Interpretacja indywidualna z dnia 21 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.745.2022.1.DS

Usługi będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy i będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2022 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zwolnienia od podatku świadczonych przez Pana usług na rzecz Spółki będącej wewnętrznie zarządzającym ASI, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

(...) (dalej: „Wnioskodawca”), jest rezydentem polskim oraz prowadzi od 2007 r. jednoosobową działalność gospodarczą pod firmą „(...)”. Przeważający przedmiot działalności gospodarczej to pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z). W 2017 r. Wnioskodawca zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą. Wnioskodawca w 2007 r. dokonał rejestracji jako podatnik VAT czynny. Z uwagi na fakt zawieszenia działalności gospodarczej, Wnioskodawca w 2018 r. został wyrejestrowany jako podatnik VAT na podstawie art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z 29 kwietnia 2022 r.), dalej: „ustawa o VAT”. Wnioskodawca zamierza wznowić działalność gospodarczą poprzez dokonanie aktualizacji w CEIDG oraz rozszerzyć przedmiot działalności o świadczenia usług związanych z zarządzaniem rynkami finansowymi (PKWiU 66.11), jak również ponownie zarejestrować się jako podatnik VAT.

A. Alternatywna Spółka Inwestycyjna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (…), (dalej: „ASI / Spółka”) została wpisana do KRS (pod numerem (…)) 24 stycznia 2022 r. Natomiast umowa Spółki została sporządzona przed notariuszem 28 września 2021 r. ASI działa jako alternatywna spółka inwestycyjna, w rozumieniu art. 8a ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. 2022 r. poz. 1523 z 20 lipca 2022 r.); dalej: „Ustawa o FI”, a jej wyłącznym przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

A. ASI sp. z o.o. jest wpisana do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego (data wpisu 20 grudnia 2021 r.) jako wewnętrznie zarządzający ASI (w rozumieniu art. 8b ust. 2 pkt 1 Ustawy o FI) i tym samym jest uprawniony do zarządzania spółką ASI. Innymi słowy, A. ASI sp. z o.o. prowadzi działalność jako ASI oraz jednocześnie jest wewnętrznie zarządzającym ASI. Spółka prowadzi działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, z zastrzeżeniem, że Spółka może być wprowadzana do obrotu, tj. może proponować nabycie udziałów Spółki wyłącznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Spółka na dzień składania wniosku posiada status podatnika VAT jako zwolniony (data rejestracji 28 września 2021 r.). W umowie Spółki, zostały zawarte główne postanowienia Polityki i Strategii Inwestycyjnej ASI. Przedmiotem działalności Spółki jest zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu oraz zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Według Polskiej Klasyfikacji Działalności, przedmiotem działalności Spółki jest działalność trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych (PKD 64.30.Z) oraz działalność związana z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30.Z).

Działalność Spółki (dalej również jako ASI) jest prowadzona zgodnie z Polityką Inwestycyjną, której zasady zostały określone w umowie Spółki.

Spółka jako wewnętrzny zarządzający będąc jednocześnie osobą prawną, która dla wykonania jakichkolwiek czynności we własnym imieniu, musi korzystać z czynnika ludzkiego, zamierza zawrzeć z Wnioskodawcą umowę o świadczenie usług związanych z zarządzaniem alternatywną spółką inwestycyjną (dalej: Umowa). W tym zakresie, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Wnioskodawca zamierza świadczyć na rzecz Spółki usługi niezbędne dla potrzeb wykonywania przez Spółkę działalności w charakterze wewnętrznego zarządzającego ASI.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki będą składały się z następujących czynności:

1)analiza rynku w celu identyfikacji podmiotów, których zakres działania odpowiada zasadom polityki inwestycyjnej ASI;

2)pozyskiwanie projektów inwestycyjnych zgodnych z wewnętrznymi regulacjami ASI, w tym polityką i strategią inwestycyjną ASI;

