Interpretacja indywidualna z dnia 29 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.1059.2022.4.KK, 0111-KDIB2-2.4015.173.2022.5.DR
Spłata kredytu przez współkredytobiorców.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowny Panie,
stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych i w podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
29 grudnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych spłaty kredytu przez współkredytobiorców. Uzupełnił go Pan – w odpowiedzi na wezwanie –pismem z 22 lutego 2023 r.
Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
1.15 września 2022 r. Wnioskodawca wraz z rodzicami zawarł umowę o kredyt mieszkaniowy nr (…) z (…), gdzie Wnioskodawca i Jego rodzice występują jak współkredytobiorcy solidarni - przy czym środki z kredytu, w kwocie 670 000 zł, przeznaczone zostały na zakup mieszkania na rynku wtórnym - ul. (…), KW (…).
2.30 września 2022 r. Wnioskodawca kupił odrębną nieruchomość w postaci samodzielnego lokalu mieszkalnego, oznaczonego nr (…), o ogólnej powierzchni użytkowej 43,87 m2, znajdującego się na piątej kondygnacji w budynku wielolokalowym położonym w (…) przy ulicy (…) pod numerem (…) oraz współwłasność w 4387/570728 częściach - części wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz w takiej samej części współwłasność gruntu, na którym posadowiony jest budynek, co zostało potwierdzone umową sprzedaży i ustanowienia hipoteki zawartą przed notariuszem (…), za numerem aktu Repertorium (…), przy czym część ceny została pokryta kredytem opisanym w ustępie 1.
3.Przedmiotowy lokal został wynajęty.
4.Wnioskodawca spłaca (będzie spłacał) kredyt, o którym mowa w ustępie 1, z zysku z najmu - jednakże jest on niewystarczający (może być niewystarczający) - na pokrycie całej raty, zatem w pozostałym zakresie będą go spłacać rodzice Wnioskodawcy, ze swojego majątku małżeńskiego. Porozumienie Wnioskodawcy i Jego rodziców jest w tym zakresie niesporne.
5.Wnioskodawca i Jego rodzice nie złożyli sobie wzajemnie, do dnia złożenia przedmiotowego wniosku żadnych oświadczeń woli, co do tego jaki charakter cywilny ma świadczenie w postaci spłaty części raty kredytu przeznaczonego na finansowanie nabycia majątku syna. W ocenie Wnioskodawcy, wykonują oni jedynie obowiązek solidarnej spłaty rat kredytu, który następczo stanowi nakład na majątek syna i otwiera rodzicom roszczenie o zwrot nakładów zgodnie z regułami prawa cywilnego.
W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:
a)zakup lokalu mieszkalnego, o którym mowa we wniosku nastąpił za kwotę 840 000 zł;
b)rodzice nie są współwłaścicielami lokalu mieszkalnego, którego cena nabycia w części została zapłacona z kredytu mieszkaniowego zaciągniętego wspólnie przez Wnioskodawcę i rodziców jako współkredytobiorców solidarnych;
c)różnica między ceną zakupu lokalu mieszkalnego a wysokością środków pieniężnych pozyskanych z kredytu na jego zakup została pokryta ze środków finansowych Wnioskodawcy;
d)uzasadnieniem ekonomicznym i gospodarczym zaciągnięcia kredytu przez Wnioskodawcę i rodziców jako współkredytobiorców - było zwiększenie zdolności kredytowej pozwalające na udzielenie kredytu przez bank, gdyż Wnioskodawca posiadał niewystarczającą zdolność kredytową;
e)w związku z porozumieniem Wnioskodawcy i Jego rodziców w zakresie spłaty rat kredytu w części niepokrytej zyskiem z najmu oraz jednocześnie brakiem złożenia oświadczeń woli co do charakteru prawnego świadczenia w postaci spłaty części raty kredytu przeznaczonego na nabycie majątku syna i informacją, że stanowi to nakład na majątek syna oraz otwiera rodzicom roszczenie o zwrot nakładów:
-świadczenie rodziców nie będzie definitywnym przysporzeniem majątkowym na rzecz Wnioskodawcy (syna) w momencie spłaty części kwoty rat przez rodziców i będzie miało charakter zwrotny,
