Interpretacja indywidualna z dnia 24 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.23.2023.2.MWJ

Brak obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia za realizację świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji oraz obowiązek wystawienia faktury z tytułu świadczenia porad obywatelskich/mediacji.

Interpretacja indywidualna  – stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w części dotyczącej:

·braku obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia za realizację świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji - jest prawidłowe;

·obowiązku wystawienia faktury z tytułu świadczenia porad obywatelskich/mediacji - jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 stycznia 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 5 stycznia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy:

·braku obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia za realizację świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji;

·obowiązku wystawienia faktury z tytułu ww. czynności;

·obowiązku wpisania do CEIDG usługi poradnictwa obywatelskiego i powstania obowiązku podatkowego.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 15 marca 2023 r. (wpływ 17 marca 2023 r.) oraz pismem z 18 marca 2023 r. (wpływ 21 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest radcą prawnym, prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, wpisana do CEIDG pod nazwą Kancelaria Radcy Prawnego (…) Radca Prawny, kod działalności 69.10.Z – działalność prawnicza.

Wnioskodawca zawarł z Fundacją, zwanym Zamawiającym, umowę współpracy. Umowa została zawarta pomiędzy Fundacją a Kancelarią Radcy Prawnego reprezentowaną przez (…), zwaną w umowie Wykonawcą.

Przedmiotem umowy jest udzielanie porad obywatelskich lub mediacji w wymiarze 4 godzin dziennie w Punkcie Poradnictwa Obywatelskiego we (…) w ramach umowy z Gminą (…), zgodnie z ustawą z 5.08.2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Wykonawca zobowiązany jest do świadczenia zgodnie z umową porad obywatelskich lub mediacji w wyznaczonym w umowie punkcie, w określonym z góry wymiarze, wg wskazanego w umowie harmonogramu i w określonym w umowie dniu – poniedziałek – czwartek, w godzinach od 8 do 20 – w umowie wskazano konkretną miejscowość i ulicę. W umowie zobowiązano Wykonawcę ponadto do:

·kontaktu telefonicznego w czasie dyżuru oraz logowania do systemu informatycznego MS w czasie dyżuru,

·bieżącego, zgodnie z ustawą o npp, dokumentowania w karcie pomocy (system MS) każdego przypadku udzielenia nieodpłatnej pomocy prawnej oraz odbierania oświadczeń, o których mowa w ustawie o npp,

·przekazania Zamawiającemu oświadczeń do 5-go dnia następnego miesiąca.

Wykonawca jest wynagradzany w kwocie (…) brutto za 1 dyżur, niezależnie od ilości osób korzystających z punktu. Dyżur trwa 4 godziny, w niektórych miesiącach jest jeden dzień więcej – 5 czwartków zamiast 4, wtedy wynagrodzenie jest nieco wyższe, jednak kwota bazowa wynagrodzenia jest niezmienna i niezależna od Wykonawcy. Wynagrodzenie jest płacone do 15-go dnia każdego miesiąca, za mc poprzedni, na podstawie faktury wystawionej przez Wykonawcę oraz wprowadzonych do systemu MS kart nieodpłatnej pomocy prawnej i przedstawionych oświadczeń osób uprawnionych do korzystania z pomocy. Wynagrodzenie jest wypłacane po otrzymaniu przez Fundację transzy dotacji od zlecającego zadnie. W przypadku przeszkód w osobistym świadczeniu porad prawnych Wykonawca zapewni zastępstwo osoby uprawnionej do udzielania porad, zgodnie z ustawą o npp.

Umowa zawierana jest na czas określony 1 roku – od stycznia do grudnia danego roku (w tym przypadku 2023).

Każda ze stron ma prawo rozwiązania umowy z zachowaniem 14 – dniowego okresu wypowiedzenia. Wszelkie zmiany umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem ich nieważności. Do spraw nieuregulowanych umową mają zastosowanie przepisy k.c.

Umowę sporządzono w 2 egzemplarzach, po 1 dla każdej ze stron. Tyle określa umowa.

Oczywiście zastosowanie znajduje ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Powyższa ustawa stanowi, że zadania realizowane w ramach nieodp. pomocy prawnej, nieodpł. poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej są zadaniami zleconymi z zakresu administracji rządowej.

Organizację wyłania się co roku w drodze przetargu. Powiat zawiera umowę z organizacją, a organizacja z Wykonawcą.

Lokal, w którym świadczone są porady musi spełniać wymogi określone w Rozporządzeniu MS w zakresie wyposażenia, sprzętu technicznego, dostępu do komputera, sieci energetycznej, internetu, oprogramowania z bazą aktów prawnych, zapewnia to Starostwo.

Zgodnie z ustawa o npp, nieodpłatne poradnictwo obywatelskie może świadczyć osoba, która ukończyła szkolenie prowadzenia przez uprawniony podmiot oraz co roku musi odbyć kurs doszkalający. Wykonawca spełnia powyższe wymogi.

Poradnictwo obywatelskie nie mieści się w zakresie działalności gospodarczej Wykonawcy, jest sklasyfikowane według innego kodu niż działalność prawnicza - PKD jako 88.99.Z.

Wykonawca realizując umowę występuje jako doradca obywatelski, a nie jako Kancelaria Radcy Prawnego. Jako radca prawny Wykonawca jest czynnym podatnikiem VAT.

