Interpretacja indywidualna z dnia 23 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.42.2023.1.BS

Brak prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją nakładów poniesionych na budowę instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych mieszkańców gminy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

24 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 24 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z realizacją nakładów poniesionych na budowę instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych mieszkańców gminy.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Gmina (dalej: „Wnioskodawca” lub „Gmina”) jest jednostką samorządu terytorialnego posiadającą osobowość prawną. Gmina jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT w Polsce.

Na podstawie ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1372, dalej: „ustawa o samorządzie gminnym”) Gmina wykonuje zadania publiczne własne oraz zlecone z zakresu administracji rządowej. Wykonując wskazane zadania, Gmina działa zarówno w charakterze organu władzy publicznej, jak i jako podatnik VAT na podstawie stosunków o charakterze cywilnoprawnym (stanowiących co do zasady działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT). Ponadto Gmina realizuje zadania własne, określone w art. 7 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. w obszarze ochrony środowiska i przyrody oraz zaopatrzenia w energię elektryczną. Mając powyższe na uwadze, Gmina zdecydowała się na realizację projektu pn. „(…)” (dalej: „Inwestycja”).

W ramach Inwestycji założono budowę (…) szt. mikro-instalacji fotowoltaicznych (o mocy nie więcej jak 5 kW każda) na potrzeby budynków mieszkalnych z wyłączeniem budynków, w których jest prowadzona działalność gospodarcza lub rolnicza, dla mieszkańców gminy oraz nadzór inwestorski.

W związku z realizacją Inwestycji, Gmina złożyła wniosek o przyznanie dofinansowania w ramach „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020, Osi Priorytetowej V. Gospodarka niskoemisyjna, Działanie 5.1. Energetyka oparta na odnawialnych źródłach energii”. Tym samym, Inwestycja została sfinansowana ze środków prywatnych mieszkańców, a w części ze środków pochodzących z „Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) na lata 2014-2020”.

Rolą Gminy jest pełnienie nadzoru nad poprawnością realizacji zadania. W celu zagwarantowania prawidłowej realizacji projektu, zatrudniono inspektora nadzoru (wydatek finansowany ze środków pochodzących z ww. Programu ).

Zgodnie z założeniami, mieszkaniec chcący skorzystać z dotacji na montaż OZE na swojej nieruchomości musiał złożyć wniosek do Gminy o grant, zrealizować inwestycję a następnie złożyć wniosek o rozliczenie grantu. Kwota dofinansowania wynosiła 65% poniesionych wydatków.

Mieszkaniec podpisując z Gminą umowę grantową zobowiązał się do samodzielnego wyboru wykonawcy oraz sfinansowania (Faktura VAT/Rachunek, dokumentujące wykonanie usługi, wystawione zostały przez wykonawcę na mieszkańca oraz przez niego opłacone, które są podstawą do rozliczeniu grantu).

Zainstalowany w wyniku realizacji inwestycji sprzęt i urządzenia wchodzące w skład poszczególnych zestawów paneli fotowoltaicznych są własnością Grantobiorcy – mieszkańca Gminy.

W celu zagwarantowania prawidłowej realizacji projektu zatrudniono inspektora nadzoru (dofinansowanie wynosiło 100%).

Gmina w procesie przyjęła więc rolę pośrednika pomiędzy mieszkańcem, usługodawcą, a instytucją zarządzającą Regionalnym Programem Operacyjnym.

Podjęcie wszelkich czynności związanych z Inwestycją będzie służyć realizacji zadań własnych Gminy w postaci zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej. Efekty realizacji Inwestycji, czyli instalacje fotowoltaiczne zlokalizowane na budynkach mieszkalnych, nie będą służyły Wnioskodawcy do wykonywania jakichkolwiek odpłatnych czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Gmina podkreśla więc, że nie świadczy na rzecz mieszkańca żadnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT, a w praktyce jedynie przybiera rolę pośrednika w rozdysponowaniu kwoty z uzyskanej dotacji.

Pytanie

Czy w przedstawionym stanie faktycznym, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nakładów poniesionych na budowę instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych mieszkańców gminy?

Państwa stanowisko w sprawie

W przedstawionym stanie faktycznym, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nakładów poniesionych na budowę instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych.

Na wstępie Gmina wskazuje, że stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Za dostawę towarów zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, rozumieć należy przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jak wynika więc z powyższych regulacji, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wyłącznie w przypadku kumulatywnego spełnienia dwóch warunków, tj.:

1.Odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie w tym miejscu należy wskazać, że jednostki samorządu terytorialnego co do zasady podlegają wyłączeniu z katalogu podatników VAT, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym wyłączeniem Gmina nie występuje jako podatnik VAT w przypadku, gdy wykonuje czynności w roli organu władzy publicznej lub urzędu obsługującego ten organ, w zakresie realizowanych zadań nałożonych na nią odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została powołana. Stosownie do obowiązujących przepisów, powyższe wyłączenie nie ma zastosowania w przypadku czynności wykonywanych przez Gminę na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Innymi słowy, nie jest możliwe obniżenie podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przez podmiot, który nie występuje w tym zakresie w roli podatnika VAT.

2.Towary i usługi, w związku z nabyciem których podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a więc w szczególności takich, w wyniku których rozliczany jest VAT należny.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wyklucza to zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Wnioskodawca wskazuje, że Gmina, realizując Inwestycję we wskazanym zakresie, wykonywała zadania własne w ramach reżimu publicznoprawnego (niestanowiące odpłatnych świadczeń, opodatkowanych VAT). W związku z tym, w opisanym stanie faktycznym, w odniesieniu do Gminy znajdzie zastosowanie wyłączenie z katalogu podatników wskazane w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT – Gmina nie działała w tym zakresie jako podatnik VAT. Tym samym, pierwszy warunek należy uznać za niespełniony.

