Interpretacja indywidualna z dnia 17 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.318.2022.4.PK

Możliwość zaliczenia wydatków związanych z wypadkiem pracownika do kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia wydatków związanych z wypadkiem pracownika do kosztów uzyskania przychodów innych niż bezpośrednio związanych z przychodem.

W odpowiedzi na wezwanie uzupełnili go Państwo pismem z 1 marca 2023 r.

Opis stanu faktycznego

Spółka jest pracodawcą w rozumieniu przepisów ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy – powoływanej dalej jako „k.p.”. W związku z dokonywaniem wypłat wynagrodzeń na rzecz swoich pracowników oraz innych świadczeń pełni funkcję płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. Specyfika prowadzonej działalności gospodarczej (…) niesie ryzyko występowania wypadków przy pracy, w związku z czym na Spółce spoczywa wiele obowiązków o charakterze proceduralno–organizacyjnym. Między innym zobowiązana jest na podstawie art. 444 § 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) - powoływanej dalej jako „k.c.”, do rekompensaty kosztów wywołanych uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia pracownika. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, tj. wszelkie niezbędne i celowe wydatki. Na podstawie art. 444 § 1 k.c. Spółka zwróciła poszkodowanemu w wyniku wypadku przy pracy pracownikowi udokumentowane fakturami i rachunkami koszty leczenia, rehabilitacji, koszty przedmiotów ortopedycznych lub bezpośrednio finansuje te koszty.

W bieżącym roku [2022 r.] pracownik Spółki uległ ciężkiemu wypadkowi przy pracy. Doznał (…) Pracodawca zwrócił poszkodowanemu pracownikowi oraz bezpośrednio sfinansował turnusy rehabilitacyjne w (…) oraz transport medyczny specjalną karetką, gdyż poszkodowany mógł przyjąć wyłącznie pozycję pół-leżącą.

Poszkodowany pracownik nadal nie odzyskał sprawności w poruszaniu się i zwykłych czynnościach życiowych, więc będą konieczne kolejne turnusy rehabilitacyjne.

Podstawowym zagadnieniem jest kwestia objęcia zwolnieniem przewidzianym w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. odszkodowań i zadośćuczynień za wypadki przy pracy wypłacanych na podstawie art. 444 § 1 k.c.

Wskazane powyżej wydatki na sfinansowanie leczenia, koszty transportu medycznego, turnusów rehabilitacyjnych i zaopatrzenia ortopedycznego, ponoszone przez Wnioskodawcę, stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie poniesienia, tj. zaksięgowania w księgach rachunkowych Spółki.

W uzupełnieniu napisali Państwo, że pracodawca oraz pracownik zawarli umowę, na mocy której pracodawca zobowiązał się pokryć wszelkie koszty związane z uszkodzeniem ciała i rozstrojem zdrowia. Przy czym wszystkie te wydatki muszą być udokumentowane fakturami lub rachunkami wystawionymi na poszkodowanego bądź Spółkę, a zatem nie ma żadnej dowolności w wypłacaniu środków. Poszkodowany zobowiązał się, że nie będzie kierował roszczeń wobec pracodawcy do sądu, lecz będzie dochodził ich polubownie, przedkładając faktury i rachunki pracodawcy. W związku z tym, pracownik nie kierował do sądu swych roszczeń.

Na przyczynę wypadku przy pracy, wg protokołu, złożyły się samodzielne rozpoczęcie prac transportowych przez operatora sprzętu oraz przebywanie poszkodowanego w zasięgu transportowanego elementu, (…).

Na obecnym etapie ZUS przyznał poszkodowanemu zasiłek rehabilitacyjny, a kwestia renty inwalidzkiej zostanie rozstrzygnięta po wyczerpaniu zasiłku rehabilitacyjnego, z kolei odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy, będzie rozstrzygnięte po zakończeniu leczenia.

Jednak sfinansowanie kosztów rehabilitacji przez pracodawcę bardzo pomogło poszkodowanemu, który zaczął chodzić o balkoniku.

Wskazane powyżej wydatki na sfinansowanie leczenia, kosztów transportu medycznego, turnusów rehabilitacyjnych i zaopatrzenia ortopedycznego ponoszone przez Wnioskodawcę, stanowią koszty uzyskania przychodów w dacie poniesienia, tj. zaksięgowania w księgach rachunkowych Spółki.

Pytania

1.Czy odszkodowania przyznane z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia na podstawie art. 444 § 1 k.c. wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.?

