Interpretacja

TEMATY:

Interpretacja indywidualna z dnia 16 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.531.2022.2.MB

Skutki podatkowe czynności realizowanych w ramach świadczenia dodatkowego z tytułu zawarcia ugody i sprzedaży nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

16 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 16 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych czynności realizowanych w ramach świadczenia dodatkowego z tytułu zawarcia ugody i sprzedaży nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 20 stycznia 2023 r. (wpływ 20 stycznia 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

Spółka 1

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

Spółka 2

Opis zdarzenia przyszłego

Spółka 1 jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, której podstawowym przedmiotem działalności jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków (PKD 41.10.Z). Spółka jest współużytkownikiem wieczystym nieruchomości składającej się z działek ewidencyjnych oraz współwłaścicielem znajdujących się na nich budynków (dalej: Nieruchomość lub Nieruchomości).

Spółka 2 jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT, której podstawowym przedmiotem działalności jest realizacja projektów budowlanych związanych ze wznoszeniem budynków (PKD 41.10.Z).

Spółka 1 i Spółka 2 nie są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów ustawy o VAT, jak i przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tj. Dz. U. z 2021 r. poz. 1800 ze zm.).

Spółka 1 oraz Spółka 2 były stronami postępowania sądowego o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli/stwierdzenie obowiązku zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży Nieruchomości z powództwa Spółka 2 przeciwko Spółce 1, w związku ze sporem co do wykonania postanowień przedwstępnej umowy sprzedaży Nieruchomości zawartej uprzednio przez Spółkę 1 jako sprzedającego oraz Spółka 2 jako kupującego. 7 września 2022 r. Strony zawarły „Ugodę oraz warunkową umowę sprzedaży Nieruchomości” (dalej: Ugoda), w wyniku czego cofnięto pozew oraz 28 września 2022 r. sąd wydał postanowienie o umorzeniu ww. postępowania oraz 14 września 2022 r. zawarto umowę przenoszącą na Spółkę 2 udziały w prawach do Nieruchomości w wysokości określonej w umowie. Tym samym Spółka 2 stała się współużytkownikiem wieczystym Nieruchomości oraz współwłaścicielem znajdujących się na niej budynków.

Celem Zainteresowanych jest wspólne przygotowanie Nieruchomości do dalszej sprzedaży i sprzedaż Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego. Wobec powyższego, Strony zawarły, również 7 września 2022 r. Umowę o wspólnym działaniu (dalej: Umowa), w ramach której uzgodniły:

‒zasady przeprowadzenia wspólnej sprzedaży całości praw do Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego,

‒zasady kalkulacji świadczenia dodatkowego należnego jednej ze Stron od drugiej Strony w związku z zawarciem Ugody (dalej: Świadczenie Dodatkowe),

‒sposób ewentualnego wzajemnego wykupu posiadanych przez siebie udziałów w prawach do Nieruchomości w przypadku braku sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego.

Umowa została zawarta w celu doprowadzenia do zawarcia przez Zainteresowanych Ugody i jako warunek jej zawarcia. Innymi słowy, bez zawarcia Umowy nie zostałaby zawarta Ugoda (oba dokumenty zostały podpisane w tym samym dniu). W Umowie Zainteresowani ustalili ponadto zasady współdziałania:

‒w zakresie zarządzania Nieruchomościami,

‒przygotowanie Nieruchomości do sprzedaży,

‒przeprowadzenie procesu sprzedaży Nieruchomości.

Świadczenie Dodatkowe z tytułu zawarcia Ugody będzie należne jednej ze stron przy założeniu, że Spółka 1 i Spółka 2 wspólnie dokonają sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego.

Wysokość Świadczenia Dodatkowego za zawarcie Ugody, o którym mowa powyżej ustalona została na podstawie określonego przez strony wzoru, którego jedną ze zmiennych jest cena planowanej sprzedaży na rzecz podmiotu trzeciego. W zależności od uzyskanej ceny sprzedaży Świadczenie Dodatkowe może być należne od Spółki 1 na rzecz Spółka 2 lub od Spółka 2 na rzecz Spółki 1.

Świadczenie Dodatkowe należne Spółce1 od Spółki 2 stanowić będzie różnicę między:

a)kwotą (…) powiększoną o kwotę stanowiącą (…) nadwyżki ceny sprzedaży Nieruchomości netto ponad kwotę (…)

b)kwotą stanowiącą iloczyn (…) i ceny sprzedaży Nieruchomości netto ile kwota ta będzie większa od zera.

Świadczenie Dodatkowe należne Spółce 2 od Spółki 1 stanowić będzie różnicę między:

a)kwotą (…) powiększoną o kwotę stanowiącą (…) nadwyżki ceny sprzedaży Nieruchomości netto ponad kwotę (…), a

b)kwotą stanowiącą iloczyn (…) i ceny sprzedaży Nieruchomości netto ile kwota ta będzie większa od zera.

Sprzedaż udziału w Nieruchomościach na rzecz Spółka 2 została opodatkowana VAT. Planowana Sprzedaż Nieruchomości przez Spółkę 1 i Spółka 2 na rzecz podmiotu trzeciego również będzie opodatkowana VAT (tj. nie będzie podlegać zwolnieniu z VAT).