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Gmina planowała montaż instalacji fotowoltaicznych na nieruchomościach należących do mieszkańców Gminy, które nie będą służyły Gminie do wykonywania jakichkolwiek komercyjnych, odpłatnych czynności. Rolą Gminy w Inwestycji było jedynie sprawowanie nadzoru nad projektem oraz przekazanie wykonawcom środków pieniężnych, otrzymanych przez Gminę w ramach dotacji.

Powyższe prowadzi więc do wniosku, że towary i usługi nabywane w celu realizacji Inwestycji nie będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, a w rezultacie drugi z warunków również należy uznać za niespełniony. Wnioskodawcy więc nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego od dokonanych w przedmiotowym zakresie nabyć.

Stanowisko Gminy znajduje potwierdzenie w interpretacjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „DKIS”). Przykładowo:

‒w interpretacji indywidualnej z 17 kwietnia 2018 r. (0112-KDIL2-1.4012.63.2018.3.AP) organ uznał, że „Gmina nie ma prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług w związku z realizacją projektu (…) z uwagi na brak związku ponoszonych wydatków z czynnościami opodatkowanymi”. Dyrektor KIS wskazał przy tym, że „Gmina realizując przedmiotowy projekt wykonuje przede wszystkim zadania własne w ramach władztwa publicznego, nałożone na nią ustawą o samorządzie gminnym. (…) Zatem, w rozpatrywanej sprawie podatek naliczony nie jest ściśle związany z czynnościami opodatkowanymi, a wręcz przeciwnie – związany jest z inwestycją, niesłużącą czynnościom opodatkowanym wykonywanym przez Gminę”.

‒w interpretacji indywidualnej z 1 kwietnia 2019 r. (0113-KDIPT1-1.4012.36.2019.3.WL) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Dyrektor KIS”) potwierdził stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym „Gmina oraz właściciele dotowanych budynków/lokali nie będą prowadzili działalności gospodarczej w ww. nieruchomościach (budynki/lokale mieszkalne) – mieszkaniec gminy prowadzący działalność gospodarczą we wspieranej nieruchomości nie może być odbiorą dotacji (odbiorcy ostateczni zostaną zobligowani do złożenia oświadczenia potwierdzającego, że urządzenia i usługi zakupione w ramach realizowanego projektu nie będą wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej). A zatem, skoro na przedmiotach wymienionych w treści wniosku, nie będzie odbywała się działalność tego typu (ani przez Gminę ani przez właścicieli, nawet jeżeli są to osoby prowadzące działalność gospodarczą i zarejestrowane jako płatnicy VAT), brak jest również podstaw do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jak bowiem wynika z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług jedynie w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. Wykorzystanie przedmiotu projektu (inwestycji) nie będzie zatem w żaden sposób wiązało się z opodatkowaniem podatkiem VAT. Zrealizowana inwestycja (zakupione przedmioty i usługi) nie będą wykorzystywane przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych”.

Reasumując, w ocenie Wnioskodawcy, w przedstawionym stanie faktycznym, w świetle art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, Gminie nie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu nakładów poniesionych na budowę instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowezasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu,

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy,

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Stosownie do cytowanych przepisów na zakres prawa do odliczeń w sposób bezpośredni wpływa pojmowanie statusu danego podmiotu jako podatnika podatku od towarów i usług wykonującego czynności opodatkowane. Tylko podatnik w rozumieniu art. 15 ustawy, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego. Co do zasady status podatnika związany jest z prowadzeniem przez dany podmiot działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy.

Art. 15 ust. 1 ustawy,

Art. 15 ust. 2 ustawy,

Art. 15 ust. 6 ustawy,

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.),

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym,

W myśl z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym,

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z poniesieniem kosztów na zakup usługi nadzoru inwestorskiego przy realizacji projektu.

Rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy, uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Z okoliczności sprawy wynika, że mieszkaniec chcący skorzystać z dotacji na montaż OZE na swojej nieruchomości musiał złożyć do Państwa wniosek o grant, zrealizować inwestycję a następnie złożyć wniosek o rozliczenie grantu. 

Mieszkaniec podpisując z Państwem umowę grantową zobowiązał się do samodzielnego wyboru wykonawcy oraz sfinansowania (Faktura VAT/Rachunek, dokumentujące wykonanie usługi, wystawione zostały przez wykonawcę na mieszkańca oraz przez niego opłacone, które są podstawą do rozliczeniu grantu).

Zainstalowany w wyniku realizacji inwestycji sprzęt i urządzenia wchodzące w skład poszczególnych zestawów paneli fotowoltaicznych są własnością Grantobiorcy – mieszkańca Gminy.

Rolą Gminy jest pełnienie nadzoru nad poprawnością realizacji zadania. W celu zagwarantowania prawidłowej realizacji projektu, zatrudniono inspektora nadzoru (wydatek finansowany ze środków pochodzących z ww. Programu ).

Podjęcie wszelkich czynności związanych z Inwestycją będzie służyć realizacji zadań własnych Gminy w postaci zaspokajania potrzeb społeczności lokalnej. Efekty realizacji Inwestycji, czyli instalacje fotowoltaiczne zlokalizowane na budynkach mieszkalnych, nie będą służyły Wnioskodawcy do wykonywania jakichkolwiek odpłatnych czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Podkreślili Państwo, że nie świadczą na rzecz mieszkańca żadnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu VAT.

W omawianej sprawie warunek, o którym mowa w art. 86 ust. 1 ustawy uprawniający do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwoty podatku naliczonego, nie został zatem spełniony, z uwagi na brak związku poniesionych przez Państwa nakładów w ramach realizacji przedmiotowego projektu z wykonywaniem czynności opodatkowanych.

Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).