Interpretacja indywidualna z dnia 21 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.37.2023.5.IO

Nieopodatkowanie wpłat otrzymanych od mieszkańców, brak prawa do odliczenia podatku w związku z realizacją projektu pn.: (…), niepodleganie opodatkowaniu czynności przekazania mieszkańcom na własność Instalacji i niepodleganie opodatkowaniu otrzymania dotacji.

Interpretacja indywidualna – stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie:

- czy otrzymane przez Gminę (…) wpłaty na rachunek bankowy z tytułu wkładu własnego w kosztach montażu instalacji powinny być opodatkowane podatkiem VAT – jest nieprawidłowe,

- czy Gminie (…) nie będzie przysługiwać pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu – jest nieprawidłowe,

- czy Gmina (…) będzie zobligowana do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania mieszkańcom własności instalacji wraz z upływem okresu trwania umowy o wzajemnych zobowiązaniach – jest prawidłowe,

- czy otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację opisanego projektu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy nieopodatkowania wpłat otrzymanych od mieszkańców, braku prawa do odliczenia podatku w związku z realizacją projektu pn.: (…), niepodlegania opodatkowaniu czynności przekazania mieszkańcom na własność Instalacji i niepodlegania opodatkowaniu otrzymania dotacji.

Uzupełnili go Państwo pismem z 13 marca 2023 r. (data wpływu do Organu 13 marca 2023 r.) oraz pismem z 15 marca 2023 r. (data wpływu do Organu 15 marca 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina (…) z siedzibą w (…), Regon: (…), NIP: (…) jest czynnym płatnikiem podatku VAT. Funkcjonowanie Gminy (…) opiera się na założeniach Ustawy o samorządzie gminnym. Jest to podmiot, który wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego, niezastrzeżone dla innych jednostek, zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (t. j. Dz.U. 2022 poz. 559 z późn. zm.). Zgodnie z art. 6 ustawy o samorządzie gminnym do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów oraz zadania własne gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokojenie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Zadania użyteczności publicznej gminy obejmują między innymi sprawy związane z budową infrastruktury technicznej.

Mając powyższe na uwadze Gmina (…) planuje realizować projekt pn. (…) w ramach konkursu nr (…) współfinansowanego ze środków (…).

Projekt obejmuje dostawę i montaż (...) instalacji fotowoltaicznych o mocy od 2,04 do 5,1 kWp na budynkach mieszkalnych w Gminie (…). Wykorzystywanie instalacji - wyprodukowanego prądu służyć będzie mieszkańcom tylko i wyłącznie na potrzeby socjalno-bytowe domowników.

Rozpoczęcie rzeczowej realizacji projektu planuje się w 2023 r.

Gmina (…) będzie występowała w roli beneficjenta (wnioskodawcy) wobec Instytucji Zarządzającej tj. Urzędu Marszałkowskiego Województwa (…), w tym m.in. podpisze umowę o dofinansowanie, będzie monitorowała realizację projektu, składała wnioski o płatność i otrzyma dofinansowanie, w wysokości określonej w umowie o dofinansowanie i harmonogramie.

Właściciel nieruchomości, na której będzie montowana instalacja fotowoltaiczna występuje jako - uczestnik projektu. Maksymalny poziom dofinansowania ze środków EFRR wynosi 85% wydatków kwalifikowalnych projektu.

Gmina w przypadku otrzymania dotacji z Urzędu Marszałkowskiego Województwa (…) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…), będzie pobierała wkład własny od mieszkańców biorących udział w projekcie na podstawie podpisanych umów.

Wkład własny będzie stanowił 15% wydatków kwalifikowalnych na poziomie projektu koszty niekwalifikowane, w tym podatek VAT.

Gmina (…) przeprowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w formule „Projektuj - buduj”, które będzie obejmowało wykonanie poszczególnych projektów techniczno-wykonawczych instalacji fotowoltaicznych oraz dostawę i montaż instalacji przeznaczonych do produkcji energii elektrycznej. Ponadto przeprowadzi postępowanie zakupowe na świadczenie usługi w zakresie nadzoru inwestorskiego i promocji projektu (wykonanie tablicy informacyjno - promocyjnej).

Za wykonane prace Gmina (…) otrzyma faktury VAT. Wysokość podatku VAT wynosić będzie 8% i/lub 23% i zostanie w całości poniesiony przez mieszkańców, u których montowane będą instalacje fotowoltaiczne.

Po okresie zakończenia trwałości projektu tj. po min. 5 latach, licząc od dnia wpływu ostatniej transzy dotacji na rachunek bankowy Gminy, instalacje fotowoltaiczne zostaną protokolarnie i nieodpłatnie przekazane mieszkańcom, na których domach były zamontowane.

Gmina (…) w ramach przedmiotowego projektu podpisze umowy z mieszkańcami zakwalifikowanymi do projektu, które będą regulowały m.in. udział mieszkańców w projekcie, prawa i obowiązki stron, nieodpłatne użyczenie ze strony mieszkańca na rzecz Gminy (…) dachu/innej części obiektu lub gruntu pod instalację fotowoltaiczną zarówno w okresie realizacji i trwałości projektu. Ponadto umowa będzie regulowała kwestię przekazania instalacji mieszkańcowi po upływie trwałości projektu.

Gmina (…) będzie również ponosić inne koszty związane z projektem, które stanowią koszty kwalifikowane we wniosku o dofinansowanie tj. koszty nadzoru inwestorskiego oraz promocji projektu (tablica informacyjno-promocyjna).

Zadaniem Gminy (…) w ramach realizacji przedmiotowej inwestycji jest zabezpieczenie rzeczowe i finansowe realizacji projektu, na który składa się wyłonienie wykonawców - projektów techniczno-wykonawczych montażu instalacji na poszczególnych nieruchomościach, dostawy i montażu instalacji oraz nadzoru inwestorskiego i promocji zgodnie z przepisami ustawy Prawo zamówień publicznych. Ponadto ustalenie harmonogramu montażu instalacji, sprawowanie bieżącego nadzoru nad przebiegiem prac, przeprowadzenie odbiorów końcowych.

Udzielając dofinansowania na rzecz Gminy (…), Instytucja Zarządzająca Programem Operacyjnym Województwa (…), przeznacza dotację z UE na koszty kwalifikowalne projektu. Udzielenie dotacji z funduszy unijnych nie jest w żaden sposób powiązane z odpłatnością dokonywaną przez mieszkańców na rzecz Gminy (…) . Dotacja przeznaczona jest jedynie na pokrycie wydatków kwalifikowanych Projektu. Gmina (…) jest pośrednikiem w realizacji projektu i nie odnosi żadnych korzyści finansowych z realizacji projektu, a jedynie dokonuje wydatków na koszty kwalifikowane projektu ze środków wpłaconych przez uczestników (15%) oraz dotacji UE (85%) oraz w przypadku wydatków niekwalifikowalnych tylko ze środków wpłaconych przez uczestników. Przedmiotowa dotacja jest dotacją kosztową do kosztu zaprojektowania poszczególnej instalacji fotowoltaicznej, jej dostawy wraz z montażem oraz nadzorem inwestorskim i promocją.

Gmina (…) będzie właścicielem wszystkich instalacji fotowoltaicznych wykonanych w ramach przedmiotowego projektu przez okres trwałości projektu. Warunki rozliczenia dotacji oraz wysokość dofinansowania w żaden sposób nie są uzależnione od sposobu finansowania wkładu własnego, jak i od tego jaki będzie los prawny instalacji po okresie trwałości projektu. Instalacje będą montowane na budynkach mieszkalnych stanowiących własność prywatną mieszkańców Gminy (…), biorących udział w Projekcie. Prawdopodobnym będzie jednak wystąpienie sytuacji, gdy wykonanie instalacji w bryle budynku mieszkalnego będzie nieuzasadnione lub niemożliwe do zrealizowania, wówczas urządzenia zostaną zamontowane na budynkach gospodarczych lub na konstrukcji umieszczonej na gruncie działek poszczególnych Właścicieli nieruchomości. Będą to wyjątkowe przypadki - gdy warunki techniczne budynku (np. zbyt spadzisty lub załamany dach, nieodpowiednie ściany) na to nie pozwolą - moduły będą montowane na nieruchomościach mieszkańców np. na konstrukcji w ogrodzie lub na dachu budynku gospodarczego, jednak będą połączone instalacją przesyłową z budynkiem mieszkalnym i będą wykorzystywane tylko i wyłącznie do celów związanych z zaspokojeniem potrzeb bytowych mieszkańców.