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Wynagrodzenie dodatkowe stanowi wynagrodzenie za wyrażenie zgody przez drugą stronę na zawarcie ugody (Ugoda), którą strony zawarły w celu zakończenia postępowania sądowego i doprowadzenia do wspólnej sprzedaży Nieruchomości. Postępowanie sądowe (Postępowanie Sądowe) zostało wszczęte z powództwa Spółki 2 przeciwko Spółce 1 o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli/stwierdzenie obowiązku zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży Nieruchomości, a następnie na podstawie Ugody zostało umorzone postanowieniem Sądu Okręgowego z (…) r., które stało się prawomocne (…) r. Zakończenie przedmiotowego sporu było niezbędne w celu realizacji wspólnego celu stron polegającego na zbyciu przez Spółkę 1, jako użytkownika wieczystego udziału w Nieruchomości na rzecz Spółka 2 jako warunek zawartej Ugody, a następnie na wspólnym zbyciu całej Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego. Aktualnie strony są w trakcie przygotowania Nieruchomości do wspólnej sprzedaży. Mając na uwadze fakt, iż każda ze stron zobligowała się do zawarcia Ugody, należy stwierdzić, iż odbiorcą przedmiotowej usługi świadczonej przez Spółka 2 jest Spółka 1. Z kolei odbiorcą tożsamej usługi realizowanej przez Spółkę 1 jest Spółka 2.

Umowa z (…) r. (Umowa (…)) ma charakter umowy ramowej regulującej zamiar stron do zawarcia określonych umów zgodnie z załączonymi do Umowy (…) projektami, w tym Ugody, których celem było zakończenie Postępowania Sądowego oraz zawiera postanowienia dotyczące współdziałania stron, w tym m.in:

‒udziału stron w procesie przygotowania Nieruchomości do sprzedaży, zmierzających do przyjęcia odpowiednich aktów planistycznych, uzyskania decyzji, pozwoleń, jak też zawarcia umów z podmiotami trzecimi mającymi doprowadzić do ich przyjęcia;

‒zasad ponoszenia kosztów związanych z przygotowaniem Nieruchomości do sprzedaży, w tym m.in. wnoszenia depozytu na zabezpieczenie umów zawieranych z podmiotami trzecimi w udziale po (…), kosztów związanych z przygotowaniem projektu budowlanego w udziale po (…);

‒zarządu nad Nieruchomością do czasu jej sprzedaży;

‒zasad przeprowadzenia procesu sprzedaży Nieruchomości uwzględniając zawarcie m.in. umowy z brokerem, któremu powierzona zostanie organizacja procesu sprzedaży Nieruchomości oraz doradcą prawnym, który będzie reprezentował strony w toku negocjacji;

‒zobowiązana stron do zbycia należących do nich udziałów w prawach do Nieruchomości na rzecz nabywcy, który w sposób zgodny z kryteriami określonymi w procedurze sprzedaży zaoferuje najwyższą cenę w kwocie nie niższej, niż cena minimalna;

‒warunków przeniesienia dodatkowych praw związanych z Nieruchomością (prawa do koncepcji , decyzje administracyjne).

Dodatkowo, na podstawie Umowy (…) strony ustaliły dodatkowe wynagrodzenie z tytułu zawarcia Ugody należne jednej ze stron (w zależności od wysokości wynagrodzenia uzyskanego ze sprzedaży Nieruchomości), pod warunkiem zawarcia wspólnie Umowy Sprzedaży, ustalone na bazie kalkulacji wskazanej we wniosku oraz w odpowiedzi na pytanie nr 3 poniżej.

Wypłata dodatkowego wynagrodzenia (Świadczenie Dodatkowe) należna jest jednej ze Stron pod warunkiem zawarcia wspólnie (jako współużytkownicy wieczyści) umowy sprzedaży Nieruchomości. Strony są w trakcie przygotowania Nieruchomości do wspólnej sprzedaży. To, na czyją rzecz płatne będzie wynagrodzenie (czy na rzecz Spółka 2 czy na rzecz Spółki 1) zależne jest od wysokości ceny uzyskanej ze sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego. Wysokość wynagrodzenia dodatkowego, ustalona została na podstawie określonego przez strony wzoru, którego jedną ze zmiennych jest cena planowanej sprzedaży na rzecz podmiotu trzeciego.

Świadczenie Dodatkowe należne Spółce 1 od Spółki 2 stanowić będzie różnicę między:

a) kwotą (…)powiększoną o kwotę stanowiącą (…)nadwyżki ceny sprzedaży Nieruchomości netto ponad kwotę (…), a

b) kwotą stanowiącą iloczyn (…) i ceny sprzedaży Nieruchomości netto o ile kwota ta będzie większa od zera.

Świadczenie Dodatkowe należne Spółce 2 od Spółki 1 stanowić będzie różnicę między:

a) kwotą (…)powiększoną o kwotę stanowiącą (…) nadwyżki ceny sprzedaży Nieruchomości netto ponad kwotę (…), a

b) kwotą stanowiącą iloczyn (…) i ceny sprzedaży Nieruchomości netto o ile kwota ta będzie większa od zera.

