Interpretacja indywidualna z dnia 17 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.684.2022.2.MKA

Uznania, że sprzedaż przez komornika w trybie licytacji komorniczej nieruchomości zabudowanej jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

30 grudnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy uznania, że sprzedaż przez komornika w trybie licytacji komorniczej nieruchomości zabudowanej jest zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT.

Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 9 lutego 2023 r. (wpływ 14 lutego 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca będąc organem egzekucyjnym (Komornik sądowy) przeprowadził w ramach postępowania egzekucyjnego skutecznie licytację nieruchomości należącej do dłużnika. Przedmiotem licytacji było prawo użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej zabudowanej o nr działki 1/5, położonej w (...).

Działka została oznaczona jako tereny budowlane.

Na wyżej wskazanej działce zostały posadowione budynki stanowiące odrębny od gruntu przedmiot własności, tj.

‒budynek socjalno-biurowy o nr ewid. 1 o pow. zabud. 1480 m²,

‒budynek przemysłowy z częścią socjalną o nr ewid. 2 o pow. zabud. 7474 m²,

‒budynek przemysłowy o nr ewid. 3 o pow. zabud. 6619 m² (zabytek),

‒budynek kuźni nr ewid. 4 o pow. zabud. 286 m² (zabytek),

‒budynek wieży ciśnień o pow. zabud. 35 m² (zabytek).

Licytacja miała miejsce 13 grudnia 2021 r., przysądzenie własności nastąpiło na podstawie postanowienia Sądu z 5 lipca 2022 r., które uprawomocniło się w dniu 30 listopada 2022 r.

W dniu 7 grudnia 2022 r. dokonano oględzin nieruchomości, podczas których stwierdzono, iż na terenie trwają prace rozbiórkowe w zakresie budynku o nr 2 i 1 - budynki zostały pozbawione ścian, dachu. Pozostała jedynie konstrukcja stalowa. Pozostałe budynki, tj. wieża ciśnień, budynek kuźni oraz budynek nr 3 pozostały w niezmienionym stanie. Są to budynki murowane, trwale związane z gruntem, posiadają ściany, dach, posadzki, mają powybijane szyby.

Zgodnie z wyjaśnieniami nabywcy, otrzymał on w zakresie budynków 1 i 2 decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Powiatu (...) z dnia 12 lipca 2022 r. nakazującego rozbiórkę ww. budynków.

W zakresie budynku przemysłowego (hala fabryczna) o nr ewid. 3 nabywca otrzymał zalecenia pokontrolne Miejskiego Konserwatora Zabytków z 15 lipca 2022 r. o opracowaniu ekspertyzy technicznej budynku, uprzątnięcie wnętrz budynku z gruzu, szkła, otulin kabli, elementów drewnianych, zabezpieczeniu przed osobami trzecimi oraz usunięciu drzew. Ponadto, z uzasadnienia wynika, iż budynek ten nie jest użytkowany od wielu lat, w złym stanie technicznym.

Ostatecznie wskazać należy, iż budynek o nr ewid. 3 oraz wieża ciśnień nie posiadają do chwili obecnej decyzji o rozbiórce. Nie zostały też podjęte żadne prace w tym kierunku.

Suma z wygranej licytacji do chwili obecnej znajduje się na rachunku depozytowym Ministerstwa Finansów i nie została jeszcze wypłacona Komornikowi.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego

Na pytania Organu udzieliła Pani następujących odpowiedzi:

1. Czy dłużnik był osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą czy też podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą (np. spółką)?

- jeśli dłużnik prowadził działalność to w jakim zakresie i czy była ona opodatkowana podatkiem VAT, zwolniona z tego podatku?

Odpowiedź: Dłużnik był podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą - spółką (A. Sp. z o.o. w likwidacji, wcześniej A. Sp. z o.o., wcześniej B. Sp. z o.o.).

Dłużnik prowadził działalność w zakresie budowy dróg, mostów i inne. Działalność ta była opodatkowana podatkiem VAT.

2. Kiedy, od kogo i w jakim celu dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość?

Odpowiedź: Dłużnik nabył nieruchomość na podstawie aktu notarialnego z 5 sierpnia 2006 r. Rep. A nr (…) od spółki C. z o.o. siedzibą w (…) przy ul. (…) (organ egzekucyjny nie posiada informacji, w jakim celu dłużnik nabył przedmiotową nieruchomość).