Źródłem finansowania projektu będzie:

•dotacja ze środków europejskich (EFRR) w wysokości 85% kosztów kwalifikowanych inwestycji, które obejmują:

-projekty techniczno - wykonawcze instalacji fotowoltaicznych,

-dostawę i montaż instalacji fotowoltaicznych,

-koszt nadzoru inwestorskiego,

-promocję (tablica informacyjno-promocyjna);

•wkład własny mieszkańców stanowiący 15% kosztów kwalifikowanych inwestycji, obejmujący proporcjonalnie na każdego mieszkańca:

-projekt techniczno-wykonawczy instalacji fotowoltaicznej,

-dostawę i montaż instalacji fotowoltaicznej,

-koszt nadzoru inwestorskiego,

-promocję (tablica informacyjno-promocyjna).

•koszty niekwalifikowane ponoszone w całości przez mieszkańca, które stanowią m.in. podatek VAT.

Wysokość dofinansowania należnego Gminie (…) ze środków unijnych nie jest uzależniona od wpłat dokonywanych przez mieszkańców.

Na pokrycie wkładu własnego i kosztów niekwalifikowalnych w ramach umów opisanych powyżej, mieszkańcy (uczestnicy projektu) będą dokonywali wpłat na rzecz Gminy (…). Wpłaty będą miały charakter obowiązkowy. Realizacja inwestycji na przedmiotowych budynkach prywatnych będzie uzależniona od wpłat dokonywanych przez poszczególnych mieszkańców. W przypadku braku wpłaty mieszkaniec zostanie wykluczony z uczestnictwa w projekcie. Po zakończeniu montażu instalacji fotowoltaicznej, pozostaną one własnością Gminy (…) do końca okresu trwałości projektu. Po okresie utrzymania trwałości projektu wszystkie instalacje zostaną przekazane na własność właścicielom nieruchomości bez odrębnej odpłatności oprócz tej, która została już przez mieszkańca poniesiona na podstawie zawartej umowy. Zasady korzystania z instalacji OZE w okresie trwałości projektu jak i zasady nabywania instalacji po upływie tego okresu, dla wszystkich odbiorców są takie same.

Instalacje, o których mowa we wniosku będą montowane w budynkach objętych społecznym programem mieszkaniowym, o którym mowa w art. 41 ust. 12 lit. A ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz.U. 2022 poz. 931 z późn. zm.) tj. obiekty budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych, oraz lokale mieszkalne w budynkach niemieszkalnych sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych w dziale 12 oraz w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych, których powierzchnia użytkowa przekracza 300 m2. Budynki, których dotyczą przedmiotowe instalacje mają symbol PKOB: 1110 Budynki mieszkalne jednorodzinne, 1121 Budynki o dwóch mieszkaniach, 1122 Budynki o trzech i więcej mieszkaniach. Budowa instalacji, w ramach opisanego we wniosku projektu, będzie wykonywana w ramach czynności wymienionych w art. 41 ust. 12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. 2022 poz. 931 z późn. zm.). Natomiast w przypadku gdyby roboty wykonywane będą w budynkach mieszkalnych jednorodzinny o powierzchni użytkowej przekraczającej 300 m2 stawkę 8% i 23% należy przyporządkować proporcjonalnie do powierzchni zgodnie z art. 41 ust. 12c Ustawy o VAT w myśl którego stawkę podatku w wysokości 8% stosuje się tylko w części podstawy opodatkowania odpowiadającej udziałowi powierzchni użytkowej kwalifikującej do budownictwa objętego Społecznym Programem Mieszkaniowym w całkowitej powierzchni użytkowej. Natomiast w części przyporządkowanej do powierzchni przekraczającej 300 m2 należy zastosować stawkę 23%. (...)”. Realizacja przedmiotowego projektu jest uzależniona od otrzymania dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). W przypadku nieotrzymania dofinansowania, Gmina nie będzie realizowała projektu. Otrzymana przez Gminę dotacja nie może być przeznaczona na inny projekt niż wskazany we wniosku o dofinansowanie pn. (…). Beneficjent wnioskował o dofinansowanie na konkretnie wskazany we wniosku o dofinansowanie instalacje OZE i w przypadku otrzymania dofinansowania, nie może ono być przeznaczone na realizację innego projektu.

W umowie z mieszkańcami znajdą się zapisy dotyczące wypowiedzenia mieszkańcowi umowy ze skutkiem natychmiastowym m.in. w przypadku nieotrzymania przez Gminę (…) dofinansowania ze środków (…), nieprzestrzegania przez uczestnika projektu warunków umowy, utraty tytułu prawnego do nieruchomości lub zbycia nieruchomości, jeśli nabywca lub następca prawny nie wstąpi w prawa uczestnika projektu jako strona umowy.

Zaś w przypadku wcześniejszego rozwiązania umowy przez mieszkańca (uczestnika projektu), dokona on zwrotu nakładów poniesionych przez Gminę (…) na budowę instalacji fotowoltaicznej wraz z odsetkami naliczonymi jak dla zaległości podatkowych.

Dla poniższych usług, Gmina (…), tak samo Wykonawca, zastosuje klasyfikację statystyczną, zgodnie z Polską Klasyfikacją Wyrobów i Usług (PKWiU) z 2008 r. tj.: Dla instalacji fotowoltaicznej - paneli PV - PKWiU (2008) 43.21.10.2 Roboty związane z wykonywaniem pozostałych instalacji elektrycznych.

Wykonawca/cy, wyłoniony/i w oparciu o ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych lub Regulamin Urzędu Miasta (…) udzielania zamówień publicznych o wartości szacunkowej nie przekraczającej 130 tys. zł wystawi/ą fakturę/y za wykonane usługi na Zamawiającego tj.: Gminę (…).

Wykonawca/y będzie wykonywać na rzecz Gminy (…) następujące świadczenia:

1.1wykonanie projektu techniczno-wykonawczego dla każdej instalacji,

1.2dostawa instalacji (paneli PV),

1.3wykonanie robót montażowych, w tym m.in. montaż instalacji, przeprowadzenie rozruchu instalacji,

1.4sporządzenie instrukcji eksploatacji instalacji,

1.5przeszkolenie właścicieli nieruchomości z zasad obsługi, użytkowania, konserwacji i bezpieczeństwa związanymi z użytkowaniem zainstalowanej instalacji,

1.6usługi serwisowej w okresie gwarancyjnym.

2.Nadzór inwestorski

3.Wykonanie i montaż tablicy informacyjno - promocyjnej.

Gmina (…) wyłoni Wykonawców na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych lub Regulaminu zakupowego Urzędu Miasta (…) i w tej chwili, nie jest w stanie określić, czy podmiot, któremu Gmina udzieli zamówienia publicznego, będzie podatnikiem, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Jednakże, biorąc pod uwagę zakres robót i konieczność wykazania się przez Wykonawcę instalacji fotowoltaicznych, na etapie składania ofert w przetargu nieograniczonym, odpowiednim doświadczeniem w tego typu robotach, Wnioskodawca domniemywa, że podmiot ten nie będzie podatnikiem, o którym mowa w art. 15, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.

Wnioskodawca w zakresie realizacji zamówienia na montaż przedmiotowych instalacji fotowoltaicznej jest zamawiającym w rozumieniu ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

Realizując przedmiotową usługę na rzecz mieszkańca, Gmina (…) będzie posiłkować się podmiotami trzecim tj. firmami, które będą na jej zlecenie wykonywać oraz montować instalacje. Firmy te będą czynnymi zarejestrowanymi podatnikami podatku VAT i firmy te nie będą posiadały umów bezpośrednio z mieszkańcami, a swoje czynności będą wykonywać bezpośrednio na zlecenie Gminy (…). Równocześnie, to Gmina (…) przez okres trwałości projektu oraz zgodnie z postanowieniami umowy o wzajemnych zobowiązaniach będzie inwestorem oraz właścicielem instalacji. W tym w szczególności, to Gmina (…) będzie zobowiązana do finansowego rozliczenia projektu oraz dbania i serwisowania instalacji przez okres trwałości projektu.

W odpowiedzi na wezwanie Organu, pismem z 15 marca 2023 r. uzupełnili Państwo opis sprawy w następującym zakresie:

1)Czy zasady korzystania z instalacji OZE w okresie trwałości projektu jak i zasady nabywania instalacji po upływie tego okresu, dla wszystkich odbiorców ostatecznych są takie same?

Tak, zasady korzystania z instalacji OZE w okresie trwałości projektu jak i zasady nabywania instalacji po upływie tego okresu, dla wszystkich odbiorców ostatecznych są takie same.

2)Czy towary i usługi nabywane przez Gminę w związku z realizacją opisanego projektu są wykorzystane przez Gminę wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT?