3)analiza rynkowa, ekonomiczna oraz selekcja projektów inwestycyjnych do portfela ASI;

4)koordynowanie procesów inwestycyjnych poprzez przygotowywanie wycen i ewaluacji związanych z celami inwestycyjnymi, w tym spotkania z przedstawicielami potencjalnych spółek portfelowych, analizę dokumentów, zadawanie pytań, tworzenie notatek, sprawdzanie zgodności celów inwestycyjnych z polityką i strategią inwestycyjną ASI;

5)przygotowywanie i przedstawienie deal alert oraz rekomendacji inwestycyjnych odpowiednim organom ASI;

6)realizowanie działań związanych z monitorowaniem i wsparciem merytorycznym projektów inwestycyjnych będących w portfelu ASI;

7)reprezentowanie ASI na wydarzeniach branżowych oraz w środowisku akademickim;

8)negocjowanie z wybranymi podmiotami warunków w imieniu ASI, podpisywanie w jej imieniu umów związanych z nabyciem oraz zbyciem instrumentów będących przedmiotem inwestycji, w zgodzie z umową spółki ASI, wewnętrznymi regulacjami oraz przepisami prawa;

9)współdziałanie w procesie wyceny aktywów;

10)dokonywanie w imieniu ASI wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem instrumentów będących przedmiotem inwestycji;

11)zarządzanie dokumentacją m.in. poprzez przygotowywanie dokumentów oraz zapewnienie prawidłowego obiegu dokumentacji korporacyjnej związanej z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI;

12)przeprowadzanie procesów transakcyjnych w ramach wejść oraz wyjść kapitałowych zgodnie z procedurą ASI (w tym monitorowanie realizacji harmonogramu doradców zewnętrznych);

13)po dokonanej transakcji monitorowanie projektów inwestycyjnych i wspieranie ich przedstawicieli w celu maksymalizacji wartości projektów inwestycyjnych ASI;

14)przygotowywanie spółek portfelowych do pozyskania kolejnych rund finansowania od inwestorów zewnętrznych;

15)współpraca ze spółkami portfelowymi nad przygotowaniem budżetów oraz strategii rozwoju spółek portfelowych;

16)wybór i współpraca z wyspecjalizowanymi zewnętrznymi doradcami (w razie potrzeby);

17)zarządzanie płynnością finansową ASI, w tym poprzez monitorowanie kosztów;

18)wsparcie w opracowywaniu polityki oraz strategii inwestycyjnej;

19)nawiązywanie kontaktów handlowych z obecnymi oraz przyszłymi podmiotami, w których dokonano inwestycji.

Wnioskodawca zobowiązał się do wykonania zapisów Umowy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, jak również do ponoszenia ryzyka gospodarczego związanego z jej prowadzeniem. Ponadto Wnioskodawca odpowiada za organizację swojego przedsiębiorstwa w zakresie niezbędnym i celowym dla należytego świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (Spółki). Z tytułu świadczenia usług, Wnioskodawcy przysługuje miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe w uzgodnionej kwocie.

Na gruncie regulacyjnym, usługi Wnioskodawcy stanowią usługi związane z zarządzaniem rynkami finansowymi (PKWiU 66.11).

Zgodnie bowiem z ust. 2 art. 8b ustawy o FI, zarządzającym ASI może być wyłącznie Spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI, bądź spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Biorąc pod uwagę, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną, nie może bezpośrednio zarządzać ASI (w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym ASI) w rozumieniu art. 8b ustawy o FI. Może natomiast świadczyć ww. usługi na rzecz Spółki zarządzającej.

Ponadto, Wnioskodawca pełni funkcje członka zarządu ASI.

Pytanie

Czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Spółki będącej wewnętrznie zarządzającym ASI będą podlegały zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) Ustawy o VAT?

Pana stanowisko w sprawie

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie natomiast do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2)usług doradztwa;

3)usług w zakresie leasingu.

