Interpretacja indywidualna z dnia 2 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-3.4012.76.2023.1.AMA

Brak obowiązku odprowadzenia podatku VAT od sprzedaży nieruchomości w trybie licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 lutego 2023 r. wpłynął Pana wniosek z 9 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy obowiązku odprowadzenia podatku VAT od sprzedaży nieruchomości w trybie licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym sygn. (…).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wskazał Pan na wstępie, że postępowanie w celu uzyskania interpretacji indywidualnej było już prowadzone, jednak zostało umorzone Postanowieniem z 9 stycznia 2023 r. (0114-KDIP1-3.4012.563.2022.2.AMA) z uwagi na konieczność poczynienia dalszych ustaleń, niezbędnych do uzyskania interpretacji.

Podjął Pan udokumentowane działania w celu uzyskania informacji, o których mowa w piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 19 grudnia 2022 r. sygn. 0114-KDIP1-3.4012.563.2022.1.AMA i wyjaśnia Pan co następuje: na mocy wniosku egzekucyjnego wierzyciela (…) w oparciu o tytuł wykonawczy stanowiący (…) z 8 sierpnia 2017 r. sygn. akt (…) zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi Spółce (…).

W ramach postępowania egzekucyjnego została zajęta nieruchomość stanowiąca lokal niemieszkalny położony w (…) stanowiący odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej (…) m² oraz udział w wysokości 13462/225666 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo własności działki gruntu o nr 1 z obrębu(…)(KW nr (…)) oraz taki sam udział w częściach budynku i urządzeniach przeznaczonych do wspólnego użytkowania.

Szacowany lokal znajduje się na parterze budynku z wejściem bezpośrednio od ulicy.

Układ funkcjonalny lokalu obejmuje salę sprzedaży, zaplecze socjalne, wc i korytarz.

Dla opisanej wyżej nieruchomości jest prowadzona księga wieczysta (…) nr (…).

Wyłącznym właścicielem nieruchomości jest dłużnik Spółka (…).

Opisany wyżej lokal niemieszkalny jest przedmiotem najmu na rzecz podmiotu trzeciego, spółki prawa handlowego.

Zgodnie z danymi z serwisu (...) dłużna Spółka od 1 listopada 2016 r. jest zarejestrowana jako podatnik VAT.

Zgodnie z zapisami księgi wieczystej (…) pierwotnym nabywcą ww. nieruchomości, będącej przedmiotem egzekucji, był R.B na mocy umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży oraz oświadczenia o ustanowieniu hipotek z 2 grudnia 2009 r. Rep. (…). Zgodnie z § 10 wskazanej umowy „(...) sprzedaż przedmiotowego lokalu niemieszkalnego wraz z prawami związanymi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a określona tym aktem cena stanowi wartość brutto w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki obowiązującej (...).”

Następnie na podstawie umowy darowizny z 15 maja 2012 r. Rep. (…) własność nieruchomości została przeniesiona na B.O, a następnie na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości w wykonaniu zobowiązania wynikającego z umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z 29 maja 2012 r. Rep. (…) własność nieruchomości została przeniesiona na spółkę (…) w organizacji.

Wreszcie umową przeniesienia własności z 14 września 2016 r. Rep (…) własność ww. nieruchomości została przeniesiona na dłużną Spółkę (…).

Nie zna Pan dokładnej daty nastąpienia pierwszego zasiedlenia w trybie art. 2 pkt 14 ustawy o podatku od towarów i usług i nie wie Pan czy takowe w ogóle nastąpiło.

Zgodnie z pismem dłużnika z 24 stycznia 2023 r. (data wpływu 30 stycznia 2023 r.) Spółka (…) w ostatnich 2 latach przed planowaną sprzedażą w trybie licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym lokalu niemieszkalnego położonego (…) nie poniosła nakładów na ulepszenie wymienionego lokalu użytkowego stanowiących co najmniej 30% jego wartości początkowej.

