków. Według Pana obserwacji dłużnicy nie ponosili wydatków na ulepszenie tych budynków stanowiące co najmniej 30% jego wartości początkowej z uwagi na pozostający cały czas stan deweloperski.

Kurator spadku nie posiada wiedzy w tym zakresie, zaś Urząd Skarbowy (…) nie udzielił odpowiedzi na zapytanie komornika z 15 listopada 2022 r.

Pytania

Czy sprzedaż licytacyjna nieruchomości stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku wielorodzinnym, położonym w (…), dla którego Sąd Rejonowy dla (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (…) będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a zatem nie może korzystać ze zwolnienia od tego podatku?

Pana stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)

W Pana ocenie w sprawie brak jest związku pozostawionego przez zmarłą T. P. majątku w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku wielorodzinnym położonym w (…) z działalnością gospodarczą, posiadana nieruchomość według wiedzy komornika nie była przedmiotem najmu, znajduje się w stanie deweloperskim i przypadła T. P. w drodze spadkobrania po zmarłej córce. Tym sam sprzedaż licytacyjna nieruchomości będzie czynnością niepodlegającą opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). W myśl powołanego przepisu:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. W przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy:

Przepis art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że:

W świetle przedstawionych powyżej przepisów zarówno grunt, jak i budynek lub budowla spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług, w rozumieniu art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Określona czynność jest opodatkowana podatkiem VAT, jeśli zostanie wykonana przez podatnika, a więc osobę prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy:

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że jako komornik sądowy prowadzi Pan egzekucję m.in. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku wielorodzinnym, położonym w (…), dla którego Sąd Rejonowy dla (…) Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (…). Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługiwało T. P. zmarłej 14 maja 2017 r., którą zastępuje kurator spadku r. pr. J. K.

Pana wątpliwości dotyczą kwestii czy sprzedaż licytacyjna nieruchomości stanowiącej spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu niemieszkalnego nr (…) w budynku wielorodzinnym, położonym w (…) będzie czynnością niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy wskazać, że zgodnie z art. 7 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

Byt prawny podatnika – osoby fizycznej, na którego przepisy podatkowe nakładają obowiązek podatkowy ustaje z chwilą jego śmierci.

Zgodnie z art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1360 ze zm.):

W myśl art. 924 Kodeksu cywilnego:

Zgodnie z art. 925 Kodeksu cywilnego:

Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. W związku z tym, spadkobiercy od momentu śmierci spadkodawcy z mocy prawa stają się właścicielami.

Należy również zaznaczyć, że kurator spadku powoływany jest przez sąd w przypadku, gdy spadek nie został objęty przez żadnego ze spadkobierców. Do zadań kuratora spadku należy przede wszystkim odnalezienie spadkobierców i poinformowanie ich o toczącym się postępowaniu spadkowym.

Rozstrzygnięcie Pana wątpliwości wymaga rozważenia, czy kuratora spadku można uznać z tytułu sprzedaży nieruchomości po zmarłym Dłużniku za podatnika. Uprawnienia kuratora spadku regulowane są w art. 666 do 668 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U z 2021 r., poz. 1805 ze zm.), zwanej dalej k.p.c.

Zgodnie z art. 666 § 1 k.p.c.:

Zgodnie z art. 667 § 1 k.p.c.

Stosownie do art. 667 § 2 k.p.c.:

Podstawę prawną działalności sądowego zarządcy nieruchomości stanowią z kolei przepisy art. 933-941 k.p.c., które z mocy wskazanego odesłania mają odpowiednie zastosowanie do zarządu majątkiem spadkowym sprawowanym przez kuratora spadku.

Unormowania zawarte w art. 935 – 941 K.p.c., szczegółowo określają pozycję prawną zarządcy.

Zgodnie z art. 935 § 1 k.p.c.:

Stosownie do art. 935 § 2 k.p.c.:

W myśl art. 935 § 3 k.p.c.:

Na podstawie art. 936 k.p.c.:

Zgodnie z art. 937 § 1 k.p.c.:

W myśl art. 939 § 1 k.p.c.:

Stosownie do art. 939 § 4 k.p.c.:

Brzmienie powyższych przepisów, stosowanych odpowiednio do zarządu majątkiem spadkowym sprawowanego przez kuratora spadku, wyraźnie wskazuje, że kurator spadku, sprawując zarząd majątkiem spadkowym, co prawda działa na zlecenie i pod nadzorem sądu, jednak czyni to na rzecz spadkobierców-właścicieli nieruchomości.

Z powołanych regulacji wynika, że obowiązkiem kuratora spadku jest poszukiwanie spadkobierców zarządzanego przez niego spadku, a także zarząd majątkiem spadkowym pod nadzorem sądowym. Nie będąc właścicielem majątku spadkowego, a jedynie jego zarządcą, kurator działa w interesie przyszłych (nie ustalonych jeszcze) spadkobierców. Dlatego też nie można uznać kuratora spadku za podatnika VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych w ramach zarządu majątkiem spadkowym. Kwota pobrana przez kuratora od nabywcy Nieruchomości wchodzącej uprzednio do majątku spadkowego jest gromadzona na koncie powierniczym zarządzanym przez kuratora na poczet masy spadkowej należnej spadkobiercom, a po ustaleniu kręgu spadkobierców kurator jest zobowiązany rozliczyć się z wszelkich umów ze spadkobiercami. Kurator nie otrzymuje więc bezpośrednio korzyści z umowy sprzedaży, jego działalność w tym zakresie nie ma charakteru zarobkowego. Kurator uzyskuje wynagrodzenie, ale w związku z wykonywanymi czynnościami w ramach zarządu majątkiem spadkowym.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku opis sprawy stwierdzić należy, że kurator spadku nie jest właścicielem nieruchomości, a jedynie działa na rzecz spadkobierców.

Z chwilą śmierci osoby fizycznej wszelkie dane identyfikujące ten podmiot dla celów podatku VAT tracą byt prawny. W związku z powyższym czynności podejmowane przez kuratora spadku, a zmierzające do zarządu masą spadkową do czasu powołania do spadku spadkobierców, nie są czynnościami wykonywanymi w charakterze zmarłego spadkodawcy. Kurator spadku nie jest następcą prawnym spadkodawcy - został powołany jedynie na funkcję zarządcy majątku, czyli sprawowania zarządu masą spadkową do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego dotyczącego stwierdzenia nabycia spadku przez przyszłych spadkobierców. A zatem po śmierci dłużnika na kuratorze spadku nie będą ciążyły obowiązki podatkowe w zakresie podatku VAT, związane z zarządem majątkiem.

Podsumowując należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że z tytułu sprzedaży Nieruchomości zmarłego Dłużnika, kurator spadku wystąpi w charakterze podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy. Należy wyjaśnić, że aby uznać określoną sprzedaż za opodatkowaną podatkiem VAT nie wystarczy stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, dokonana przez Pana egzekucyjna sprzedaż Nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Dodatkowe informacje

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego. Ponosi Pan ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Pana w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).