3. Czy nabycie przedmiotowej nieruchomości przez dłużnika było transakcją opodatkowaną podatkiem VAT, zwolnioną z podatku lub niepodlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT oraz czy transakcja ta była udokumentowana fakturą VAT z wykazaną kwotą podatku VAT?

Odpowiedź: Nabycie przedmiotowej nieruchomości było transakcją nieopodatkowaną podatkiem VAT. Z treści aktu notarialnego wynika, iż przedmiotem sprzedaży było przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 (1) kc, w skład którego wchodziły różne składniki majątkowe przedsiębiorstwa, tj. ruchomości, nieruchomości, zapasy magazynowe.

Z treści aktu notarialnego wynika, iż zawarcie umowy sprzedaży przedsiębiorstwa nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług zgodnie z treścią art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Natomiast Komornik sprzedawał w drodze licytacji publicznej użytkowanie wieczyste nieruchomości KW (...) z zabudowaniami, a nie całe przedsiębiorstwo - zgodnie z wnioskiem wierzyciela.

4. Czy w związku z nabyciem nieruchomości przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?

Odpowiedź: Skoro transakcja nie była opodatkowana, to również nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Brak szczegółowych informacji w tym zakresie.

5. Czy w momencie nabycia nieruchomości oraz jej sprzedaży w trybie licytacji komorniczej dłużnik był czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT?

Odpowiedź: Komornik nie posiada wiedzy, czy w momencie nabycia nieruchomości w 2006 r. dłużnik był czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT, natomiast w momencie sprzedaży w trybie licytacji podatnik nie figurował w rejestrze czynnych podatników VAT.

6. Czy dłużnik nabył nieruchomość niezabudowaną czy też zabudowaną wymienionymi we wniosku budynkami, tj. budynkiem socjalno-biurowym (nr ew. 1), budynkiem przemysłowym z częścią socjalną (nr ew. 2), budynkiem przemysłowym (nr ew. 3), budynkiem kuźni (nr ew. 4) i budynkiem wieży ciśnień?

Odpowiedź: Dłużnik na podstawie aktu notarialnego z 2006 r. nabył nieruchomość zabudowaną budynkiem socjalno-biurowym nr ew. 1, budynkiem przemysłowym z częścią socjalną nr ew. 2, budynkiem przemysłowym nr ew. 3, budynkiem kuźni nr ew. 4.

Z treści aktu notarialnego wynika, iż dłużnik nabył nieruchomość z budynkiem murowanym zwanym stacją uzdatniania wody, który może być tożsamy z budynkiem wieży ciśnień.

7. Jeśli niezabudowaną, to:

‒kiedy dłużnik wybudował te budynki i czy z tytułu ich wybudowania przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego?

‒w jakim celu wybudował te budynki?

Odpowiedź: Nie dotyczy.

8. Dla każdego budynku posadowionego na nieruchomości odrębnie należy wskazać:

‒jak był przez dłużnika wykorzystywany przez cały okres jego posiadania, tj. czy w działalności gospodarczej (opodatkowanej podatkiem VAT, wyłącznie zwolnionej z opodatkowania), czy na cele osobiste (jakie to cele?)?

‒czy był środkiem trwałym w prowadzonej działalności gospodarczej?

‒czy był przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze; jeśli tak, to kiedy i w jakim okresie czasu?

Odpowiedź : Budynki nr ewid. 1, 2, 3, 4 i bud. wieży ciśnień były wykorzystywane przez dłużnika na cele działalności gospodarczej.

Nie można ustalić, czy były środkiem trwałym (dłużnik jest w likwidacji, a likwidator nie odbiera korespondencji).

Nie można ustalić, czy każdy z budynków był przedmiotem odpłatnych umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze.

9. Czy w okresie 2 lat poprzedzającym sprzedaż w trybie licytacji komorniczej dłużnik poniósł na budynek wydatki na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, od których przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia, a jeśli tak, to czy wydatki te przekroczyły 30% wartości początkowej budynku?

