Interpretacja indywidualna z dnia 21 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.702.2022.2.MAT

Dotyczy zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych na rzecz Wnioskodawcy na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

1 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zwolnienia od podatku VAT świadczonych na Państwa rzecz usług. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 lutego 2023 r. (wpływ 17 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką komandytową z siedzibą w (…), zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT. Główny składnik majątku Wnioskodawcy stanowi większościowy pakiet akcji A. S.A., mającej siedzibę w (…). Wnioskodawca rozważa sprzedaż akcji spółki A. w ramach sprzedaży prywatnej (dalej „Sprzedaż”) lub poprzez przeprowadzenie pierwszej oferty publicznej akcji A. na Giełdzie Papierów Wartościowych (…) lub innym rynku regulowanym (dalej „IPO”). Sprzedaż albo IPO określane są dalej łącznie, jako „Transakcja”.

W związku z Transakcją, Wnioskodawca zamierza korzystać m.in. z następujących usług:

1)wykonywanych przez B. (dalej „B.”), z siedzibą w (…), w zakresie:

-usług związanych z rozważaną Sprzedażą, w skład których wchodzą m.in.: przegląd i analiza zagadnień biznesowych, takich jak biznesplan, kwestie finansowe, czy operacyjne, uczestniczenie w przygotowaniu struktury Sprzedaży w celu osiągnięcia jej optymalnego wyniku, wsparcie przy identyfikowaniu potencjalnych nabywców, przygotowywanie dla nich informacji oraz koordynowaniu spotkań i prezentacji, wsparcie w zakresie komunikacji z właściwymi osobami ze strony potencjalnych nabywców,odbieranie deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów, przygotowywanie analiz finansowych A. i rynku na którym operuje, doradztwo w zakresie finansowych aspektów Sprzedaży z perspektywy A., oraz

-usług związanych z rozważanym IPO, w skład których wchodzi m.in.: występowanie jako globalny koordynator i współprowadzący księgę popytu na akcje (tj. przyjmowanie od inwestorów nieodwołalnych deklaracji zainteresowania nabyciem akcji), asystowanie przy sprawdzeniu, wyborze oraz powołaniu niezależnych członków rady nadzorczej, asystowanie przy wyborze profesjonalnych doradców, tworzenie i prowadzenie księgi popytu, a także bieżące informowanie A. o przebiegu tego procesu, koordynacja zarządzania procesem IPO i działań doradców A., wsparcie w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparcie organizacji działań marketingowych, współpraca w określeniu właściwej bazy inwestorów oraz przedstawienia A. inwestorom instytucjonalnym, współdziałanie w określaniu zasad alokowania i ustalania ceny akcji;

2)wykonywanych przez bank C. („C.”), z siedzibą w (…), w zakresie:

-związanych z rozważaną Sprzedażą - usług doradztwa finansowego, w związku z przygotowaniem oraz przeprowadzeniem (o ile taka decyzja zostanie podjęta) Sprzedaży, analizy sytuacji biznesowej A., uczestniczenie w przygotowaniu struktury Sprzedaży, wsparcie – w razie potrzeby – w przygotowywaniu informacji i prezentacji dla potencjalnych nabywców akcji, dostarczania ich odpowiednim osobom po stronie nabywców, udostępniania tym osobom dodatkowych potrzebnych danych i pozyskiwanie wskazówek, odnośnie interesów potencjalnych nabywców, wsparcie A. w identyfikowaniu i kontaktowaniu się z potencjalnymi nabywcami, odbieranie deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów, przygotowywanie analiz finansowych A., doradztwo i wsparcie w negocjowaniu finansowych aspektów Sprzedaży, wsparcie w zakresie analizy i rekomendacji finansowych, dotyczących dokumentów transakcyjnych, wsparcie w organizacji spotkań z potencjalnymi nabywcami, doradztwo w zakresie finansowych skutków Sprzedaży z perspektywy A., dostarczanie ustnych i – jeśli wymagane – pisemnych raportów z przebiegu Sprzedaży;

-związanych z rozważanym IPO - usług występowania przez C. w charakterze globalnego współkoordynatora i współprowadzącego księgę popytu A., w związku z przygotowaniami i przeprowadzeniem procesu IPO, współtworzenia planu IPO, współpraca w tworzeniu dokumentacji i założeń inwestycyjnych, koordynacja zarządzania procesem IPO i działań doradców A., wsparcie w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparcie w zakresie działań marketingowych oraz komunikacji i organizacji spotkań z potencjalnymi inwestorami, tworzenie rekomendacji, co do rozmiaru, struktury i terminów IPO, udzielanie porad biznesowych, w tym dotyczących IPO.