Czynności jakie wykona/ła Spółka 1, to w szczególności:

‒wyrażenie zgody na zawarcie Ugody, co było warunkiem koniecznym do zawarcia umowy przenoszącej na rzecz Spółka 2 udziału w Nieruchomości, i będzie następnie warunkiem koniecznym do zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (wykonane);

‒przeprowadzenie szeregu czynności procesowych mających na celu doprowadzenie do umorzenia Postępowania Sądowego (wykonane) oraz do wydania postanowienia o upadku zabezpieczenia roszczeń Spółki 2 ujawnionych w księdze wieczystej prowadzonej dla Nieruchomości, co jest niezbędne do zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania);

‒udział w procesie przygotowania Nieruchomości do sprzedaży, zmierzających do przyjęcia odpowiednich aktów planistycznych, uzyskania decyzji, pozwoleń, jak też zawarcia umów z podmiotami trzecimi (do wykonania);

‒zawarcie umowy z Brokerem, doradcą prawnym (do wykonania);

‒zawarcie umowy sprzedaży (razem z Spółka 2 jako drugim współużytkownikiem) Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania).

Czynności jakie wykona/ła Spółka 2 to:

‒przeprowadzenie szeregu czynności procesowych mających na celu doprowadzenie do umorzenia Postępowania Sądowego (wykonane) oraz do wydania postanowienia o upadku zabezpieczenia roszczeń Spółce 2 ujawnionych w księdze wieczystej prowadzonej dla Nieruchomości, co jest niezbędne do zawarcia umowy sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania);

‒udział w procesie przygotowania Nieruchomości do sprzedaży zmierzających do przyjęcia odpowiednich aktów planistycznych, uzyskania decyzji, pozwoleń, jak też zawarcia umów z podmiotami trzecimi (do wykonania);

‒Zawarcie umowy z Brokerem, doradcą prawnym oraz Zarządcą (do wykonania);

‒Zawarcie umowy sprzedaży (razem z Spółką 1 jako drugim współużytkownikiem) Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania).

Dodatkowe wynagrodzenie uiszczane jest na podstawie Umowy, podpisanej w celu doprowadzenia do zawarcia Ugody i jako warunek jej zawarcia, innymi słowy, czynnością jakie otrzymają obie strony (Spółka 1 i Spółka 2) jest wyrażenie zgody na zawarcie Ugody, co z kolei jest konieczne w celu zakończenia sporu i dalszej sprzedaży Nieruchomości. Jak wskazano, w uzasadnieniu stanowiska Wnioskodawcy wyrażonym we wspólnym wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynagrodzenie dodatkowe było jednym z elementów warunkujących zawarcie Ugody – gdyż bez ustalenia przedmiotowego wynagrodzenia nie doszłoby do rozwiązania sporu pomiędzy stronami w ramach zakończonego już Postępowania Sądowego i nie byłoby możliwe podejmowanie wspólnych działań zmierzających do wspólnej sprzedaży Nieruchomości. Tym samym, przedmiotowe świadczenie jest w sposób bezpośredni skorelowane z czynnościami wykonanymi przez zainteresowanych, tj. doprowadzeniem do zakończenia postępowania oraz zawarcia Ugody.

Pytania

1.Czy w przypadku w którym zgodnie ze wzorem kalkulacji Świadczenia Dodatkowego zobowiązanym do jego zapłaty będzie Spółka 1, przedmiotowe świadczenie stanowić będzie wynagrodzenie za usługę świadczoną przez Spółka 2 i jako takie będzie opodatkowane VAT (tj. nie będzie podlegać zwolnieniu z VAT)?

2.Kiedy, w sytuacji opisanej w punkcie 1 powstanie obowiązek podatkowy po stronie Spółka 2?

3.Czy, w sytuacji opisanej w pytaniu nr 1, Spółce 1 przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktury wystawionej przez Spółka 2?

4.Czy w przypadku w którym zgodnie ze wzorem kalkulacji Świadczenia Dodatkowego zobowiązanym do jego zapłaty będzie Spółka 2, przedmiotowe świadczenie stanowić będzie wynagrodzenie za usługę świadczoną przez Spółkę i jako takie będzie opodatkowane VAT (tj. nie będzie podlegać zwolnieniu z VAT)?

5.Kiedy, w sytuacji opisanej w punkcie 3, powstanie obowiązek podatkowy po stronie Spółki 1?

6.Czy, w sytuacji opisanej w pytaniu nr 4, Spółka 2 przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktury wystawionej przez Spółkę 1?

Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w piśmie uzupełniającym 20 stycznia 2023 r.)

Ad. 1

Państwa zdaniem, mając na uwadze fakt, iż Świadczenie Dodatkowe uiszczane jest na podstawie Umowy, podpisanej w celu doprowadzenia do zawarcia Ugody i jako warunek jej zawarcia, w sytuacji w której zgodnie ze wzorem kalkulacji zobowiązanym do jego zapłaty będzie Spółka 1, świadczenie to stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT świadczoną przez Spółka 2 i w konsekwencji podlegać będzie opodatkowaniu VAT (tj. nie będzie podlegać zwolnieniu z VAT).