-celem rodziców nie jest bezpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz Wnioskodawcy (syna) w postaci spłaty części rat kredytu lub udzielenie nieoprocentowanych pożyczek polegających na udostępnieniu Wnioskodawcy kapitału niezbędnego do całkowitej spłaty kwot rat,
-nie nastąpi na rzecz Wnioskodawcy bezpodstawne wzbogacenie,
-świadczenie pieniężne rodziców w świetle przepisów prawa cywilnego będzie miało charakter prawny „nakładów w dobrej wierze”,
f)realizacja roszczenia regresowego pomiędzy współkredytobiorcami z tytułu nakładów na majątek Wnioskodawcy (syna) poniesionych przez rodziców w postaci spłaty części rat kredytu - nastąpi przed upływem okresu przedawnienia zobowiązań z tego tytułu według przepisów prawa cywilnego; rodzice nie zwolnią Wnioskodawcy z długu wynikającego z tych roszczeń;
g)w związku z ww. porozumieniem między Wnioskodawcą i rodzicami w zakresie spłaty części raty kredytu, nie zostaną zawarte aneksy do umowy kredytu z bankiem dotyczące zmiany dłużnika;
h)spłata długu z tytułu kredytu na sfinansowanie w części zakupu lokalu mieszkalnego, zabezpieczona jest hipoteką zakupionego lokalu mieszkalnego.
Pytania
1.Czy spłata części (czasami całości) raty kredytu (rat kredytu) przez rodziców Wnioskodawcy i z ich majątku - podlega zakresowi opodatkowania, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn?
2.W przypadku odpowiedzi twierdzącej organu interpretacyjnego na pytanie 1 (to jest że świadczenie podlega podatkowi od spadków i darowizn) Wnioskodawca nie ma dalszych pytań.
3.W przypadku odpowiedzi przeczącej organu interpretacyjnego (to jest że świadczenie nie podlega podatkowi od spadków i darowizn), Wnioskodawca ma pytanie: czy czynność opisana w pytaniu 1 jest źródłem przychodu w rozumienia art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przy założeniu według klasyfikacji cywilistycznej, że jest to (będzie) „przejęcie długu” lub „zwolnienie z długu”?
4.W przypadku, gdy organ interpretacyjny uzna, że świadczenie jest źródłem przychodu opisanym w punkcie 3 - Wnioskodawca ma pytanie: czy świadczenie to jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na postawie art. 21 ust. 1 pkt 125 w brzmieniu: wolne od podatku dochodowego są (...) wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej, w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn (...)?
Pana stanowisko w sprawie
W zakresie pytania nr 1, spłata części (czasami całości) raty kredytu (rat kredytu) przez rodziców Wnioskodawcy i z ich majątku - nie podlega zakresowi opodatkowania, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
Ustawa o podatku od spadków i darowizn w art. 1 stanowi o zakresie opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn, gdzie podlega mu nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
1)dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2)darowizny, polecenia darczyńcy;
3)zasiedzenia;
4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5)zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6)nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Przy czym ustawa nie ma słownika, który definiowałby autonomicznie wymienione wyżej czynności - zatem należy się posiłkować definicjami z kodeksu cywilnego - przy czym można mieć jedynie wątpliwości, czy przedmiotowa czynność nie spełnia warunków prawnych i faktycznych uznania jej za darowiznę. W przedmiotowej sprawie nie doszło do zawarcia umowy, która spełnia warunki niezbędne do uznania jej za umowę darowizny w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Potencjalni „darczyńcy” - rodzice - nie złożyli oświadczenia woli w żadnej formie, że ich intencją w momencie spłaty rat - jest definitywne przysporzenie majątkowe dla syna (Wnioskodawcy).
Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie pytania nr 3, czynność opisana w pytaniu 1 nie jest źródłem przychodu w rozumienia art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - przy założeniu według klasyfikacji cywilistycznej, że może to być (będzie) „zwolnieniem z długu” lub „przejęciem długu”. Zgodnie z definicją legalną „zwolnienia z długu” zawartą w art. 580 Kodeksu cywilnego: „Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.” - czynność taka musiałaby zatem zaistnieć pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem kredytującym - co w przedmiotowym stanie faktycznym nie ma miejsca.
Zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 519 Kodeksu cywilnego, „przejęcie długu” ma miejsce wtedy gdy osoba trzecia wstępuje na miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony, przy czym przejęcie długu może nastąpić:
1)przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;
2)przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.
W przedmiotowej sprawie, rodzice Wnioskodawcy nie są „osobą trzecią” - są dłużnikami solidarnymi. Ponadto brak jest zgody lub umowy z wierzycielem lub zgody wierzyciela (banku kredytującego).
Zdaniem Wnioskodawcy, w zakresie pytania nr 4, świadczenie to jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych na postawie art. 21 ust. 1 punkt 125 w brzmieniu: „wolne od podatku dochodowego są (...) wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn, (...).” Uprzedni przepis ma charakter lex clara w przedmiotowym stanie faktycznym - spłata rat to „inne nieodpłatne świadczenie”, a grupa podatkowa to wstępni i zstępny, zatem pierwsza.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od spadków i darowizn jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z przepisem art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.):
Podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem: darowizny, polecenia darczyńcy.
Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn:
Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.
W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy:
Obowiązek podatkowy powstaje: przy nabyciu w drodze darowizny – z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia w formie aktu notarialnego, a w razie zawarcia umowy bez zachowania przewidzianej formy – z chwilą spełnienia przyrzeczonego świadczenia; jeżeli ze względu na przedmiot darowizny przepisy wymagają szczególnej formy dla oświadczeń obu stron, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą złożenia takich oświadczeń.
Jako, że przepisy tej ustawy nie definiują pojęcia „darowizna” należy odwołać się do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego.
Na podstawie art. 888 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):
Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku.
Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu w postaci świadczenia wzajemnego i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę. Treść tego świadczenia określa umowa darowizny.
Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wraz z rodzicami zawarł umowę o kredyt mieszkaniowy, gdzie Wnioskodawca i jego rodzice występują jak współkredytobiorcy solidarni. Środki z kredytu przeznaczone zostały na zakup mieszkania. Wnioskodawca kupił odrębną nieruchomość w postaci samodzielnego lokalu mieszkalnego oraz współwłasność w 4387/570728 częściach - części wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli poszczególnych lokali oraz gruntu, na którym posadowiony jest budynek, co zostało potwierdzone umową sprzedaży i ustanowienia hipoteki zawartą przed notariuszem, przy czym część ceny została pokryta ww. kredytem. Wnioskodawca spłaca (będzie spłacał) ww. kredyt, z zysku z najmu – jednakże jest on niewystarczający (może być niewystarczający) – na pokrycie całej raty – zatem w pozostałym zakresie będą go spłacać rodzice Wnioskodawcy, ze swojego majątku małżeńskiego. Wnioskodawca i Jego rodzice nie złożyli sobie wzajemnie, do dnia złożenia przedmiotowego wniosku żadnych oświadczeń woli, co do tego jaki charakter cywilny ma świadczenie w postaci spłaty części raty kredytu przeznaczonego na finansowanie nabycia majątku syna. W ocenie Wnioskodawcy, wykonują oni jedynie obowiązek solidarnej spłaty rat kredytu, który następczo stanowi nakład na majątek syna i otwiera rodzicom roszczenie o zwrot nakładów zgodnie z regułami prawa cywilnego.
Zgodnie z art. 366 § 1 Kodeksu cywilnego:
Kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych (solidarność dłużników).
W myśl art. 366 § 2 Kodeksu cywilnego:
Aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani.
Z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników wynika więc, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych.
Zatem w sytuacji, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.
Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym źródłem spłaty rat kredytu przez rodziców Wnioskodawcy jest umowa kredytu hipotecznego. Taka umowa stanowi odrębny od umowy darowizny stosunek zobowiązaniowy. Spłaty kredytu przez współkredytobiorcę, tj. dłużnika solidarnego z umowy kredytu, nie można zakwalifikować jako darowizny. Oznacza to, że powyższe nie skutkuje powstaniem po stronie Wnioskodawcy obowiązku podatkowego określonego w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.), przepisów ustawy nie stosuje się do:
Przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.
Nie podlegają zatem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychody z tytułu nabycia przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej objęte opodatkowaniem podatkiem od spadków i darowizn. Tym samym skutki podatkowe otrzymywanych przez Pana świadczeń należy ocenić przez pryzmat przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w sprawie nie znajdzie zastosowania art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodem są „inne źródła”.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Katalog przychodów z innych źródeł jest katalogiem otwartym, o czym przesądza użycie przez ustawodawcę sformułowania „w szczególności”. Wyliczenie zawarte w art. 20 ust. 1 ww. ustawy jest zatem jedynie wyliczeniem przykładowym. Tym samym powyższa ustawa w swoich założeniach daje podstawy prawne, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w art. 20 ust. 1 ww. ustawy.
Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
W prawie cywilnym pojęcie „ świadczenia” rozpatruje się na tle stosunku zobowiązaniowego w ten sposób, że przez świadczenie rozumie się zachowanie dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i polegające na zadośćuczynieniu podlegającego ochronie interesowi wierzyciela (art. 353 Kodeksu cywilnego). Najogólniej rzecz biorąc, świadczenie polegać może na zachowaniu się czynnym – działaniu lub zachowaniu się biernym, tj. zaniechaniu, czyli powstrzymywaniu się od jakiegoś działania. Dla celów podatkowych przyjmuje się – co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie – że pojęcie nieodpłatnego świadczenia ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. W doktrynie prawa podatkowego oraz orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, że na pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” składają się łącznie dwa elementy: po pierwsze – chodzi o wszystkie zdarzenia prawne i gospodarcze, w wyniku których podatnik otrzymuje w sposób nieodpłatny, tj. niezwiązany z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, oraz po drugie – takie przysporzenie majątkowe jest uzyskiwane kosztem innego podmiotu.
Świadczenia nieodpłatne to szczególnego rodzaju świadczenia, w przypadku których otrzymujący odnosi określoną korzyść pod tytułem darmym, co oznacza, że nie świadczy nic w zamian. Świadczenie ma charakter nieodpłatny tylko wówczas, gdy otrzymujący w związku z wykonanym na jego rzecz świadczeniem nie świadczy niczego w zamian ani obecnie, ani też w przyszłości. Przychód może być wyrażony wyłącznie w pieniądzu. Stąd też przychodem są nie tyle same świadczenia, lecz ich wartość. Przychód z tytułu otrzymanych nieodpłatnie rzeczy lub praw oraz wartości innych nieodpłatnych świadczeń powstaje w przypadku, gdy podatnik otrzymuje rzecz, prawo lub innego rodzaju świadczenie w sposób nieodpłatny, podczas gdy w warunkach rynkowych otrzymanie tego rodzaju świadczenia odbywałoby się z zachowaniem odpłatności.