Wysokość wynagrodzenia B. i C. jest uzależniona od udanego przeprowadzenia Transakcji i została określona w odniesieniu do wysokości uzyskanej ceny sprzedaży lub uzyskanych środków w procesie IPO.

Zarówno B., jak i C. są podmiotami nieposiadającymi w (…) siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności, w związku z czym nabycie opisanych usług stanowić będzie dla Wnioskodawcy import usług na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, w związku z art. 28b i z art. 2 pkt 9 ustawy VAT.

Uzupełnienie doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

B. i C. będą aktywnie poszukiwać potencjalnych nabywców (inwestorów) zainteresowanych nabyciem akcji Spółki A. S.A., co będzie przejawiać się w szczególności działaniami, tj., wedle przedmiotu usług, opisanego w zawartych umowach:

a.ze strony B:

i.w zakresie usług związanych ze Sprzedażą - wsparciem przy identyfikowaniu potencjalnych nabywców, przygotowywaniem dla nich informacji oraz koordynowaniem spotkań i prezentacji, wsparciem w zakresie komunikacji z właściwymi osobami ze strony potencjalnych nabywców, odbieraniem deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów;

ii.w zakresie IPO – wsparciem w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparciem organizacji działań marketingowych, współpracą w określeniu właściwej bazy inwestorów oraz przedstawienia A. S.A. inwestorom instytucjonalnym, współdziałaniem w określaniu zasad alokowania i ustalania ceny akcji;

b.ze strony C.:

i.w zakresie usług związanych ze Sprzedażą - wsparciem (w razie potrzeby) w przygotowywaniu informacji i prezentacji dla potencjalnych nabywców akcji, dostarczaniem ich odpowiednim osobom po stronie nabywców, udostępnianiem tym osobom dodatkowych potrzebnych danych i pozyskiwaniem wskazówek, odnośnie interesów potencjalnych nabywców, wsparciem w identyfikowaniu i kontaktowaniu się z potencjalnymi nabywcami, odbieraniem deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów, wsparciem w organizacji spotkań z potencjalnymi nabywcami;

ii.w zakresie IPO – wsparciem w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparciem w zakresie działań marketingowych oraz komunikacji i organizacji spotkań z potencjalnymi inwestorami.

Zarówno B., jak i C. są renomowanymi podmiotami o globalnym zasięgu, profesjonalnie zajmującymi się szeroko rozumianą działalnością w zakresie pośrednictwa finansowego, a zakres czynności świadczonych na rzecz Wnioskodawcy, obejmujący wsparcie w znalezieniu nabywcy akcji, mieści się w ich standardowym obszarze działania. Pozycja i doświadczenie tych podmiotów, przekładające się na jakość posiadanych kontaktów biznesowych, daje im możliwość zidentyfikowania potencjalnych kontrahentów, odpowiedniego przygotowania oferty, skojarzenia stron i skutecznego doprowadzenia do Transakcji. Ich bezpośrednie zaangażowanie w Transakcję jest także rękojmią bezpieczeństwa dla nabywców akcji.

B. oraz C. będą uczestniczyły w negocjowaniu warunków umów pomiędzy Wnioskodawcą, a potencjalnymi nabywcami akcji A. S.A., przy czym główną odpowiedzialność za prowadzenie negocjacji ponosi Wnioskodawca. B. oraz C. będą kontaktowały się bezpośrednio z potencjalnymi nabywcami w celu dopasowania oferty. B. oraz C. będą zaangażowane w identyfikowanie potencjalnych nabywców i temu służy gromadzenie danych tych podmiotów, natomiast nie jest przedmiotem zawartych umów analiza podmiotów zainteresowanych nabyciem akcji Spółki pod kątem ich zdolności finansowej.

Charakter usługi świadczonej przez B. oraz C. powoduje, że jej składową jest także ocena wiarygodności i reputacji rynkowej potencjalnych kontrahentów, co obejmuje ogólną ocenę kondycji finansowej – rzetelny pośrednik nie skłania klienta do zawarcia umowy z niewypłacalnym kontrahentem, jednak ten aspekt usługi jest wyłącznie akcesoryjny względem świadczenia głównego, którym pozostaje doprowadzenie do transakcji.