Ad. 2

Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu usługi, o której mowa w punkcie 1 powstanie w momencie w którym możliwe będzie ustalenie, iż Świadczenie Dodatkowe jest należne na rzecz Spółka 2, tj. w momencie zbycia Nieruchomości przez Zainteresowanych na rzecz podmiotu trzeciego – wtedy to bowiem będzie można uznać, iż wykonana została usługa o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podlegająca opodatkowaniu VAT.

Ad. 3

Mając na uwadze fakt, iż celem usługi jest doprowadzenie do wspólnego zbycia Nieruchomości w ramach czynności opodatkowanej VAT, Spółce 1 przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Spółka 2 tytułem Świadczenia Dodatkowego.

Ad. 4

Państwa zdaniem, mając na uwadze fakt, iż Świadczenie Dodatkowe uiszczane jest na podstawie Umowy, podpisanej w celu doprowadzenia do zawarcia Ugody i jako warunek jej zawarcia, w sytuacji w której zgodnie ze wzorem kalkulacji zobowiązanym do jego zapłaty będzie Spółka 2, świadczenie to stanowić będzie wynagrodzenie za usługę w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT świadczoną przez Spółkę 1 i w konsekwencji podlegać będzie opodatkowaniu VAT (tj. nie będzie podlegać zwolnieniu z VAT).

Ad. 5

Obowiązek podatkowy w VAT z tytułu usługi, o której mowa w punkcie 4 powstanie w momencie w którym możliwe będzie ustalenie, iż Świadczenie Dodatkowe jest należne na rzecz Spółki 1 tj. w momencie zbycia Nieruchomości przez Zainteresowanych na rzecz podmiotu trzeciego – wtedy to bowiem będzie można uznać, iż wykonana została usługa o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, podlegająca opodatkowaniu VAT.

Ad. 6

Mając na uwadze fakt, iż celem usługi jest doprowadzenie do wspólnego zbycia Nieruchomości w ramach czynności opodatkowanej VAT, Spółka 2 przysługiwać będzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Spółkę 1 tytułem Świadczenia Dodatkowego.

Uzasadnienie Państwa stanowiska

Ad. 1 i 4

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, „Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają (…) odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT „Czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa”. „Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…)” (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Zgodnie z kolei z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Podobnie zgodnie z art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”) „Świadczenie usług” oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów”.

Przepisy te odpowiadają zasadzie powszechności opodatkowania, zgodnie z którą za odpłatne świadczenie usług należy uznać każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów, a skutkuje uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez podatnika.

Organy podatkowe wskazują, że pojęcie świadczenia, co stanowi istotę usługi, należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. W tym zakresie przywoływana jest treść art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, zgodnie z którym „Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu”. Świadczenie obejmuje zarówno aktywność podmiotu (działanie), jak i brak tej aktywności (zaniechanie). Z jednej strony świadczenie polega zatem na czynieniu, a z drugiej na nie czynieniu oraz znoszeniu, tolerowaniu określonych stanów rzeczy.

Powyższe stanowisko zostało oparte na regulacji art. 25 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym „Świadczenie usług może obejmować między innymi jedną z następujących czynności:

a)przeniesienie praw do wartości niematerialnych, bez względu na to, czy są one przedmiotem dokumentu ustanawiającego tytuł prawny, czy nie;

b)zobowiązanie do zaniechania działania lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

c)świadczenie usług na podstawie nakazu wydanego przez organ władzy publicznej lub w jego imieniu lub z mocy prawa”.

Mając na uwadze powyższe, wynagrodzenie za doprowadzenie do zawarcia Ugody należy uznać za wynagrodzenie za usługę. W opisanym zdarzeniu przyszłym Świadczenie Dodatkowe jest jednym z elementów warunkujących zawarcie Ugody – gdyż bez ustalenia przedmiotowego wynagrodzenia nie doszłoby do rozwiązania sporu pomiędzy stronami w ramach toczącego się postępowania sądowego. Tym samym, przedmiotowe świadczenie jest w sposób bezpośredni skorelowane z czynnościami wykonanymi przez Zainteresowanych, tj. doprowadzeniem do zakończenia postępowania oraz zawarcia Ugody. Nie stanowi ono zwrotu jakichkolwiek kosztów. Przedmiotowe wynagrodzenie, z racji swojego charakteru nie może być również utożsamiane z odszkodowaniem, czy zadośćuczynieniem (niepodlegającym opodatkowaniu VAT). Odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji. W przypadku w którym jedna ze stron zobowiązuje się do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji mamy do czynienia z usługą w rozumieniu ustawy o VAT.

W analizowanej sytuacji, ustalenie wypłaty Świadczenia Dodatkowego, należnego jednej ze stron miało na celu doprowadzenie do zawarcia Ugody, co z kolei umożliwia stronom dalszą sprzedaż Nieruchomości. Nie stanowi ono rekompensaty za szkodę, gdyż ta w analizowanej sytuacji nie powstaje.