Zgodnie z przedstawionym zdarzeniem przyszłym, Wnioskodawca zamierza świadczyć na rzecz Spółki następujące usługi:

1)analiza rynku w celu identyfikacji podmiotów, których zakres działania odpowiada zasadom polityki inwestycyjnej ASI;

2)pozyskiwanie projektów inwestycyjnych zgodnych z wewnętrznymi regulacjami ASI, w tym polityką i strategią inwestycyjną ASI;

3)analiza rynkowa, ekonomiczna oraz selekcja projektów inwestycyjnych do portfela ASI;

4)koordynowanie procesów inwestycyjnych poprzez przygotowywanie wycen i ewaluacji związanych z celami inwestycyjnymi, w tym spotkania z przedstawicielami potencjalnych spółek portfelowych, analizę dokumentów, zadawanie pytań, tworzenie notatek, sprawdzanie zgodności celów inwestycyjnych z polityką i strategią inwestycyjną ASI;

5)przygotowywanie i przedstawienie deal alert oraz rekomendacji inwestycyjnych odpowiednim organom ASI;

6)realizowanie działań związanych z monitorowaniem i wsparciem merytorycznym projektów inwestycyjnych będących w portfelu ASI;

7)reprezentowanie ASI na wydarzeniach branżowych oraz w środowisku akademickim;

8)negocjowanie z wybranymi podmiotami warunków w imieniu ASI, podpisywanie w jej imieniu umów związanych z nabyciem oraz zbyciem instrumentów będących przedmiotem inwestycji, w zgodzie z umową spółki ASI, wewnętrznymi regulacjami oraz przepisami prawa;

9)współdziałanie w procesie wyceny aktywów;

10)dokonywanie w imieniu ASI wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem instrumentów będących przedmiotem inwestycji;

11)zarządzanie dokumentacją m.in. poprzez przygotowywanie dokumentów oraz zapewnienie prawidłowego obiegu dokumentacji korporacyjnej związanej z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI;

12)przeprowadzanie procesów transakcyjnych w ramach wejść oraz wyjść kapitałowych zgodnie z procedurą ASI (w tym monitorowanie realizacji harmonogramu doradców zewnętrznych);

13)po dokonanej transakcji monitorowanie projektów inwestycyjnych i wspieranie ich przedstawicieli w celu maksymalizacji wartości projektów inwestycyjnych ASI;

14)przygotowywanie spółek portfelowych do pozyskania kolejnych rund finansowania od inwestorów zewnętrznych;

15)współpraca ze spółkami portfelowymi nad przygotowaniem budżetów oraz strategii rozwoju spółek portfelowych;

16)wybór i współpraca z wyspecjalizowanymi zewnętrznymi doradcami (w razie potrzeby);

17)zarządzanie płynnością finansową ASI, w tym poprzez monitorowanie kosztów;

18)wsparcie w opracowywaniu polityki oraz strategii inwestycyjnej;

19)nawiązywanie kontaktów handlowych z obecnymi oraz przyszłymi podmiotami, w których dokonano inwestycji.

Siedziba Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej (w tym jednocześnie wewnętrznie zarządzającego) znajduje się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Zdaniem Wnioskodawcy, ww. usługi będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) z uwagi na fakt, iż spełnione zostaną łącznie dwa poniższe warunki:

1)przedmiotowy - zgodnie, z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

2)podmiotowy - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Ad 1)

Co do warunku przedmiotowego w punkcie 1, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r., w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Dalszego objaśnienia pojęcia "zarządzania funduszem" dostarcza ugruntowane orzecznictwo TSUE, w szczególności:

a)C-169/04 - Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise, w ramach którego TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami;

b)C-275/11 - GfBk Gesellschaft für Borsenkommunikation mbH, w ramach którego TSUE doprecyzował uprzednio wyrażone stanowisko wskazując dodatkowo, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

c)C-595/13 - Staatssecretaris van Financien przeciwko Fiscale Eenheid X NV cs, w którym TSUE wskazał dodatkowo, że pod pojęciem zarządzania rozumieć należy również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów.