Celem B. oraz C. będzie uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony zawarły umowę, co będzie przejawiać się opisanymi czynnościami, w szczególności w zakresie formułowania oferty i struktury sprzedaży, poszukiwania potencjalnych nabywców akcji, kontaktowania ich z Wnioskodawcą oraz uczestniczenia w negocjacjach. Cel zaangażowania B. oraz C. sprowadza się do zbycia akcji A. odpowiednim nabywcom.

Umowa przewiduje prowizyjny system wynagradzania, a wynagrodzenie B. i C. za świadczone usługi jest uzależnione od udanego przeprowadzenia Transakcji i zostało określone w odniesieniu do wysokości uzyskanej ceny Sprzedaży lub uzyskanych środków w procesie IPO.

Usługi, świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku, nie są usługami przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi.

W ocenie Wnioskodawcy usługi, świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku nie stanowią:

a)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

b)usługi doradztwa – z zastrzeżeniem uwag poniżej;

c)usługi w zakresie leasingu.

W odniesieniu do usług doradztwa, w ocenie Wnioskodawcy w opisanych zdarzeniach przyszłych brak jest uzasadnienia do zastosowania przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, wyłączającego ze zwolnienia usługi doradztwa, jakkolwiek wśród czynności wykonywanych przez B. i C. znajdują się czynności, które nosiłyby znamiona usług doradczych, gdyby rozpatrywać je w oderwaniu od całokształtu umowy. Za takie działania można uznać na przykład przeprowadzenie analiz finansowych A. S.A. oraz otoczenia rynkowego, udział w opracowaniu struktury oferty, przegląd i przedyskutowanie różnorodnych biznesowych aspektów zarządzana A. S.A., doradztwo w zakresie finansowych skutków transakcji dla A. S.A., jednak wyspecyfikowanie tych czynności w umowach służy wyłącznie zapewnieniu prawidłowej realizacji transakcji, poprzez precyzyjne wskazanie zakresu wykonywanej usługi i nie wiąże się z nimi żadne odrębne wynagrodzenie, a cała koncepcja zaangażowania B. i C. jest oparta na formule wynagrodzenia za sukces w doprowadzeniu do zbycia akcji.

W konsekwencji, próba wydzielenia poszczególnych czynności, jako usług wyłączonych ze zwolnienia przewidzianego art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT, byłaby działaniem sztucznym, niemającym uzasadnienia w charakterze transakcji i relacjach stron. Przyjęta konstrukcja wynagrodzenia odpowiada roli usługodawców, jako aktywnych pośredników, zobowiązanych do dołożenia wszelkich starań, celem wytypowania właściwych nabywców i efektywnego skojarzenia stron w ramach Transakcji. Wspomniane czynności, które same w sobie noszą znamiona doradztwa, nie mogą być w tych okolicznościach uznawane za autonomiczne usługi, w oderwaniu od głównego celu umowy, którym pozostaje skuteczne znalezienie nabywcy akcji A. S.A. W konsekwencji, wszystkie czynności wykonywane przez tych usługodawców winny być kwalifikowane, jako element kompleksowej usługi pośrednictwa w sprzedaży udziałów, korzystające ze zwolnienia z VAT. Wnioskodawca podkreślił, że umowy z B., jak i C. zostały zawarte z uwagi na ich globalną renomę i realne możliwości wsparcia w znalezieniu nabywcy akcji, co mieści się w ich standardowym zakresie działania.

Usługi, świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających:

a)tytuł prawny do towarów;

b)tytuł własności nieruchomości;

c)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

d)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

e)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Pytanie

Czy opisane usługi, świadczone przez B. oraz C. korzystają ze zwolnienia od VAT na podstawie przepisów art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: „Ustawa o VAT”), obejmujących usługi, w tym także usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach, z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi?

Państwa stanowisko w sprawie

Opisane w niniejszym wniosku usługi, świadczone zarówno przez B. jak i przez C. są objęte zwolnieniem z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a Ustawy o VAT. Z uwagi na zbieżność zakresu usług, świadczonych przez B. i C., uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy odnosi się łącznie do obu tych usług.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

a)spółkach,

b)innych niż spółkach podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną;

- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1)tytuł prawny do towarów;

2)tytuł własności nieruchomości;

3)prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4)udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5)prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

W analizowanym przypadku, wyłączenia określone w art. 43 ust. 16 nie mają zastosowania, a dla rozstrzygnięcia sprawy kluczowe jest ustalenie znaczenia terminu „pośrednictwo”, zamieszczonego w treści art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT oraz ocena możliwości zastosowania przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2, wyłączającego ze zwolnienia usługi doradztwa.

