Interpretacja indywidualna z dnia 10 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.17.2023.2.WK

Podatek od towarów i usług w zakresie zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 lub 10a ustawy oraz odszkodowania z tytułu przejścia na mocy prawa na rzecz Gminy własności nieruchomości zabudowanej.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresiezwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy własności nieruchomości oznaczonej jako działki ewidencyjne nr A i B, które są zabudowane budowlami – jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

16 stycznia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 21 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie:

1)zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy własności nieruchomości oznaczonej jako działki ewidencyjne nr A i B, które są zabudowane budowlami;

2)zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy własności nieruchomości oznaczonej jako działki ewidencyjne nr A i B, które są zabudowane budowlami.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 21 lutego 2023 r. (wpływ 21 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT i prowadzi główną działalność według PKD (...), dodatkowe PKD to (...).

Uczelnia jest użytkownikiem wieczystym nieruchomości położonej w (...) działki nr (...) o powierzchni (...) m² położona w obrębie (...). W okresie, kiedy działki stanowiły własność Uczelni, użytkowane były jako drogi dojazdowe, teren w większości pokryty był asfaltem oraz chodnikiem, na poboczach zieleń.

Uczelnia od nabycia działki nie dokonała żadnych czynności związanych z odliczeniem podatkuVAT.

Uczelnia otrzymała: „Decyzja Nr (...) z dnia (…) r. pozwolenie na budowę: wewnętrznego układu drogowego i parkingowego (...) na działce (...) o powierzchni (...) ha położone w (...)”.

Zgodnie z protokołem odbioru z (…) r. zostały wszystkie prace wykonane:

‒ drogi: (...) m²; parking: (…) m²; chodniki: (…) m²;

‒wodociąg (...);

‒tereny zielone: (…);

‒rampa terenowa żelbetonowa dla osób niepełnosprawnych 1 szt.;

‒oświetlenie terenu (słupy oświetleniowe): (…) szt.;

‒kanalizacja opadowa i sanitarna.

Uczelnia(...)2003 r. na podstawie aktu notarialnego repertorium (…) ustanowiono służebność gruntową przechodu i przejazdu działki nr (...), za którą Uczelnia pobrała jednorazową opłatę oraz co miesięcznie opłaty na podstawie wystawionych faktur w wysokości po (…) brutto (w tym podatek VAT ze stawka obowiązującą podstawową) każdorazowo dla dwóch właścicieli działek z czego czerpała korzyści finansowe.

Następnie (…)2020 r. decyzją nr (…) wydaną przez Prezydenta Miasta (...) działka nr (...) została podzielona na trzy działki o numerze:

- A o pow. (…) ha położone w obrębie (...) zostaławydzielona pod drogę publiczną o kategorii drogi powiatowej i z mocy prawa stała się własnością Gminy Miejskiej (…) (księga wieczysta (…));

- B o pow. (…) ha położone w obrębie (...) została wydzielona pod drogę publiczną o kategorii drogi gminnej i z mocy prawa stała się własnością Gminy Miejskiej (...) (księga wieczysta (…)

- (...) o pow. (…) ha położone w obrębie (...).

Teren jak już Państwo wspomnieli w większości działkach nr A i B pokryty jest asfaltem oraz chodnikiem, na poboczach zieleń. Na działce nr B (...) znajdują się zabudowania gospodarcze o konstrukcji stalowej, ale ze względu na posadowienie na gruncie nie są ujmowane do szacunku operatu wartości działki. Działki posiadają bezpośrednio dostęp do drogi publicznej.

W związku z tytułu przejścia z mocy prawa na własność Gminy działki nr A i B Gmina Miejska (...) na podstawie umowy zawartej (…)2022 r. w postępowaniu negocjacyjnym zapłaci odszkodowanie dla Uczelni. Gmina Miejska (...) jest podatnikiem podatku VAT. Wypłata zostanie dokonana na rachunek bankowy Uczelni i na podstawie wystawionej faktury przez Wnioskodawcę.