Odpowiedź: W okresie 2 lat poprzedzających sprzedaż w trybie licytacji komorniczej dłużnik nie poniósł żadnych wydatków na ulepszenie w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, od których przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia (nieruchomość była opuszczona, nie była tam prowadzona żadna działalność od 2015 r., z pisma Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego wynika, iż budynki nie są użytkowane od ok. 2014 r.)

10. Czy budynek w stanie ulepszonym był wykorzystywany/używany, ze wskazaniem do jakiej działalności były wykorzystywane budynki?

Odpowiedź: Nie dotyczy.

11. Czy prace rozbiórkowe dot. budynków o nr ewid. 1 i 2 rozpoczęły się przed, czy po sprzedaży licytowanej nieruchomości, tj. przeniesieniu na nabywcę prawa własności nieruchomości?

Odpowiedź: Prace rozbiórkowe dot. budynków 1 i 2 rozpoczęły się po licytacji publicznej nieruchomości, a przed prawomocnym przysądzeniem prawa własności nieruchomości na rzecz nabywcy.

Brak ustaleń wskazanych przy odpowiedzi na niektóre pytania organu, został udokumentowany przez Komornika udokumentowanymi działaniami potwierdzającymi brak możliwości uzyskania tych informacji.

Pytanie

Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego sprawy, dostawa prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z istniejącymi na tym gruncie budynkami będzie korzystała ze zwolnienia, o którym w treści art. 43 ust. 1 pkt 10 w zw. art. 18 i w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług ustawy o VAT?

Pani stanowisko w sprawie

Komornik będąc organem egzekucyjnym zgodnie z treścią art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej ustawa o VAT), jest płatnikiem podatku z tytułu dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika.

Pani zdaniem, przedmiotem dostawy towarów w stanie faktycznym sprawy, zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, będzie prawo do rozporządzania towarami jak właściciel - własność budynków wraz z prawem wieczystego użytkowania gruntu. Tym samym, do przeniesienia przedmiotowego prawa stosować należy przepisy właściwe do przeniesienia własności nieruchomości.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

W Pani ocenie wskazane w powyższym przepisie dwie negatywne przesłanki nie zachodzą w przedstawionym stanie faktycznym sprawy.

Po pierwsze, nie mamy tu do czynienia z dostawą w ramach pierwszego zasiedlenia.

Zgodnie z treścią art. 2 pkt 14 ustawy, przez pierwsze zasiedlenie - rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a)wybudowaniu lub

b)ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Budynki te zostały wybudowane wiele lat temu (zabytki), a przedmiotowa dostawa nie będzie miała miejsca po ich ulepszeniu.

W tym miejscu zastrzec należy, iż organ egzekucyjny nie posiada wiedzy w zakresie poczynionych wydatków na ulepszenie przedmiotowych budynków.

Po drugie, dostawa pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części będzie realizowana w okresie dłuższym niż 2 lata.

Pani zdaniem dostawa prawa użytkowania wieczystego nieruchomości wraz z istniejącymi na tym gruncie budynkami będzie korzystała ze zwolnienia, o którym mowa w treści art. 43 ust. 1 pkt 10 w zw. art. 18 i w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na podstawie art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2018 r. poz. 1314, 1356, 1499 i 1629) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.):

Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług wprowadza szczególną na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług regulację, kiedy to należny podatek pobierany jest i odprowadzany do urzędu skarbowego przez płatnika, a nie przez podatnika. Płatnik pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą mającą miejsce w ramach egzekucji.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik; w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Tym samym komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz do uwzględnienia w trakcie sprzedaży towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 wyżej powołanej ustawy:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy:

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste i zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów, zarówno grunty, jak i budynki i budowle spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. Także oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste, jak również sprzedaż prawa użytkowania wieczystego stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, zbycie nieruchomości stanowi dostawę towarów.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem był podatnikiem podatku od towarów i usług.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z treścią art. 15 ust. 2 ustawy:

Obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Ponadto, działalność gospodarczą stanowi wykorzystywanie towarów w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W świetle powyższych przepisów stwierdzić należy, że dostawa towarów podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana będzie przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Należy zaznaczyć, że sprzedaż składników wykorzystywanych w działalności gospodarczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z przedstawionych przez Panią okoliczności sprawy wynika, że dokonała Pani na rzecz nabywcy skutecznej licytacji opisanej nieruchomości, która miała miejsce 13 grudnia 2021 r., przysądzenie własności nastąpiło na podstawie postanowienia Sądu z 5 lipca 2022 r., które uprawomocniło się w dniu 30 listopada 2022 r.