Wobec braku legalnej definicji usług pośrednictwa, przy wyjaśnianiu ich zakresu znaczeniowego trzeba, stosownie do reguł wykładni językowej, przywołać definicję słownikową. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego, za pośrednictwo uznaje się działalność polegającą na kojarzeniu kontrahentów w transakcjach handlowych oraz działalność osoby trzeciej mającą na celu doprowadzenie do porozumienia się lub załatwienia jakichś spraw między stronami.

W orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych, opartym na judykaturze wspólnotowej, uznaje się, iż działanie mające na celu skojarzenie dwóch stron i doprowadzenie do zawarcia umowy spełnia warunek uczynienia wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę i stanowi usługę pośrednictwa w rozumieniu przepisów o VAT (zobacz np. wyrok NSA z 26 czerwca 2013 r., I FSK 923/12). Odnosząc się do konkretnych rozstrzygnięć TSUE (wcześniej ETS) w tym zakresie warto wskazać na:

-wyrok z 21 czerwca 2007 r. (C-453/05), gdzie stwierdzono, że pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie, jako za odrębną działalność pośrednictwa; w tym kontekście celem takiej działalności jest uczynić wszystko co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę, przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy;

-wyrok z 13 grudnia 2001 r. (C-235/00), w którym TSUE uznał, że „pośrednictwo” w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 1-5 VI Dyrektywy Rady 77/388/EWG, to działalność, która może obejmować między innymi wskazywanie okazji do zawarcia umowy, kontaktowanie się ze stronami transakcji, negocjowanie warunków świadczeń wzajemnych; pośrednik powinien uczynić wszystko co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a w zamian za swoje usługi powinien otrzymywać odrębne wynagrodzenie.

W związku z powyższym można stwierdzić, iż zakwalifikowanie danej usługi, jako mającej charakter pośrednictwa, jest uzależnione do spełniania kilku przesłanek, do których zalicza się m.in.:

1)świadczenie usługi na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

2)z punktu widzenia nabywcy - usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi;

3)dążenie do zawarcia umowy powinno stanowić jednoznaczny cel usługi (z zastrzeżeniem, iż pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);

4)usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową.

W ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez B. oraz C. spełniają wymienione przesłanki, więc mogą zostać uznane za usługi pośrednictwa w sprzedaży akcji zwolnione od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.

Wnioskodawca przyjmuje, że zakres znaczeniowy terminu pośrednictwo powinien być interpretowany w kontekście celu danej transakcji, a jako pośrednictwo powinny być kwalifikowane wszystkie te czynności, których realizacja obejmuje proces znalezienia nabywcy określonego towaru, prawa lub usługi. Reguła ta ma szczególne znaczenie w przypadku usług kompleksowych, obejmujących działania o zróżnicowanym charakterze.

Zgodnie z wyrokiem TSUE z 18 stycznia 2018 r. (C-463/16), przepisy dotyczące VAT „należy interpretować w ten sposób, że jedno świadczenie takie jak to rozpatrywane w postępowaniu głównym, złożone z dwóch odrębnych elementów, jednego będącego głównym i drugiego dodatkowego, dla których to elementów - gdyby były one świadczone odrębnie - obowiązywałyby różne stawki podatku od wartości dodanej, należy opodatkować według jednej stawki podatku od wartości dodanej mającej zastosowanie do tego jednego świadczenia, określonej w zależności od głównego elementu, i to nawet gdy można zidentyfikować cenę za każdy element składającą się na całkowitą cenę zapłaconą przez konsumenta w celu skorzystania z tego świadczenia”.

W ramach opisanych w niniejszym wniosku zdarzeń przyszłych, całokształt zaangażowania usługodawców, w osobach B. i C., powinien być kwalifikowany jako usługa pośrednictwa, ponieważ cel tego zaangażowania sprowadza się do zbycia akcji A. odpowiednim nabywcom. O fundamentalnym znaczeniu tego celu jednoznacznie świadczy nie tylko materia wykonywanych czynności usługowych, ale też przyjęty mechanizm obliczenia wynagrodzenia należnego usługodawcom, wprost uzależniający wysokość tego wynagrodzenia od osiągniętej ceny zbycia akcji.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy,

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie.

Z art. 5 ust. 1 ustawy wynika tzw. zasada terytorialności, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług, ale tylko w sytuacji, gdy miejscem ich świadczenia (określanym na podstawie przepisów ustawy) jest terytorium kraju.