Wynagrodzenie jakie otrzymuje Wykonawca stanowi przychody, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W umowie nie ma zapisu kto ponosi odpowiedzialność za realizację umowy wobec osób trzecich. Wykonawca nie został zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia cywilnego, jednak z racji wykonywanego zawodu obowiązkowo podlega on takiemu ubezpieczeniu.

W uzupełnieniu wniosku z 15 marca 2023 r. wskazała Pani:

1.Z tytułu realizacji umowy współpracy ponosi Pani jedynie wydatki związane z kosztami dojazdu ....do (…) z (…), około (…) zł miesięcznie. Korespondencję miesięczną zanosi Pani osobiście do siedziby Fundacji.

2.Świadcząc usługi w ramach umowy – wg Pani – wyraża Pani oświadczenie woli we własnym imieniu, bowiem Pani posiada uprawnienia doradcy obywatelskiego, ale działa Pani w imieniu i na rzecz Fundacji, bo z nimi ma Pni umowę i Fundacja dobiera sobie pracowników za których podpowiada. Składając oświadczenie woli nie działa Pani jako radca prawny prowadzący swoja dział. gospod., nie podpisuje Pani pism, działa Pani jako osoba fizyczna – r. prawny pozostający w dyspozycji Starostwa i Fundacji. Nie używa Pani w punkcie pieczątki, szyldu, nie reprezentuje Pani ludzi przed sądem, nie ma Pani wpływu na dobór klientów. Jest Pani dla klientów osobą anonimową, świadczącą usługi poradnictwa obywatelskiego i mediacji z ramienia Fundacji, która indywidualnie dobiera wykonawców i odpowiada za nich.

3.Nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego ani ekonomicznego za czynności wykonywane na podstawie zawartej umowy. Ryzyko to ponosi Gmina, bowiem to ona zapewnia lokal, sprzęt, infrastrukturę, sieć zgodnie z Rozporządzeniem MS z 21.12.2018 r. Gmina dostaje dotację od państwa i przelewa ją Fundacji, która wypłaca z niej Wykonawcom wynagrodzenie. Można powiedzieć, że w zakresie wypłaty wynagrodzenia ryzyko gospodarcze ponosi Gmina i Fundacja, a w zakresie lokalu i sprzętu – ryzyko ekonomiczne ponosi Gmina.

4.Nie ma Pani żadnego wpływu na wysokość przyznanego Pani wynagrodzenia od Fundacji, jest ono określone z góry w umowie, w stałej kwocie (…) zł brutto za 1 dyżur. W miesiącu z reguły są cztery dyżury, czasami pięć.

5.W umowie nie ma żadnego postanowienia, w ramach którego Zamawiający (Fundacja) wzięłaby na siebie jakąkolwiek odpowiedzialność wobec osób trzecich za czynności wykonywane przez Wykonawcę na rzecz Fundacji.

W zakresie usług mediacji odpowiedzi na żądane pytania będą takie same. Jeżeli chodzi o mediacje, to ona jest przedmiotem umowy, ale w praktyce zdarza się bardzo rzadko albo wcale. W ciągu kilku lat świadczenia pomocy prawnej nikt nie skorzystał z mediacji. Jeżeli byłaby taka potrzeba, to mediacja jest przeprowadzana w trakcie dyżuru nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego i wg ogólnej umowy co usługi poradnictwa obywatelskiego i wszystkie postanowienia umowy odnoszą się zarówno do poradnictwa obywatelskiego jak i mediacji – są takie same. Z uwagi na powyższe odpowiedzi na zadane pytania co do usług poradnictwa obywatelskiego są takie same co do mediacji.

W uzupełnieniu wniosku z 18 marca 2023 r. wskazała Pani:

W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, zachowując termin 7 dni chce Pani doprecyzować uzupełnienie wniosku z 15.03.2023 r. doręczone 17.03.2023 r., bowiem źle zrozumiała Pani pewne treści o następujące informacje:

I. Opis stanu faktycznego:

Udzielone odpowiedzi dotyczą zarówno usług poradnictwa obywatelskiego oraz mediacji, bowiem wszystkie te usługi są przedmiotem jednej umowy i wszystkie jej postanowienia odnoszą się do wskazanych powyżej usług.

2.Świadcząc usługi w ramach umowy wyraża Pani oświadczenia woli w imieniu i na rzecz Fundacji. Nie działa Pani w ramach umowy jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, lecz jako osoba fizyczna pozostająca w dyspozycji Starostwa i Fundacji. Nie ma Pani na nic wpływu tak jak to jest przy swojej działalności- ma Pani wszystko narzucone w umowie- lokal, sprzęt, usytuowanie punktu, godziny pracy, dzień dyżuru, wynagrodzenie, klientów. Poza tym nie może Pani przyjmować od osób uprawnionych żadnych korzyści materialnych za udzielenie świadczeń ani udzielać informacji czy dostarczać wizytówek dotyczących jakichkolwiek odpłatnych świadczeń swoich w ramach działalności gospodarczej ani innych osób. W punkcie nie używa Pani swojego szyldu, pieczątki ani pod niczym się nie podpisuje, nie reprezentuje klientów przed sądem. Nie wykonuje Pani zatem typowych czynności, które wykonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Potwierdzeniem tego jest fakt braku zapisu w umowie o odpowiedzialności Wykonawcy wobec osób trzecich za świadczone usługi co powoduje tą odpowiedzialność po stronie Fundacji, która dobiera sobie indywidualnie kadrę i za nią odpowiada.

