Wyszukaj po identyfikatorze keyboard_arrow_down
Wyszukiwanie po identyfikatorze Zamknij close
ZAMKNIJ close
account_circle Jesteś zalogowany jako:
ZAMKNIJ close
Powiadomienia
keyboard_arrow_up keyboard_arrow_down znajdź
removeA addA insert_drive_fileWEksportuj printDrukuj assignment add Do schowka

Interpretacja indywidualna z dnia 1 marca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.89.2018.12.PB

Interpretacja wydana po uwzględnieniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6 marca 2019 r. sygn. akt I SA/Po 989/18 oraz wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 listopada 2022 r., sygn. akt III FSK 1042/21.

Interpretacja indywidualna po wyroku sądu – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani:

1)ponownie rozpatruję sprawę Pani wniosku z 19 czerwca 2018 r. (data wpływu 22 czerwca 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej – uwzględniam przy tym wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnegow Poznaniu z 6 marca 2019 r. sygn. akt I SA/Po 989/18 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 listopada 2022 r., sygn. akt III FSK 1042/21; i

2)stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnychjest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 czerwca 2018 r. wpłynął Pani wniosek z 19 czerwca 2018 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia wierzytelności. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 27 sierpnia 2018 r. (wpływ 29 sierpnia 2018 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawczyni jest przedsiębiorcą zwolnionym z podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W najbliższym czasie Wnioskodawczyni zamierza poszerzyć prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą. Zamierza nabywać wierzytelności trudne, po ustalonej cenie przez strony umowy, dotyczące roszczeń odszkodowawczych, przede wszystkim majątkowych, transportowych, zdrowotnych.

Transakcje będą zawierane głównie z osobami fizycznymi, ale Wnioskodawczyni nie wyklucza sporadycznych transakcji zakupu wierzytelności od przedsiębiorcy. Często zdarza się, iż poszkodowani otrzymują od ubezpieczycieli odszkodowanie w znacznie zaniżonej kwocie  i nie dochodzą większych roszczeń. Rezygnacja przez poszkodowanych z dalszego dochodzenia odszkodowania najczęściej podyktowana jest przyjętym przez nich zapatrywaniem, zgodnie z którym uzyskanie odszkodowania w zadowalającej wysokości jest mało prawdopodobne lub będzie związane z kosztownym i długotrwałym postępowaniem sądowym.

Od takich osób Wnioskodawczyni będzie nabywać wierzytelności w drodze umowy cesji. Cena wierzytelności będzie ustalona poniżej jej wartości nominalnej i uzależniona będzie od ryzyka oraz ewentualnych kosztów odzyskania odszkodowań od ubezpieczycieli.

Cesja podpisana przez Wnioskodawczynię z Cedentem będzie miała charakter definitywny, Cedent pozbędzie się prawa do dysponowania tą wierzytelnością, nie będzie już mógł dochodzić tego odszkodowania we własnym imieniu i na własną rzecz. Wnioskodawczyni natomiast zakupi wierzytelność na własne ryzyko i we własnym imieniu. Najpierw polubownie będzie próbować odzyskać wyższą kwotę odszkodowania od ubezpieczyciela. Jeśli to nie przyniesie skutku, to w wielu przypadkach Wnioskodawczyni będzie się domagać pieniędzy lub może ich w ogóle nie otrzymać, to jest jej ryzyko. Na etapie nabycia wierzytelności jej nominalna wartość nie będzie odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości, ponieważ ekonomiczna wartość odszkodowania zostanie ustalona w toku polubownej umowy z ubezpieczycielem lub w toku postępowania sądowego.