Nie, towary i usługi nabywane przez Gminę w związku z realizacją opisanego projektu nie będą w ogóle wykorzystane przez Gminę do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Program obejmuje dostawę i montaż (...) instalacji fotowoltaicznych o mocy od 2,04 do 5,1 kWp na budynkach mieszkalnych w Gminie (…). Wykorzystywanie instalacji — wyprodukowanego prądu służyć będzie mieszkańcom tylko i wyłącznie na potrzeby socjalno-bytowe domowników. Mieszkańcy Gminy nie będą korzystać z wyprodukowanej energii (w tym z zainstalowanego sprzętu) w prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto, pomimo, że Gmina jest czynnym podatnikiem VAT, na podstawie art. 15 ust. 6 u.p.t.u., Gmina działając jako jednostka samorządu terytorialnego, wykonująca jej ustawowe zadania własne na rzecz mieszkańców nie będzie podatnikiem VAT. Zadania własne gminy to zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności ochrona środowiska, zapewnienie mieszkańcom energii elektrycznej, cieplnej. Głównym celem Projektu będzie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych poprzez budowę mikroinstalacji, tj. panek fotowoltaicznych wykorzystujących OZE w indywidualnych gospodarstwach domowych na potrzeby własne mieszkańców.

Działania Gminy w niniejszej sprawie będą ograniczać się jedynie do wydatkowania kwoty przekazanej dotacji na realizację projektu montażu instalacji, które finalnie zostaną przekazane na własność odpowiednim mieszkańcom, którzy zgłoszą się do udziału w projekcie i zobowiążą do pokrycia części kwalifikowanych całego projektu. Gmina nie wykonuje wobec członków swojej wspólnoty jakichkolwiek usług - wszelkie czynności dokonywane przez Gminę wobec mieszkańców są związane z realizacją projektu w ramach organizowanego konkursu. Ostatecznie też wszelkie korzyści z tego projektu będą przekazane na własność każdego mieszkańca, Gmina przekaże na własność całość instalacji w ramach realizacji przez nią ustawowych zadań własnych.

Ponadto, Gmina nie pobiera od mieszkańców na swoją rzecz żadnych opłat w tym zakresie, wszelkie środki przekazywane przez mieszkańców stanowią warunek wzięcia w projekcie i otrzymania, instalacji urządzeń OZE. Dodatkowo, zarówno na etapie realizacji projektu oraz po jego zakończeniu Gmina nie będzie ponosiła żadnych wydatków związanych z realizacją projektu.

Gmina nie wykonuje wobec mieszkańców jakichkolwiek usług - wszelkie czynności dokonywane przez Gminę (…) wobec mieszkańców są związane z Projektem, tj. udzieleniem grantu zgodnie z regulaminem i zawartą umową na rzecz Mieszkańca, czy też właściwym rozliczeniem dofinansowania.

Efekt rzeczowy realizacji projektu jest tożsamy jak przy projekcie grantowym, w którym Gmina działa w charakterze pośrednika w przekazaniu środków finansowych otrzymanych z instytucji zewnętrznej w ramach dofinansowania. Zarówno w projektach grantowych, jak i parasolowych Gmina działa na rzecz mieszkańców realizując zadania własne w zakresie ochrony środowiska, a postępowanie prowadzi do wyposażenia mieszkańca w instalację fotowoltaiczną. Wybór formy wsparcia pomiędzy projektem tzw. parasolowym a grantowym nie powinien mieć wpływu na opodatkowanie podatkiem VAT, skoro w obu przypadkach Gmina realizuje to samo zadanie.

3)W jaki sposób otrzymana przez Gminę dotacja miała wpływ na wysokość wpłat mieszkańca w inwestycji? Czy kalkulacja wysokości wpłat mieszkańca uwzględniała również otrzymane dofinansowanie?

Montaż finansowy przedmiotowego przedsięwzięcia wynika wprost z Regulaminu konkursu dla projektów „parasolowych” nr (…) współfinansowanego ze środków EFRR z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…).

Wytyczne konkursu wprost regulowały montaż finansowy składanych projektów zgodnie z poniższym:

-dotacja UE - 85%,

-wkład własny beneficjenta — 15%, przy czym wkład własny może stanowić w całości wkład uczestników projektu, tj. mieszkańców Gminy.

Zgodnie z Regulaminem konkursu: jednostki samorządu terytorialnego są beneficjentami projektu i w całości go realizują, zaś jego uczestnikami są mieszkańcy danego JST.

Zgodnie z powyższymi wytycznymi dla konkursu nr (…) w projekcie Miasta (…) pn. (…) nie mamy do czynienia z kalkulacją wysokości wpłat mieszkańca jako „pobieranych opłat” za udział w projekcie uwzględniając przy tym otrzymane dofinansowanie przez Gminę, ponieważ takie wpłaty są niedopuszczalne w przypadku ww. konkursu.

Wpłat mieszkańców nie można interpretować jako wynagrodzenia na rzecz Gminy za udział w projekcie lub zakup instalacji fotowoltaicznej od Gminy, gdzie Gmina mogłaby swobodnie kalkulować koszt mieszkańca. „Wpłata” — to określenie potoczne. Wkład własny przedmiotowego projektu, stanowiący środki finansowe mieszkańców został uregulowany wprost w wytycznych ww. konkursu oraz wniosku o dofinansowanie Miasta (…) i musi zostać zabezpieczony tj. ujęty w budżecie beneficjenta czyli Gminy.

4)Od czego uzależniona jest wysokość dofinansowania, tj. w jaki sposób kalkulowana jest jego wysokość?

Wysokość dofinansowania do projektu wynika wprost z Regulaminu konkursu dla projektów „parasolowych” nr (…), który jest współfinansowany ze środków EFRR z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). Wytyczne konkursu wprost regulowały montaż finansowy składanych projektów przez potencjalnych beneficjentów, zgodnie z poniższym:

-dotacja UE — 85%,

-wkład własny beneficjenta - 15%, przy czym wkład własny może stanowić w całości wkład uczestników projektu, czyli mieszkańców danej Gminy.

5)Czy w trakcie realizacji Projektu będą Państwo zobowiązani do rozliczania się z otrzymanych środków finansowych, jeśli tak, to z kim i w jaki sposób będą Państwo je rozliczać?

Dofinasowanie stanowi dotację ze środków UE - z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…), dla których Instytucją Zarządzającą jest Województwo (…), reprezentowane przez Zarząd Województwa (…).

Projekt w całości tj. zarówno dofinansowanie i wkład własny, ponoszone wydatki, osiągnięcie zakładanych celów i rezultatów, realizacja zgodnie z przepisami prawa krajowego i UE na każdym etapie, w tym okresie trwałości podlega obowiązkowej kontroli dokonywanej przez Instytucję Zarządzającą (…) (Województwo (…), reprezentowane przez Zarząd Województwa (…)), zwane dalej (…).

Miasto (…) zgodnie z wytycznymi (…), w tym kwalifikowalności wydatków i zwartą w dniu 27 lutego 2023 r. umową o dofinansowanie

nr (…) jest zobowiązane przez (…) m.in. do:

-ponoszenia kosztów projektu zgodnie z montażem finansowym wniosku o dofinansowanie,

-rozliczania się z dofinansowania, poniesionych wydatków z dotacji UE i wkładu własnego z (…) za pomocą wniosków o płatność. Pierwszy wniosek o płatność składany jest nie później niż do trzech miesięcy od dnia zawarcia umowy. Następnie wnioski o płatność składane są nie rzadziej niż na trzy miesiące. Wniosek o płatność końcową składany jest w terminie 25 dni od dnia zakończenia projektu. Do wniosków o płatność Miasto musi przedłożyć kompletną dokumentację finansową i merytoryczną, w tym. m.in. faktury, potwierdzenia zapłaty faktur, zawarte umowy z wykonawcami/dostawcami, protokoły odbioru, dokumentację z przeprowadzenia postępowania przetargowego, zawarte umowy z mieszkańcami, itd.

Zgodnie z powyższą umową o dofinansowanie Miasto ponosi wyłączną odpowiedzialność przed (…) za realizację przedmiotowego projektu oraz ponoszone i rozliczane koszty, w tym dofinansowanie z UE.

6)Czy w przypadku niezrealizowania Projektu będą Państwo zobowiązani do zwrotu otrzymanych środków pieniężnych?

Tak, zgodnie z wytycznymi (…) i zawartą umową o dofinansowanie

nr (…), w przypadku niezrealizowania w całości lub w części założeń projektu Gmina będzie zobowiązana do zwrotu dotacji z UE odpowiednio w całości lub w części, tym samym wkład własny odpowiednio podlega zwrotowi poszczególnym mieszkańcom.

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług

1.Czy otrzymane przez Gminę (…) wpłaty na rachunek bankowy z tytułu wkładu własnego w kosztach montażu instalacji powinny być opodatkowane podatkiem VAT, jako wynagrodzenie za odpłatnie świadczoną usługę?

2.Jeżeli wpłaty mieszkańców zostaną opodatkowane, to czy Gminie (…) przysługiwać będzie pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu?

3.Czy poza ewentualną koniecznością odprowadzenia VAT od wkładu własnego mieszkańców, Gmina (…) będzie zobligowana do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania mieszkańcom własności instalacji wraz z upływem okresu trwania umowy o wzajemnych zobowiązaniach?