Pytania

1.Czy Wnioskodawca zawierając umowę współpracy z Fundacją jako Kancelaria Radcy Prawnego, której przedmiotem jest udzielanie porad obywatelskich/mediacji w punkcie Doradztwa Obywatelskiego, jest obowiązany odprowadzić podatek od towarów i usług – VAT od wynagrodzenia?

2.W przypadku odpowiedzi negatywnej – czy nazwa umowy ma znaczenie dla obowiązku płacenia podatku VAT – gdyby umowa była umową zlecenie, to czy nie byłoby takiego obowiązku przy spełnieniu pozostałych przesłanek?

3.Jeżeli usługi porad obywatelskich nie będą opodatkowane podatkiem VAT, to w jaki sposób Wykonawca ma się rozliczać z Fundacją – czy może wystawić fakturę bez VATu i potraktować tą kwotę z umowy podaną jako brutto faktycznie, jako kwotę netto i brutto? Czy w inny sposób ma się rozliczyć?

4.Czy Wykonawca może rozliczyć się fakturą za usługi doradztwa obywatelskiego, które nie będą opodatkowane VAT – em, czy w inny sposób jaki? I czy może wystawić fakturę jako radca prawny za usługi doradztwa obywatelskiego nieopodatkowane?

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że zakresem pytania nr 3 i 4 objęte są również nieodpłatne mediacje, jeżeli będą one faktycznie przeprowadzane.

5.Wnioskodawca ma wątpliwości, czy powinien usługę poradnictwa obywatelskiego wpisać do CEIDG i czy to miałoby wpływ na obowiązek podatkowy, skoro to jest klasyfikowane wg innego kodu PKD niż działalność prawnicza.

Pani stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy udzielanie porad obywatelskich/mediacji w ramach umowy współpracy z Fundacją nie podlega opodatkowani podatkiem od towarów i usług – VAT.

Kluczowym w tym zakresie jest art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, który stanowi, jakich czynności nie uznaje się za wykonywanie samodzielnie działalności gospodarczej.

Aby odpłatne świadczenie usług było opodatkowane VAT muszą one być świadczone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnika, który w związku z jej wykonywaniem będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca jako radca prawny jest podatnikiem podatku VAT, lecz usługa porad obywatelskich nie mieści się w zakresie Jego działalności gospodarczej. Jest klasyfikowana wg innego kodu PKD 88.99.Z niż działalność prawnicza – PKD 69.10.Z.

Zgodnie z wcześniejszymi interpretacjami w powyższym zakresie „nie podlega VAT obywatelskie nawet, gdy doradca prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT w innym zakresie” – vide 0114-KDIP4-2.4012.214.2022.3.MC z 28.07.2022 r.

Przychody z tytułu wynagrodzenia od Fundacji, która jest osobą prawną, na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o fundacjach są przychody z tytułu działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawcy nie ma znaczenia nazwa umowy jako umowa współpracy, bowiem o klasyfikacji danej czynności prawnej nie przesądza jej nazwa, a zamiar stron i cel umowy. Celem umowy jest świadczenie Wykonawcy na rzecz Zamawiającego określonego rodzaju usług polegających na cyklicznym świadczeniu porad obywatelskich. Do umowy o świadczeniu usług stosuje się, zgodnie z art. 750 k.c., przepisy o zleceniu. Można więc powiedzieć, że zawarta umowa współpracy, wbrew jej nazwie, w rzeczywistości wypełnia przesłanki umowy zlecenia i mieści się w zakresie art. 13 pkt 8a ustawy o PIT.

Ponadto we wcześniejszych interpretacjach też nie zawsze umowy doradcy obywatelskiego nazywane były umowami zlecenie – np. umowa o świadczenie poradnictwa obywatelskiego 0112-KDIL1-2.4012.91.2022.3.PM.

Jeśli chodzi o pozostałe przesłanki, to pomiędzy Zamawiającym a Wykonawcą powstał stosunek prawny co do warunków wykonywania czynności wynagrodzenia i odpowiedzialności Zamawiającego wobec osób trzecich. Wykonawca nie dysponuje samodzielnością z tytułu wykonywanej umowy, nie ponosi też ryzyka gospodarczego i ekonomicznego, bowiem wykonywane czynności nie mieszczą się w zakresie prowadzonej przez Niego działalności gospodarczej. Ponadto Wykonawca jest podporządkowany w zakresie warunków wykonywania umowy i wynagrodzenia podobnie jak w stosunku pracy Wykonawca nie ma wpływu na wysokość otrzymywanego wynagrodzenia od Fundacji, który nie zależy od ilości udzielonych porad. Wykonawca musi stawić się do punktu w określonym dniu, o określonych godzinach, do określonej w umowie miejscowości i określonej z góry ulicy – tak jak przy umowie o pracę. Wykonawca wykorzystuje lokal i sprzęt zapewniony przez Starostwo – nie ponosi zatem ryzyka ekonomicznego i gospodarczego.

Zgodnie z wcześniejszymi interpretacjami brak w umowie zapisu o odpowiedzialności Zlecającego – Zamawiającego wobec osób trzecich, a nie po stronie Wykonawcy, uważa się za spełnienie warunku braku tej odpowiedzialności po stronie Wykonawcy.