W związku z powyższym, na pojęcie "zarządzania funduszami" składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności "zarządzania funduszem" jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Zdaniem Wnioskodawcy, zakres czynności wynikających z Umowy wpisuje się w charakter usług zarządzania.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia "zarządzania funduszem" można wskazać, że z ww. orzecznictwa TSUE wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania.

Zatem art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r., w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce "Administracja", które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG, została zastąpiona Dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r., w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE Rady, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

‒zarządzanie inwestycjami,

‒administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg;

‒wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. Wracając do ww. przedstawionych wyroków TSUE, to należy dodatkowo zwrócić uwagę, że w pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13, TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS.

W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce "Administracja". Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej Dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę w ramach Umowy, mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, Wnioskodawca uważa, że spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Ad 2)

Z kolei drugim warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy o FI, a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

W art. 1 ww. ustawy określone zostały zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

Przepis art. 2 pkt 7 ustawy o FI stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim - rozumie się przez to państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy FI, ilekroć w ustawie jest mowa o funduszu zagranicznym - rozumie się przez to fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o FI, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Na mocy art. 3 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1)fundusz inwestycyjny otwarty;

2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem (art. 5 ustawy).

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o FI, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o FI - wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o FI, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 w zw. z art. 70a ustawy o FI, zarządzającym ASI może być wyłącznie:

1)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Mając na uwadze treść przepisów ustawy o FI (art. 38 ust. 1, art. 39 ust. 1) należy uznać, że ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) ustawy mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. Powyższa przesłanka również zostaje spełniona w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, bowiem siedziba funduszu znajduje się na terytorium Polski.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest również uregulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o FI, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Mając na uwadze, iż Spółka działa w formie prawnej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, posiada siedzibę w Polsce oraz uzyskała zezwolenie Komisji to zdaniem Wnioskodawcy, kryterium podmiotowe należy uznać za spełnione.

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 3 ustawy o FI, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zewnętrznie zarządzający ASI może zarządzać więcej niż jedną alternatywną spółką inwestycyjną prowadzącą działalność w formie określonej w art. 8a ust. 2 pkt 2 lub więcej niż jednym unijnym AFI. Wewnętrznie zarządzający ASI może zarządzać wyłącznie daną spółką będącą alternatywną spółką inwestycyjną.

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o FI:

Komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

1)spółki kapitałowej w organizacji - w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)spółki kapitałowej, która ma być komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, zgodnie z jej umową albo statutem, przed zgłoszeniem tej spółki do sądu rejestrowego - w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca na podstawie Umowy zawartej ze Spółką, która posiada status wewnętrznego zarządzającego alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu art. 8b ust. 2 pkt 1 ustawy o FI, świadczyć będzie usługi na rzecz tej Spółki.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o FI, zdaniem Wnioskodawcy, stwierdzić należy, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia opisanych usług zarządzania na rzecz Spółki będzie spełniona.

Podsumowując, zważywszy na przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy zawartej ze Spółką, będącą wewnętrznie zarządzającym ASI, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. W konsekwencji będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;

2)eksport towarów;

3)import towarów na terytorium kraju;

4)wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;

5)wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że:

przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy,

zwalnia się od podatku usługi zarządzania

a)funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,

b)portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy,

zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

a)czynności ściągania długów, w tym factoringu;

b)usług doradztwa;

c)usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem że:

1)jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;

2)złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38–41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że A. Alternatywna Spółka Inwestycyjna Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w (...), („ASI/Spółka”) działa jako alternatywna spółka inwestycyjna, w rozumieniu art. 8a ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami, a jej wyłącznym przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

A. ASI sp. z o.o. jest wpisana do rejestru zarządzających ASI prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego jako wewnętrznie zarządzający ASI (w rozumieniu art. 8b ust. 2 pkt 1 Ustawy o FI) i tym samym jest uprawniona do zarządzania spółką ASI. Innymi słowy, A. ASI sp. z o.o. prowadzi działalność jako ASI oraz jednocześnie jest wewnętrznie zarządzającym ASI.