5.Czy otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację opisanego projektu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w zakresie podatku od towarów i usług

1.Wpłaty otrzymane od mieszkańców w celu pokrycia wkładu własnego na realizację inwestycji nie powinny być opodatkowane podatkiem od towarów i usług jako odpłatne świadczenie usług.

2.Gminie (…) nie będzie przysługiwało w całości prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż nabywane w związku z realizacją przedmiotowego projektu towary i usługi będą służyły czynnościom, które nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ani podatkiem dochodowym. Wpłaty mieszkańców nie podlegają opodatkowaniu VAT.

3.Gmina (…) nie będzie zobowiązana do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania mieszkańcom własności instalacji wraz z upływem okresu trwania umowy o wzajemnych zobowiązaniach.

5.Gmina (…) stwierdza, że otrzymane dofinansowanie na realizację opisanego projektu - dotacja, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad 1

Zdaniem Gminy (…) wpłaty mieszkańców dokonywane w ramach kosztów kwalifikowanych projektu (…) nie będą objęte podatkiem od towarów i usług.

Podkreślenia wymaga, iż ustawa o podatku od towarów i usług zawiera ścisły katalog zobowiązań objętych VAT. Dokonując analizy treści art. 5 ust. 1 u.p.t.u. i następnych (dotyczących wyjaśnienia rozumowania pojęć takich jak, m. in. „dostawa towarów” czy też „świadczenie usług”) w odniesieniu do szczegółowo opisanego działania Gminy (…) w zakresie realizacji projektu, to wskazuje się, że żadne z wymienionych wydarzeń nie odnosi się do sytuacji Gminy w opisanym stanie faktycznym. Podkreślenia wymaga, iż Gmina (…) w trakcie trwania całego projektu nie pozostaje bezpośrednim beneficjentem dotacji uzyskiwanej w ramach w ramach konkursu nr (…) współfinansowanego ze środków EFRR Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). Przekazane przez mieszkańców środki nie stanowią wynagrodzenia czy też zapłaty za wykonane przez Gminę czynności na ich rzecz. Gmina w opisanym stanie faktycznym nie podejmuje żadnego świadczenia usług na rzecz jej mieszkańców. Gmina nie dokonuje także żadnej dostawy towarów w zakresie realizacji projektu instalacji OZE. Otrzymane od mieszkańców środki kwalifikowane, stanowiące 15 % wartości projektu, nie są przejmowane przez Gminę na jej rzecz, nie stanowią one dochodu jednostki samorządu terytorialnego. Wpłacane przez mieszkańców środki są wykorzystywane bezpośrednio na ich rzecz, celem umożliwienia dokonania zakupu i montażu OZE na ich budynkach mieszkalnych w ramach projektu, którego podstawę realizacji stanowi przekazana dotacja.

Wpłacane kwoty wkładu własnego nie podlegają pod regulację art. 5 u.p.t.u., kwota wpłacana przez mieszkańców nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29a u.p.t.u., Gmina nie otrzymuje na swoją rzecz zapłaty od mieszkańców za instalację paneli fotowoltaicznych na ich budynkach mieszkalnych. Gmina nie występuje tutaj jako dokonujący dostawy towarów lub usługodawca, który otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy (mieszkańca) zapłatę za wykonaną czynność. Gmina (…) występuje w analizowanym stanie faktycznym jako jednostka samorządu terytorialnego, która realizuje na rzecz mieszkańców ustawowe zadania gminy. Dodatkowo, wskazania wymaga, iż Gmina nie uzyskuje w ramach realizowanego projektu żadnych korzyści materialnych, nie nabywa żadnych towarów czy usług, nie pozostaje beneficjentem realizowanego projektu w ramach instalacji OZE. Otrzymywane od mieszkańców kwoty nie stanowią realizowanej przez Gminę odpłatnej dostawy towarów czy odpłatnego świadczenie usług na terytorium kraju, eksportu towarów czy przykładowo wewnątrzwspólnotowego nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.

W pierwszej kolejności, jak zostało już wskazane w stanie faktycznym, Gmina (…) jako jednostka samorządu terytorialnego jest czynnym płatnikiem VAT, a funkcjonowanie Gminy (…) opiera się na założeniach ustawy o samorządzie gminnym. Jednakże Gmina posiada specyficzny statut podatnika na gruncie regulacji ustawowych. Zgodnie z art. 15 ust. 6 u.p.t.u., nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Regulacja art. 15 ust. 6 u.p.t.u., ustalająca prawnopodatkową podmiotowość organów władzy publicznej, stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 u.p.t.u., w świetle którego dana czynność podlega VAT jeśli jest dokonywana przez przedsiębiorcę i następuje w wykonaniu jego działalności gospodarczej. Jednakże, art. 15 ust. 6 u.p.t.u. wprowadza wyjątek od tej zasady, gdyż na jego mocy nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega VAT. W ugruntowanym orzecznictwie jak i doktrynie wskazuje się na uznawanie za organy władzy publicznej także samych jednostek samorządu terytorialnego (A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVI, Warszawa 2022, art. 15).

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g., Gmina zobowiązana jest do zapewniania mieszkańcom energii elektrycznej, cieplnej, co wiąże się także z podejmowaniem przez Gminę wszelkich inicjatyw oraz działań mających na celu poprawę standardów w tym zakresie. Jednocześnie, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 u.s.g., Gmina pozostaje zobowiązana do podejmowania działań dotyczących ochrony środowiska. Jak wskazuje się w doktrynie, rozumowanie wskazanych przepisów należy interpretować w sposób szeroki, nie naruszający przepisów konstytucyjnych - wydaje się, iż przez zwrot „zaspokajanie” należy rozumieć wszystkie formy prawne, którymi może się posłużyć gmina i które zostały jej przyznane prawem w celu realizacji zadań. Owo zaspokajanie jest nakierowane na zbiorowe potrzeby wspólnoty. (...) Zaspokajanie potrzeb powinno być realne, powinno być to działanie stałe i systematyczne, jednak nie można wykluczyć również działania incydentalnego (M. Augustyniak, T. Moll [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, wyd. III, red. B. Dolnicki, Warszawa 2021, art. 7). Wobec czego bezsprzecznym pozostaje, że wobec wszelkich form realizacji zadań własnych przez Gminę, także realizacja na jej terenie projektu związanego z instalacją OZE na budynkach mieszkalnych, stanowi ustawowe wykonywanie obowiązków Gminy w stosunku do mieszkańca. Gmina realizując ten projekt wykonuje ustawowe zadanie, kierując się dobrem wspólnym jej mieszkańców. Incydentalny charakter tego projektu nie ma wpływu na znacznie realizowanych działań, gdyż nawet okresowe, wpadkowe projekty mieszczą się w zakresie ustawowych, nałożonych przepisami, zadań własnych gminy.

Realizacja projektu (…), w ramach którego mieszkańcy Gminy biorący udział w projekcie będą przekazywać na rzecz Gminy wpłaty - koszty kwalifikowane, częściowo pokrywające koszty instalacji, posłużą na zaspokojenie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (ustawowe zadanie własne Gminy). Dlatego, Gmina nie będzie występowała jako podatnik w rozumieniu art. 15 u.p.o.u. oraz nie będzie realizowała czynności opodatkowanych. Gmina w opisanym stanie faktycznym, jak zostało wskazane, występuje jako jednostka samorządu terytorialnego, która realizuje i wykonuje podstawowe, określone ustawą zadania na rzecz jej mieszkańców.

W ustawie o podatku od towarów i usług nie zostało zdefiniowane pojęcie tzw. „czynności podatkowych”. Jednakże w doktrynie jak i w orzecznictwie wskazuje się, iż czynności podatkowe pozostają każdym działaniem, które zgodnie z ustawą podlega opodatkowaniu. Do czynności podatkowych zalicza się również wszelkie czynności, które w rozumieniu ustawy nie podlegają opodatkowaniu, jednak w związku z pozostawaniem w związku z wykonywaniem czynności, działalności opodatkowanej, są objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. W opisywanym stanie faktycznym, jak już zostało opisane powyżej, Gmina (…) dokonując realizacji projektu w zakresie instalacji OZE wykonuje działania związane z ustawowymi zadaniami własnymi gminy. Wobec tego, wszelkie czynności, które podejmuje Gmina w tym zakresie, których jest uczestnikiem, stroną, stanowią o tym, że zgodnie z art. 15 ust. 6 u.p.t.u., Gmina nie jest podatnikiem VAT. Dodatkowo, podkreślenia wymaga, iż otrzymywane przez Gminę środki od mieszkańców, celem wzięcia przez nich udziału w projekcie realizowanym w związku z przyznaniem dotacji na omawiane działanie nie są objęte podatkiem od towarów i usług. Tożsame stanowiska zostały wyrażone w stanowiskach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 maja 2021 r. o numerze 0114-KDIP4-1.4012.168.2021.2.AK. oraz z dnia 18 maja 2021 r. o numerze 0113-KDIPT1-1.4012.167.2021.1.WL.

