Interpretacja indywidualna z dnia 21 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.730.2022.1.MKA

Usługi eksperckie, które będzie Pani świadczyć na podstawie umowy zawartej z ZASI, będącym zewnętrznie zarządzającym ASI, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

23 grudnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 8 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy możliwości zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych przez Panią usług eksperckich. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca wnosi o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego (dalej: „interpretacja indywidualna”), a w szczególności przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.) dalej „ustawy o VAT”, w zakresie ustalenia czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do zwolnienia z opodatkowania VAT usług doradczych świadczonych na zlecenie Zarządzającego Alternatywną Spółką Inwestycyjną (dalej ZASI) na rzecz Alternatywnej Spółki Inwestycyjnej (dalej ASI).

ZASI posiada status zarządzającego alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej „Ustawa o funduszach inwestycyjnych lub Ustawa”) i jest wpisana przez Komisję Nadzoru Finansowego do Rejestru Zarządzających ASI („Rejestr ZASI”) jako zarządzający zewnętrznie ASI, tj. zarządzającego spółką komandytowo-akcyjną.

Wyłącznym przedmiotem działalności ASI, zgodnie z art. 8a ust. 3 Ustawy o funduszach inwestycyjnych jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów, zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Przedmiotem działalności ZASI w świetle art. 70e ust. 1 i 2 Ustawy o funduszach Inwestycyjnych jest wyłącznie zarządzanie Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi (ASI), stanowiącymi Alternatywne Fundusze Inwestycyjne (AFI), w tym wprowadzanie tych ASI do obrotu oraz (z zastrzeżeniem art. 70e ust. 3 Ustawy) zarządzanie unijnymi Alternatywnymi Funduszami Inwestycyjnymi, w tym wprowadzanie tych Alternatywnych Funduszy Inwestycyjnych do obrotu zgodnie z art. 70e ust. 1 i 2 Ustawy. Przedmiotem działalności ZASI zgodnie z PKD jest wyłącznie działalność związana z zarządzaniem funduszami (PKD 66.30.Z).

ZASI jest jedynym komplementariuszem ASI, a usługi świadczone przez ZASI na rzecz ASI stanowią usługi zarządzania zwolnione od podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a oraz lit. b ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Do zadań ZASI, wykonywanych na podstawie zawartej z ASI Umowy o Zarządzanie należy wykonywanie zadań powierzonych zarządzającemu ASI zgodnie z Ustawą o Funduszach Inwestycyjnych, w tym w szczególności zarządzanie portfelem inwestycji ASI (dokonywaniem, utrzymywaniem i monitorowaniem inwestycji oraz realizacją wyjść z inwestycji), zarządzanie ryzykiem oraz dokonywanie wszelkich innych czynności i działań powierzonych zarządzającym ASI na podstawie Ustawy o Funduszach Inwestycyjnych, takich jak działalność administracyjna, marketingowa oraz inna związana z aktywami ASI.

Wynikające z Umowy o Zarządzanie obowiązki ZASI wobec ASI to w szczególności:

a)prowadzenie Spraw ASI,

b)przygotowywanie i wdrażanie strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych,

c)opracowywanie rocznych zadań gospodarczych ASI oraz ich realizacja,

d)reprezentowanie ASI (w tym składanie w jej imieniu oraz przyjmowanie oświadczeń woli),

e)zarządzanie majątkiem ASI,

f)bieżąca analiza działalności ASI,

g)terminowe i należyte wypełnianie obowiązków wobec Akcjonariuszy oraz Walnego Zgromadzenia,

h)terminowe i należyte wykonywanie uchwał (...),

i)zwoływanie (...), zarówno Zwyczajnego, jak i Nadzwyczajnego,

j)udzielanie Akcjonariuszom informacji zarówno na (...), jak i poza nim,

k)sporządzanie sprawozdania z działalności ASI za rok obrotowy oraz przedstawianie powyższego sprawozdania do oceny (...),

l)sporządzanie sprawozdania finansowego za rok obrotowy,

m)przygotowanie oraz wdrożenie niezbędnych aktów wewnętrznych ASI, tj. regulaminów, zarządzeń, instrukcji,

n)wprowadzenie harmonijnej koordynacji zadań i działalności poszczególnych obszarów funkcjonalnych ASI (organizacyjnej, inwestycyjnej, marketingowej, finansowo-księgowej itd).