Wobec powyższego Wykonawca uważa, że spełnione zostały łącznie przesłanki z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy podatku od towaru i usług i nie musi On płacić podatku od świadczonych usług udzielania porad obywatelskich w ramach umowy współpracy z Fundacją.

Wykonawca uważa, że z tytułu świadczenia usług może jako Kancelaria Rady Prawnego wystawiać fakturę VAT i traktować kwotę z umowy jako kwotę netto i brutto.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani, że w związku z doprecyzowaniem opisu sprawy własne stanowisko w sprawie nie uległo zmianie. Wnioskodawca w pierwotnym wniosku podkreślał te okoliczności, o które Dyrektor zadał pytania: m.in., że nie ponosi ryzyka gospodarczego ani ekonomicznego, na które nie ma wpływu i ma zapewniony przez Gminę lokal, sprzęt, oprogramowanie i sieć. Wnioskodawca podkreślał, że w umowie nie ma zapisu o odpowiedzialności Fundacji wobec osób trzecich ani Wykonawcy, co uważa się za spełnienie warunku braku tej odpowiedzialności po stronie Wykonawcy. Stosunek łączący Strony umowy zbliżony jest do stosunku pracy i Wykonawca nie ma samodzielności w zakresie świadczonych usług i jest podporządkowany Fundacji w zakresie warunków wykonywania umowy i wynagrodzenia. Wykonawca nie ma na nic wpływu: na umiejscowienie punktu, godziny dyżuru, dobór klientów, wynagrodzenie. Wykonawca nie może brać pieniędzy od klientów za świadczoną pomoc ani polecać im swoich prywatnych usług i innych osób.

Wnioskodawca uważa, że nawet gdyby wpisał poradnictwo obywatelskie do CEIDG, to i tak nie ma obowiązku płacenia VAT-u, bowiem ono nie mieści się w zakresie działalności prawniczej i jest klasyfikowane wg innego kodu PKD 88.99.Z.

Poza tym są spełnione przesłanki z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o Vacie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku w części dotyczącej:

·braku obowiązku odprowadzania podatku VAT z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia za realizację świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji – jest prawidłowe;

·obowiązku wystawienia faktury z tytułu świadczenia porad obywatelskich/mediacji - jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają: odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres. Przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie, powstrzymanie się od działania (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Należy jednak zaznaczyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Należy przy tym podkreślić, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług podlega opodatkowaniu. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika. Warunkiem bowiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze czynność powinna być ujęta w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie musi ona być zrealizowana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie podatnikiem podatku od towarów i usług.

W oparciu o art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Według art. 15 ust. 3 ustawy:

Za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności:

1)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1–6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;

2)(uchylony)

3)z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Na mocy art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się:

1)(uchylony)

2)przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychody z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych;

3)przychody z działalności duchownych, osiągane z innego tytułu niż umowa o pracę;

4)przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi;

5)przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7;

6)przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9;

7)przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych;

7a) przychody otrzymywane przez członków Rady Mediów Narodowych;

8)przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:

a)osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,

b)właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,

c)przedsiębiorstwa w spadku

– z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów, o których mowa w pkt 9;

9)przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Z przywołanego wyżej przepisu art. 15 ust. 3 ustawy wynika, że warunkiem dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy o podatku od towarów i usług, jest uznanie przychodów osiąganych z tytułu wykonywanych czynności za przychody wymienione w art. 12 ust. 1-6 (przychody z wykonywanej pracy) lub w art. 13 pkt 2-9 (przychody z działalności wykonywanej osobiście) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opisie sprawy wskazała Pani, że wynagrodzenie jakie Pani otrzymuje stanowi przychody, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z cytowanego przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że dla uznania, że określone czynności wykonywane przez osobę fizyczną nie stanowią samodzielnie wykonywanej działalności gospodarczej i tym samym pozostają poza regulacjami ustawy, istotne jest łączne spełnienie wszystkich elementów wymienionych w tym przepisie, tj. związanie zleceniobiorcy ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym a wykonującym zlecane czynności co do warunków:

·wykonywania tych czynności,

·wynagrodzenia, oraz

·odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Użycie słowa „samodzielnie” w kontekście art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wyklucza opodatkowanie pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą przez umowę o pracę lub inny stosunek prawny tworzący więzi (stosunek podporządkowania) między pracodawcą a pracownikiem co do (w zakresie) warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Oznacza to, że przychody z tytułu wykonywanych czynności nie tylko powinny być wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, lecz także spełnione muszą zostać pozostałe kryteria przedmiotowe określające m.in., czy działanie usługodawcy odbywa się na warunkach ryzyka gospodarczego, a tym samym kto ponosi odpowiedzialność za wykonane usługi. Nie stanowią bowiem samodzielnej działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, tylko i wyłącznie te czynności, gdy pomiędzy zlecającym ich wykonanie i wykonującym zlecone czynności istnieją więzy tworzące stosunek prawny w zakresie warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Odnośnie dwóch pierwszych warunków stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia.