W tym miejscu podkreślić należy, iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem, wyrażanym w licznych interpretacjach indywidualnych, opłata za wyrażenie zgody na dokonanie czynności (np. rozwiązanie umowy najmu, zaprzestanie świadczenia usług) stanowi w istocie wynagrodzenie za usługę i jako takie powinno podlegać przepisom ustawy o VAT. Takie stanowisko zostało zaprezentowane m.in. w następujących pismach:

‒interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 28 marca 2014 r., sygn. IPTPP4/443-924/13-2/ALN, w której stwierdzono, że „W analizowanym przypadku będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Zatem zgodę na zaniechanie określonej czynności (najmu lokalu), za którą będzie wypłacone odszkodowanie przez najmującego, należy traktować jako odpłatne świadczenie usług na rzecz najemcy w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy”;

‒interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 maja 2016 r., sygn. ILPP3/4512-1-51/16-3/TK, w której stwierdzono, że „Określone w niniejszych okolicznościach jako odszkodowanie wynagrodzenie należne Wnioskodawcy jest ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez Zleceniodawcę w postaci odstąpienia przez Zleceniobiorcę od zawartej umowy o świadczenie usług na jego rzecz. Tym samym, spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności przez Zleceniodawcę, a otrzymaniem przez niego świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”;

‒interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 22 grudnia 2016 r., sygn. 2461-IBPP2.4512.735.2016.2.EJu, w której stwierdzono, że „(…) W analizowanym przypadku będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem. Zatem zgodę na zaniechanie określonej czynności (najmu samochodu), za którą będzie wypłacona opłata przez najemcę, należy traktować jako odpłatne świadczenie usług na rzecz najemcy w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy. Reasumując, zapłata, którą Wnioskodawca otrzyma od kontrahenta, będzie stanowiła wynagrodzenie za wyrażenie zgody na skrócenie trwania umowy. Przedmiotowe wynagrodzenie będzie stanowiło odpłatność za czynności określone w art. 5 ust. 1 pkt 1”;

‒interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 lipca 2017 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.180.2017.1.SR) w której stwierdzono, że „(…) czynność Wnioskodawcy w postaci wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy franczyzowej stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a należnym wynagrodzeniem - kwota ustalona na mocy zawartej umowy, w zamian za określone zachowanie się Wnioskodawcy, stanowi wynagrodzenie za te usługi i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”;

‒interpretacja indywidulna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 lipca 2018 r., sygn. 0115-KDIT1-1.4012.382.2018.2.MM, w której stwierdzono, że „(…) w przedmiotowej sprawie świadczenie pieniężne z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy dzierżawy, należne od Spółki Wynajmującemu na podstawie podpisanego aneksu do umowy dzierżawy, stanowi płatność wynikającą z łączącego strony stosunku dzierżawy. Stanowi ono zabezpieczenie interesów Wydzierżawiającego poprzez zagwarantowanie wypłaty dodatkowego wynagrodzenia w przypadku skrócenia okresu dzierżawy w sytuacji, gdy Dzierżawca (Spółka) nie wykona zobowiązań określonych umową. Spełniona zatem jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą wskazanej należności, a otrzymaniem świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.”

Przytoczone interpretacje obrazują, iż zgodnie z ugruntowanym podejściem organów podatkowych odpłatna czynność polegająca na wyrażeniu zgody, powstrzymaniu się od jakiegoś działania, czy umożliwieniu innego działania stanowi usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT i w konsekwencji podlega opodatkowaniu przedmiotowym podatkiem. Tym samym, również w analizowanej sytuacji Świadczenie Dodatkowe jako wynagrodzenie za umożliwienie zawarcia Ugody, którego skutkiem będzie uzyskanie bezpośredniej korzyści przez Strony, tj. przygotowanie Nieruchomości do sprzedaży i osiągnięcie z tego tytułu dochodu wpisuje się w definicję wynagrodzenia za usługę.

W Państwa opinii dla powyższego nie ma znaczenia fakt, iż wysokość Świadczenia Dodatkowego nie została ustalona w kwocie stałej, a wynika z pewnych, określonych zmiennych i uzależniona jest od wysokości przychodu zrealizowanego z kolejnej planowanej przez Zainteresowanych czynności (tj. sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego). Sposób kalkulacji wynagrodzenia nie zmienia bowiem charakteru czynności – wysokość wynagrodzenia, jak również to czy w ogóle jest ono zależne nie zmienia faktu, iż czynność spełnia warunki do uznania za usługę w rozumieniu ustawy o VAT. Oczywiście istnienie odpłatności determinuje to, czy usługa podlega przepisom ustawy o VAT (jak wskazano, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT usługa stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, o ile jest usługą odpłatną lub usługę nieodpłatną niemniej spełniającą definicję „usługi odpłatnej” w rozumieniu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT), niemniej sam fakt odpłatności nie wpływa na to czy daną czynność uznajemy za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, iż czynność polegająca na doprowadzeniu do zawarcia Ugody, wyrażeniu zgody na jej zawarcie stanowi czynność spełniającą definicję usługi. Mając z kolei na uwadze fakt, iż z tytułu przedmiotowej czynności jedna ze stron otrzyma wynagrodzenie powoduje, iż czynność ta ma charakter odpłatny i tym samym w myśl art. 5 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu.