Uzyskane przez Wnioskodawczynię świadczenia będą wpływały wyłącznie na jej rzecz i na jej konto. Cena zakupu wierzytelności nie będzie zawierać żadnego wynagrodzenia, ani jakichkolwiek innych świadczeń na rzecz zbywcy, poza ceną nabycia wierzytelności. Nie będzie możliwe przeniesienie zwrotne nabytych wierzytelności.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności. Jeżeli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy  o podatku od czynności cywilnoprawnych i obowiązek uiszczenia tegoż podatku ciąży na kupującym. W przypadku Wnioskodawczyni nabywanie wierzytelności przyjmie postać umowy sprzedaży.

Pytanie

Czy nabycie wierzytelności zgodnie z przedstawionym przez Wnioskodawczynię zdarzeniem przyszłym – będzie powodować powstanie po stronie Wnioskodawczyni obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)

Pani stanowisko w sprawie:

Zdaniem Wnioskodawczyni, nabycie wierzytelności zgodnie z przedstawionym zdarzeniem przyszłym – będzie powodować po stronie Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawych z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, tj. z datą umowy cesji, a nie będzie powodować opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Cesja wierzytelności po cenie niższej, niż wartość nominalna, zawierająca wyłącznie cenę wierzytelności bez jakiegokolwiek innego świadczenia – nie stanowi usługi w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Ponieważ nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to czynność ta podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Podstawą opodatkowania wierzytelności będzie wartość wierzytelności określona w umowie cesji.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, opodatkowaniu tym podatkiem podlegają następujące rzeczy:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

Zgodnie z art. 535 Kodeksu cywilnego, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży praw majątkowych, zatem przedmiotami sprzedaży w ujęciu Kodeksu cywilnego oprócz rzeczy mogą być również prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego, czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności. W przypadku Wnioskodawczyni umowa cesji przyjmie postać umowy sprzedaży wierzytelności, a więc spełni przesłankę wskazaną w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego, wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Ponieważ Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, iż nabywane przez nią wierzytelności nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – to zdaniem Wnioskodawczyni powyższe czynności (umowy sprzedaży wierzytelności) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podstawę opodatkowania stanowi wartość rynkowa rzeczy, co w przypadku Wnioskodawczyni stanowić będzie zapłacona cena za nabytą wierzytelność.

Stawka podatku zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie wynosiła 1 %. Podstawą opodatkowania będzie wartość wierzytelności ustalona w umowie cesji. Obowiązek podatkowy powstanie z dniem umowy cesji, wobec powyższego uzyskane przez Wnioskodawczynię ewentualnie dodatkowe odszkodowanie, o którym mowa w zdarzeniu przyszłym nie będzie miało wpływu na podstawę opodatkowania wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawczyni wskazała, iż podobne do jej stanowiska mają organy podatkowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 9 stycznia 2014 r., Znak: IPPB2/436-540/13-6/MZ stwierdził: „(…) w opisanej we wniosku sytuacji umowa cesji przyjęła postać umowy sprzedaży wierzytelności, a więc co do zasady miała miejsce czynność, podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, wskazana w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy. W związku z tym wyjaśnić należy, że stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej. Zgodnie z art. 4 pkt 1 przy umowie sprzedaży obowiązek podatkowy ciąży na kupującym. Podstawa opodatkowania przy umowie sprzedaży określona została w art. 6 ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym stanowi ją wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego, przy czym, co wynika z ust. 2 powołanego przepisu, wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju (…) A zatem, skoro transakcja nabycia wierzytelności nie jest objęta zakresem podatku od towarów i usług, powyższa czynność podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b stawka podatku wynosi 1%”.

Podobnie wypowiedziały się organy podatkowe w innych interpretacjach indywidualnych (przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy 20 sierpnia 2012 r., Znak: ITPP2/443-653/12/AK, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 16 lutego 2018 r., Znak: 0111-KDIB4.4014.444.2017.2.MPU).

Interpretacja indywidualna

Rozpatrzyłem Pani wniosek – 28 września 2018 r. wydałem interpretację indywidualną Znak: 0111-KDIB2-2.4014.89.2018.4.PB, w której uznałem Pani stanowisko za nieprawidłowe.

Interpretację doręczono Pani 4 października 2018 r.