Nie będzie więc podatnikiem w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług osoba, która w ramach podpisanej umowy, tworzyć będzie ze zlecającym więzi analogiczne ze stosunkiem pracy, nie ponosząc tym samym ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywanymi czynnościami. Tylko spełnienie wymogów wyłączających samodzielność działania poprzez zawarcie więzi prawnej między zleceniodawcą a zleceniobiorcą co do warunków wykonywania zleconych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich, pozwala jednocześnie wyłączyć wykonywane czynności z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze fakt, że w zasadzie każdy stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności a podmiotem, który daną czynność wykonuje, określa wynagrodzenie oraz przynajmniej podstawowe warunki wykonywania czynności, należy uznać, że „odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich” jest kryterium kluczowym dla oceny charakteru prawnopodatkowego danego podmiotu. Jest to czynnik odróżniający na gruncie ustawy o podatku VAT prowadzenie działalności gospodarczej (przesłanki warunkującej status podatnika podatku VAT) od innego rodzaju aktywności zawodowej niepowodującej powstania podmiotowości prawnopodatkowej na gruncie ustawy.

Istotna jest w tym przypadku analiza istoty odpowiedzialności, wynikającej z charakteru stosunku prawnego łączącego Panią oraz Fundację.

Pojęcie działalności gospodarczej zdefiniowane zostało również w drugim akapicie art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 11.12.2006 Nr 347, str. 1, ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Na podstawie tego artykułu:

„Podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

„Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

Przepis ten stwierdza, że wykorzystywanie własności dóbr materialnych lub niematerialnych do celów zarobkowych w sposób ciągły, należy w szczególności uznać za działalność gospodarczą.

W akapicie pierwszym, art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, określa osobę, która może stać się podatnikiem, jako każdą osobę, która niezależnie prowadzi w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności.

Przepis art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE Rady wyjaśnia znaczenie terminu „samodzielnie” użytego w art. 9. Jak stanowi ww. art. 10 Dyrektywy 2006/112/WE:

Warunek, o którym mowa w art. 9 ust. 1, przewidujący, że działalność gospodarcza jest prowadzona samodzielnie wyklucza opodatkowanie VAT pracowników i innych osób, o ile są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

W celu określenia granic pojęcia „działalności gospodarczej” i „podatnika” należy przypomnieć art. 9 ust. 2 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady.

Przepis art. 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady stwierdza, że:

Poza osobami, o których mowa w ust. 1, za podatnika uznawana jest każda osoba, która okazjonalnie dokonuje dostawy nowego środka transportu wysyłanego lub transportowanego do nabywcy przez sprzedawcę, przez nabywcę albo na rzecz sprzedawcy lub nabywcy, do miejsca przeznaczenia znajdującego się poza terytorium państwa członkowskiego, ale na terytorium Wspólnoty.

Przy czym, zgodnie z art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady:

Państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi (…).

Dyrektywa 2006/112/WE Rady wskazuje na bardzo szeroki zakres działalności gospodarczej, obejmujący wszystkie etapy produkcji, dystrybucji i dostarczania towarów i usług.

To, że działalność gospodarcza, która ma być traktowana jako taka, nie jest działalnością wykonywaną okazjonalnie, nie oznacza, że działalność ta, aby mieścić się w zakresie podatku VAT, musi osiągnąć pewną liczbę operacji lub osiągnąć określony poziom dochodu. Decydującym elementem jest wola lub zamiar osoby dokonującej czynności, aby brać udział w produkcji, dystrybucji lub dostarczaniu dóbr lub usług. Elementem definiującym działalność gospodarczą na gruncie przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady jest to, że osoba, w celu wykonywania swoich działań, wykorzystuje zasoby ludzkie lub rzeczowe w taki sam sposób, jak są one wykorzystywane przez producenta, handlowca lub osoby świadczące usługi. Działalność gospodarcza w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE Rady będzie miała miejsce, gdy zaistnieje zamiar wykorzystania i zorganizowania środków w celu wzięcia udziału w produkcji, dystrybucji towarów lub świadczeniu usług.

Przedmiotowe zagadnienie było również przedmiotem rozważań Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (orzeczenia w sprawie C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla przeciwko Recaudadores de Tributos de las Zonas Primera y Segunda, C-235/85 Komisja Wspólnot Europejskich przeciwko Królestwu Niderlandów). TSUE w ww. orzeczeniach wskazał, że za samodzielną nie będzie mogła być uznana działalność gospodarcza, która wykonywana jest przy wykorzystaniu infrastruktury i organizacji wewnętrznej podmiotu, na rzecz którego jest prowadzona, nie powoduje żadnego ryzyka ekonomicznego po stronie usługodawcy, a nadto nie powoduje odpowiedzialności usługodawcy wobec osób trzecich za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością.

Ponadto, zgodnie z opinią RG M.G. Tesauro z 4 czerwca 1991r. do sprawy C-202/90, co się tyczy warunków pracy należy przeanalizować czy pracownik jest niejako zintegrowany z organizacją pracodawcy (...) czy i w jakim zakresie może swobodnie zorganizować swoją działalność. Jest oczywistym, że możliwość swobodnego zorganizowania (wybór współpracowników, struktury niezbędne do wykonywania zadań, godziny pracy), jak też brak zintegrowania w przedsiębiorstwie czy w administracji stanowią elementy typowe dla działalności wykonywanej w sposób samodzielny. Jednakże poddanie się niektórym dyrektywom jak też pewnej kontroli czy władzy dyscyplinarnej pracodawcy, które odnajdujemy również w stosunku pracy nie wykluczają charakteru samodzielnego działalności. Co się tyczy warunków wynagrodzenia, okoliczność, że wynagrodzenie (także to określone ustawą) jest proporcjonalne do usług i charakter przypadkowy, który z tego wynika stanowią jasne wskaźniki istnienia stosunku samodzielnej pracy. Nie ma wątpliwości, że ryzyko w ramach stosunku pracy podporządkowanej spoczywa tylko na pracodawcy. W zakresie odpowiedzialności wskazano, że należy badać czy pracownik jest odpowiedzialny wobec osób trzecich za czynności i działania, które można mu przypisać (pkt 6).