Stosownie do definicji zawartej w art. 2 pkt 1 ustawy:

W przypadku świadczenia usług, istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest zatem określenie miejsca świadczenia tych usług. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy bowiem, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie. Regulacje prawne obowiązujące w tym zakresie, zostały zawarte w ustawie o podatku od towarów i usług w rozdziale 3 działu V „Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług”.

W myśl art. 28a ustawy:

Wskazany powyżej art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalenia miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji jest osoba wykonująca samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy:

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy,

W myśl art. 28b ust. 3 ustawy,

Z powyższych przepisów wynika, że miejscem świadczenia usług na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy jest miejsce, w którym podatnik ten posiada siedzibę swojej działalności gospodarczej. Jeżeli jednak usługi te są świadczone na rzecz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej podatnika znajdującego się w miejscu innym niż jego siedziba działalności gospodarczej, miejscem świadczenia tych usług jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku braku siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej – miejscem świadczenia usług, jest stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu. Powołaną powyżej zasadę ogólną należy stosować, gdy usługa jest świadczona na rzecz podatnika, a przepisy wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie przewidują innych zasad ustalenia miejsca świadczenia usług.

Do powołanej w art. 28b ust. 1 ustawy zasady ogólnej, ustawodawca przewidział szereg zastrzeżeń, wskazując szczególne zasady ustalania miejsca świadczenia usług. Jednakże w przedmiotowej sprawie nie mają one zastosowania.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy:

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką komandytową z siedzibą w Polsce, zarejestrowaną jako czynny podatnik VAT. Główny składnik Państwa majątku stanowi większościowy pakiet akcji A. S.A., mającej siedzibę w Polsce. Rozważają Państwo sprzedaż akcji spółki A. w ramach sprzedaży prywatnej (Sprzedaż), lub poprzez przeprowadzenie pierwszej oferty publicznej akcji na Giełdzie Papierów Wartościowych (...) lub innym rynku regulowanym (IPO). W związku z Transakcją zamierzają Państwo korzystać m.in. z usług wykonywanych przez B. oraz C. z siedzibą w Niemczech. Zarówno B., jak i C. są podmiotami nieposiadającymi w Polsce siedziby, ani stałego miejsca prowadzenia działalności.

Z uwagi na to, że posiadają Państwo siedzibę na terytorium kraju, to zgodnie z art. 28b ust. 1 ustawy, miejscem opodatkowania nabywanych przez Państwa usług świadczonych przez podmioty zagraniczne nieposiadające siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce - jest terytorium kraju, tj. Polski.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 pkt 9 ustawy, Państwo - jako nabywcy usług świadczonych przez Usługodawców (B. i C.) - będą zobowiązani do rozpoznania importu usług i rozliczenia podatku VAT od przedmiotowych usług.

W opisie sprawy wskazali Państwo, że w związku z planowanym zbyciem akcji zamierzają Państwo korzystać z usług B. i C.. B. i C. będą aktywnie poszukiwać potencjalnych nabywców (inwestorów) zainteresowanych nabyciem akcji A. S.A., co będzie przejawiać się w szczególności działaniami, tj., wedle przedmiotu usług, opisanego w zawartych umowach:

-ze strony B.:

i.w zakresie usług związanych ze Sprzedażą - wsparciem przy identyfikowaniu potencjalnych nabywców, przygotowywaniem dla nich informacji oraz koordynowaniem spotkań i prezentacji, wsparciem w zakresie komunikacji z właściwymi osobami ze strony potencjalnych nabywców, odbieraniem deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów;

ii.w zakresie IPO – wsparciem w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparciem organizacji działań marketingowych, współpracą w określeniu właściwej bazy inwestorów oraz przedstawienia A. S.A. inwestorom instytucjonalnym, współdziałaniem w określaniu zasad alokowania i ustalania ceny akcji;

-ze strony C.:

i.w zakresie usług związanych ze Sprzedażą - wsparciem (w razie potrzeby) w przygotowywaniu informacji i prezentacji dla potencjalnych nabywców akcji, dostarczaniem ich odpowiednim osobom po stronie nabywców, udostępnianiem tym osobom dodatkowych potrzebnych danych i pozyskiwaniem wskazówek, odnośnie interesów potencjalnych nabywców, wsparciem w identyfikowaniu i kontaktowaniu się z potencjalnymi nabywcami, odbieraniem deklaracji zainteresowania nabyciem akcji od potencjalnych inwestorów, wsparciem w organizacji spotkań z potencjalnymi nabywcami;

ii.w zakresie IPO – wsparciem w obszarze działań public relations z inwestorami, wsparciem w zakresie działań marketingowych oraz komunikacji i organizacji spotkań z potencjalnymi inwestorami.