Dłużna spółka w likwidacji nabyła zlicytowaną nieruchomość na podstawie aktu notarialnego z 2006 r. Nieruchomość w momencie nabycia przez dłużnika była zabudowana budynkiem socjalno-biurowym nr ew. 1, budynkiem przemysłowym z częścią socjalną nr ew. 2, budynkiem przemysłowym nr ew. 3, budynkiem kuźni nr ew. 4 oraz murowanym budynkiem wieży ciśnień, który w akcie notarialnym został nazwany stacją uzdatniania wody. Nabycie przedmiotowej nieruchomości było transakcją nieopodatkowaną podatkiem VAT, gdyż z treści aktu notarialnego wynika, że przedmiotem sprzedaży było przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 (1) Kodeksu cywilnego, w skład którego wchodziły różne składniki majątkowe przedsiębiorstwa, tj. ruchomości, nieruchomości, zapasy magazynowe. Transakcja był wyłączona z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, a więc dłużnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu.

Wskazała Pani także, że ww. budynki były wykorzystywane przez dłużnika na cele działalności gospodarczej oraz, że nie posiada Pani wiedzy, czy w momencie nabycia nieruchomości w 2006 r. dłużnik był czynnym zarejestrowanym podatnikiem VAT. Natomiast w momencie sprzedaży w trybie licytacji podatnik nie figurował w rejestrze czynnych podatników VAT.

Pani wątpliwości w sprawie dotyczą tego, czy w związku z dokonaną w 2022 r. sprzedażą licytacyjną zabudowanej nieruchomości w postaci działki nr 1/5 mogła Pani do tej sprzedaży zastosować zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższy opis sprawy oraz fakt, iż dłużnikiem była spółka z o.o. w likwidacji prowadząca opodatkowaną podatkiem VAT działalność gospodarczą w zakresie budowy dróg, mostów i inne stwierdzić należy, że w niniejszej sprawie doszło do sprzedaży majątku należącego do przedsiębiorstwa dłużnika, o czym świadczy wykorzystywanie nieruchomości zabudowanej budynkami w tej działalności. Zatem przy dostawie zabudowanej nieruchomości gruntowej dłużnik był podatnikiem podatku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącym działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, bowiem sprzedaż dotyczyła składników majątku przedsiębiorstwa dłużnika.

W konsekwencji, dostawa prawa użytkowania wieczystego działki gruntu o nr 1/5 oraz prawa własności budynków na tej działce posadowionych w drodze licytacji komorniczej była czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jako odpłatna dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu wskazać należy, że dokonywana czynność, która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być opodatkowana albo może korzystać ze zwolnienia od tego podatku.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

I tak, w myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a) dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b) pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest generalnie zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zatem dla ustalenia zasad opodatkowania dostawy budynków, budowli lub ich części kluczowym jest ustalenie, kiedy nastąpiło pierwsze zasiedlenie i jaki upłynął okres od tego momentu.

Według art. 2 pkt 14 ustawy:

Przez pierwsze zasiedlenie - rozumie się oddanie do użytkowania pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi lub rozpoczęcie użytkowania na potrzeby własne budynków, budowli lub ich części, po ich:

a) wybudowaniu lub

b) ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.

Zatem, w przypadku, gdy po wybudowaniu budynek, budowla lub jego część jest wykorzystywana, w tym używana na potrzeby własnej działalności, okoliczność ta powoduje, że ma już miejsce pierwsze zasiedlenie tego obiektu.

Jak wynika z powyższych uregulowań, zwolnienie wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy stosuje się w odniesieniu do dostawy całości lub części budynków lub budowli, jeżeli w stosunku do nich miało miejsce pierwsze zasiedlenie, przy czym okres pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą nie jest krótszy niż 2 lata. Wykluczenie z tego zwolnienia następuje w sytuacjach, gdy dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz w sytuacji, gdy od momentu pierwszego zasiedlenia do chwili sprzedaży nie minęły co najmniej 2 lata.