2.Czy zwrot kosztów leczenia oraz wypłaty tzw. rent wyrównawczych oraz zadośćuczynienia, będące następstwem wypadków przy pracy, stanowią dla Spółki koszty uzyskania przychodów o charakterze pośrednim?

Przedmiotem tej interpretacji jest odpowiedź na pytanie oznaczone nr 2 w zakresie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W zakresie pytania oznaczonego jako nr 1 wydamy odrębne rozstrzygnięcie.

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowania przyznane z tytułu uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia na podstawie art. 444 § 1 k.c. wolne są od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.

Art. 444 § 1 k.c. określa zakres i sposób naprawienia szkody, stanowiąc w szczególności, iż naprawieniu podlegają wszelkie wynikłe z uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia koszty, precyzując dodatkowo zakres kompensacji w przypadku, gdy poszkodowany stał się inwalidą. Są to zatem zasady ustalenia odszkodowania, a nie jedynie ogólne przesłanki jego ustalenia. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Koszty leczenia mają konkretny wymiar materialny i mogą być wykazane za pomocą różnych dostępnych dowodów i dokumentów w postaci faktur, rachunków, czy potwierdzenia realizacji recept o określonej wysokości. Tym samym wysokość wypłaty świadczenia nie jest dowolna.

Sfinansowanie kosztów leczenia i rehabilitacji leży w interesie zarówno osoby poszkodowanej, która bez zbędnej zwłoki otrzymuje środki na leczenie lub rehabilitację, jak i zakładu pracy jako płatnika. Pracodawca będąc zobowiązanym z mocy prawa do naprawienia szkody, przystępuje do realizacji tego obowiązku dobrowolnie, przed ewentualnym wydaniem wyroku, co efektywnie zmniejsza wysokość odsetek za zwłokę w spełnieniu świadczenia.

Wymaga podkreślenia, że rozstrzygana w sprawie kwestia była przedmiotem orzekania przez Naczelny Sąd Administracyjny w sprawach zakończonych wyrokami z 26 maja 2017 r. sygn. akt: II FSK 1198/15, II FSK 1277/15, II FSK 1278/15, II FSK 1349/15, II FSK 1350/15, II FSK 1535/15, II FSK 1536/15, II FSK 1537/15, II FSK 1538/15, II FSK 1197/15.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 k.p., z wyjątkiem wymienionych taksatywnie w tym przepisie odpraw i odszkodowań. Przepis ten, podobnie jak pozostałe przepisy u.p.d.o.f., nie definiuje pojęcia odszkodowania. W konsekwencji, wykładni pojęcia „odszkodowania”, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., należy dokonywać zgodnie z przyjętymi w systemie prawa cywilnego regułami. Nie można w tym zakresie pominąć art. 361 § 2 k.c., zgodnie z którym naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Tym samym pod pojęciem odszkodowania rozumieć należy świadczenie, którego celem jest naprawienie wyrządzonej szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo.

Zgodnie z art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu. Przepis ten nie zmienia ogólnej zasady pełnego odszkodowania, określonej w art. 361 k.c. Wydatki poniesione przez poszkodowanego na leczenie i rehabilitację podlegają kompensacji, nawet jeśli nie okazały się skuteczne i nie spowodowały poprawy zdrowia [zob. J. Rezler, Naprawienie szkody wynikłej ze spowodowania uszczerbku na ciele lub zdrowiu (według prawa cywilnego), Warszawa 1968, s. 56]. Wysokość wypłaty świadczenia nie jest dowolna.

Wykładnia językowa art. 444 § 1 k.c., uzupełniona wykładnią systemową wewnętrzną, prowadzi do wniosku, źe przepis ten, odmiennie niż czynią to pozostałe regulacje k.c. odnoszące się do odpowiedzialności odszkodowawczej, określa zasady ustalania wysokości odszkodowania, tj. ustalenia go w wysokości odpowiadającej poniesionym kosztom, a nie jedynie ogólne przesłanki jego ustalenia. W konsekwencji za odszkodowania wypłacone na podstawie przepisów prawa uznać należy odszkodowania, których źródłem jest przepis prawa, niezależnie od tego, czy bezpośrednim tytułem okaże się na przykład decyzja organu państwa czy wyrok sądu (wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2004 r. sygn. akt I FSK 196/04).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 UPDOP, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Przepis art. 16 ust. 1 UPDOP, nie zawiera zaś wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów wydatków takich jak: zwrot kosztów leczenia, wypłata zadośćuczynienia czy zaopatrzenia ortopedycznego wynikających z przepisów prawa cywilnego, dokonywanych na rzecz poszkodowanych pracowników, z którymi pracodawca związany był umowami o pracę. Jednocześnie, ponoszenie przez pracodawcę ww. rodzajów wydatków wynika z mocy prawa (KC) i jest nierozłącznie związane z zakresem i charakterem prowadzonej przez Spółkę działalności, która jest ukierunkowana na osiąganie przychodów. W konsekwencji, przedmiotowe wydatki – jako związane z zatrudnieniem pracowników - pośrednio związane są z przychodami generowanymi przez Spółkę. Przyjęcie innej interpretacji skutkowałoby uznaniem, że art. 16 ust. 1 pkt 16 UPDOP jest zbędny, a taka interpretacja jest niedopuszczalna z uwagi na fakt, że byłaby sprzeczna z naczelną dla demokratycznego państwa prawa zasadą domniemania racjonalności ustawodawcy.