Spółka prowadzi działalność na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej oraz poza jej granicami, z zastrzeżeniem, że Spółka może być wprowadzana do obrotu, tj. może proponować nabycie udziałów Spółki wyłącznie na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej.

Spółka jako wewnętrzny zarządzający, będąc jednocześnie osobą prawną, która dla wykonania jakichkolwiek czynności we własnym imieniu, musi korzystać z czynnika ludzkiego, zamierza zawrzeć z Panem umowę o świadczenie usług związanych z zarządzaniem alternatywną spółką inwestycyjną. W tym zakresie, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, zamierza Pan świadczyć na rzecz Spółki usługi niezbędne dla potrzeb wykonywania przez Spółkę działalności w charakterze wewnętrznego zarządzającego ASI.

Usługi świadczone przez Pana na rzecz Spółki będą składały się z następujących czynności:

1)analiza rynku w celu identyfikacji podmiotów, których zakres działania odpowiada zasadom polityki inwestycyjnej ASI;

2)pozyskiwanie projektów inwestycyjnych zgodnych z wewnętrznymi regulacjami ASI, w tym polityką i strategią inwestycyjną ASI;

3)analiza rynkowa, ekonomiczna oraz selekcja projektów inwestycyjnych do portfela ASI;

4)koordynowanie procesów inwestycyjnych poprzez przygotowywanie wycen i ewaluacji związanych z celami inwestycyjnymi, w tym spotkania z przedstawicielami potencjalnych spółek portfelowych, analizę dokumentów, zadawanie pytań, tworzenie notatek, sprawdzanie zgodności celów inwestycyjnych z polityką i strategią inwestycyjną ASI;

5)przygotowywanie i przedstawienie deal alert oraz rekomendacji inwestycyjnych odpowiednim organom ASI;

6)realizowanie działań związanych z monitorowaniem i wsparciem merytorycznym projektów inwestycyjnych będących w portfelu ASI;

7)reprezentowanie ASI na wydarzeniach branżowych oraz w środowisku akademickim;

8)negocjowanie z wybranymi podmiotami warunków w imieniu ASI, podpisywanie w jej imieniu umów związanych z nabyciem oraz zbyciem instrumentów będących przedmiotem inwestycji, w zgodzie z umową spółki ASI, wewnętrznymi regulacjami oraz przepisami prawa;

9)współdziałanie w procesie wyceny aktywów;

10)dokonywanie w imieniu ASI wszelkich czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem instrumentów będących przedmiotem inwestycji;

11)zarządzanie dokumentacją m.in. poprzez przygotowywanie dokumentów oraz zapewnienie prawidłowego obiegu dokumentacji korporacyjnej związanej z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI;

12)przeprowadzanie procesów transakcyjnych w ramach wejść oraz wyjść kapitałowych zgodnie z procedurą ASI (w tym monitorowanie realizacji harmonogramu doradców zewnętrznych);

13)po dokonanej transakcji monitorowanie projektów inwestycyjnych i wspieranie ich przedstawicieli w celu maksymalizacji wartości projektów inwestycyjnych ASI;

14)przygotowywanie spółek portfelowych do pozyskania kolejnych rund finansowania od inwestorów zewnętrznych;

15)współpraca ze spółkami portfelowymi nad przygotowaniem budżetów oraz strategii rozwoju spółek portfelowych;

16)wybór i współpraca z wyspecjalizowanymi zewnętrznymi doradcami (w razie potrzeby);

17)zarządzanie płynnością finansową ASI, w tym poprzez monitorowanie kosztów;

18)wsparcie w opracowywaniu polityki oraz strategii inwestycyjnej;

19)nawiązywanie kontaktów handlowych z obecnymi oraz przyszłymi podmiotami, w których dokonano inwestycji.