Wnioskodawca jest osobą fizyczną i członkiem kluczowego personelu ZASI, który aktualnie świadczy usługi na rzecz ZASI i ASI na podstawie zawartej z ZASI umowy o świadczenie usług. Wnioskodawca planuje zawrzeć z ZASI umowę, zgodnie z którą do zakresu obowiązków Wnioskodawcy należeć będzie:

1)reprezentowanie ZASI i ASI - dokonywanie w imieniu ZASI i ASI wszelkich czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych;

2)prowadzenie spraw ZASI i ASI, rozumiane jako bieżące zarządzanie Podmiotem Zarządzającym i Spółką obejmujące zarówno zwykłe czynności ZASI i ASI jak i czynności nagłe;

3)przygotowanie i wdrażanie z pozostałymi (...) ASI;

4)przygotowanie i wprowadzanie w życie wraz z pozostałymi (...) strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

5)przygotowywanie, uchwalanie i wdrażanie z pozostałymi (...) aktów wewnętrznych ZASI i ASI, w tym polityki zarządzania konfliktem interesów, regulaminów, instrukcji;

6)sporządzanie wraz z pozostałymi (...) sprawozdań finansowych ZASI i ASI za dany rok obrotowy i przedstawiania go organom uprawnionym do ich oceny i zatwierdzania;

7)bieżąca analiza działalności ZASI i ASI;

8)prowadzenie lub wspieranie następujących działań:

a)dokonywanie analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji ASI zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej ASI;

b)przygotowywanie wniosków inwestycyjnych oraz przedstawianie wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom ASI, zgodnie z procedurami określonymi w RUI;

c)przeprowadzanie analiz ekonomicznych oraz zapewnianie sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji ASI (tzw. analiz due diligence);

d)negocjowanie warunków i zawierania w imieniu ASI, umów mających za przedmiot Inwestycje;

e)dokonywanie w imieniu ASI czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem Instrumentów będących przedmiotem Inwestycji w zgodzie ze statutem ASI, wewnętrznymi regulacjami ASI, umową spółki ZASI, wewnętrznymi regulacjami ZASI, przepisami prawa i Ramowej Umowy Inwestycyjnej (dalej RUI);

f)negocjowanie warunków, w imieniu ASI, i podpisywanie w imieniu ASI umów związanych ze zbyciem Instrumentów będących przedmiotem Inwestycji, w zgodzie ze statutem ASI, wewnętrznymi regulacjami ASI, umową spółki ZASI, wewnętrznymi regulacjami ZASI, przepisami prawa i RUI;

g)wybór, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług ZASI uzna za konieczne oraz współpracy z takimi doradcami;

h)wykonywanie, w imieniu ASI, praw z posiadanych przez ASI Instrumentów, w szczególności związanych z uprawnieniami do powoływania członków rad nadzorczych oraz członków zarządu, celem realizacji i zabezpieczenia interesów ASI i jej akcjonariuszy;

i)wspieranie rozwoju spółek portfelowych ASI w celu maksymalizacji ich wartości;

j)wycenę składników portfela inwestycyjnego;

k)analizowanie możliwości, organizowanie i nadzorowanie procesu zbycia inwestycji w instrumenty posiadane przez ASI;

l)promocję i marketing ASI, w tym prowadzenie strony internetowej.

Z uwagi na planowane zwiększenie efektywności i uelastycznienie wykorzystania środków finansowych ZASI planowany jest podział czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na zlecenie ZASI do dwóch odrębnych umów.

Pierwsza z umów ma dotyczyć czynności zarządzania, które wykonywane będą przez Wnioskodawcę na podstawie umowy cywilnoprawnej i w tym zakresie Wnioskodawca nie będzie prowadzić działalności gospodarczej. W ramach tej umowy Wnioskodawca, pozostając (...) ZASI, wykonywać będzie w szczególności niżej wskazane czynności:

1)reprezentowanie ZASI i ASI - dokonywanie w imieniu ZASI i ASI wszelkich czynności prawnych, zarówno sądowych, jak i pozasądowych;