W tym miejscu należy nadmienić, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

a) w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,

b) dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Jak wynika z powyższego, prawo do zwolnienia od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy, przysługuje wówczas, gdy w stosunku do obiektów, będących przedmiotem sprzedaży, nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego oraz dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie tych obiektów, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy stanie się bezzasadne.

Jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku sprzedaży nieruchomości na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość zastosowania zwolnienia w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy:

Zwalnia się od podatku dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika (kilka dni, miesięcy czy lat) – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Jak wskazano wyżej, aby zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dla dostawy towarów, spełnione muszą być łącznie dwa warunki wskazane w tym przepisie, tj.:

1.towary od momentu ich nabycia do momentu ich zbycia muszą służyć wyłącznie działalności zwolnionej, w żadnym momencie ich posiadania nie można zmienić ich przeznaczenia oraz sposobu wykorzystywania,

2.przy nabyciu (imporcie, wytworzeniu) tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw nieruchomości i ruchomości prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących danej dostawie. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Dodatkowo wskazać należy, że zgodnie z art. 29a ust. 8 ustawy:

W przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Zgodnie z art. 29a ust. 9 ustawy:

Przepisu ust. 8 nie stosuje się do czynności oddania w użytkowanie wieczyste gruntu, dokonywanego z równoczesną dostawą budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli.

Co do zasady zatem, grunt będący przedmiotem dostawy podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki, budowle lub ich części na nim posadowione. Oznacza to, że grunt dzieli w VAT los podatkowy obiektów, które się na nim znajdują. Zatem w sytuacji, kiedy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu korzysta ze zwolnienia od podatku VAT.

Wobec powyższego, przy sprzedaży budynków, budowli lub ich części, dokonywanej wraz z dostawą gruntu, na którym są one posadowione, grunt dzieli byt prawny budynków w zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Oznacza to, że do dostawy gruntu stosuje się analogiczną stawkę podatku jak przy dostawie budynków, budowli lub ich części trwale z gruntem związanych. Jeżeli dostawa budynków albo budowli lub ich części korzysta ze zwolnienia od podatku, ze zwolnienia takiego korzysta również dostawa gruntu, na którym obiekt jest posadowiony. Powyższy przepis obejmuje swoim zakresem także grunty będące w użytkowaniu wieczystym.

Z wniosku wynika, że licytowana nieruchomość w momencie sprzedaży – rozumianej jako przeniesienie prawa własności na nabywcę - była zabudowana wyłącznie budynkiem przemysłowym nr ew. 3, budynkiem kuźni nr ew. 4 oraz murowanym budynkiem wieży ciśnień, który w akcie notarialnym został nazwany stacją uzdatniania wody. Wynika to z faktu, że jak Pani wskazała w odpowiedzi na pytanie cyt: „Czy prace rozbiórkowe dot. budynków o nr ewid. 1 i 2 rozpoczęły się przed, czy po sprzedaży licytowanej nieruchomości, tj. przeniesieniu na nabywcę prawa własności nieruchomości?”, prace rozbiórkowe dot. budynku socjalno-biurowego nr ew. 1 i budynku przemysłowego z częścią socjalną nr ew. 2 rozpoczęły się po licytacji publicznej nieruchomości (13 grudnia 2021 r.), ale przed prawomocnym przysądzeniem prawa własności nieruchomości na rzecz nabywcy (30 listopada 2022 r.). Zatem prace rozbiórkowe dot. tych budynków rozpoczęły się przed przeniesieniem prawa własności nieruchomości na nabywcę.

W kwestii opodatkowania dostawy gruntów zabudowanych budynkami/budowlami przeznaczonymi do rozbiórki wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r. w sprawie C-461/08 Don Bosco Onroerend Goed BV przeciwko Staatssecretaris van Financiën. W wyroku tym TSUE orzekł, że: „Artykuł 13 część B lit. g szóstej dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku w związku z art. 4 ust. 3 lit. a tej dyrektywy powinien być interpretowany w ten sposób, że przewidzianym w pierwszym z tych przepisów zwolnieniem z podatku VAT nie jest objęta dostawa działki, na której wciąż stoi stary budynek, który ma zostać rozebrany w celu wzniesienia na jego miejscu nowej konstrukcji i którego rozbiórka, do jakiej zobowiązał się sprzedający, rozpoczęła się przed tą dostawą. Takie transakcje dostawy i rozbiórki stanowią w świetle podatku VAT transakcję jednolitą mającą na celu jako całość dostawę nie tyle istniejącego budynku i gruntu, na którym stoi, co niezabudowanej działki, niezależnie od stanu zaawansowania robót rozbiórkowych starego budynku w momencie rzeczywistej dostawy działki”.