Ad 2

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, na podstawie art. 86 ust. 1 u.p.t.u., w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a u.p.t.u., kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikającego z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług. Wobec tych regulacji, podatnik jest uprawniony do zastosowania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Omawianego obniżenia kwoty VAT można dokonać w sytuacji, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług (określony i wymieniony w art. 15 u.p.t.u.) oraz gdy towary i usługi, w związku z którymi został naliczony podatek są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli czynności, których następstwem jest określenie podatku należnego. Podkreślenia wymaga, iż przepisy podatkowe należy interpretować i stosować ściśle, dlatego instytucja opisana w art. 86 ust. 1 u.o.p.t.u. będzie miała zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy na gruncie omawianej ustawy dany podmiot będzie uznawany za podatnika oraz gdy nabyte towary i usługi, w związku z którymi został naliczony podatek będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Omawiane kryteria muszą wystąpić łącznie, w przypadku braku spełnienia któregokolwiek z nich, nie jest możliwe dokonanie obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W ocenie wnioskodawcy, w opisywanym stanie faktycznym, Gmina nie spełnia żadnej z ustawowych przesłanek zastosowania w stosunku do niej art. 86 ust. 1 u.p.t.u. - wobec wpłacanych przez mieszkańców kwot wkładu własnego, celem wzięcia udziału w projekcie Gmina nie pozostaje podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy oraz nie będzie nabywała żadnych towarów ani usług wykorzystywanych do czynności opodatkowanych. Wpłacane kwoty wkładu własnego nie podlegają pod regulację art. 5 u.p.t.u., kwota wpłacana przez mieszkańców nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29 a u.p.t.u., Gmina nie otrzymuje na swoją rzecz zapłaty od mieszkańców za instalację paneli fotowoltaicznych na ich budynkach mieszkalnych. Gmina nie występuje tutaj jako dokonujący dostawy towarów lub usługodawca, który otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy (mieszkańca) zapłatę za wykonaną czynność. Gmina (…) występuje w analizowanym stanie faktycznym jako jednostka samorządu terytorialnego, która realizuje na rzecz mieszkańców ustawowe zadania gminy. Dodatkowo, wskazania wymaga, iż Gmina uzyskuje w ramach realizowanego projektu żadnych korzyści materialnych, nie nabywa żadnych towarów czy usług, nie pozostaje beneficjentem realizowanego projektu w ramach instalacji OZE. Otrzymywane od mieszkańców kwoty nie stanowią realizowanej przez Gminę odpłatnej dostawy towarów czy odpłatnego świadczenie usług na terytorium kraju, eksportu towarów czy przykładowo wewnątrzwspólnotowego nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju.

W pierwszej kolejności, jak zostało już wskazane w stanie faktycznym, Gmina (…) jako jednostka samorządu terytorialnego jest czynnym płatnikiem VAT, a funkcjonowanie Gminy (…) opiera się na założeniach ustawy o samorządzie gminnym. Jednakże Gmina posiada specyficzny statut podatnika na gruncie regulacji ustawowych. Zgodnie z art. 15 ust. 6 u.p.t.u., nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Regulacja art. 15 ust. 6 u.p.t.u., ustalający prawnopodatkową podmiotowość organów władzy publicznej, stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 u.p.t.u., w świetle którego dana czynność podlega VAT jeśli jest dokonywana przez przedsiębiorcę i następuje w wykonaniu jego działalności gospodarczej. Pozostaje to zasadą ogólną, nawiązującą do organów władzy publicznej. Jednakże, art. 15 ust. 6 u.p.t.u., wprowadza wyjątek od tej zasady, gdyż na jego mocy nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega VAT. W ugruntowanym orzecznictwie jak i doktrynie wskazuje się na uznawanie za organy władzy publicznej także samych jednostek samorządu terytorialnego (A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVI, Warszawa 2022, art. 15).

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 3 u.s.g., Gmina zobowiązana jest do zapewniania mieszkańcom energii elektrycznej, cieplnej, co wiąże się także z podejmowaniem przez Gminę wszelkich inicjatyw oraz działań mających na celu poprawę standardów w tym zakresie. Jednocześnie, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 u.s.g., Gmina pozostaje zobowiązana do podejmowania działań dotyczących ochrony środowiska. Jak wskazuje się w doktrynie, rozumowanie wskazanych przepisów należy interpretować w sposób szeroki, nie naruszający przepisów konstytucyjnych - wydaje się, iż przez zwrot „zaspokajanie” należy rozumieć wszystkie formy prawne, którymi może się posłużyć gmina i które zostały jej przyznane prawem w celu realizacji zadań. Owo zaspokajanie jest nakierowane na zbiorowe potrzeby wspólnoty. (...) Zaspokajanie potrzeb powinno być realne, powinno być to działanie stałe i systematyczne, jednak nie można wykluczyć również działania incydentalnego (M. Augustyniak, T. Moll [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, wyd. III, red. B. Dolnicki, Warszawa 2021, art. 7). Wobec czego bezsprzecznym pozostaje, że wobec wszelkich form realizacji zadań własnych przez Gminę, także realizacja na jej terenie projektu związanego z instalacją OZE na budynkach mieszkalnych, stanowi ustawowe wykonywanie obowiązków Gminy w stosunku do mieszkańca. Gmina realizując ten projekt wykonuje ustawowe zadanie, kierując się dobrem wspólnym jej mieszkańców. Incydentalny charakter tego projektu nie ma wpływu na znacznie realizowanych działań, gdyż nawet okresowe, wpadkowe projekty mieszczą się w zakresie ustawowych, nałożonych przepisami, zadań własnych gminy.

Realizacja projektu (…), w ramach którego mieszkańcy Gminy biorący udział w projekcie będą przekazywać na rzecz Gminy wpłaty - koszty kwalifikowane, częściowo pokrywające koszty instalacji, posłużą na zaspokojenie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (ustawowe zadanie własne Gminy). Dlatego, Gmina nie będzie występowała jako podatnik w rozumieniu art. 15 u.p.o.u. oraz nie będzie realizowała czynności opodatkowanych. W związku z czym, Gminie nie będzie przysługiwało w całości prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, gdyż nie będzie spełniała kryteriów ustawowych do zastosowania tej instytucji. Gmina w opisanym stanie faktycznym, jak zostało wskazane, występuje jako jednostka samorządu terytorialnego, która realizuje i wykonuje podstawowe, określone ustawą zadania na rzecz jej mieszkańców.

Odnieść się również należy do faktu, iż w opisanym stanie faktycznym, pomimo, iż mieszkańcy, którzy będą brać udział w projekcie, będą zawierać z Gminą umowy dotyczące otrzymania dotacji na instalację OZE, wskazana umowa cywilnoprawna nie stanowi podstawy czynności, które Gmina realizuje w ramach ustawowych zadań własnych. Podkreślenia wymaga, iż na podstawie zawieranych umów, Gmina nie świadczy na rzecz mieszkańców żadnych usług ani nie dokonuje żadnej dostawy towarów. Wobec czego, opisany stan faktyczny nie stanowi o tym, że w sprawie występuje jakikolwiek przedmiot opodatkowania, wskazany na podstawie art. 5 u.p.t.u.

W ustawie o podatku od towarów i usług nie zostało zdefiniowane pojęcie tzw. „czynności podatkowych”. Jednakże w doktrynie jak i w orzecznictwie wskazuje się, iż czynności podatkowe pozostają każdym działaniem, które zgodnie z ustawą podlega opodatkowaniu. Do czynności podatkowych zalicza się również wszelkie czynności, które w rozumieniu ustawy nie podlegają opodatkowaniu, jednak w związku z pozostawaniem w związku z wykonywaniem czynności, działalności opodatkowanej, pozostają objęte opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. W opisywanym stanie faktycznym, jak już zostało opisane powyżej, Gmina (…) dokonując realizacji projektu w zakresie instalacji OZE wykonuje działania związane z ustawowymi zadaniami własnymi gminy. Wobec tego, wszelkie czynności, które podejmuje Gmina w tym zakresie, których jest uczestnikiem, stroną, stanowią o tym, że zgodnie z art. 15 ust. 6 u.p.t.u., Gmina nie jest podatnikiem VAT. Dodatkowo, podkreślenia wymaga, iż otrzymywane przez Gminę środki od mieszkańców, celem wzięcia przez nich udziału w projekcie realizowanym w związku z przyznaniem dotacji na omawiane działanie nie pozostają objęte podatkiem od towarów i usług.