2)prowadzenie spraw ZASI i ASI, rozumiane jako bieżące zarządzanie podmiotem zarządzającym i spółką obejmujące zarówno zwykłe czynności ZASI i ASI jak i czynności nagłe;

3)uchwalanie i wdrażanie z pozostałymi (...) aktów wewnętrznych ZASI i ASI, w tym polityki zarządzania konfliktem interesów, regulaminów, instrukcji;

4)sporządzanie wraz z pozostałymi (...) sprawozdań finansowych ZASI i ASI za dany rok obrotowy i przedstawiania go organom uprawnionym do ich oceny i zatwierdzania;

5)bieżąca analiza działalności ZASI i ASI;

6)prowadzenie lub wspieranie następujących działań:

a)negocjowanie warunków i zawieranie w imieniu ASI, umów mających za przedmiot Inwestycje;

b)dokonywanie w imieniu ASI czynności faktycznych i prawnych związanych z nabywaniem oraz zbywaniem Instrumentów będących przedmiotem Inwestycji w zgodzie ze statutem ASI, wewnętrznymi regulacjami ASI, umową spółki ZASI, wewnętrznymi regulacjami ZASI, przepisami prawa i Ramowej Umowy Inwestycyjnej (dalej RUI);

c)negocjowanie warunków, w imieniu ASI, i podpisywanie w imieniu ASI umów związanych ze zbyciem Instrumentów będących przedmiotem Inwestycji, w zgodzie ze statutem ASI, wewnętrznymi regulacjami ASI, umową spółki ZASI, wewnętrznymi regulacjami ZASI, przepisami prawa i RUI;

d)wykonywanie w imieniu ASI praw z posiadanych przez ASI Instrumentów, w szczególności związanych z uprawnieniami do powoływania członków rad nadzorczych oraz członków zarządu, celem realizacji i zabezpieczenia interesów ASI i jej akcjonariuszy.

Podsumowując, w ramach umowy cywilno-prawnej wykonywanej poza działalnością gospodarczą, Wnioskodawca będzie wykonywał czynności formalno-administracyjne związane z zarządzaniem ZASI i ASI i ich reprezentacją wobec osób trzecich oraz z ich sprawozdawczością. Druga z umów ma zostać zawarta pomiędzy ZASI, a Wnioskodawcą działającym w charakterze przedsiębiorcy. Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej, którą Wnioskodawca zamierza prowadzić będzie pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z) oraz działalność firm centralnych (head offices) i holdingów z wyłączeniem holdingów finansowych (PKD 70.10.Z). Wnioskodawca zamierza uzyskać status czynnego podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej także jako „u.p.t.u”). W ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę jednoosobowej działalności gospodarczej, Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę o współpracy (dalej „Umowa o świadczenie usług eksperckich”) i podjąć na jej podstawie współpracę z ZASI odnoszącą się do usług eksperckich świadczonych na rzecz ASI.

Na gruncie umowy o świadczenie usług eksperckich Wnioskodawca zobowiązany będzie do:

1)przygotowania i wdrażania we współpracy z pozostałymi (...) ASI;

2)przygotowania i wprowadzania w życie we współpracy z pozostałymi (...) strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

3)prowadzenia lub wspierania następujących działań:

a)dokonywania analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji ASI, zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej ASI;

b)przygotowywania wniosków inwestycyjnych oraz przedstawiania wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom ASI, zgodnie z procedurami określonymi w RUI;

c)przeprowadzania analiz ekonomicznych oraz zapewniania sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji ASI (tzw. analiz due diligence);

d)wyboru, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług ZASI uzna za konieczne oraz współpraca z takimi doradcami;

e)pozyskiwania, analizy oraz akceleracji projektów inwestycyjnych;

f)udziału w posiedzeniach (...);

g)nadzoru i controllingu spółek portfelowych;

h)koordynacji i udziału w procesie pozyskiwania kolejnych rund Inwestycyjnych dla spółek portfelowych;

i)wspierania rozwoju spółek portfelowych ASI w celu maksymalizacji ich wartości;

j)wyceny składników portfela inwestycyjnego;

k)analizowania możliwości, organizowania i nadzorowania procesu zbycia inwestycji w instrumenty posiadane przez ASI;

l)promocji i marketingu ASI, w tym prowadzenia strony internetowej.