Jednocześnie przepisy VAT nie przewidują możliwości zastosowania zwolnienia z VAT do tego typu usług.

Tym samym, w sytuacji w której to zgodnie ze wzorem kalkulacji Świadczenia Dodatkowego to Spółka 1 zobligowana będzie do jego zapłaty na rzecz Spółka 2, odpłatna usługa świadczona będzie przez Spółka 2. Z kolei w przypadku w którym to Spółka 2 zobligowana będzie do zapłaty Świadczenia Dodatkowego, usługa odpłatna realizowana będzie przez Spółkę 1.

W konsekwencji, działania stron spełniają definicję usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, która podlega przepisom ustawy o VAT. Jednocześnie zwracacie Państwo uwagę, iż w Państwa opinii analizowana usługa jako nieobjęta zwolnieniem z opodatkowania VAT na podstawie odpowiednich przepisów ustawy o VAT, stanowi czynność opodatkowaną według właściwej stawki VAT (tj. niepodlegającą zwolnieniu z VAT).

Ad. 2 i 5

Zgodnie z podstawową zasadą, obowiązek podatkowy w VAT powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT z chwilą dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi.

Natomiast w myśl art. 19a ust. 2 ustawy o VAT, w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. W myśl natomiast art. 19a ust. 3 ustawy o VAT, usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Natomiast w drodze wyjątku od art. 19a ust. 1 i ust. 3 ustawy o VAT, jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty (art. 19a ust. 8 ustawy o VAT).

W sytuacji będącej przedmiotem niniejszego wniosku dla celów określenia momentu powstania obowiązku podatkowego zastosowanie znajdzie ogólna zasada wynikająca z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT tj. obowiązek podatkowy powstanie w momencie wykonania usługi podlegającej opodatkowaniu VAT. W analizowanej sprawie, za moment ten należy uznać moment w którym możliwe będzie określenie Świadczenia Dodatkowego (tj. czy Świadczenie Dodatkowe jest należne oraz której ze stron), czyli moment sprzedaży Nieruchomości przez Zainteresowanych na rzecz podmiotu trzeciego.

W Państwa ocenie, dopiero wówczas zostaną spełnione przesłanki konieczne do uznania, że mamy do czynienia z wykonaniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a także dopiero wtedy będą znane wszystkie elementy konieczne dla zaistnienia zobowiązania podatkowego (podatnik, przedmiot opodatkowania, moment powstania obowiązku podatkowego i podstawa opodatkowania).

Dla zaistnienia obowiązku podatkowego konieczne jest w pierwszej kolejności wystąpienie czynności podlegającej opodatkowaniu VAT. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatne świadczenie usług. Świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT) jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy.

Opodatkowaniu VAT podlegają więc co do zasady czynności odpłatne, czyli wykonywane za wynagrodzeniem, które muszą mieć konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Na aspekty te wielokrotnie zwracał uwagę w swoim orzecznictwie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, np. w wyroku w sprawie C-380/99 Bertelsmann, C-549/11 Orfę) Byłgarija EOOD.

Świadczenie usług ma więc charakter odpłatny - a przez to podlega opodatkowaniu podatkiem VAT - gdy istnieje wynagrodzenie.

Co do zasady, ustawodawca uzależnia zatem opodatkowanie podatkiem VAT danego świadczenia usług od określenia w stosunku do niego odpłatności. W konsekwencji, aby dane świadczenie stanowiło odpłatne świadczenie usług opodatkowane VAT, powinny zostać spełnione dwa warunki:

a)świadczenie musi zostać wykonane oraz

b)musi być to świadczenie odpłatne.

Powyższe oznacza, że dla potrzeb stosowania art. 19a ustawy o VAT należy uznać, że obowiązek podatkowy może powstać dopiero w stosunku do czynności, która spełnia definicję czynności podlegającej opodatkowaniu VAT, a zatem jest odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Dlatego też w analizowanej w niniejszym wniosku sytuacji odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wystąpi dopiero wtedy, gdy możliwe będzie określenie odpłatności, tj. w momencie w którym możliwe będzie ustalenie, czy w ogóle podatnik otrzyma odpłatność oraz w jakiej jest ona wysokości. Tym samym, w analizowanym przypadku dopiero moment w którym możliwe będzie określenie wartości Świadczenia Dodatkowego, tj. moment w którym dojdzie do zbycia Nieruchomości przez Zainteresowanych (gdyż cena sprzedaży stanowi element kalkulacji Świadczenia Dodatkowego) wyznaczy moment powstania obowiązku podatkowego. Dopiero bowiem w tej dacie możliwe będzie określenie, na rzecz której strony Świadczenie Dodatkowe jest należne. Zatem wtedy usługa stanie się odpłatna, co jest warunkiem uznania jej za podlegającą przepisom ustawy o VAT.

Dopiero moment ustalenia odpłatności za świadczone usługi jest równoznaczny z zaistnieniem czynności opodatkowanej i powstaniem obowiązku podatkowego z tego tytułu. W tym momencie możliwe jest stwierdzenie, iż doszło do wykonania usługi odpłatnej, i tym samym w myśl art. 19a ust. 1 ustawy o VAT powstaje obowiązek podatkowy.