Skarga na interpretację indywidualną

30 października 2018 r. wniosła Pani skargę na tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Skarga wpłynęła do mnie 6 listopada 2018 r.

Wniosła Pani o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Postępowanie przed sądami administracyjnymi

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uchylił skarżoną interpretację wyrokiem z 6 marca 2019 r. sygn. akt I SA/Po 989/18.

Wniosłem skargę kasacyjną od tego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 3 listopada 2022 r., sygn. akt III FSK 1042/21 oddalił skargę kasacyjną i podzielił stanowisko wyrażone w zaskarżonym wyroku.

Zwrot akt z prawomocnym wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu nastąpił 25 stycznia 2023 r.

Ponowne rozpatrzenie wniosku – wykonanie wyroku

Zgodnie z art. 153 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259):

Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu sądu wiążą  w sprawie organy, których działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia, a także sądy, chyba że przepisy prawa uległy zmianie.

Wykonuję obowiązek, który wynika z tego przepisu, tj.:

- uwzględniam ocenę prawną i wskazania dotyczące postępowania, które wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu i Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyrokach;

- ponownie rozpatruję Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej – stwierdzam, że stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Niniejsza interpretacja zawiera ocenę Pani stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1150) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Podatkowi podlegają:

2)zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;

3)orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Czynności cywilnoprawne zawarte w zamkniętym katalogu określonym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych, o ile spełniają przesłanki zawarte m.in. w art. 1 ust. 4 ww. ustawy, zgodnie z którym:

Czynności cywilnoprawne podlegają podatkowi, z zastrzeżeniem ust. 4a i 5, jeżeli ich przedmiotem są:

1) rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

2) rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej  i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.  – Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Przelew wierzytelności jest konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela, podczas gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności.

Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że:

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl art. 535 Kodeksu cywilnego:

Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Przy czym stosownie do art. 555 Kodeksu cywilnego:

Przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych.

Podkreślić należy, że umowa cesji jako niewymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie, w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Z kolei, jeśli umowa cesji wierzytelności przybierze postać umowy sprzedaży, to wówczas podlega opodatkowaniu tym podatkiem na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Na podstawie art. 4 pkt 1 ww. ustawy:

Obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie sprzedaży – na kupującym.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2-4 ww. ustawy:

Podstawę opodatkowania stanowi przy umowie sprzedaży wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego.

Wartość rynkową przedmiotu czynności cywilnoprawnych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia dokonania tej czynności, bez odliczania długów i ciężarów.

Jeżeli podatnik nie określił wartości przedmiotu czynności cywilnoprawnej lub wartość określona przez niego nie odpowiada, według oceny organu podatkowego, wartości rynkowej, organ ten wezwie podatnika do jej określenia, podwyższenia lub obniżenia, w terminie nie krótszym niż 14 dni od dnia doręczenia wezwania, podając jednocześnie wartość według własnej, wstępnej oceny.

Jeżeli podatnik, pomimo wezwania, o którym mowa w ust. 3, nie określił wartości lub podał wartość nieodpowiadającą wartości rynkowej, organ podatkowy dokona jej określenia  z uwzględnieniem opinii biegłego lub przedłożonej przez podatnika wyceny rzeczoznawcy. Jeżeli organ podatkowy powoła biegłego, a wartość określona z uwzględnieniem jego opinii różni się  o więcej niż 33% od wartości podanej przez podatnika, koszty opinii ponosi podatnik.

Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Stawki podatku wynoszą – od umowy sprzedaży:

a) nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – 2%,

b) innych praw majątkowych – 1%.

W ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiedziano jednak sytuacje,  w których czynność mieszcząca się w zakresie przedmiotowym ustawy jest wyłączona  z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 4 ww. ustawy:

Nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany:

a) w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług,

b) jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

- umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,

- umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Zaznaczyć jednak należy, że o wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych nie decyduje okoliczność, że strony tej umowy posiadają generalnie status podatnika podatku od towarów i usług, lecz wyłącznie fakt, że dana czynność (ta konkretna) jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub przynajmniej jedna ze stron tej czynności jest z tytułu tej czynności z tego podatku zwolniona (z zastrzeżeniami określonymi w lit. b) tego przepisu).