Podsumowując, w ramach umowy o świadczenie usług eksperckich Wnioskodawca świadczyć będzie usługi związane z budową portfela inwestycyjnego ASI oraz jego wsparciem, czyli Wnioskodawca podejmować będzie ogół działań związanych z wyszukaniem inwestycji, jej przygotowaniem, nadzorem nad spółkami portfelowymi, doradzaniem tym spółkom, w przyszłości przygotowywaniem wyjścia z inwestycji.

Przedmiotem niniejszego wniosku jest druga z planowanych umów.

Pytanie

Czy opisane we wniosku usługi eksperckie stanowić będą usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz jego portfelem inwestycyjnym lub częścią jego portfela inwestycyjnego, w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106), (dalej także jako „u.p.t.u”) i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi eksperckie, opisane w stanie przyszłym niniejszego wniosku, świadczone na podstawie Umowy o świadczenie usług zawartej pomiędzy ZASI i Wnioskodawcą, będącym jednocześnie (...), stanowią usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz jego portfelem inwestycyjnym, w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o podatku od towarów i usług, a w konsekwencji w całości podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług, o którym mowa w tych przepisach.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie zaś do postanowień art. 7 ust. 1 u.p.t.u., przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 u.p.t.u., rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Zgodnie z art. 8 ust. 1 u.p.t.u., przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 u.p.t.u.

Ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się z podatku usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a) lub ich częścią.

Powołany art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) u.p.t.u. stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają od podatku VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Ustawa o podatku od towarów i usług określa pojęcie funduszu inwestycyjnego poprzez odesłanie do przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) u.p.t.u.).

W myśl art. 2 pkt 10a Ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów, zgodnie z określoną polityką inwestycyjną niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym, regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe. Podkreślić należy, że usługi polegające na „zarządzaniu”, o których mowa w zwolnieniu podatkowym zawartym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) u.p.t.u. zostały zdefiniowane tylko na poziomie prawodawstwa wspólnotowego, natomiast aktualnie przepisy krajowe nie zawierają definicji legalnej zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Zgodnie natomiast z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany Dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń 1060/2009 i (UE) nr 095/2010, zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

1)zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi,

2)zarządzaniu ryzykiem,

3)administrowaniu - na które składa się: obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami, zapytania klientów, wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe, monitorowanie przestrzegania uregulowań, prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów, podział dochodu, emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów, ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw, przechowywanie ksiąg,

4)wprowadzaniu do obrotu,

5)działalności związanej z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami, w które zainwestowali.

Funkcje realizowane w ramach „zarządzania” zostały także wskazane w załączniku nr II dalej: „Załącznik II”) do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”). Jak wynika z artykułu 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS, działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej Dyrektywy, obowiązki, o których mowa w Załączniku II. Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują w szczególności:

1)zarządzanie inwestycjami,

2)administrację:

a)obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;

b)zapytania klientów;

c)wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);

d)monitorowanie przestrzegania uregulowań;

e)prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;

f)wypłatę zysków;

g)emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;

h)rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);

i)prowadzenie ksiąg,

3)wprowadzanie do obrotu.

Należy wskazać, że powyższy katalog ma jedynie charakter przykładowy - jak podkreślił TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs and Excise) „pojęcia określone w załączniku II nie są uznawane za definicje usług zarządzania funduszem powierniczym, lecz za typowe obowiązki ASI zarządzającej”. Zdaniem TSUE, zarządzanie specjalnymi funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli tworzą one odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Wnioskodawca podkreśla przy tym, że jak wskazał NSA w wyroku z 23 kwietnia 2018 r., I FSK 1028/16, państwo członkowskie nie jest upoważnione do definiowania samego pojęcia zarządzania, będącego autonomicznym pojęciem prawa europejskiego. Uzasadnione i słuszne w przypadku badania czy dane usługi mieszczą się w pojęciu zarządzania jest odwołanie się do dorobku orzeczniczego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „TSUE”).

W orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do Dyrektywy 85/611 zmienionej Dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej Dyrektywy (...) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

Analogiczne stanowisko zajął w wyroku z 21 stycznia 2016 r. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 1915/14) stwierdzając, że usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem, jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. W powołanym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził także, że nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. WE L Nr 347 str. 1).