Pytanie

Czy komornik sądowy zobowiązany jest do odprowadzenia podatku VAT od sprzedaży nieruchomości w trybie licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie organu egzekucyjnego podatek VAT jest należny od sprzedawanej nieruchomości.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku, jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 18 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej „ustawą”:

Z treści powyższego przepisu wynika, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku, gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.), zgodnie z którym:

Przepis art. 18 ustawy wprowadza szczególną na gruncie przepisów tej ustawy regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika – dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Zatem należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu powołanego wyżej przepisu i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Stosownie do treści art. 2 pkt 6 ustawy:

Należy więc przyjąć, że na podstawie definicji zawartej w art. 2 pkt 6 ustawy, zbycie nieruchomości zarówno gruntowych jak i zabudowanych dokonywane przez podatnika, traktowane jest jako czynność odpłatnej dostawy towarów, o której stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, bądź świadczenie usług zdefiniowane w art. 8 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Według przepisu art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

W kontekście powyższego, uwzględniając definicję działalności gospodarczej, należy stwierdzić, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który będzie działał w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Odnosząc więc regulacje zawarte w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy do art. 18 ustawy, wskazać należy, że w przypadku, gdy dłużnik - właściciel danej nieruchomości - jest podatnikiem podatku od towarów i usług, wówczas komornik jest płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy nieruchomości.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka (…) (Dłużnik), będąca czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT, nabyła, na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości:

· lokal niemieszkalny położony (…), stanowiący odrębną nieruchomość, o powierzchni użytkowej (…) m²

· oraz udział 13462/225666 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo własności działki gruntu o nr 1 oraz taki sam udział w częściach budynku i urządzeniach przeznaczonych do wspólnego użytkowania.

Lokal ten znajduje się na parterze budynku z wejściem bezpośrednio od ulicy i jest przedmiotem najmu na rzecz podmiotu trzeciego, spółki prawa handlowego.

W tak przedstawionym opisie sprawy Pana wątpliwości dotyczą ustalenia, czy zobowiązany jest Pan do odprowadzenia podatku VAT od sprzedaży nieruchomości należącej do Dłużnika w trybie licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym.

Jak wynika z powołanych wyżej przepisów, warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność wykonywana jest przez podmiot, który w jej ramach działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Jako Komornik Sądowy będzie Pan zbywał majątek wykorzystywany przez Dłużnika w działalności gospodarczej.

Aby ten fakt jednoznacznie potwierdzić, warto w tym miejscu wskazać, że na podstawie art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.):

Stosownie do art. 659 § 2 ww. Kodeksu cywilnego:

Tak więc najem stanowi umowę dwustronnie zobowiązującą i wzajemną nakładającą na strony – zarówno wynajmującego jak i najemcę – określone przepisami obowiązki.

Odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu. Oddanie w ramach umowy najmu osobie trzeciej nieruchomości skutkuje uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie podmiotu dokonującego wynajmu. Zatem wskazać należy, że Dłużnik świadczy usługę najmu, co stanowi działalność gospodarczą.

Przedmiotowa sprzedaż w drodze licytacji komorniczej ww. lokalu wraz z udziałem w częściach wspólnych budynku, w którym znajduje się ten lokal, nabytego przez Dłużnika Spółkę z o.o. jako czynnego podatnika podatku VAT prowadzonego działalność gospodarczą, w ramach której m.in. lokal ten jest wynajmowany innemu podmiotowi gospodarczemu, wypełni więc przesłanki określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy. W konsekwencji, transakcja ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Przedmiotowa transakcja dotyczy bowiem towaru w rozumieniu ustawy, stanowiącego składnik majątkowy przedsiębiorstwa Dłużnika.

Odnosząc się zatem do Pana wątpliwości należy zauważyć, że przepisy ustawy oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów mogące mieć zastosowanie w przedmiotowej sprawie zostały określone w art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy, zawierających zwolnienie dostawy budynków, budowli lub ich części, spełniających określone w tych przepisach warunki.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest – co do zasady – zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy:

Pierwszym zasiedleniem jest więc szeroko rozumiane pierwsze zajęcie nieruchomości do używania. Przykładowo, pierwsze zasiedlenie budynku lub jego części ma miejsce zarówno w sytuacji, gdy po wybudowaniu budynku oddany zostanie on w najem, jak też w przypadku, gdy będzie on wykorzystywany na potrzeby działalności gospodarczej – w obu przypadkach dojdzie do korzystania z budynku.