Mając powyższe na uwadze Gmina (…) nie pozostaje podatnikiem podatku od towarów i usług w zakresie realizowanego projektu, w związku z czym nie przysługuje jej prawo do skorzystania z instytucji opisanej w art. 86 ust. 1 u.p.t.u. Wpłaty dokonywane przez mieszkańców nie są opodatkowane VAT, Gmina nie nalicza wskazanego podatku od każdorazowej wpłaty mieszkańca.

Ad 3

Jak wskazano w stanie faktycznym wraz z upływem okresu obowiązywania umów o wzajemnych zobowiązaniach (i okresu trwałości projektu) instalacje staną się własnością mieszkańca, a Gmina (…) nie pobierze z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia, oprócz jednorazowej opłaty uiszczonej przez mieszkańca w ramach umowy o wzajemnych zobowiązaniach, która jest warunkiem uczestnictwa w projekcie. W tej sytuacji w ocenie Gminy (…), mając na uwadze fakt, że otrzymana kwota dotacji jak i kwota otrzymana przez Gminę od mieszkańców nie podlegają opodatkowaniu VAT, to Gmina (…) nie będzie zobligowana do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania mieszkańcom własności instalacji wraz z upływem okresu trwania umowy o wzajemnych zobowiązaniach. Przekazanie własności instalacji stanowi jedynie końcowy element wykonania realizacji projektu, który jest wykonywany w ramach zadań własnych Gminy, termomodernizacja wykonywana na rzecz mieszkańców nie stanowi w żadnym wypadku odrębnego świadczenia, jest z tym powiązana. Czynność ta - jako element termomodernizacji - jest również objęta całością wykonywania projektu w ramach udzielonej dotacji na rzecz mieszkańców Gminy (…). Z uwagi na uwarunkowania dofinansowania Gmina (…) nie ma możliwości przekazania własności instalacji mieszkańcom od razu po ich zamontowaniu. Po okresie projektu Gmina (…) nie będzie już związana ograniczeniami wynikającymi z dofinansowania projektu i tym samym może swobodnie przekazać instalacje na własność mieszkańcom, zapewniając im tym samym trwałą możliwość korzystania z tych urządzeń. Zamiar ten określają już umowy o wzajemnych zobowiązaniach, wskazując wyraźnie, że wraz z upływem okresu obowiązywania tych umów (który pokrywa się z okresem trwałości projektu) instalacje staną się własnością mieszkańców. Przyjęta w umowach o wzajemnych zobowiązaniach konstrukcja potwierdza, że przekazanie instalacji mieszkańcom na własność jest częścią wszystkich zobowiązań Gminy (…) wynikających z umowy o wzajemnych zobowiązaniach, dopełniając zakres zadania realizowanego przez Gminę (…) w ramach zadań własnych Gminy. Bez tego elementu zadanie Gminy nie miałoby sensu, a mieszkańcy nie zdecydowaliby się na udział w projekcie i wpłaty wkładu własnego przewidzianego w umowie. Podkreślenia wymaga, że Gmina (…) dokonuje montażu instalacji na rzecz mieszkańców, a więc docelowe przekazanie im własności instalacji jest niezbędnym elementem realizowanego przez nią zadania. Powyższe stanowisko Gminy (…) potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 28 sierpnia 2015 r. o numerze IPTPP3/4512-184/15-8/OS, w której organ odstąpił od uzasadnienia prawnego uznając przedstawione stanowisko Gminy w pełni za prawidłowe.

Realizacja przez Gminę zadania nastąpi po upływie okresu 5 lat, licząc od dnia ostatecznego rozliczenia końcowego wniosku o płatność. Podsumowując, mające nastąpić po upływie okresu trwałości projektu przekazanie własności instalacji stanowi część realizowanego przez Gminę zadania na rzecz mieszkańców w ramach zadań własnych Gminy opisanych w pkt ad 1 i ad 2.

Ad. 5

Gmina (…) jest jednostką samorządu terytorialnego i pozostaje czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jako jednostka samorządu terytorialnego Gmina działa na podstawie ustawy o samorządzie gminnym i w stosunku do jej mieszkańców podejmuje wszelkie zadania i działania wskazane w ustawie, niezastrzeżone dla innych podmiotów. Jednym z zadań własnych gminy jest zapewnienie mieszkańcom stosownej infrastruktury i dostępu do energii elektrycznej oraz cieplnej. Ponadto, Gmina jest zobowiązana do ochrony środowiska i podejmowania wszelkich inicjatyw, działania, a także promowania ekologii i rozwiązań wpływających na jak najmniejsza degradację środowiska przez mieszkańców Gminy. Jednym z takich działań jest realizacja projektu (…) w ramach konkursu nr (…) współfinansowanego ze środków EFRR Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). Program obejmuje dostawę i montaż (...) instalacji fotowoltaicznych o mocy od 2,04 do 5,1 kWp na budynkach mieszkalnych w Gminie (…). Wykorzystywanie instalacji - wyprodukowanego prądu służyć będzie mieszkańcom tylko i wyłącznie na potrzeby socjalno-bytowe domowników. Mieszkańcy Gminy nie będą korzystać z wyprodukowanej energii (w tym z zainstalowanego sprzętu) w prowadzonej działalności gospodarczej.

Ponadto, pomimo, że Gmina jest czynnym podatnikiem VAT, na podstawie art. 15 ust. 6 u.p.t.u., Gmina działając jako jednostka samorządu terytorialnego, wykonując jej ustawowe zadania własne na rzecz mieszkańców na podstawie przepisów obowiązującego prawa, nie będzie podatnikiem VAT. Regulacja art. 15 ust. 6 u.p.t.u., ustalająca prawnopodatkową podmiotowość organów władzy publicznej, stanowi lex specialis w odniesieniu do art. 15 ust. 1 w zw. z ust. 2 u.p.t.u., w świetle, którego dana czynność podlega VAT, jeśli jest dokonywana przez przedsiębiorcę i następuje w wykonaniu jego działalności gospodarczej. Powyższe stanowi zasadę ogólną. Jednakże, art. 15 ust. 6 u.p.t.u., wprowadza wyjątek od tej zasady, gdyż na jego mocy nie uznaje się za podatników organów władzy publicznej w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Jeżeli zatem dana czynność ma miejsce w ramach wykonywania zadań nałożonych na gminę odrębnymi przepisami prawa i nie ma formy umowy cywilnoprawnej - nie podlega VAT. W ugruntowanym orzecznictwie jak i doktrynie wskazuje się na uznawanie za organy władzy publicznej także samych jednostek samorządu terytorialnego (A. Bartosiewicz [w:] VAT. Komentarz, wyd. XVI, Warszawa 2022, art. 15).

Odnosząc się bezpośrednio do realizacji projektu przez Gminę, należy wskazać, że na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Dokonując analizy dalszych przepisów ustawy, stwierdza się, że jako towar należy także uznawać wszelkie postacie energii, a dostawa, to przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Świadczenie usług stanowi każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu poprzednich regulacji ustawowych.

Mając na uwadze art. 29a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Podstawą opodatkowania rozumiemy poprzez wartość faktycznie uzyskaną przez sprzedawcę z tytułu danej opodatkowanej czynności. Należy jednocześnie wskazać, że nie ma tu znaczenia status podmiotu wypłacającego dofinansowanie ani pochodzenie środków, z których to dofinansowanie jest wypłacane.

W sytuacji, gdy podatnik, w związku z konkretną dostawą towarów lub świadczeniem usług, otrzymuje dofinansowanie (dotację, subwencję), stanowiące dopłatę do ceny towaru lub usługi, tego rodzaju dofinansowanie stanowi obok ceny, uzupełniający element podstawy opodatkowania z tytułu danej dostawy lub świadczenia. Wobec czego, wskazuje się, że w niniejszej sprawie za podstawę finansowania należałoby uznać kwotę dotacji, które zostaną wypłacone w ramach realizowanego przez Gminę projektu. Dofinansowanie to jest w celu sfinansowania konkretnego działania, polegającego na zapewnieniu mieszkańcom energii elektrycznej, poprawy środowiska naturalnego poprzez instalację na ich budynkach mieszkalnych OZE. Natomiast dofinansowanie niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowi podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Należy zauważyć, że otrzymanie dofinansowania (dotacji, dopłaty) nie stanowi samo w sobie żadnej czynności, ani też zdarzenia opodatkowanego. Dotacje (dopłaty) podlegają bowiem opodatkowaniu jako składnik ceny czynności, z którą są związane. Dotacje, które stanowią dopłatę do ceny sprzedawanych towarów, czy świadczonych usług, są ściśle związane z daną usługą, czy towarem i podlegają opodatkowaniu.

Aby zatem dana czynność (dostawa towarów lub świadczenie usług) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy dokonywaną dostawą towarów lub świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za dokonaną dostawę towarów lub wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Gmina (…) wskazuje, że jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jako jednostka samorządu terytorialnego wykonuje zadania wynikające z ustawy samorządzie gminnym. Zadania własne gminy to zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności ochrona środowiska, zapewnienie mieszkańcom energii elektrycznej, cieplnej.