Usługi, które mają być świadczone przez Wnioskodawcę na zlecenie ZASI na rzecz ASI na podstawie Umowy o świadczenie usług eksperckich odpowiadają kluczowym elementom usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz jego portfelem inwestycyjnym. Usługi eksperckie, które są świadczone przez Wnioskodawcę w ramach umowy o świadczenie usług eksperckich obejmują istotną część poszczególnych zadań o charakterze zarządczym, realizowanych przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Poprzez usługi w zakresie prowadzenia, pozyskiwania i nadzoru nad projektami inwestycyjnymi, czy negocjacje warunków inwestycji (wejść i wyjść kapitałowych), Wnioskodawca wpływa na decyzje inwestycyjne i zarządzanie portfelem inwestycyjnym ASI, dokonywane w ramach realizacji Ramowej Umowy Inwestycyjnej. Ponadto, Wnioskodawca zarządza ryzykiem działalności wykonywanej przez ASI, w tym podejmuje działania mające na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych względem możliwości finansowania oraz celów działalności ASI. Usługi eksperckie świadczone przez Wnioskodawcę umożliwiają proces zarządzania ASI przez ZASI. Wymienione we wniosku usługi eksperckie, które Wnioskodawca realizuje na podstawie umowy o świadczenie usług eksperckich, stanowią odrębną całość specjalistycznych i kompleksowych usług kluczowych i nieodzownych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI. W rezultacie bez usług eksperckich świadczonych na podstawie umowy o świadczenie usług, niekompletne byłoby wykonywanie przez ZASI zadań polegających na zarządzaniu ASI.

Ewentualna kwalifikacja niektórych poszczególnych czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę jako usług doradczych nie uniemożliwia skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania, ponieważ:

1)Polski ustawodawca, wprowadzając art. 43 ust. 15 pkt 2 u.p.t.u. (wyłączający usługi doradcze z zakresu zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 u.p.t.u.), wykroczył poza zakres Dyrektywy VAT, a tym samym wprowadził do polskiego porządku prawnego przepis, który jest niezgodny z prawem unijnym - w takim przypadku podatnik ma prawo dokonać wyboru w oparciu o treść którego przepisu zostaną ukształtowane jego prawa i obowiązki – zatem, podatnik ma prawo nie stosować się do wadliwie implementowanej regulacji prawnej (tak: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrok z 17 listopada 2016 r., sygn. III SA/Wa 2344/15);

2)z uwagi na specjalistyczny i kompleksowy charakter działań Wnioskodawcy wynikający z planowanej Umowy o świadczenie eksperckich, wszystkie usługi świadczone przez Wnioskodawcę pozostają w ścisły i bezpośredni sposób powiązane ze sferą zarządzania ASI, ponieważ stanowią podstawę decyzji zarządczych w zakresie działalności inwestycyjnej realizowanej w ramach Ramowej Umowy Inwestycyjnej. Skoro usługi świadczone przez Wnioskodawcę, jako kompleksowy zespół specyficznych dla ASI świadczeń, wpisują się w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający ASI, to usługi eksperckie jako element kompleksowego zespołu usług korzystają ze zwolnienia, ponieważ w takim przypadku doradztwo nie stanowi samodzielnej usługi dla potrzeb opodatkowania VAT (por. J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, VAT Komentarz, Legalis 2014, komentarz do artykułu 43; wyrok TSUE z 21 czerwca 2007 r., sygn. C-435/05);

3)za przyjęciem, iż uznanie, że w zakres świadczonych usług wchodzą również usługi doradcze, nie powoduje niemożności uznania całokształtu świadczonych usług za usługi zarządzania, zwolnione z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, przemawiają także wydawane w podobnych sprawach interpretacje indywidualne organów podatkowych (w interpretacji z 19 kwietnia 2017 r., znak: 1462-IPPP1.4512.54.2017.1 BS Organ wskazał: „Co do niektórych czynności, które będą wykonywane przez Usługodawcę można wskazać, że mają one charakter doradczy, jednak nie ma to wpływu na możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania dla całej usługi kompleksowej. Odwołując się ponownie do orzecznictwa TSUE, skoro czynności jako kompleksowy zespół specyficznych dla funduszu świadczeń wpisywać się będą w zakres działań podejmowanych przez podmiot bezpośrednio zarządzający funduszami, to usługa będzie korzystać ze zwolnienia)”.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego - świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego - ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

W ocenie Wnioskodawcy oba warunki są spełnione wobec przyjętej konstrukcji zewnętrznie zarządzającego ASI. W konsekwencji bez znaczenia pozostaje fakt, iż Wnioskodawca świadczy Usługi eksperckie na podstawie umowy o świadczenie usług zawartej z ZASI, a nie bezpośrednio z ASI, ponieważ dotyczą one zarządzania alternatywną spółką inwestycyjną i jej portfelem inwestycyjnym.