Umowa w sprawie wypłaty odszkodowania z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Miasta (...) – miasta na prawach powiatu własności nieruchomości oznaczonej jako:

-działka ewidencyjna nr A obr. (...),

-działka ewidencyjna nr B obr. (...),

ustalona kwota odszkodowania za działki nr A i B wydzielone pod drogę w pełni ma zaspokoić wszelkie roszczenia związane z przejęciem działek.

Uczelnia musi zgodnie z zawartą umową wystawić fakturę tytułem:

„odszkodowanie z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr A obr. (...)” oraz „odszkodowanie z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr B obr. (...)”.

Uczelnia wystawi fakturę ze stawką zwolnioną na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

„art. 43.1 Zwalnia się od podatku:

10) dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata;

Uczelnia przez cały okres użytkowania działek nr A i B nie dokonała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Uczelnia z tytułu ulepszenia również nie stosowała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zgodnie z art. 43 ust 1 pkt 10 ustawy VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

10a) dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a)w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b)dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów”.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu sprawy

1.Czy działki nr A i B wydzielone z działki nr (...) są Państwa własnością czy są Państwo użytkownikami wieczystymi ww. działek?

Działki nr A oraz nr B obr. (...) od momentu wydania decyzji Prezydenta Miasta (...) o podziale działki nr (...) przeszły na własność Gminy (...) na podstawie art. 98 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Wykreślenie z KW nr (...) i wpis do nowej księgi wieczystej – wydzielenie działek nr A i nr B obr. (...) nastąpiło (…)2022 r.

2.Jeśli są Państwo właścicielami, to kiedy nabyli Państwo działkę nr (...) i na podstawie jakiego tytułu prawnego?

Wnioskodawca stał się właścicielem działki nr (...) na podstawie decyzji Wojewody (…) na podstawie art. 256 ust. 1 i 2 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. nr 165 poz. 1365). Decyzja Wojewody (…) z (…)2005 r. zmieniła status działki nr (...) z użytkowania wieczystego na prawo własności.

3.Czy przy nabyciu działki nr (...) przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego? Jeśli nie to dlaczego.

Uczelnia nie mogła dokonać odliczenia podatku naliczonego od nabycia działki nr (...) na podstawie decyzji Wojewody (...) z (...)2005 r. na podstawie art. 256 ust. 1 i 2 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 165 poz. 1365).

4.Jakie konkretnie budynki/budowle lub ich części w rozumieniu art. 3 pkt 2 i 3 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.) są usytuowane na działce nr A i B? W ramach tego pytania należy wskazać, który obiekt znajdujący się na ww. działkach jest budynkiem, a który budowlą lub ich częścią?

Na działce nr A obr. (...) znajdują się budowle:

 a)chodnik o powierzchni (...);

 b)droga o nawierzchni asfaltowej o powierzchni (…);

 c)urządzenie reklamowe wolnostojące szt. 1;

Na działce B obr. (...) znajdują się budowle:

-droga o nawierzchni asfaltowej (…) chodnik o powierzchni (…).

5.Jakie urządzenia budowlane znajdują się na działce nr A i B w rozumieniu przepisów ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane? I z jakim budynkiem/budowlą są związane?

Na działce nr B obr. (...) znajdują się:

a)linia kablowa NN zasilająca słupy oświetlenia – (…) mb – słupy oświetlenia ulicznego szt. 3;

b)kanalizacja deszczowa (...), 3 studnie kanalizacyjne (…), wpusty drogowe kanalizacyjne szt. 4 – odwodnienie drogi.

Na działce nr A obr. (...) nie ma urządzeń budowlanych.

6.Czy budynki/budowle znajdujące się na ww. działkach są własnością Wnioskodawcy, czy też innego podmiotu?

Tak, wszystkie budowle wymienione w pkt 4 były własnością Wnioskodawcy.