Gdyby bowiem uznać, że obowiązek podatkowy powstaje wcześniej, prowadziłoby to do nałożenia na podatnika obowiązku zapłaty podatku za świadczenie, które w momencie powstania obowiązku nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (z uwagi na brak możliwości ustalenia odpłatności), a także do niewykonalnego obowiązku przewidzenia wysokości podatku do zapłaty.

Na konieczność ustalenia wszystkich elementów konstrukcyjnych podatku przed jego rozliczeniem wskazują również przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa. W myśl art. 4 Ordynacji podatkowej, obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Tak określony obowiązek podatkowy, na podstawie art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej przekształca się w zobowiązanie podatkowe z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania. Z kolei zgodnie z art. 5 Ordynacji podatkowej, zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Powołane powyżej przepisy Ordynacji podatkowej wskazują więc, że w chwili gdy powstanie zobowiązanie podatkowe, podatnik będzie podmiotem obowiązku wpłacenia go określonemu organowi, w określonej wysokości oraz we wskazanym terminie i miejscu. Z chwilą powstania zobowiązania podatkowego musi więc być znana wysokość podatku do zapłacenia. Z drugiej jednak strony, zobowiązanie podatkowe nie mogłoby powstać bez określenia wysokości podatku do zapłaty.

W tym miejscu zwrócić należy uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 maja 2017 r. sygn. I FSK 1386/15, Sąd podkreślił, że „nie może być zaakceptowana wykładnia przepisów prawa podatkowego, której rezultatem jest uznanie, że obowiązki podatnika w omawianym zakresie mogą powstać w sytuacji, gdy ze względu na okoliczności od siebie niezależne nie może on tym obowiązkom sprostać. Tymczasem z takim właśnie przypadkiem będziemy mieli do czynienia w sytuacji, gdy podatnik, z uwagi na niemożność obliczenia podstawy opodatkowania (zależnej od wysokości należnej zapłaty - por. art. 29a u.p.t.u.), nie będzie mógł stwierdzić, w jakiej wysokości zobowiązanie podatkowe go obciąża, a tym samym jaki podatek należny powinien uwzględnić w składanej przez siebie deklaracji i jakiej wpłaty na rzecz organu podatkowego powinien dokonać”.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w interpretacji indywidualnej z 22 listopada 2017 r., nr. IPPP1/443-55/14-3/EK, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że „obowiązek podatkowy w tak przedstawionych okolicznościach, nie może powstawać na podstawie art. 19a ust. 3 ustawy, tj. po ustalonym terminie rozliczeń, gdyż Wnioskodawca nie ma możliwości ustalenia wynagrodzenia jakie mu przysługuje. Należy przyjąć, że Usługa za dany okres jest zakończona, w momencie zapłaty, bądź w momencie, kiedy Wnioskodawca otrzyma raport o wysokości wynagrodzenia, gdyż dopiero wówczas Wnioskodawca będzie mógł w myśl art. 29a ust. 1 ustawy określić podstawę opodatkowania Usługi. Zatem w przedstawionych okolicznościach sprawy, obowiązek podatkowy będzie powstawał zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy, przyjmując, że otrzymanie raportu bądź zapłata wynagrodzenia określa zakończenie Usługi w danym okresie rozliczeniowym”.

W związku z powyższym, Państwa zdaniem, obowiązek podatkowy z tytułu wyświadczonej przez Zainteresowanego usługi powstanie w momencie, w którym możliwe będzie ustalenie na czyją rzecz (Spółki 1 czy Spółka 2) jest należne Świadczenie Dodatkowe oraz w jakiej wysokości, tj. w momencie zbycia Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (wtedy bowiem znana będzie cena sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego, od której uzależniona jest wysokość Świadczenia Dodatkowego).

Ad. 3 i 6.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.” Jednocześnie zgodnie z ust. 86 ust. 2 pkt 1 lit a ustawy o VAT kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Jednocześnie art. 88 ustawy o VAT wskazuje przypadki, w których podatnik nie ma prawa do obniżenia podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony wynikający z faktury. Zgodnie z przedmiotowym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się np. do nabywanych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.

W myśl ust. 3a przedmiotowego artykułu nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

‒sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi wystawionymi przez podmiot nieistniejący,

‒transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

‒wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:

‒stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane - w części dotyczącej tych czynności,

‒podają kwoty niezgodne z rzeczywistością - w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,

‒potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego - w części dotyczącej tych czynności;

‒faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

‒wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze - w części dotyczącej tych czynności.

W analizowanej sytuacji nie ma miejsca żaden z przypadków wymienionych w art. 88 ust. 3a ustawy o VAT wyłączających możliwość obniżenia podatku VAT należnego o podatek VAT naliczony (w szczególności jak wskazano powyżej faktura dokumentować będzie usługę podlegającą przepisom ustawy o VAT, która nie będzie stanowić czynności zwolnionej od podatku).

Celem nabycia usługi jest doprowadzenie zawarcia Ugody oraz następnie sprzedaży części udziałów w Nieruchomości na rzecz Spółka 2 w ramach czynności opodatkowanej oraz następnie sprzedaży udziałów w Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego przez Zainteresowanych w ramach czynności opodatkowanej.