Zobowiązał się Pan do wykonania zapisów zawartej Umowy w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, jak również do ponoszenia ryzyka gospodarczego związanego z jej prowadzeniem. Ponadto odpowiada Pan za organizację swojego przedsiębiorstwa w zakresie niezbędnym i celowym dla należytego świadczenia usług na rzecz Zleceniodawcy (Spółki). Z tytułu świadczenia usług, przysługuje Panu miesięczne wynagrodzenie ryczałtowe w uzgodnionej kwocie.

Świadczone przez Pana usługi stanowić będą usługi związane z zarządzaniem rynkami finansowymi (PKWiU 66.11).

Pana wątpliwości w tej sprawie dotyczą kwestii zastosowania zwolnienia od podatku do wyżej opisanych usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy.

Odnosząc się do Pana wątpliwości należy wskazać, że zwolnienie o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

‒przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

‒podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym,

zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE,

działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

‒zarządzanie inwestycjami,

‒administracja:

a)obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłata zysków;

g)emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

‒wprowadzanie do obrotu.

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, stwierdzić należy, że czynności, które zamierza Pan wykonywać w ramach Umowy na rzecz Spółki będącej wewnętrznie zarządzającym ASI, mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie również kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1523 ze zm.) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Ustawa określa zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasady prowadzenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności przez fundusze zagraniczne i spółki zarządzające.

W myśl art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Towarzystwem funduszy inwestycyjnych może być wyłącznie spółka akcyjna z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 45 ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez towarzystwo).

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

Siedziba zarządu towarzystwa powinna znajdować się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Natomiast art. 5 u.f.i. stanowi, że:

Siedzibą i adresem funduszu inwestycyjnego jest siedziba i adres towarzystwa będącego jego organem.

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Przez „fundusz zagraniczny” rozumie się fundusz inwestycyjny otwarty lub spółkę inwestycyjną, które uzyskały zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Zgodnie natomiast z art. 2 pkt 7 u.f.i.:

Pod pojęciem „państwa członkowskiego” należy rozumieć państwo inne niż Rzeczpospolita Polska, które jest członkiem Unii Europejskiej.

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Przez unijny AFI należy rozumieć alternatywny fundusz inwestycyjny, który został zarejestrowany jako alternatywny fundusz inwestycyjny przez właściwy organ w państwie członkowskim lub uzyskał zezwolenie właściwego organu w państwie członkowskim na prowadzenie działalności jako alternatywny fundusz inwestycyjny, a w przypadku braku wymogu uzyskania zezwolenia lub rejestracji – prowadząc taką działalność, ma siedzibę na terytorium państwa członkowskiego.

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę zagranicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy z 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

Ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

1)fundusz inwestycyjny otwarty;

2)alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

Alternatywna spółka inwestycyjna może prowadzić działalność w formie:

1) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej albo spółki europejskiej;

2) spółki komandytowej albo spółki komandytowo-akcyjnej, w których jedynym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna albo spółka europejska.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i.:

Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być, wyłącznie:

1)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu.

Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że planuje Pan zawarcie umowy o świadczenie usług związanych z zarządzaniem alternatywną spółką inwestycyjną. A. Alternatywna Spółka Inwestycyjna Spółka z o.o. z siedzibą w (...) działa jako alternatywna spółka inwestycyjna w rozumieniu art. 8a ust. 2 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a jej wyłącznym przedmiotem działalności jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. A. ASI sp. z o.o. prowadzi działalność jako ASI oraz jednocześnie jest wewnętrznie zarządzającym ASI.

Zatem biorąc pod uwagę wyżej powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych stwierdzić należy, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia opisanych usług będzie spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi, które zamierza Pan świadczyć na podstawie umowy zawartej z ASI, będącym jednocześnie wewnętrznie zarządzającym ASI, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji będą podlegać zwolnieniu od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Pana stanowisko w ww. zakresie jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).