7.Czy doszło do pierwszego zasiedlenia budynków/budowli lub ich części znajdujących się na ww. działkach (tj. rozpoczęcia użytkowania na potrzeby własne, oddania do użytkowania pierwszemu nabywcy, użytkownikowi)? Jeśli tak, to kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie budynków/budowli lub ich części znajdujących się na działkach nr A i B? Informacji proszę udzielić odrębnie dla każdego budynku, budowli lub ich części.

Na terenie obecnie objętym działkami nr A i B od początku posiadania go przez Wnioskodawcę (najpierw jako użytkowanie wieczyste, potem jako własność) znajdował się dojazd (droga) i dojście (chodniki) do terenu Wnioskodawcy.

Uczelnia wykorzystywała chodniki, drogę do terenu Wnioskodawcy.

8.Czy między pierwszym zasiedleniem a dostawą budynków/budowli lub ich części znajdujących się na ww. działkach minął okres dłuższy, czy krótszy niż 2 lata?

Dla wszystkich budowli wymienionych w pkt 4 między otrzymaniem prawa własności (opisane w pkt. 2) do momentu przejęcia z mocy prawa, na podstawie art. 98 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przez Gminę Miejską i Miasto (...), minęło dłużej niż 2 lata.

9.Czy ponosili Państwo wydatki na ulepszenie lub przebudowę budynków/budowli lub ich części w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, które stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej ww. obiektów, tj. dokonali Państwo istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany ich wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków ich zasiedlenia? Jeżeli ponosili Państwo takie wydatki, to:

a)kiedy były one ponoszone?

Przebudowa drogi i chodników została zakończona w roku 2003. Zawiadomienie o braku sprzeciwu co do przystąpienia do użytkowania wykonanej inwestycji zostało wydane 10 marca 2003 r.

Odpowiadając bardziej szczegółowo to nie było istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany ich wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków ich zasiedlenia.

b)czy po dokonaniu tych ulepszeń budynki/budowle lub ich części były oddane do użytkowania, w tym również na potrzeby własnej działalności gospodarczej oraz czy w momencie ich dostawy minie okres dłuższy niż dwa lata licząc od momentu oddania tych obiektów do użytkowania po dokonaniu ulepszeń?

Tak okres minął dłuższy niż dwa lata licząc od momentu oddania tych obiektów do użytkowania po dokonaniu ulepszeń.

c)czy przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków?

Ulepszenie służyło do działalności zwolnionej Uczelni, nie dokonano odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków. W roku 2003 obowiązywała ustawa z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, na podstawie art. 27 Uczelnia była zwolniona z podatków.

10.Czy przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku naliczonego od nakładów na budowę wewnętrznego układu drogowego i parkingowego wraz z oświetleniem i odwodnieniem oraz rampy i schodów terenowych przy tunelu, położenie sieci c.o. i wodociągowej?

Ulepszenie służyło do działalności zwolnionej Uczelni, nie dokonano odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków. W roku 2003 obowiązywała Ustawa z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, na podstawie art. 27 Uczelnia była zwolniona z podatków.

11.Czy wykorzystywali Państwo ww. naniesienia wyłącznie do czynności zwolnionych od podatku?

Tak wykorzystanie tylko do czynności zwolnionych od podatku VAT.

12.W jaki sposób działki nr A i B od momentu nabycia do momentu dostawy były przez Państwa wykorzystywane?

Działki A i B od momentu nabycia do momentu dostawy były wykorzystywane jako dojazd i dojście do terenu Wnioskodawcy.

13.W przypadku gdy na dzień dostawy działki nr A i B były gruntem niezbudowanym to należy wskazać:

Działki nr A i B były zabudowane budowlami wskazanymi w pkt 4

a)czy w stosunku do działek nr A i B na moment dokonania sprzedaży obowiązywał lub został uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? Jeśli tak, to jakie przeznaczenie ww. działek wynika z ww. planu i czy przeznaczenie to dopuszcza posadowienie na ww. działkach jakichkolwiek budynków, czy budowli?

Działka A - na moment dokonania sprzedaży obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (...) wprowadzony uchwałą nr (…) Rady Miasta (...).