Z orzecznictwa wynika, że wykonywanie usług zarządzania przez osobę trzecią (jak to ma miejsce w stanie przyszłym opisanym w niniejszym wniosku) nie stanowi przeszkody do zwolnienia takich usług z opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością ASI. W wyroku z 13 lutego 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny (I FSK 634/16) wskazał, że aby usługi zarządzania świadczone przez osobę trzecią można było zakwalifikować jako transakcję podlegającą zwolnieniu od VAT, to muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. W przytoczonym już orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National pic Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs and Excise) TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. TSUE zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”.

Także Organy podatkowe potwierdziły w licznych interpretacjach indywidualnych (w tym w interpretacjach indywidualnych: z 6 kwietnia 2020 r. znak 0113-KDIPT1-2.4012.5.2020.2.KT; z 2 czerwca 2020 r. znak 0114-KDIP4-3.4012.118.2020.1 RK; z 26 sierpnia 2020 r. znak 0114-KDIP4-3.4012.319.2020.1.IG oraz z 3 sierpnia 2020 r. znak 0114-KDIP4-3.4012.294.2020.1 MAT), że usługi świadczone przez osobę trzecią, mieszczące się w zakresie wymienionych w niniejszym wniosku usług eksperckich, stanowią zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT, usługi zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi i ich portfelem inwestycyjnym w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b), w tym także w przypadku ich świadczenia na podstawie umowy cywilnoprawnej przez Wnioskodawcę będącego jednocześnie członkiem zarządu ZASI, (tak: interpretacja podatkowa z 4 września 2020 r. znak 0112-KDIL1-1.4012.259.2020.2.MB; z 25 lutego 2019 r. znak 0112-KDIL1-3.4012.790.2018.1.KS).

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi eksperckie świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o świadczenie usług eksperckich pomiędzy ZASI i Wnioskodawcą w zakresie związanym z budową portfela inwestycyjnego (czyli ogółem działań związanych z wyszukaniem inwestycji, jej przygotowaniem, nadzorem nad spółkami portfelowymi, doradzaniem tym spółkom, w przyszłości przygotowywaniem wyjścia z inwestycji) udziałem w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego; nadzoru i monitoringu, nadzoru i controllingu spółek portfelowych, koordynacji i udziału w procesie pozyskiwania kolejnych rund Inwestycyjnych dla spółek portfelowych; negocjacji warunków wyjścia ASI z inwestycji - mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i podlegają one zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy.

Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich części.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2. W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznym przedmiotem działalności ASI, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej ASI oraz ryzykiem. Zarządzającym ASI może być, w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznie:

1)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 - spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 - spółka kapitałowa będąca komplementariuszem ASI, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI). Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3. W przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej ASI do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, Komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

1)ASI kapitałowej w organizacji - w przypadku, gdy zamierza ona prowadzić działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;

2)ASI kapitałowej, która ma być komplementariuszem alternatywnej ASI inwestycyjnej, zgodnie z jej umową albo statutem, przed zgłoszeniem tej ASI do sądu rejestrowego - w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy o VAT.