Zgodnie z art. 11 ust. 2a pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się – za wyjątkiem przypadków określonych w pkt 1-3:
na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
Jak wynika z treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Z treści wniosku wynika, że 15 września 2022 r. Wnioskodawca wraz z rodzicami zawarł umowę o kredyt mieszkaniowy z (…), gdzie Wnioskodawca i Jego rodzice występują jak współkredytobiorcy solidarni, przy czym środki z kredytu w kwocie 670 000 zł, przeznaczone zostały na zakup mieszkania na rynku wtórnym. 30 września 2022 r. Wnioskodawca za kwotę 840 000 zł zakupił odrębną nieruchomość w postaci samodzielnego lokalu mieszkalnego w budynku wielolokalowym, co zostało potwierdzone umową sprzedaży i ustanowienia hipoteki, przy czym część ceny została pokryta kredytem opisanym wyżej. Przedmiotowy lokal został wynajęty. Wnioskodawca spłaca (będzie spłacał) kredyt, o którym mowa wyżej z zysku z najmu - jednakże jest on niewystarczający (może być niewystarczający) - na pokrycie całej raty. Zatem w pozostałym zakresie będą go spłacać rodzice Wnioskodawcy, ze swojego majątku małżeńskiego. Porozumienie Wnioskodawcy i Jego rodziców jest w tym zakresie niesporne. Wnioskodawca i Jego rodzice nie złożyli sobie wzajemnie, do dnia złożenia przedmiotowego wniosku żadnych oświadczeń woli, co do tego jaki charakter cywilny ma świadczenie w postaci spłaty części raty kredytu przeznaczonego na finansowanie nabycia majątku syna. W ocenie Wnioskodawcy, wykonują oni jedynie obowiązek solidarnej spłaty rat kredytu, który następczo stanowi nakład na majątek syna i otwiera rodzicom roszczenie o zwrot nakładów zgodnie z regułami prawa cywilnego. Rodzice Wnioskodawcy nie są współwłaścicielami lokalu mieszkalnego, którego cena nabycia w części została zapłacona z kredytu mieszkaniowego zaciągniętego wspólnie przez Wnioskodawcę i rodziców jako współkredytobiorców solidarnych. Różnica między ceną zakupu lokalu mieszkalnego a wysokością środków pieniężnych pozyskanych z kredytu na jego zakup została pokryta ze środków finansowych Wnioskodawcy. Uzasadnieniem ekonomicznym i gospodarczym zaciągnięcia kredytu przez Wnioskodawcę i rodziców jako współkredytobiorców - było zwiększenie zdolności kredytowej pozwalające na udzielenie kredytu przez bank, gdyż Wnioskodawca posiadał niewystarczającą zdolność kredytową. W związku z porozumieniem Wnioskodawcy i Jego rodziców w zakresie spłaty rat kredytu w części niepokrytej zyskiem z najmu oraz jednocześnie brakiem złożenia oświadczeń woli co do charakteru prawnego świadczenia w postaci spłaty części raty kredytu przeznaczonego na nabycie majątku syna i informacją, że stanowi to nakład na majątek syna oraz otwiera rodzicom roszczenie o zwrot nakładów, Wnioskodawca wskazał, że:
-świadczenie rodziców nie będzie definitywnym przysporzeniem majątkowym na rzecz Wnioskodawcy (syna) w momencie spłaty części kwoty rat przez rodziców i będzie miało charakter zwrotny,
-celem rodziców nie jest bezpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz Wnioskodawcy (syna) w postaci spłaty części rat kredytu lub udzielenie nieoprocentowanych pożyczek polegających na udostępnieniu Wnioskodawcy kapitału niezbędnego do całkowitej spłaty kwot rat,
-nie nastąpi na rzecz Wnioskodawcy bezpodstawne wzbogacenie,
-świadczenie pieniężne rodziców w świetle przepisów prawa cywilnego będzie miało charakter prawny „nakładów w dobrej wierze”.
Realizacja roszczenia regresowego pomiędzy współkredytobiorcami z tytułu nakładów na majątek Wnioskodawcy (syna) poniesionych przez rodziców w postaci spłaty części rat kredytu - nastąpi przed upływem okresu przedawnienia zobowiązań z tego tytułu według przepisów prawa cywilnego; rodzice nie zwolnią Wnioskodawcy z długu wynikającego z tych roszczeń. W związku z ww. porozumieniem między Wnioskodawcą i rodzicami w zakresie spłaty części raty kredytu, nie zostaną zawarte aneksy do umowy kredytu z bankiem dotyczące zmiany dłużnika. Spłata długu z tytułu kredytu na sfinansowanie, w części zakupu lokalu mieszkalnego, zabezpieczona jest hipoteką zakupionego lokalu mieszkalnego.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami prawa bankowego.