Przeznaczenie działki nr B – droga publiczna klasy głównej ruchu przyspieszonego – (…);

Działka B – na moment dokonania sprzedaży obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (...) wprowadzony uchwałą nr (…) Rady Miasta (...).

Przeznaczenie działki A drogi publiczne klasy dojazdowej – (…).

a)czy dla działek nr A i B do momentu dokonanej dostawy została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu?

Nie dla działek nr A i B do momentu dokonanej dostawy nigdy nie została wydana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. W każdym kolejnym MPZP obowiązującym przed obecnym, teren objęty działkami był przeznaczony zgodnie z stanem faktycznym na drogi publiczne.

Pytania

1.Czy w przypadku odszkodowania z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr A i B obr. (...) Uczelnia będzie miała prawo do zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy?

2.Czy w przypadku odszkodowania z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr A i B obr. (...) Uczelnia będzie miała prawo do zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy?

Państwa stanowisko w sprawie

W Państwa ocenie, przejście na rzecz Gminy w trybie art. 98 ustawy o gospodarce nieruchomościami, własności nieruchomości zabudowanych budowlą będzie stanowić, na gruncie VAT, dostawę budowli.

Zgodnie z art 29a ust. 8 ustawy VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Oznacza to, że dostawa gruntu, na którym znajduje się budowla jest traktowana w całości jako dostawa budowli, a nie jako dostawa gruntu niezabudowanego.

Jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zwolnienie to obejmuje więc dostawę budynków i budowli lub ich części pod warunkiem, że dostawa nie następuje w ramach pierwszego zasiedlenia lub w okresie 2 lat od daty pierwszego zasiedlenia.

Zgodnie z art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane, ilekroć w ustawie mowa o budowli – należy przez to rozumieć każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych, elektrowni wiatrowych, morskich turbin wiatrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową.

Jednocześnie zgodnie z pkt 3a) przez obiekt liniowy należy rozumieć obiekt budowlany, którego charakterystycznym parametrem jest długość, w szczególności droga wraz ze zjazdami, droga kolejowa, wodociąg, kanał, gazociąg, ciepłociąg, rurociąg, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezpośrednio w ziemi, podziemna, wał przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable zainstalowane w kanalizacji kablowej, kable zainstalowane w kanale technologicznym oraz kable telekomunikacyjne dowieszone do już istniejącej linii kablowej nadziemnej nie stanowią obiektu budowlanego lub jego części ani urządzenia budowlanego.

Droga jest więc obiektem liniowym, a co za tym idzie budowlą w rozumieniu ww. przepisów.

Zgodnie z art 2 pkt 14 ustawy VAT, kiedy w ustawie jest mowa o pierwszym zasiedleniu - rozumie się przez to oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Droga położona na przedmiotowych nieruchomościach działki nr A i B spełnia te warunki tz. od momentu jej użytkowania oraz ulepszenia upłynął okres co najmniej 2 lata.

Uczelnia otrzymała pozwolenie na budowę drogi na działkach A i B zgodnie z decyzją nr (...) z dnia (…)2002 r. co potwierdza, iż okres od zakończenia budowy drogi upłynął dwuletni okres.

Reasumując: zdaniem Państwa, Uczelnia wystawi fakturę VAT za opisane powyżej odszkodowanie i będzie mogła skorzystać ze zwolnienia przewidzianego w art .43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT za działki A i B, które przeszły na własność miasta, na których znajdowała się budowla w postaci przedmiotowej drogi.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

10a) dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem że:

a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów".

Uczelnia przez cały okres użytkowania działek A i B nie dokonała obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W przypadku jednak braku możliwości zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, chcą Państwo zakwalifikować z kolejnego zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, przedstawionego tematu odszkodowania.

Uczelni przy nabyciu i ulepszeniu, nie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a koszty poniesione na ulepszenie mieszczą się w przedziale zwolnienia.