W świetle art. 1a pkt 7 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Użyte w ustawie określenie oznaczają: podatek od towarów i usług – podatek od towarów i usług - podatek od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r. poz. 710, z późn. zm.) lub podatek od wartości dodanej pobierany na podstawie przepisów obowiązujących w państwach członkowskich.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni w najbliższym czasie zamierza poszerzyć prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą. Zamierza nabywać wierzytelności trudne, po ustalonej cenie przez strony umowy, dotyczące roszczeń odszkodowawczych, przede wszystkim majątkowych, transportowych, zdrowotnych. Transakcje będą zawierane głównie z osobami fizycznymi, ale Wnioskodawczyni nie wyklucza sporadycznych transakcji zakupu wierzytelności od przedsiębiorcy. Często zdarza się, iż poszkodowani otrzymują od ubezpieczycieli odszkodowanie w znacznie zaniżonej kwocie i nie dochodzą większych roszczeń. Rezygnacja przez poszkodowanych z dalszego dochodzenia odszkodowania najczęściej podyktowana jest przyjętym przez nich zapatrywaniem, zgodnie z którym uzyskanie odszkodowania w zadowalającej wysokości jest mało prawdopodobne lub będzie związane z kosztownym i długotrwałym postępowaniem sądowym. Od takich osób Wnioskodawczyni będzie nabywać wierzytelności w drodze umowy cesji. Cena wierzytelności będzie ustalona poniżej jej wartości nominalnej i uzależniona będzie od ryzyka oraz ewentualnych kosztów odzyskania odszkodowań od ubezpieczycieli. Cesja podpisana przez Wnioskodawczynię z Cedentem będzie miała charakter definitywny, Cedent pozbędzie się prawa do dysponowania tą wierzytelnością, nie będzie już mógł dochodzić tego odszkodowania we własnym imieniu i na własną rzecz. Wnioskodawczyni natomiast zakupi wierzytelność na własne ryzyko i we własnym imieniu. Najpierw polubownie będzie próbować odzyskać wyższą kwotę odszkodowania od ubezpieczyciela. Jeśli to nie przyniesie skutku, to w wielu przypadkach Wnioskodawczyni będzie się domagać pieniędzy lub może ich w ogóle nie otrzymać, to jest jej ryzyko. Na etapie nabycia wierzytelności jej nominalna wartość nie będzie odzwierciedlać rzeczywistej ekonomicznej wartości, ponieważ ekonomiczna wartość odszkodowania zostanie ustalona w toku polubownej umowy z ubezpieczycielem lub w toku postępowania sądowego. Uzyskane przez Wnioskodawczynię świadczenia będą wpływały wyłącznie na jej rzecz i na jej konto. Cena zakupu wierzytelności nie będzie zawierać żadnego wynagrodzenia, ani jakichkolwiek innych świadczeń na rzecz zbywcy, poza ceną nabycia wierzytelności. Nie będzie możliwe przeniesienie zwrotne nabytych wierzytelności. Wnioskodawczyni w uzupełnieniu wniosku wskazała, że nabywanie wierzytelności przyjmie postać umowy sprzedaży.