W analizowanej sprawie wymienione usługi Wnioskodawcy bezpośrednio dotyczą czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz zarządzania portfelem inwestycyjnym alternatywnego funduszu inwestycyjnego. Jak wynika z opisu stanu przyszłego Wnioskodawca świadcząc usługi eksperckie będzie odpowiedzialny za zagadnienia związane z zarządzaniem działalnością inwestycyjną ASI oraz portfelem inwestycyjnym ASI. Usługi, które Wnioskodawca będzie realizować na podstawie umowy o świadczenie usług eksperckich, będą stanowiły odrębną całość specjalistycznych i kompleksowych usług kluczowych i nieodzownych dla prawidłowego zarządzania ASI przez ZASI. W rezultacie usługi eksperckie, które mają być świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o świadczenie usług umożliwią kompletne wykonywanie zadań przez ZASI i ASI. Zatem, świadczone przez Wnioskodawcę usługi eksperckie obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo TSUE, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie Umowy o świadczenie usług eksperckich, zawartej z ZASI mieszczą się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz zarządzania portfelem inwestycyjnym alternatywnego funduszu inwestycyjnego wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i lit. b) ustawy o VAT i w związku z tym są zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

Inna interpretacja w przedmiotowej sprawie: 0114-KDIP4-3.4012.704.2021.1.RK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i  usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z tak szeroko sformułowanej definicji wynika, że przez świadczenie usług należy przede wszystkim rozumieć określone zachowanie podatnika na rzecz odrębnego podmiotu, które zasadniczo wynika z dwustronnego stosunku zobowiązaniowego, zakładającego istnienie podmiotu będącego odbiorcą (nabywcą usługi), jak również podmiotu świadczącego usługę. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu.

Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść.

Podkreślić należy, że nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W świetle zapisów art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu:

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że na zlecenie ZASI świadczy Pani usługi na rzecz ASI. ZASI posiada status zarządzającego alternatywną spółką inwestycyjną w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i jest wpisany przez Komisję Nadzoru Finansowego do Rejestru Zarządzających ASI jako zarządzający zewnętrznie ASI, tj. zarządzający spółką komandytowo-akcyjną. ZASI jest jedynym komplementariuszem ASI, a usługi świadczone przez ZASI na rzecz ASI stanowią usługi zarządzania zwolnione od podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) oraz lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług.

W ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, planuje Pani zawrzeć umowę o współpracy i podjąć na jej podstawie współpracę z ZASI odnoszącą się do usług eksperckich świadczonych na rzecz ASI. Zamierza Pani uzyskać też status czynnego podatnika podatku od towarów i usług. Na gruncie umowy o świadczenie usług eksperckich zobowiązana Pani będzie do:

1)przygotowania i wdrażania we współpracy z pozostałymi (...) ASI;

2)przygotowania i wprowadzania w życie we współpracy z pozostałymi (...) strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba;

3)prowadzenia lub wspierania następujących działań:

a)dokonywania analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji ASI, zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej ASI;

b)przygotowywania wniosków inwestycyjnych oraz przedstawiania wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom ASI, zgodnie z procedurami określonymi w RUI;

c)przeprowadzania analiz ekonomicznych oraz zapewniania sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji ASI (tzw. analiz due diligence);

d)wyboru, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług ZASI uzna za konieczne oraz współpracy z takimi doradcami;

e)pozyskiwania, analizy oraz akceleracji projektów inwestycyjnych;

f)udziału w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego;

g)nadzoru i controllingu spółek portfelowych;

h)koordynacji i udziału w procesie pozyskiwania kolejnych rund Inwestycyjnych dla spółek portfelowych:

i)wspierania rozwoju spółek portfelowych ASI w celu maksymalizacji ich wartości;

j)wyceny składników portfela inwestycyjnego;

k)analizowania możliwości, organizowania i nadzorowania procesu zbycia inwestycji w instrumenty posiadane przez ASI;

l)promocji i marketingu ASI, w tym prowadzenia strony internetowej.

W ramach umowy o świadczenie usług eksperckich świadczyć będzie Pani usługi związane z budową portfela inwestycyjnego ASI oraz jego wsparciem, czyli będzie Pani podejmować ogół działań związanych z wyszukaniem inwestycji, jej przygotowaniem, nadzorem nad spółkami portfelowymi, doradzaniem tym spółkom, w przyszłości przygotowywaniem wyjścia z inwestycji.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy ma Pani wątpliwości, czy opisane usługi eksperckie stanowić będą usługi zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym oraz jego portfelem inwestycyjnym lub częścią jego portfela inwestycyjnego, w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym są zwolnione z podatku od towarów i usług.