Głównym celem Projektu będzie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych poprzez budowę mikroinstalacji, tj. paneli fotowoltaicznych wykorzystujących OZE w indywidualnych gospodarstwach domowych na potrzeby własne mieszkańców.

Wobec powyższego, należy wskazać, że działania Gminy w niniejszej sprawie będą ograniczać się jedynie do wydatkowania kwoty przekazanej dotacji na realizację projektu montażu instalacji, które finalnie zostaną przekazane na własność odpowiednim mieszkańcom, którzy zgłoszą się do udziału w projekcie i zobowiążą do pokrycia części kosztów kwalifikowanych całego projektu. Gmina nie wykonuje wobec członków swojej wspólnoty jakichkolwiek usług - wszelkie czynności dokonywane przez Gminę wobec mieszkańców są związane z realizacją projektu w ramach organizowanego konkursu. Ostatecznie też wszelkie korzyści z tego projektu będą przekazane na własność każdego mieszkańca, Gmina przekaże na własność całość instalacji w ramach realizacji przez nią ustawowych zadań własnych. Ponadto, Gmina nie pobiera od mieszkańców na swoją rzecz żadnych opłat w tym zakresie, wszelkie środki przekazywane przez mieszkańców stanowią warunek wzięcia w projekcie i otrzymania, instalacji urządzeń OZE. Dodatkowo, zarówno na etapie realizacji projektu oraz po jego zakończeniu Gmina nie będzie ponosiła żadnych wydatków związanych z realizacją projektu.

Gmina nie wykonuje wobec mieszkańców jakichkolwiek usług - wszelkie czynności dokonywane przez Gminę (…) wobec mieszkańców są związane z Projektem, tj. udzieleniem grantu zgodnie z regulaminem i zawartą umową na rzecz Mieszkańca, czy też właściwym rozliczeniem dofinansowania. Finansowe zobowiązania związane z eksploatacją sprzętu w okresie pięcioletnim trwania projektu będą pokrywać mieszkańcy.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego sprawy, mieszkańcy Gminy uczestniczący w powyższych projektach nie będą odpowiedzialni za wyłonienie wykonawców instalacji OZE. Jednakże wszelkie te czynności, które Gmina w ramach otrzymanej dotacji będzie podejmować są zadaniami wykonywanymi w ramach jej ustawowych zadań własnych. Zainstalowane w wyniku realizacji inwestycji urządzenia wchodzące w skład poszczególnych zestawów paneli fotowoltaicznych będą własnością mieszkańców.

Gmina nie będzie pobierała żadnych opłat od mieszkańców w związku z udziałem w projekcie. Gmina nie wykonuje również wobec mieszkańców żadnych usług. Czynności dokonywane przez Gminę wobec mieszkańców są związane z wyłonieniem wykonawców instalacji oraz mieszkańców do udziału w projekcie zgodnie z regulacjami i zawartą umową na rzecz mieszkańca oraz właściwym rozliczeniem dofinansowania.

Mając na uwadze powyższe, dotacja otrzymana przez Gminę nie będzie stanowić wynagrodzenia za świadczone usługi lub dostarczane towary, nie będzie stanowić zwiększenia podstawy opodatkowania, wskazanej w art. 29a ust. 1 ustawy. Dotacje uzyskane z projektu (…) współfinansowanego ze środków EFRR Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w odniesieniu do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tożsama interpretacja przepisów prawa podatkowego w zakresie opodatkowania dotacji uzyskiwanych przez jednostkę samorządu terytorialnego na realizację projektu w zakresie OZE została wyrażona w stanowiskach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 17 maja 2021 r. o numerze 0114-KDIP4-1.4012.168.2021.2.AK. oraz z dnia 18 maja 2021 r. o numerze 0113-KDIPT1-1.4012.167.2021.1.WL.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w podatku od towarów i usług w zakresie:

- czy otrzymane przez Gminę (…) wpłaty na rachunek bankowy z tytułu wkładu własnego w kosztach montażu instalacji powinny być opodatkowane podatkiem VAT – jest nieprawidłowe,

- czy Gminie (…) nie będzie przysługiwać pełne prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w związku z realizacją projektu – jest nieprawidłowe,

- czy Gmina (…) będzie zobligowana do odrębnego opodatkowania podatkiem VAT przekazania mieszkańcom własności instalacji wraz z upływem okresu trwania umowy o wzajemnych zobowiązaniach – jest prawidłowe,

- czy otrzymane przez Gminę dofinansowanie na realizację opisanego projektu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy o VAT:

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 8 ust. 2a ustawy:

Zauważyć należy, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40):

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo realizować projekt pn. (…) w ramach konkursu nr (…) współfinansowanego ze środków EFRR Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). Projekt obejmuje dostawę i montaż (...) instalacji fotowoltaicznych o mocy od 2,04 do 5,1 kWp na budynkach mieszkalnych w Państwa Gminie. Wykorzystywanie instalacji - wyprodukowanego prądu służyć będzie mieszkańcom tylko i wyłącznie na potrzeby socjalno-bytowe domowników. Przeprowadzą Państwo postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego w formule „Projektuj - buduj”, które będzie obejmowało wykonanie poszczególnych projektów techniczno-wykonawczych instalacji fotowoltaicznych oraz dostawę i montaż instalacji przeznaczonych do produkcji energii elektrycznej. Ponadto przeprowadzą Państwo postępowanie zakupowe na świadczenie usługi w zakresie nadzoru inwestorskiego i promocji projektu (wykonanie tablicy informacyjno - promocyjnej). Na pokrycie wkładu własnego i kosztów niekwalifikowalnych w ramach umów opisanych powyżej, mieszkańcy (uczestnicy projektu) będą dokonywali wpłat na rzecz Gminy (…). Wpłaty będą miały charakter obowiązkowy. Realizacja inwestycji na przedmiotowych budynkach prywatnych będzie uzależniona od wpłat dokonywanych przez poszczególnych mieszkańców. W przypadku braku wpłaty mieszkaniec zostanie wykluczony z uczestnictwa w projekcie. Faktury za wykonane czynności będą wystawiane na Gminę.

W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą nieopodatkowania wpłat otrzymanych od mieszkańców.

W tym miejscu należy wskazać, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność, tj. dostawa towaru bądź usługa, a nie zapłata. Wyjątkiem jest uiszczenie zaliczki na poczet przyszłej dostawy towarów czy świadczenia usług.

W rozpatrywanej sprawie czynnością, jakiej Państwo dokonają na rzecz mieszkańca będzie montaż instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych w Gminie (…), z tytułu której mieszkaniec będzie zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia na Państwa rzecz.

Wpłaty wnoszone przez mieszkańców biorących udział w projekcie nie pozostają „w oderwaniu” od czynności, które zostaną wykonane przez Państwa na ich rzecz – zachodzi bowiem związek pomiędzy wnoszonymi wpłatami, a zobowiązaniem się Państwa do wykonania określonych czynności na rzecz Mieszkańców, tj. i montaż instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkalnych. Należy zauważyć, że we wskazanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy wnoszonymi wpłatami, a zindywidualizowanym świadczeniem na rzecz uczestnika projektu, które ma zostać wykonane przez Państwa na podstawie zawartej z mieszkańcem umowy zobowiązaniowej. Należy również zauważyć, że stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, zawierając umowę z firmami, które będą na Państwa zlecenie wykonywać oraz montować instalacje oraz umowy z mieszkańcami, wchodzą Państwo w rolę świadczącego usługę. Tym samym, wpłaty otrzymywane przez Państwa od poszczególnych mieszkańców stanowią wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez Państwa czynności na ich rzecz.

W konsekwencji, wnoszone przez mieszkańców wpłaty z tytułu uczestnictwa w projekcie dotyczą świadczenia usługi montażu instalacji fotowoltaicznych, co wskazuje, że świadczenia, co do których zobowiązali się Państwo w ramach podpisanych z mieszkańcami umów, stanowią odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z ww. czynnościami będziecie Państwo występowali w charakterze podatnika podatku VAT. Czynności będą wykonywane na podstawie zawieranych z mieszkańcami umów cywilnoprawnych i wbrew Państwa twierdzeniom art. 15 ust. 6 ustawy nie będzie mieć zastosowania.

Zatem otrzymane przez Państwa wpłaty od mieszkańców w związku z realizacją projektu będą podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT jako wynagrodzenie za odpłatne świadczenie usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również braku prawa do odliczenia podatku w związku z realizacją projektu pn. (…).Odnosząc się do ww. kwestii należy zauważyć, że zgodnie z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Z powyższych regulacji prawnych wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Podkreślić należy, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym płatnikiem podatku VAT. Za wykonane prace otrzymają Państwo faktury VAT. Ponadto jak rozstrzygnął Organ w odpowiedzi na pytanie nr 1, świadczenia, co do których zobowiązali się Państwo w ramach podpisanych z mieszkańcami umów, stanowią odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z ww. czynnościami występują Państwo w charakterze podatnika podatku VAT. Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń nie przewidują zwolnienia dla świadczonych przez Państwa usług.