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe Dz. U. z 2022 r. poz. 2324 ze zm.):
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu lub jego części, wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Jak już wskazano powyżej, z istoty solidarnej odpowiedzialności dłużników określonej w art. 366 Kodeksu cywilnego wynika, że aż do zupełnego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dłużnicy solidarni pozostają zobowiązani. Każdy z dłużników solidarnych odpowiada więc za całość długu, a nie tylko część, jaką można by mu przypisać poprzez np. równy podział kwoty długu pomiędzy zobowiązanych. W sytuacji więc, gdy strona zobowiązania solidarnego spłaca całość lub część zadłużenia bez woli czynienia tego w celu obdarowania pozostałych stron tego zobowiązania, a jedynie w zamiarze zwolnienia się z długu, poprzez samą zapłatę całości, czy też części zobowiązania solidarnego nie może dojść do obdarowania kogokolwiek. Dłużnik solidarny spłaca bowiem własny dług, a nie cudzy.
Stosownie do treści art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego:
Jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, treść istniejącego między współdłużnikami stosunku prawnego rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści tego stosunku nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych.
Treść powyższego przepisu wskazuje więc, że z chwilą spełnienia świadczenia przestaje istnieć jakikolwiek stosunek pomiędzy wierzycielem a współdłużnikami solidarnymi. Natomiast dłużnik, który spełnił świadczenie, przestaje być współdłużnikiem solidarnym i staje się wierzycielem dla pozostałych współdłużników. Dawni współdłużnicy są dalej dłużnikami – lecz wobec innego wierzyciela (dłużnika, który wierzyciela zaspokoił), w stosunku do którego odpowiadają każdy za przypadającą na niego część długu.
Należy w tym miejscu wyjaśnić, że umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela z prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc, dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Poprawność powyższego stanowiska potwierdza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 maja 2012 r., sygn. akt II FSK 2633/10, w którym Sąd wskazał, że „gdy dochodzi do umorzenia wierzytelności przez kredytodawcę nie jest istotne, czy u podstaw uzyskanego nieodpłatnego świadczenia leży umowa o zwolnienie z długu, czy też decyzja wierzyciela o rezygnacji z dochodzenia należności. Zasadnicze znaczenie ma bowiem to, że w następstwie takich zdarzeń dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia. Po jego stronie powstaje tym samym przychód stanowiący równowartość umorzonej kwoty zobowiązania, którego nie musi już świadczyć na rzecz wierzyciela. Faktyczna rezygnacja wierzyciela z dochodzenia należności prowadzi więc do powstania przychodu, podobnie jak w przypadku zawarcia umowy o zwolnienie z długu, albowiem w każdym z tych przypadków po stronie dłużnika ustaje obowiązek spełnienia świadczenia. Należy bowiem zauważyć, że pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy”.
Mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz przedstawiony stan faktyczny, należy stwierdzić, że opisana we wniosku spłata rat kredytu hipotecznego przez Pana rodziców (współkredytobiorców), solidarnie zobowiązanych z tytułu umowy kredytowej do spłaty zadłużenia, nie spowoduje powstania dla Pana (współkredytobiorcy) przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W takiej sytuacji, nie wystąpi bowiem u Pana trwałe przysporzenie w majątku, a jedynie dojdzie do zmiany podmiotu, wobec którego Pan pozostanie zobowiązany w związku z wynikającą z umowy kredytowej wierzytelnością. W konsekwencji, spłata rat kredytu przez współkredytobiorców nie spowoduje powstania przychodu po stronie Pana, zatem nie będzie Pan zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
W stanowisku dotyczącym pytania nr 3 zawartym we wniosku stwierdził Pan, że opisana we wniosku czynność nie jest źródłem przychodu. W związku z tym, należało uznać Pana stanowisko za prawidłowe w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie w interpretacji Organ nie oceniał Pana stanowiska w zakresie pytania nr 4 zawartego we wniosku, dotyczącego zastosowania zwolnienia wymienionego w art. 21 ust. 1 punkt 125 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, przedstawionego w kontekście zadanego pytania w przypadku uznania świadczeń pieniężnych za źródło przychodu w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Pana i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania tej interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosuje się Pan do interpretacji.
-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
-Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).