Sformułowanie w powołanym art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy odnoszące się do odpowiedzialności, należy rozumieć jako odpowiedzialność zleceniodawcy, w stosunku do osób trzecich, za czynności realizowane przez zleceniobiorcę w ramach wykonywania zlecenia. Tylko w takim przypadku ryzyko wykonania czynności zleconych przechodzi z faktycznego wykonawcy na osobę zlecającą ich wykonanie, co wyklucza samodzielny charakter działalności zleceniobiorcy. Tak bowiem rozumiana odpowiedzialność za wykonanie czynności wskazuje, kto ponosi ryzyko prowadzonej działalności, a tym samym wskazuje na wyłączenie ze sfery samodzielności (i z grona podatników podatku od towarów i usług) tego podmiotu, który nie odpowiada za efekt wykonywanej pracy wobec osób trzecich.

O wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług można zatem mówić w przypadku, gdy zleceniobiorcę będą łączyć ze zleceniodawcą więzi analogiczne jak w przypadku stosunku pracy, jako że nie będzie on ponosił ryzyka ekonomicznego w związku z wykonywaniem czynności, będących przedmiotem wskazanych umów, a odpowiedzialność za te czynności w stosunku do osób trzecich będzie bezwzględnie ponosił zlecający. Oznacza to, że z treści zawartych umów wynikać powinno zobowiązanie, które w swej istocie kładzie na zlecającego odpowiedzialność, zamiast na zleceniobiorcę, podobnie jak ma to miejsce w przypadku stosunku pracy.

Powyższe oznacza, że jeżeli analiza umowy cywilnoprawnej (stosunku prawnego) pomiędzy zleceniobiorcą – Panią a zleceniodawcą – Fundacją wykaże, że spełnione są wszystkie trzy warunki to nie można uznać Pani za podatnika VAT.

Jednocześnie brak spełnienia któregokolwiek warunku oznacza, że zleceniobiorca występuje w charakterze podatnika VAT.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że zawarła Pani (Wykonawca) z Fundacją (Zamawiającym) umowę współpracy. Przedmiotem umowy jest udzielanie porad obywatelskich lub mediacji w Punkcie Poradnictwa Obywatelskiego w ramach umowy z Gminą zgodnie z ustawą o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej.

Wykonawca zobowiązany jest do świadczenia zgodnie z umową porad obywatelskich lub mediacji w wyznaczonym w umowie punkcie, w określonym z góry wymiarze, według wskazanego w umowie harmonogramu i w określonym w umowie dniu – poniedziałek – czwartek, w godzinach od 8 do 20 – w umowie wskazano konkretną miejscowość i ulicę. Wykonawca jest wynagradzany w kwocie (…) brutto za 1 dyżur, niezależnie od ilości osób korzystających z punktu. Dyżur trwa 4 godziny, w niektórych miesiącach jest jeden dzień więcej – 5 czwartków zamiast 4, wtedy wynagrodzenie jest nieco wyższe, jednak kwota bazowa wynagrodzenia jest niezmienna i niezależna od Wykonawcy. Nie ma Pani żadnego wpływu na wysokość przyznanego Pani wynagrodzenia od Fundacji. Wynagrodzenie jakie otrzymuje Wykonawca stanowi przychody, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Starostwo zapewnia lokal, w którym świadczone są porady oraz wyposażenie, sprzęt techniczny, dostęp do komputera, sieć energetyczną, internet, oprogramowania z bazą aktów prawnych.

Nie działa Pani w ramach umowy jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, lecz jako osoba fizyczna pozostająca w dyspozycji Starostwa i Fundacji. Nie ma Pani na nic wpływu tak jak to jest przy Pani własnej działalności - ma Pani wszystko narzucone w umowie- lokal, sprzęt, usytuowanie punktu, godziny pracy, dzień dyżuru, wynagrodzenie, klientów. Poza tym nie może Pani przyjmować od osób uprawnionych żadnych korzyści materialnych za udzielenie świadczeń ani udzielać informacji czy dostarczać wizytówek dotyczących jakichkolwiek odpłatnych własnych świadczeń w ramach działalności gospodarczej ani innych osób. W punkcie nie używa Pani swojego szyldu, pieczątki ani pod niczym się nie podpisuje, nie reprezentuje klientów przed sądem. Nie wykonuje Pani zatem typowych czynności, które wykonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Potwierdzeniem tego jest fakt braku zapisu w umowie o odpowiedzialności Wykonawcy wobec osób trzecich za świadczone usługi, co powoduje, że nie Pani ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za świadczone usługi. Wykonawca nie został zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia cywilnej. Nie ponosi Pani ryzyka gospodarczego ani ekonomicznego za czynności wykonywane na podstawie zawartej umowy.