W konsekwencji, w sprawie opodatkowania dostawy gruntów zabudowanych budynkami przeznaczonymi do rozbiórki istotny jest fakt, czy rozbiórka budynków zostanie dokonana (bądź rozpocznie się) przed planowaną dostawą.

W niniejszej sprawie w momencie sprzedaży, czyli w momencie faktycznego przeniesienia prawa własności na nabywcę, na działce nr 1/5 znajdowały się wyłącznie budynki: przemysłowy nr ew. 3, kuźni nr ew. 4 oraz murowany budynek wieży ciśnień, który w akcie notarialnym został nazwany stacją uzdatniania wody i to one wraz z prawem użytkowania wieczystego gruntu były przedmiotem dokonanej na rzecz nabywcy sprzedaży. Natomiast budynki o nr ewid. 1 i 2, których faktyczna rozbiórka rozpoczęła się jeszcze przed prawomocnym przysądzeniem prawa własności nieruchomości na rzecz nabywcy, nie powinny być brane pod uwagę jako składniki objęte przedmiotem sprzedaży, gdyż przestały spełniać kryteria potrzebne do uznania ich za budynek (w wyniku prac rozbiórkowych zostały pozbawione ścian i dachu).

W celu ustalenia, czy w przedmiotowej sprawie zastosowanie znaleźć powinno, jak Pani twierdzi, zwolnienie od podatku VAT, należy w pierwszej kolejności rozstrzygnąć, kiedy względem budynków o nr ewid. 3, 4 i bud. wieży ciśnień znajdujących się na nieruchomości w momencie sprzedaży, nastąpiło pierwsze zasiedlenie.

Wskazała Pani, że budynki o nr ewid. 3, 4 i bud. wieży ciśnień były wykorzystywane od 2006 r. przez dłużnika na cele jego opodatkowanej podatkiem VAT działalności gospodarczej oraz, że nie przysługiwało dłużnikowi prawo do odliczenia podatku VAT z tytułu nabycia nieruchomości, bowiem dłużnik nabył aktem notarialnym przedsiębiorstwo, co powodowało wyłączenie tej transakcji z opodatkowania podatkiem VAT. Nie było więc podatku, który dłużnik mógłby odliczyć. Ponadto w okresie 2 lat poprzedzających sprzedaż dłużnik nie poniósł żadnych wydatków na ulepszenie tych budynków w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, od których przysługiwało mu prawo do odliczenia (nieruchomość była opuszczona, nie była tam prowadzona żadna działalność od 2015 r., budynki nie były użytkowane od ok. 2014 r.)

Zatem należy stwierdzić, że dostawa nie nastąpiła w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz pomiędzy pierwszym zasiedleniem (liczonym od daty nabycia nieruchomości w 2006 r. i rozpoczęcia jej używania przez dłużnika w działalności), a dostawą nieruchomości upłynął okres dłuższy niż 2 lata.

Tym samym, do sprzedaży w listopadzie 2022 r. w trybie licytacji komorniczej budynków o nr ewid. 3, 4 i bud. wieży ciśnień posadowionych na działce nr 1/5, należało zastosować zwolnienie od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy. Na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy również sprzedaż prawa użytkowania wieczystego gruntu związanego z tymi budynkami korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. przepisu.

Wobec możliwości zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, w związku ze sprzedażą opisanych budynków bezzasadne jest badanie możliwości korzystania ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 10a i pkt 2 ustawy.

Podsumowując, należy zgodzić się z Panią, że dostawa prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z istniejącymi na tym gruncie w momencie sprzedaży budynkami korzystała ze zwolnienia, o którym mowa w treści art. 43 ust. 1 pkt 10 w zw. art. 18 i w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Stanowisko Pani uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie wskazuję, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).