Oba podmioty – B. i C. - są renomowanymi podmiotami o globalnym zasięgu, profesjonalnie zajmującymi się szeroko rozumianą działalnością w zakresie pośrednictwa finansowego, a zakres czynności świadczonych na Państwa rzecz, obejmujący wsparcie w znalezieniu nabywcy akcji, mieści się w ich standardowym obszarze działania. Pozycja i doświadczenie tych podmiotów, przekładające się na jakość posiadanych kontaktów biznesowych, daje im możliwość zidentyfikowania potencjalnych kontrahentów, odpowiedniego przygotowania oferty, skojarzenia stron i skutecznego doprowadzenia do Transakcji. Ich bezpośrednie zaangażowanie w Transakcję jest także rękojmią bezpieczeństwa dla nabywców akcji.

B. oraz C. będą uczestniczyły w negocjowaniu warunków umów pomiędzy Państwem a potencjalnymi nabywcami akcji A. S.A., przy czym główną odpowiedzialność za prowadzenie negocjacji ponoszą Państwo. B. oraz C. będą kontaktowały się bezpośrednio z potencjalnymi nabywcami w celu dopasowania oferty, będą zaangażowane w identyfikowanie potencjalnych nabywców i temu służy gromadzenie danych tych podmiotów, natomiast nie jest przedmiotem zawartych umów analiza podmiotów zainteresowanych nabyciem akcji Spółki pod kątem ich zdolności finansowej.

Charakter usługi świadczonej przez B. oraz C. powoduje, że jej składową jest także ocena wiarygodności i reputacji rynkowej potencjalnych kontrahentów, co obejmuje ogólną ocenę kondycji finansowej (ten aspekt usługi jest wyłącznie akcesoryjny względem świadczenia głównego, którym pozostaje doprowadzenie do transakcji).

Celem B. oraz C. będzie uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony zawarły umowę, co będzie przejawiać się opisanymi czynnościami, w szczególności w zakresie formułowania oferty i struktury sprzedaży, poszukiwania potencjalnych nabywców akcji, kontaktowania ich z Państwem oraz uczestniczenia w negocjacjach. Cel zaangażowania B. oraz C. sprowadza się do zbycia akcji A. odpowiednim nabywcom.

Umowa przewiduje prowizyjny system wynagradzania, a wynagrodzenie B. C. za świadczone usługi jest uzależnione od udanego przeprowadzenia Transakcji i zostało określone w odniesieniu do wysokości uzyskanej ceny Sprzedaży lub uzyskanych środków w procesie IPO.

Usługi, świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku, nie są usługami przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi. Usługi świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku nie stanowią:

-czynności ściągania długów, w tym factoringu;

-usługi doradztwa (z zastrzeżeniem uwag poniżej);

-usługi w zakresie leasingu.

Wskazali Państwo, że wśród czynności wykonywanych przez B. i C. znajdują się czynności, które nosiłyby znamiona usług doradczych, gdyby rozpatrywać je w oderwaniu od całokształtu umowy. Za takie działania można uznać np. przeprowadzenie analiz finansowych A. S.A. oraz otoczenia rynkowego, udział w opracowaniu struktury oferty, przegląd i przedyskutowanie różnorodnych biznesowych aspektów zarządzana A. S.A., doradztwo w zakresie finansowych skutków transakcji dla A. S.A., jednak wyspecyfikowanie tych czynności w umowach służy wyłącznie zapewnieniu prawidłowej realizacji transakcji, poprzez precyzyjne wskazanie zakresu wykonywanej usługi i nie wiąże się z nimi żadne odrębne wynagrodzenie, a cała koncepcja zaangażowania B. i C. jest oparta na formule wynagrodzenia za sukces w doprowadzeniu do zbycia akcji. Przyjęta konstrukcja wynagrodzenia odpowiada roli usługodawców, jako aktywnych pośredników, zobowiązanych do dołożenia wszelkich starań, celem wytypowania właściwych nabywców i efektywnego skojarzenia stron w ramach Transakcji.