Jak wyżej wskazano - odnośnie dwóch pierwszych warunków (tj. wykonania czynności i wynagrodzenia) stwierdzić należy, że każdy w zasadzie stosunek prawny o charakterze odpłatnym istniejący pomiędzy podmiotem zlecającym wykonanie danej czynności, a podmiotem, który daną czynność wykonuje, jest w jakimiś sensie określony co do warunków wykonywania danych czynności oraz wynagrodzenia. Stąd opisana we wniosku umowa, w ramach której świadczy Pani usługi porad obywatelskich/mediacji oraz warunki jej świadczenia i wynagrodzenia przysługujące Pani pozwalają na stwierdzenie, że dwa pierwsze warunki są spełnione. Umowa na usługi porad obywatelskich/mediacji jest zawarta, a więc nastąpi związanie formalne stron stosunkiem prawnym. Umowa jasno również określa zakres czynności i wynagrodzenie Pani należne.

Ponadto należy uznać, że co do zasady w istotę umowy, której przedmiotem są porady obywatelskie/mediacje przez osobę fizyczną, wpisane jest wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego – w niniejszej sprawie Fundacji.

W tym kontekście należy zauważyć, że wykorzystywanie infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego powoduje, że zleceniobiorca nie ponosi również w tym zakresie ryzyka ekonomicznego (co ma ścisły związek z tym jak kształtuje się wynagrodzenie – warunek drugi).

Warunek drugi – wynagrodzenie: zakładając, że umowa przewiduje, że zleceniobiorca korzysta z infrastruktury i organizacji wewnętrznej zlecającego (spełniony warunek pierwszy), ustalenie, że warunek drugi jest spełniony w praktyce sprowadza się do weryfikacji czy umowa przewiduje stałe wynagrodzenie. Jeżeli umowa przewiduje stałe wynagrodzenie nie można mówić o ponoszeniu przez Panią ryzyka ekonomicznego. Warunek trzeci – odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich: warunek będzie spełniony jeżeli zgodnie z umową odpowiedzialność jest po stronie zlecającego, a nie po stronie faktycznego wykonawcy – zleceniobiorcy, co wyklucza samodzielny charakter jego działalności. Warunek będzie także spełniony gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności.

Analiza okoliczności sprawy i powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że świadczenie przez Panią usług porad obywatelskich/mediacji na podstawie zawartej umowy z Fundacją, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie jest Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania tego podatku.

Nie ponosi bowiem Pani – jak wynika z okoliczności sprawy – ryzyka gospodarczego i ekonomicznego za wykonane czynności wynikające z umowy, które świadczy Pani na rzecz Fundacji. Fundacja nie zobowiązała Pani w umowie do zawarcia umowy ubezpieczenia cywilnego, a w umowie braku zapisu o odpowiedzialności Wykonawcy wobec osób trzecich za świadczone usługi, co powoduje, że nie Pani ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za świadczone usługi. Ponadto przy realizacji opisanych świadczeń korzysta Pani z udostępnionego przez Starostwo wyposażonego lokalu, sprzętu technicznego, dostępu do komputera, sieci energetycznej, internetu, oprogramowania z bazą aktów prawnych.

Zatem zawarcie opisanej umowy powoduje powstanie stosunku prawnego posiadającego cechy zbliżone do stosunku pracy, w ramach którego Pani – zleceniobiorca związana jest ze zleceniodawcą – Fundacją więzami prawnymi, co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia, a także odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich. Jak bowiem wskazano wyżej, warunek ten będzie także spełniony gdy dana umowa nie przewiduje (nie wprowadza) takiej odpowiedzialności zleceniodawcy wobec osób trzecich. Stosunek prawny między zleceniodawcą a wykonującym zlecenie, obciąża zatrudniającego ryzykiem za wykonanie tych czynności, podporządkowuje wykonującego zlecenie co do warunków realizacji umówionych czynności oraz wynagrodzenia.

Wobec powyższego, w odniesieniu do świadczonych przez Panią usług porad obywatelskich/mediacji zaistnieją przesłanki z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, co oznacza, że zostaną spełnione kryteria wyłączające świadczenie ww. usług, objętych zawartą umową współpracy z Fundacją, z czynności podlegających ustawie. Zatem świadczenie przez Panią, w okolicznościach przedstawionych we wniosku, opisanych usług porad obywatelskich/mediacji nie stanowi wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej i w efekcie nie jest Pani z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług, a wykonywane czynności nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że nie jest Pani zobowiązana do odprowadzania podatku od towarów i usług z tytułu uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy współpracy zawartej z Fundacją w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji w Punkcie Doradztwa Obywatelskiego.

Zatem Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 uznaję za prawidłowe.

Jednocześnie, mając na uwadze rozstrzygnięcie w zakresie pytania nr 1, nie udziela się odpowiedzi na postawione warunkowo pytanie nr 2 o treści: „W przypadku odpowiedzi negatywnej – czy nazwa umowy ma znaczenie dla obowiązku płacenia podatku VAT – gdyby umowa była umową zlecenie, to czy nie byłoby takiego obowiązku przy spełnieniu pozostałych przesłanek?”

Należy wskazać, że zasady wystawiania faktur zostały uregulowane w Dziale XI ustawy, w Rozdziale 1 – Faktury.