Reasumując, Uczelnia może zwolnić z podatku VAT otrzymane odszkodowanie za działki nr A i B, o którym mowa powyżej, na postawie art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy własności nieruchomości oznaczonej jako działki ewidencyjne nr A i B, które są zabudowane budowlami – jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej: ustawą:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W świetle przytoczonych powyżej przepisów, zarówno grunt, jak i budynek oraz budowla spełniają definicję towaru określoną w art. 2 pkt 6 ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Zgodnie z art. 98 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344):

Zgodnie z art. 98 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

W myśl art. 98 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Stosownie do art. 112 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z mocy art. 112 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa do nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

W kontekście powyższego, uwzględniając definicję działalności gospodarczej należy stwierdzić, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia, czy w przypadku odszkodowania z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonej jako działka ewidencyjna nr A i B, Uczelnia będzie miała prawo do zastosowania zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku VAT. Działki nr A i B, będące przedmiotem przejścia z mocy prawa z Wnioskodacy na rzecz Gminy Miejskiej (...), wykorzystywane były przez Wnioskodawcę jako dojazd i dojście do terenu Wnioskodawcy. Naniesienia, jakie znajdują się na ww. działkach wykorzystywane były przez Wnioskodawcę wyłącznie do czynności zwolnionych od podatku VAT, w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej (działalności edukacyjnej).Ponadto, Uczelnia (…) 2003 r. na podstawie aktu notarialnego repertorium (…) ustanowiono służebność gruntową przechodu i przejazdu działki nr (...), za którą Uczelnia pobrała jednorazową opłatę oraz co miesięcznie opłaty na podstawie wystawionych faktur w wysokości po (…) brutto (w tym podatek VAT ze stawką obowiązującą podstawową) każdorazowo dla dwóch właścicieli działek z czego czerpała korzyści finansowe. Z tytułu przejścia z mocy prawa na własność Gminy działek nr A i B Gmina Miejska (...) na podstawie umowy zawartej (…)2022 r. w postępowaniu negocjacyjnym zapłaci odszkodowanie dla Uczelni. Gmina Miejska (...) jest podatnikiem podatkuVAT. Wypłata zostanie dokonana na rachunek bankowy Uczelni i na podstawie wystawionej faktury przez Wnioskodawcę.

Wskazane wyżej okoliczności wskazują na ścisły związek ww. działek zabudowanych z prowadzoną działalnością gospodarczą Wnioskodawcy, który działalność tę prowadzi jako zarejestrowany, czynny podatnik VAT, a zatem działki stanowią składnik majątkowy służący prowadzeniu działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, że dostawa ww. zabudowanych działek nr A i B będzie stanowiła zbycie dokonane w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, w zamian za odszkodowanie.

W konsekwencji dostawa (przejście z mocy prawa na własność Gminy) ww. działek nr A i B, w okolicznościach wskazanych w opisie sprawy, będzie stanowić dostawę dokonywaną przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 15 ust. 2 ustawy, a więc przez podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w ust. 1 tego przepisu.

Mając zatem na uwadze przedstawiony opis sprawy i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa należy stwierdzić, że przedmiotowa dostawa (przejście z mocy prawa na własność Gminy) ww. działek, stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż Wnioskodawca działać będzie dla tej transakcji jako podatnik w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzący działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy.

Przy czym zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

W tym miejscu należy wskazać, że zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy nieruchomości zabudowanych spełniających określone w tych przepisach warunki.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest, co do zasady, zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przez pierwsze zasiedlenie, zgodnie z art. 2 ust. 14 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do używania. Zatem, aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich części oddano w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Przy czym, jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z tym przepisem:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw budynków, budowli lub ich części, prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Należy również mieć na uwadze art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:

Z powyższego jednoznacznie wynika, że co do zasady grunt będący przedmiotem dostawy jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług, jak opodatkowane są budynki lub budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku, również sprzedaż gruntu lub zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu będą korzystały ze zwolnienia od podatku.

Jednocześnie należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku” i „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2021 r. poz. 2351 ze zm.), zwanej dalej ustawą Prawo budowlane.