Zatem z uwagi na fakt, że w rozpatrywanej sprawie nabywane towary i usługi związane z realizacją ww. projektu na rzecz mieszkańców służą do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, mają Państwo prawo do odliczenia podatku w związku z realizacją projektu pn.: (…). Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia okoliczności określonych w art. 88 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 jest nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również niepodlegania opodatkowaniu czynności przekazania mieszkańcom na własność instalacji fotowoltaicznych.

W odniesieniu do ww. wątpliwości, należy wskazać, że do zagadnienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez Państwa w ramach przedmiotowego projektu, trzeba odnieść się w sposób całościowy. Państwa działania, tj. udostępnienie zamontowanej instalacji na rzecz mieszkańców, a także przekazanie instalacji na własność właścicielom nieruchomości, nie stanowi odrębnych świadczeń.

Jak wynika z opisu sprawy, po okresie zakończenia trwałości projektu tj. po min. 5 latach, licząc od dnia wpływu ostatniej transzy dotacji na rachunek bankowy Gminy, instalacje fotowoltaiczne zostaną protokolarnie i nieodpłatnie przekazane mieszkańcom, na których domach były zamontowane.

Zatem, w rozpatrywanej sprawie czynnością podlegającą opodatkowaniu nie będzie samo przekazanie mieszkańcom prawa własności ww. instalacji po upływie okresu trwałości projektu, lecz świadczenie przez Państwa usługi wykonania przedmiotowych Instalacji, której zakończenie nastąpi po okresie trwania umowy.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy prawa oraz okoliczności sprawy należy wskazać, że czynność przekazania mieszkańcom Instalacji po upływie okresu trwałości projektu, nie stanowi odrębnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ale jest elementem całościowej usługi świadczonej przez Państwa na rzecz Mieszkańców.

W konsekwencji powyższego, po opodatkowaniu wpłat dokonanych przez mieszkańców z tytułu realizacji usługi polegającej na zakupie i montażu instalacji fotowoltaicznych, czynność przekazania na rzecz mieszkańców prawa własności ww. instalacji po upływie okresu trwałości projektu, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii niepodlegania opodatkowaniu otrzymania dotacji.

Jak wynika z treści art. 29a ust. 1 ustawy:

Według art. 29a ust. 2 ustawy:

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy:

Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie pomniejszone o kwotę podatku, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

Dla określenia czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania jest zatem stwierdzenie, że dotacja przekazywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Włączenie do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze ma miejsce tylko wówczas, gdy jest to dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana bezpośrednio z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. Do podstawy opodatkowania zaliczane są tylko takie dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze, które są bezpośrednio przeznaczone na dofinansowanie konkretnego towaru czy też konkretnego rodzaju usługi. Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzyma dofinansowanie, które będzie związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taka będzie zaliczana do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zatem podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług zwiększa się tylko o takie dotacje, które w sposób bezwzględny i bezpośredni są związane z daną dostawą towarów lub świadczeniem usług. Jeżeli jednak taki bezpośredni związek nie występuje, dofinansowanie ogólne – na pokrycie kosztów działalności nie zwiększa podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlega opodatkowaniu.

Należy uznać, że opodatkowanie subwencji (dotacji) stanowi wyjątek od zasad ogólnych wspólnego systemu VAT. Nie wszystkie subwencje (dotacje) stanowią element podstawy opodatkowania VAT. Jedynie takie, które są subwencjami (dotacjami) związanymi bezpośrednio z ceną dostawy towarów czy ceną świadczenia usług. Wyjątek ten należy interpretować w sposób ścisły. Wykładnia ścisła prowadzi do wniosku, że tylko subwencje bezpośrednio wpływające na cenę transakcji podlegają opodatkowaniu. Natomiast inne subwencje (dotacje) nie wchodzą tym samym do podstawy opodatkowania, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu VAT.

Istotnym zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commissioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku C-184/00 Trybunał stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Trybunał argumentował, że w celu ustalenia, czy dotacja stanowi wynagrodzenie, cena towarów i usług musi, co do zasady, być ustalana nie później, niż w momencie zdarzenia podlegającego opodatkowaniu. Zobowiązanie do zapłaty dotacji dokonane przez osobę, która jej udziela, rodzi korelat, jakim jest prawo beneficjenta do jej otrzymania, ponieważ dokonał on dostawy podlegającej opodatkowaniu. Ten związek pomiędzy dotacją a ceną musi być jednoznacznie widoczny na podstawie indywidualnej analizy okoliczności stanowiących podstawę wypłaty tego wynagrodzenia. Z drugiej strony nie jest konieczne, aby cena towarów lub usług bądź część tej ceny została ustalona. Wystarczy by możliwe było jej ustalenie. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni. Trybunał w sprawie będącej przedmiotem rozpoznania wskazał sądowi odsyłającemu szereg wskazówek, stwierdzając, że sąd krajowy musi zbadać obiektywnie, czy fakt, iż dotacja jest wypłacana sprzedawcy lub świadczącemu pozwala mu sprzedawać towary lub świadczyć usługi po cenie niższej, niż musiałby on żądać w braku takiej dotacji. Nie jest konieczne, by dotacja odpowiadała bezpośrednio zmniejszeniu ceny dostarczanych towarów, wystarczy by relacja pomiędzy zmniejszeniem ceny a dotacją, która może być wyrażona ryczałtowo, była istotna. Wynagrodzenie za wykonywane czynności dostawy i usługi montażu instalacji ma charakter ryczałtowy a cena obejmuje całość świadczenia.

W wyroku C-353/00 Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu) albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT.

Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za daną konkretną dostawę.

Z opisu sprawy wynika, że planują Państwo realizować projekt pn. (…) w ramach konkursu nr (…) współfinansowanego ze środków EFRR Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). Maksymalny poziom dofinansowania ze środków EFRR wynosi 85% wydatków kwalifikowalnych projektu. Realizacja przedmiotowego projektu jest uzależniona od otrzymania dofinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…). W przypadku nieotrzymania dofinansowania, nie będą Państwo realizować projektu. Otrzymana przez Państwa dotacja nie może być przeznaczona na inny projekt niż wskazany we wniosku o dofinansowanie. Projekt w całości tj. zarówno dofinansowanie i wkład własny, ponoszone wydatki, osiągnięcie zakładanych celów i rezultatów, realizacja zgodnie z przepisami prawa krajowego i UE na każdym etapie, w tym okresie trwałości podlega obowiązkowej kontroli dokonywanej przez Instytucję Zarządzającą (…)). Zgodnie z wytycznymi RPO WSL i zawartą umową o dofinansowanie nr (…), w przypadku niezrealizowania w całości lub w części założeń projektu będą Państwo zobowiązani do zwrotu dotacji z UE odpowiednio w całości lub w części, tym samym wkład własny odpowiednio podlega zwrotowi poszczególnym mieszkańcom.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której wystąpią skonkretyzowane świadczenia w zamian za określone wynagrodzenie.

W związku z powyższym należy wskazać, że przekazane Państwu dofinansowanie na realizację przedmiotowego projektu należy uznać za środki otrzymane od osoby trzeciej, które będą miały bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa na rzecz mieszkańca usług montażu instalacji fotowoltaicznych. Kwota dotacji z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (…) stanowi istotną część realizowanej przez Państwa inwestycji i jest w bezpośredniej korelacji z płatnością po stronie mieszkańców.

Wobec tego otrzymana przez Państwa dotacja w związku z realizacją projektu pn. (…) będzie stanowić podstawę opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 ustawy i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 5 jest nieprawidłowe.

W związku z powyższym Państwa stanowisko:

-w zakresie pytania nr 1, należało uznać je za nieprawidłowe,

-w zakresie pytania nr 2, należało uznać je za nieprawidłowe,

-w zakresie pytania nr 3, należało uznać je za prawidłowe,

-w zakresie pytania nr 5, należało uznać je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług. Ocena prawna Państwa stanowiska w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne Państwu przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z powyższym nie zajęto stanowiska w tej sprawie.

Należy zauważyć, że bez wpływu na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy pozostają interpretacje indywidualne powołane przez Państwa w uzasadnieniu swojego stanowiska. Wyjaśnić należy, że interpretacje wydawane są w indywidualnych sprawach podatników w oparciu o aktualnie obowiązujące przepisy prawa i stan faktyczny przedstawiony przez podatnika. Wskazane interpretacje wydane zostały w innym stanie faktycznym aniżeli opisany we wniosku i w indywidualnej sprawie innego podatnika.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) pn. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.