Spółka stoi na stanowisku, że wydatki ponoszone przez nią na zwrot kosztów leczenia pracowników, koszty rehabilitacji oraz zaopatrzenia ortopedycznego – w związku z wypadkami przy pracy pracowników, w rozliczeniu podatku dochodowego od osób prawnych stanowią koszty uzyskania przychodów, które winny być rozpoznane w dacie ich poniesienia, stosownie do zapisu art. 15 ust. 1, art. 15 ust. 4d oraz ust. 4e UPDOP.

Powyższe wnioski potwierdzają również stanowiska organów podatkowych, przykładowo:

Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków-Podgórze (pismo z 23 listopada 2006 r., nr PD/415- 147/06/R1), Naczelnika Małopolskiego Urzędu Skarbowego w Krakowie (pismo z 8 grudnia 2005 r., nr DP3/423-85/05/89470) oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku (pismo z 24 października 2005 r. nr BI/4218-0019/05).

Przedstawione stanowisko jest ponadto w pełni zgodne z poglądem wyrażonym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w prawomocnym orzeczeniu z 20 kwietnia 2006 r. (sygn. I SA/Wr 160/05). W orzeczeniu tym WSA we Wrocławiu przedstawił ocenę możliwości uznania wydatków o charakterze odszkodowawczym za koszty uzyskania przychodów. Sąd stwierdził m.in. Wobec powyższego należy podkreślić, że odliczeniu od przychodu mogą podlegać te koszty, które były poniesione dla osiągnięcia przychodu, w ramach racjonalnego działania podjętego w tym celu. W większości przypadków związek z przychodem nie nasuwa żadnych wątpliwości. Są jednak sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest tak jednoznaczny. Zdarzają się wreszcie i takie sytuacje, gdy nie można wskazać bezpośredniego związku poszczególnych wydatków z konkretnym przychodem, a mimo to, ponieważ muszą one być ponoszone w ramach prowadzonej działalności, zasadne jest zaliczanie ich do kosztów uzyskania przychodu. Przydatne w tym zakresie może być wypracowane w doktrynie kryterium „szerzej rozumianej celowości”, a więc dążenia do uzyskiwania przychodów, a nie rezultatu w postaci konkretnego przychodu (por. W. Nykiel, A. Mariański Komentarz do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Gdańsk 2006 s. 383 - 386). Pomimo, że zacytowany powyżej wyrok dotyczy odszkodowań wypłacanych na rzecz kontrahentów, wyrażona w nim ocena prawna pozostaje w pełni aktualna także w odniesieniu do świadczeń odszkodowawczych na rzecz pracowników. W konsekwencji, w świetle powołanego orzeczenia

Spółka wskazuje, że z rodzajem prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej generującej przychody podlegające opodatkowaniu bezpośrednio związane jest ryzyko wypadków przy pracy. W konsekwencji, na Spółce ciąży prawny obowiązek ponoszenia omawianych wydatków; brak poniesienia przez Spółkę omawianych wydatków narażałby Spółkę na dochodzenie ich przez uprawnione osoby na drodze sądowej, w związku z czym Spółka mogłaby ponieść jeszcze większe straty z tego tytułu. Wywiązywanie się przez Spółkę z prawnego obowiązku ponoszenia omawianych wydatków skutkuje umacnianiem relacji z obecnymi pracownikami pracującymi w warunkach ciągłego zagrożenia dla zdrowia i życia i ograniczeniem ryzyka masowych odejść pracowników.

W świetle powyższego opisane wydatki, jako w oczywisty sposób związane z prowadzoną działalnością gospodarczą generującą przychody opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych, mają charakter pośrednich kosztów uzyskania przychodów potrącalnych w dacie ich poniesienia.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.

Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy, będącej przedmiotem interpretacji, pokrywał się będzie z stanu faktycznego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.