Wskazali Państwo również, że usługi, świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku nie dotyczą praw i udziałów odzwierciedlających:

-tytuł prawny do towarów;

-tytuł własności nieruchomości;

-prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

-udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

-prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Państwa wątpliwości dotyczą określenia, czy opisane usługi, świadczone przez B. oraz C. korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy,

Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy,

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.). Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE,

Przy czym, stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1500 ze zm.),

Z kolei, jak stanowi art. 3 pkt 1 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy,

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu:

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług których przedmiotem są udziały w spółkach czy instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy, w niniejszej sprawie – w związku z tym, że planują Państwo dokonać zbycia akcji spółki A. (a nie udziałów) – należy rozpatrzyć możliwość zastosowania zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy a nie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do Państwa stanowiska  w zakresie uznania nabywanych od B. i C. usług za świadczenia kompleksowe należy zauważyć, że żadna z norm prawa krajowego, czy też prawa europejskiego nie przewiduje definicji „usług złożonych”. Konstrukcja ta powstała na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nadając określone cechy tym czynnościom i opisując rodzaj relacji pomiędzy nimi.

Co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, nie powinno być ono sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia świadczenia nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład tego świadczenia złożonego wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.

Zauważyć należy, że jakkolwiek zdarzają się sytuacje, gdy występuje wielość świadczeń wynikających z jednej umowy i mogą być one potraktowane jako jedna usługa (i opodatkowane jedną stawką podatkową), możliwe jest to tylko i wyłącznie w takich sytuacjach, gdy na taką usługę składa się cały zespół niedających się w istocie wyodrębnić czynności, dających w efekcie ostateczną, jednorodną usługę.

Koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował TSUE w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT (2006/112/WE).

W szczególności w wyroku z 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, Trybunał stwierdził, że „W celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych, które należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym, każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, iż świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”. Trybunał wskazał, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.

Trybunał zaakcentował „ekonomiczny punkt widzenia” oraz ocenę z perspektywy nabywcy. Z treści powołanego wyroku wynika, że TSUE położył duży nacisk na subiektywne kryteria przy ocenie danego świadczenia jako złożonego, jednakże wnioski, co do kwalifikacji danego kompleksu zdarzeń gospodarczych jako świadczenia złożonego, nie mogą być pozbawione waloru obiektywnego albowiem zakres i sposób opodatkowania świadczenia nie może być zależny jedynie od woli stron transakcji. Stąd w pierwszym rzędzie Trybunał odwołał się do art. 2(1) VI Dyrektywy, wedle którego każde świadczenie usług powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne, a świadczenie złożone w aspekcie gospodarczym nie powinno być sztucznie rozdzielane, by nie pogarszać funkcjonalności systemu VAT; jeśli dana transakcja składa się z szeregu świadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana rozpatrywana transakcja.

W orzeczeniu z 27 października 2005 r. w sprawie C‑41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën, TSUE zawarł kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług złożonych. Trybunał wskazał mianowicie, że istotne jest założenie, z jakim należy podejść do analizy każdego takiego zdarzenia. Tym założeniem jest to, by – po pierwsze – każda czynność była zwykle uznawana za odrębną i niezależną, jednocześnie – po drugie – trzeba mieć na względzie, że czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie zakłócać funkcjonowania systemu podatku VAT.

W celu określenia, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową należy – wg TSUE – przede wszystkim poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie.

W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że nie będzie mieć charakteru kompleksowego taki zestaw świadczeń, których połączenie miałoby charakter działania sztucznego. W tym kontekście, za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

Warto także zwrócić uwagę na wyrok TSUE z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C‑572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanční ředitelství v Ústí nad Labem, w którym Trybunał wskazał, że „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy” oraz „(...) jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.

W kontekście powyższych wyroków stwierdzić należy, że ze świadczeniem złożonym (kompleksowym) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie świadczenie takie, jeśli może zostać uznane za świadczenie o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu wg zasad właściwych dla świadczenia podstawowego, głównego.

Zatem w przypadku świadczeń o charakterze złożonym, o zasadach opodatkowania decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Ocena tej okoliczności powinna odbywać się więc na podstawie tego, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Jak wynika z opisu sprawy, cel zaangażowania B. oraz C. sprowadza się do zbycia akcji A. odpowiednim nabywcom, co będzie przejawiać się opisanymi czynnościami, w szczególności w zakresie formułowania oferty i struktury sprzedaży, poszukiwania potencjalnych nabywców akcji, kontaktowania ich z Państwem oraz uczestniczenia w negocjacjach.

W ocenie organu, świadczone przez B. oraz C. na Państwa rzecz usługi mają charakter jednej złożonej usługi, w której można wyróżnić usługę główną, wobec której reszta świadczeń ma zadanie uzupełniające i pomocnicze. Wykonywane przez B. oraz C. na Państwa rzecz czynności mają charakter jednolitego świadczenia, na które składają się usługi związane z pośrednictwem finansowym.