W świetle art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Elementy jakie powinna zawierać faktura wymienione zostały w art. 106e ust. 1 ustawy.

Stosownie do art. 106b ust. 2 ustawy:

Podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Według art. 106b ust. 3 ustawy:

Na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

1)czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a)czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4,

b)czynności, o których mowa w art. 106a pkt 3 i 4,

1a)otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1, z wyjątkiem:

a)przypadku, gdy zapłata dotyczy czynności, o których mowa w art. 19a ust. 1b i ust. 5 pkt 4 oraz art. 106a pkt 3 i 4,

b)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,

2)sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

– jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o sprzedaży - rozumie się przez to odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że faktura VAT dokumentuje dokonanie sprzedaży, przez którą rozumie się odpłatne wydanie towaru lub odpłatne świadczenie usług, czyli czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Podatnik wykonujący czynności w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, wystawia fakturę w przypadku sprzedaży towaru lub usługi.

Fakturę wystawia się tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi. Zatem podatnik nie może z tytułu wykonania czynności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wystawić faktury.

W myśl art. 87 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą obowiązani są na żądanie kupującego lub usługobiorcy wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

Zatem obowiązek wystawienia rachunku ma zastosowanie do podatników, jednakże w ograniczonym zakresie, tj. w przypadkach, gdy z ustawy nie wynika obowiązek wystawienia faktury.

Jak wyżej rozstrzygnięto świadczenie przez Panią usług porad obywatelskich/mediacji na podstawie zawartej umowy współpracy z Fundacją, nie mieści się w definicji działalności gospodarczej określonej w ustawie o podatku od towarów i usług, a tym samym nie jest Pani z tego tytułu podatnikiem zobowiązanym do rozliczania tego podatku. Usługi porad obywatelskich/mediacji na podstawie umowy współpracy, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wobec powyższego, przy spełnieniu wszystkich warunków określonych w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy, wykonywane przez Panią czynności na rzecz Fundacji, tj. świadczenie porad obywatelskich/mediacji, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane z tego tytułu wynagrodzenie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem, w analizowanej sprawie nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług od świadczonych na podstawie umowy współpracy porad obywatelskich/mediacji.

W konsekwencji brak jest podstaw do wystawienia faktur VAT z tytułu świadczenia ww. usług, bowiem faktury są dowodem dokumentującym wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Brak również podstaw do wystawienia rachunku, o którym mowa w art. 87 § 1 Ordynacji podatkowej, z tytułu świadczenia porad obywatelskich/mediacji, ponieważ w ww. zakresie nie prowadzi Pani działalności gospodarczej.

Podsumowując, do uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy współpracy zawartej z Fundacją w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji w Punkcie Doradztwa Obywatelskiego, brak jest podstaw do wystawiania przez Panią faktur lub rachunków oraz nie jest Pani zobowiązana do odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Powyższe wynagrodzenie z umowy współpracy zawartej z Fundacją w przedmiocie realizacji świadczeń z zakresu porad obywatelskich/mediacji może być udokumentowane na podstawie innych dokumentów księgowych, w tym not księgowych. Nic nie wskazuje również, że dokumentem takim nie może być umowa cywilnoprawna. Należy jednak zaznaczyć, że nota księgowa jak i umowa nie są dokumentami przewidzianymi przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie nie są objęte ich regulacją. Brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przedmiotowych przepisów dla takiego sposobu udokumentowania.

Tym samym stanowisko Pani w zakresie pytania nr 3 i nr 4 jest nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Wskazać należy, że w uzupełnieniu wniosku sformułowała Pani nowe pytanie dotyczące obowiązku wpisania do CEIDG usługi poradnictwa obywatelskiego i powstania obowiązku podatkowego w VAT. Ze względu na fakt, iż ww. pytanie nie zostało przedstawione w pierwotnym wniosku, a dopiero na etapie jego uzupełnienia oraz mając na uwadze przepisy Ordynacji podatkowej w zakresie wydawania interpretacji, należy wskazać, iż rozszerzenie zakresu wniosku poprzez postawienie nowego pytania na etapie uzupełnienia wniosku ORD-IN z dnia 15 marca 2023 r. w zakresie obowiązku wpisania do CEIDG usługi poradnictwa obywatelskiego i powstania obowiązku podatkowego w VAT, przy jednoczesnym braku wskazania przepisów prawa podatkowego będących przedmiotem interpretacji w nowo przedstawionym w uzupełnieniu wniosku pytaniu oraz braku wniesienia dodatkowej stosownej opłaty, nie pozwala Organowi na rozstrzygnięcie sprawy w tym zakresie.

Zauważyć bowiem należy, że zgodnie z art. 14f § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego w wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Dlatego też, w sytuacji, gdy oczekuje Pani również interpretacji w ww. zakresie bądź w zakresie innych zobowiązań podatkowych, to ma Pani możliwość wystąpienia z odrębnym wnioskiem ORD-IN w trybie uregulowanym w Rozdziale 1a Działu II ustawy Ordynacja podatkowa, zawierającym wszystkie elementy tj. dokładny opis sprawy, pytanie i własne stanowisko w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu wraz z uiszczeniem stosownej opłaty zgodnie z art. 14f § 1 Ordynacji podatkowej.

Odnośnie powołanych przez Panią interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i należy je traktować indywidualnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA.)

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).