W związku z tym należy podkreślić, że jakkolwiek Pani zapytanie dotyczy opodatkowania przeniesienia (sprzedaży) wierzytelności podatkiem od czynności cywilnoprawnych, to jednak w pierwszej kolejności rozstrzygnięcia wymaga kwestia czy planowana transakcja – dokonana pomiędzy wskazanymi we wniosku Stronami – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, bowiem ocena ta ma zasadnicze znaczenie dla ewentualnego objęcia tej czynności podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Opodatkowanie ww. czynności podatkiem od towarów i usług może bowiem skutkować wyłączeniem obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W tym miejscu wskazać należy, na treść wydanego w niniejszej sprawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6 marca 2019 r., sygn. akt I SA/Po 989/18, w którym Sąd wskazał, że: Taką ocenę wyraził także Naczelny Sąd Administracyjny  w wyroku wydanym w składzie 7 sędziów z dnia 19 marca 2012 r., sygn. akt: I FPS 5/11, LEX nr 1214958, wskazując że transakcja nabycia na własne ryzyko wierzytelności trudnej, po cenie niższej od jej wartości nominalnej, nie będzie mogła być zakwalifikowana jako świadczona przez nabywcę wierzytelności usługa w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku  z art. 8 ust. 1 ustawy o PTU, ze względu na fakt, że w takim przypadku nie mamy do czynienia ze zobowiązaniem się przez usługodawcę do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. Pogląd ten podziela także Sąd rozpoznając sprawę skarżącej. Wobec powyższego, rozważyć należy, czy taka czynność objęta jest przywołanymi przez skarżącą przepisami ustawy o PCC. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o PCC, podatkowi podlegają m.in. umowy sprzedaży. Dyspozycja przywołanego przepisu niewątpliwe znajdzie zastosowanie  w rozpoznawanej sprawie. Jak już bowiem wyżej wskazano, nie sposób przyjąć, by czynność w wyniku której skarżąca nabędzie wierzytelność stanowiła świadczenie usług. Między cesjonariuszem a cedentem dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży, co stanowi podstawę cesji wierzytelności. Jednocześnie też, w sprawie nie znajdzie zastosowania wyłączenie od opodatkowania na mocy art. 2 pkt 4 lit. a) ustawy o PCC, zgodnie z którym nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych czynności inne niż umowa spółki i jej zamiany,  w zakresie w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług. Należy bowiem wskazać, że utrwalona linia orzecznicza wyklucza uznanie czynności nabycia wierzytelności trudnej spod regulacji ustawy o PTU. W tym więc zakresie, zarzut skarżącej zasługuje na uwzględnienie. W ocenie skarżącej, stawka podatku jaka winna mieć zastosowanie w rozpoznawanej sprawie wynosi 1%. Podstawą jej przyjęcia jest art. 7 ust. 1 pkt 1 lit b) ustawy o PCC, który wskazuje, że stawka podatku - 1% ma zastosowanie w stosunku do umowy sprzedaży innych praw majątkowych niż nieruchomości, rzeczy ruchome, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym. Również więc w tym zakresie przyznać należy rację skarżącej. Dokonywana sprzedaż bez wątpienia bowiem nie dotyczy sprzedaży żadnego z praw majątkowych wymienionych enumeratywnie wyżej. Zastosowanie znajdzie więc stawka podatku określona dla innych praw majątkowych.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 listopada 2022 r., sygn. akt III FSK 1042/21 podzielił ww. pogląd wyrażony przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w ww. wyroku.

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa podatkowego oraz wyjaśnienia zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 6 marca 2019 r. sygn. akt I SA/Po 989/18 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3 listopada 2022 r., sygn. akt III FSK 1042/21, wydanych w niniejszej sprawie, należy wskazać, że skoro transakcje nabycia wierzytelności (umowy sprzedaży) nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, to w analizowanej sprawie nie znajdzie zastosowania wyłączenie określone w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W rezultacie, transakcje te (umowy sprzedaży) będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym, na Wnioskodawczyni jako kupującej będzie ciążył obowiązek podatkowy w tym podatku. Podatek ten – zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy  o podatku od czynności cywilnoprawnych będzie wynosił 1% podstawy opodatkowania.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Panią i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania uchylonej interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej  (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

close POTRZEBUJESZ POMOCY?
Konsultanci pracują od poniedziałku do piątku w godzinach 8:00 - 17:00