Wskazać ponadto należy, że w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Ponadto, stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

W tym miejscu należy wskazać, że kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki, budowle lub ich części rozstrzyga przepis art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:

W świetle tego przepisu przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków, budowli lub ich części w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogicznie opodatkowanie podatkiem VAT, jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, opodatkowana jest również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony.

W okolicznościach opisanej we wniosku sprawy wskazać także należy art. 43 ust. 21 ustawy:

Powyższe oznacza, że dostawa towarów dokonana w trybie egzekucji jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług, jeżeli udokumentowane działania w celu potwierdzenia zwolnienia podjęte przez komornika lub organ egzekucyjny były z powodu dłużnika bezskuteczne.

Z treści analizowanej sprawy wynika, że pierwotnym nabywcą nieruchomości, będącej przedmiotem egzekucji, był Pan R.B na mocy umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i jego sprzedaży oraz oświadczenia o ustanowieniu hipotek z 2 grudnia 2009 r. Zgodnie z § 10 wskazanej umowy „(...) sprzedaż przedmiotowego lokalu niemieszkalnego wraz z prawami związanymi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a określona tym aktem cena stanowi wartość brutto w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług, opodatkowaną podatkiem od towarów i usług według stawki obowiązującej (...).”

Również wskazał Pan, że na podstawie umowy darowizny z 15 maja 2012 r. własność ww. nieruchomości została kolejno przeniesiona na Panią B.O, a następnie, na podstawie umowy przeniesienia własności nieruchomości w wykonaniu zobowiązania wynikającego z umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z 29 maja 2012 r. własność nieruchomości została przeniesiona na spółkę (…) w organizacji. Wreszcie umową przeniesienia własności z 14 września 2016 r. własność ww. nieruchomości została przeniesiona na dłużną Spółkę (…).

Okoliczności opisane powyżej wskazują, że ma już miejsce pierwsze zasiedlenie tego lokalu. Pierwszym zasiedleniem jest zarówno pierwsze zajęcie nieruchomości do używania, jak również oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi, do którego doszło w niniejszej sprawie w roku 2009. Z opisu sprawy wynika również, że ww. lokal jest wynajmowany.

Co również istotne w analizowanej sprawie, zgodnie z pismem Dłużnika z 24 stycznia 2023 r. (data wpływu 30 stycznia 2023 r.) w ostatnich 2 latach przed planowaną sprzedażą lokalu niemieszkalnego Spółka nie poniosła nakładów na ulepszenie tego lokalu stanowiących co najmniej 30% jego wartości początkowej.

W związku z powyższym stwierdzić należy, że ww. dostawa lokalu wraz z częściami wspólnymi budynku znajdujących się na działce nr 1 nie będzie dokonana w ramach pierwszego zasiedlenia, ani przed nim. Dłużnik dwa lata przed sprzedażą nie ponosił wydatków na ulepszenie ww. lokalu (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym), a ponadto od momentu oddania tego lokalu do użytkowania do momentu dostawy upłynie okres dłuższy niż 2 lata.

Zatem, sprzedaż opisanej nieruchomości podlegać będzie zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W konsekwencji, dostawa 13462/225666 udziału w gruncie tj. działki nr 1, na której znajduje się ww. część budynku, stosownie do art. 29a ust. 8 w zw. z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, również będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT.

Tym samym, skoro w przedmiotowej sprawie do dostawy lokalu niemieszkalnego położonego w (…) stanowiącego odrębną nieruchomość o powierzchni użytkowej (…)m² oraz udział 13462/225666 w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo własności działki gruntu o nr 1 oraz taki sam udział w częściach budynku i urządzeniach przeznaczonych do wspólnego użytkowania, w drodze licytacji w sądowym postępowaniu egzekucyjnym będzie miało zastosowanie zwolnienie wskazane w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, to dalsza analiza zwolnień dla ww. czynności – wynikająca z przepisów art. 43 ust. 1 pkt 10a lub pkt 2 ustawy – jest bezzasadna.

W związku z tym, Pana stanowisko zgodnie, z którym podatek VAT jest należny od sprzedaży ww. nieruchomości, należało uznać za nieprawidłowe, ponieważ - jak stwierdzono powyżej - czynność ta będzie podlegała zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego oraz zastosuje się Pan do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).