W analizowanym przypadku oddzielenie poszczególnych czynności wykonywanych na Państwa rzecz w ramach realizacji umowy miałoby więc charakter sztuczny. Zasadne jest zatem, aby czynności wykonywane przez B. oraz C. traktować jako świadczenia kompleksowe właśnie dlatego, że czynności te ze względu na swoje właściwości i charakter tworzą razem ekonomicznie spójne dla Państwa usługi – sprzedaż akcji Państwa Spółki w ramach sprzedaży prywatnej lub poprzez przeprowadzenie pierwszej oferty publicznej akcji A. na Giełdzie Papierów Wartościowych lub innym rynku regulowanym.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „pośrednictwa” w świadczeniu usług finansowych. Natomiast zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., wydanie internetowe – www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w której TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.

Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

-usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

-z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,

-celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu, co do treści umowy),

-usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo, konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

-wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,

-uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,

-prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,

-nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy prawa i orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że w zakres świadczonych przez B. oraz C. usług świadczonych na Państwa rzecz wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych. Całokształt czynności podejmowanych przez B. oraz C. w ramach umowy ukierunkowany jest na kojarzenie z Państwem podmiotów zainteresowanych nabyciem akcji Państwa Spółki i doprowadzenie do transakcji nabycia przez podmioty zainteresowane ww. akcji. Jak Państwo wskazali, celem B. oraz C. będzie uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony zawarły umowę, co będzie przejawiać się opisanymi czynnościami, w szczególności w zakresie formułowania oferty i struktury sprzedaży, poszukiwania potencjalnych nabywców akcji, kontaktowania ich z Państwem oraz uczestniczenia w negocjacjach. B. oraz C. będą kontaktowały się bezpośrednio z potencjalnymi nabywcami w celu dopasowania oferty. B. oraz C. będą uczestniczyły w negocjowaniu warunków umów pomiędzy Państwem, a potencjalnymi nabywcami akcji, przy czym główną odpowiedzialność za prowadzenie negocjacji ponoszą Państwo. Cel zaangażowania B. oraz C. sprowadza się do zbycia akcji A. odpowiednim nabywcom. Umowa przewiduje prowizyjny system wynagradzania, a wynagrodzenie B. i C. za świadczone usługi jest uzależnione od udanego przeprowadzenia Transakcji i zostało określone w odniesieniu do wysokości uzyskanej ceny Sprzedaży lub uzyskanych środków w procesie IPO. W związku z tym należy stwierdzić, że świadczone przez B. oraz C. na Państwa rzecz usługi wypełniają wskazane wyżej istotne elementy, charakterystyczne dla usługi pośrednictwa.

Z opisu sprawy wynika również, że świadczone przez B. oraz C. usługi nie obejmują czynności ściągania długów w tym faktoringu, usług w zakresie leasingu. Jeżeli chodzi o usługi doradcze, to wśród czynności wykonywanych przez B. i C. znajdują się czynności, które nosiłyby znamiona usług doradczych, gdyby rozpatrywać je w oderwaniu od całokształtu umowy. Za takie działania można uznać na przykład przeprowadzenie analiz finansowych A. S.A. oraz otoczenia rynkowego, udział w opracowaniu struktury oferty, przegląd i przedyskutowanie różnorodnych biznesowych aspektów zarządzana A. S.A., doradztwo w zakresie finansowych skutków transakcji dla A. S.A., jednak wyspecyfikowanie tych czynności w umowach służy wyłącznie zapewnieniu prawidłowej realizacji transakcji, poprzez precyzyjne wskazanie zakresu wykonywanej usługi i nie wiąże się z nimi żadne odrębne wynagrodzenie, a cała koncepcja zaangażowania B. i C. jest oparta na formule wynagrodzenia za sukces w doprowadzeniu do zbycia akcji.

Ponadto, usługi świadczone przez B. i C. na podstawie umów opisanych we wniosku nie dotyczą również praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części czy prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku. W analizowanej sprawie nie znajdują zatem zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy.

Tym samym stwierdzić należy, że miejscem opodatkowania nabywanych przez Państwa od B. i C. usług jest terytorium kraju, a nabywane usługi mieszczą się w zakresie złożonych usług pośrednictwa spełniających przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Usługi te będą więc korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Państwa stanowisko, że do świadczonych przez B. i C. usług znajduje zastosowanie zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT należało zatem uznać za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).