W kwestii kompleksowości przedmiotowych usług, należy wskazać, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, że: „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych na różnych zasadach, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, że wykonywane przez Panią na podstawie umowy o świadczenie usług eksperckich czynności stanowią usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zarządzanie ASI. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę na przepis art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym,

Stosownie zaś do ust. 23 ww. przepisu,

Powyższe przepisy umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania określonych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem zadanego przez Panią pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 Szóstej Dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

Wskazana wyżej definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte Dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych Dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do Dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do Dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Biorąc pod uwagę powyższe przepisy oraz przedstawiony opis sprawy, uznać należy, że usługi eksperckie, które będzie Pani świadczyć na rzecz ASI, tj. przygotowanie i wdrażanie we współpracy z pozostałymi (...) ASI; przygotowanie i wprowadzanie w życie we współpracy z pozostałymi (...) strategii rozwoju ASI, a także programów naprawczych i restrukturyzacyjnych, jeżeli zaistnieje taka potrzeba; prowadzenia lub wspierania następujących działań: dokonywanie analiz rynkowych podmiotów będących potencjalnie przedmiotem Inwestycji ASI, zgodnie z zasadami Polityki Inwestycyjnej ASI; przygotowywanie wniosków inwestycyjnych oraz przedstawianie wniosków inwestycyjnych odpowiednim organom ASI, zgodnie z procedurami określonymi w RUI; przeprowadzanie analiz ekonomicznych oraz zapewnianie sporządzania wszelkich innych analiz dotyczących Inwestycji ASI (tzw. analiz due diligence); wybór, na każdym z etapów procesu inwestycyjnego, zewnętrznych doradców, o ile korzystanie z ich usług ZASI uzna za konieczne oraz współpracy z takimi doradcami; pozyskiwanie, analizy oraz akceleracja projektów inwestycyjnych; udział w posiedzeniach Komitetu Inwestycyjnego; nadzór i controlling spółek portfelowych; koordynacja i udział w procesie pozyskiwania kolejnych rund Inwestycyjnych dla spółek portfelowych; wspieranie rozwoju spółek portfelowych ASI w celu maksymalizacji ich wartości; wycena składników portfela inwestycyjnego; analizowanie możliwości, organizowanie i nadzorowanie procesu zbycia inwestycji w instrumenty posiadane przez ASI; promocja i marketing ASI, w tym prowadzenie strony internetowej - mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. W konsekwencji, spełniony zostanie warunek przedmiotowy dla zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy dla ww. usług.

Usługi te będą podlegały zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich częścią.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1523 ze zm.) – dalej jako u.f.i., a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 38 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 39 ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 5 u.f.i.:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 9 u.f.i.:

Jak stanowi art. 2 pkt 7 u.f.i.:

U.f.i. wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w u.f.i. pod pojęciem „unijnego AFI”. Zgodnie z art. 2 pkt 10b u.f.i.:

Natomiast na potrzeby u.f.i. za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” (art. 3 ust. 4 pkt 2 u.f.i.) oraz alternatywną spółkę inwestycyjną (art. 8a ust. 1 u.f.i.).

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę za granicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a u.f.i.:

W myśl art. 3 ust. 1 u.f.i.:

Jak stanowi art. 3 ust. 3 u.f.i.:

Zgodnie z art. 3 ust. 4 u.f.i.:

Według art. 8a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 8a ust. 2 u.f.i.:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 u.f.i:

Na podstawie art. 8b ust. 1 u.f.i.:

W myśl art. 8b ust. 2 u.f.i.:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 u.f.i.:

Stosownie do art. 70a ust. 2 u.f.i.:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 u.f.i.:

Według art. 70g ust. 1 u.f.i.:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zgodnie z postanowieniami umowy o współpracy, którą planuje Pani zawrzeć z ZASI, będzie Pani świadczyć na rzecz ASI usługi eksperckie w zakresie zarządzania ASI. Przy czym ZASI jest zewnętrznie zarządzającym alternatywną spółką inwestycyjną, tj. zarządzającym spółką komandytowo-akcyjną, i jedynym komplementariuszem ASI.

Z uwagi na powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy stwierdzić, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczonych przez Panią usług została spełniona.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności sprawy oraz wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów jak również orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi eksperckie, które będzie Pani świadczyć na podstawie umowy zawartej z ZASI, będącym zewnętrznie zarządzającym ASI, będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy. W konsekwencji będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie ww. artykułu.

Pani stanowisko jest zatem prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).