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Na podstawie art. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane:

Natomiast, na mocy art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca stał się właścicielem działki nr (...) na podstawie decyzji Wojewody z (...)2005 r. na podstawie art. 256 ust. 1 i 2 ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Decyzja Wojewody zmieniła status działki nr (...) z użytkowania wieczystego na prawo własności. Na działce nr A znajdują się budowle: chodnik o powierzchni (…); droga o nawierzchni asfaltowej o powierzchni (…); urządzenie reklamowe wolnostojące szt. 1. Na działce B znajdują się budowle: droga o nawierzchni asfaltowej (…) chodnik o powierzchni (…). Na działce nr B znajdują się: linia kablowa NN zasilająca słupy oświetlenia – (…) – słupy oświetlenia ulicznego szt. 3; kanalizacja deszczowa (...), 3 studnie kanalizacyjne (...), wpusty drogowe kanalizacyjne szt. 4 – odwodnienie drogi. Na działce nr A nie ma urządzeń budowlanych. Wszystkie ww. budowle były własnością Wnioskodawcy. Na terenie obecnie objętym działkami nr A i B od początku posiadania ich przez Wnioskodawcę (najpierw jako użytkowanie wieczyste, potem jako własność) znajdował się dojazd (droga) i dojście (chodniki) do terenu Wnioskodawcy. Uczelnia wykorzystywała chodniki, drogę do terenu Wnioskodawcy. Dla wszystkich ww. budowli między otrzymaniem prawa własności do momentu przejęcia z mocy prawa, na podstawie art. 98 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, przez Gminę Miejską i Miasto (...), minęło dłużej niż 2 lata. Przebudowa drogi i chodników została zakończona w roku 2003. Zawiadomienie o braku sprzeciwu co do przystąpienia do użytkowania wykonanej inwestycji zostało wydane 10 marca 2003 r. Nie było istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany ich wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków ich zasiedlenia. Jednakże, minął dłuższy okres niż dwa lata licząc od momentu oddania tych obiektów do użytkowania po dokonaniu ulepszeń. Ulepszenie służyło do działalności zwolnionej Uczelni, nie dokonano odliczenia podatku naliczonego od ww. wydatków. W roku 2003 obowiązywała ustawa z 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym, na podstawie art. 27 Uczelnia była zwolniona z podatków. Naniesienia Wnioskodawca wykorzystywał tylko do czynności zwolnionych od podatku VAT. Działki A i B od momentu nabycia do momentu dostawy były wykorzystywane jako dojazd i dojście do terenu Wnioskodawcy.

W konsekwencji, dostawa budowli usytuowanych na działkach nr A i B korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ponieważ – jak wynika z treści wniosku – pomiędzy pierwszym zasiedleniem budowli a opisaną dostawą upłynął okres dłuższy niż dwa lata, a poza tym nie było istotnych zmian przeprowadzonych w celu zmiany ich wykorzystania lub w celu znaczącej zmiany warunków ich zasiedlenia. Jednakże, minął dłuższy okres niż dwa lata licząc od momentu oddania tych obiektów do użytkowania po dokonaniu ulepszeń.

Tym samym, dostawa budowli posadowionych na działkach nr A i B, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wskazano powyżej, grunty będące przedmiotem dostawy podlegają opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki, budowle lub ich części posadowione na tych gruntach. W związku z powyższym – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – dostawa działek nr A i B, na których usytuowane są budowle, korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Podsumowując, odszkodowanie z tytułu przejścia z mocy prawa na rzecz Gminy Miejskiej (...) własności nieruchomości oznaczonych jako działki ewidencyjne nr A i B obr. (...) będzie stanowiło wynagrodzenie za odpłatną dostawę towarów, która to czynność będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy.

Jednocześnie należy wskazać, że badanie przesłanek dla zastosowania zwolnienia od podatku VAT wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, jest bezzasadne, gdyż zwolnienie to ma zastosowanie do dostawy budynków, budowli lub ich części nieobjętej zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Informuję, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem Państwa wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii dokumentowania ww. dostawy, bowiem nie sformułowano w tym zakresie pytania.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).