Tym samym, skoro usługa jest nabywana przez Zainteresowanego (Spółkę 1 lub Spółka 2 w zależności od wyniku kalkulacji Świadczenia Dodatkowego) w związku z działalnością opodatkowaną VAT, Zainteresowanemu, na rzecz którego wystawiona zostanie faktura przez drugą stronę (w myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT) przysługuje pełne prawo do obniżenia podatku VAT należnego od podatku VAT naliczonego wynikającego z faktury przez drugą stronę.

Uzupełnienie uzasadnienia

W tym miejscu podkreślić należy (na co zainteresowani zwracali uwagę w uzasadnieniu wniosku), iż zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem, wyrażanym w licznych interpretacjach indywidualnych, opłata za wyrażenie zgody na dokonanie czynności (np. rozwiązanie umowy najmu, zaprzestanie świadczenia usług) stanowi w istocie wynagrodzenie za usługę i jako takie powinno podlegać przepisom ustawy o VAT.

Wypłata dodatkowego wynagrodzenia związana jest z czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem VAT (opodatkowanymi tym podatkiem). Dodatkowe wynagrodzenie związane jest bowiem ze sprzedażą Nieruchomości, która będzie opodatkowana VAT.

W związku z powyższym wnosicie Państwo o potwierdzenie prawidłowości stanowiska przedstawionego na wstępie.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku wspólnym jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy:

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,

2)zobowiązanie się do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenia usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.

Taki szeroki charakter świadczenia usługi potwierdzają także zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

W świetle art. 353 § 2 Kodeksu cywilnego:

Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Tak więc, na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu.

Co się tyczy odpłatności za ww. świadczenie to ustawa nie definiuje co należy rozumieć przez czynność odpłatną. Jednak dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Można w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie natomiast wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie z 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług, a otrzymanym wynagrodzeniem istnieje wówczas, gdy jest możliwe zidentyfikowanie bezpośredniej i jasno zindywidualizowanej korzyści na rzecz dostawcy towaru lub świadczącego usługę oraz gdy świadczenie wzajemne pozostaje w bezpośrednim związku ze świadczeniem dokonanej czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione następujące warunki:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne;

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy;

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi;

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zauważyć w tym miejscu należy, że umowa o wspólnym działaniu nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym.

Stosownie do art. 353¹ ustawy Kodeks cywilny:

Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

W świetle tego przepisu należy zatem przyjąć, że zawarcie umowy o wspólnym działaniu w ramach wspólnego przedsięwzięcia jest możliwe na podstawie ww. przepisu, w ramach tzw. swobody umów.

Wspólne przedsięwzięcie charakteryzuje to, że jego uczestnicy są związani ustaleniami umownymi. Umowa o wspólne przedsięwzięcie z reguły wiąże podmioty na czas określony, najczęściej oznaczony osiągnięciem celu, dla którego została zawarta. Podmioty podejmujące współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia realizują wspólną politykę finansową objętą porozumieniem, a podjęte przez takie podmioty działania nie tworzą podmiotu gospodarczego, który byłby odrębnym podmiotem gospodarczym podlegającym rejestracji. Zatem przedsiębiorcy działający w ramach wspólnego przedsięwzięcia są odrębnymi podatnikami VAT.

Jednocześnie wskazać należy, iż nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy lub świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlega jednak opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy:

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Przechodząc do kwestii objętych zakresem zadanego pytania wskazać jeszcze raz należy, że aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę. Zatem odpłatne świadczenie usług może zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy świadczącym usługę i jej beneficjentem istnieje stosunek prawny, w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności dotyczą ustalenia czy zgodnie ze wzorem kalkulacji świadczenia dodatkowego zobowiązanym do jego zapłaty będzie Spółka 1 lub Spółka 2 stanowić będzie wynagrodzenie za usługę świadczoną przez Spółkę lub Spółka 2 i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości w pierwszej kolejności zaznaczyć należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega dana czynność.

Analizując okoliczności niniejszej sprawy stwierdzić należy, że na podstawie Umowy (…) strony ustaliły dodatkowe wynagrodzenie z tytułu zawarcia Ugody należne jednej ze stron (w zależności od wysokości wynagrodzenia uzyskanego ze sprzedaży Nieruchomości), pod warunkiem zawarcia wspólnie Umowy Sprzedaży, ustalone na bazie kalkulacji wskazanej we wniosku.

Czynności jakie wykona/ła Spółka 1, to w szczególności:

‒zawarcie umowy z Brokerem, doradcą prawnym (do wykonania);

‒zawarcie umowy sprzedaży (razem z Spółka 2 jako drugim współużytkownikiem) Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania).

Czynności jakie wykona/ła Spółka 2 to:

‒Zawarcie umowy z Brokerem, doradcą prawnym oraz Zarządcą (do wykonania);

‒Zawarcie umowy sprzedaży (razem z Spółką 1 jako drugim współużytkownikiem) Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego (do wykonania).

Dodatkowe wynagrodzenie uiszczane jest na podstawie Umowy, podpisanej w celu doprowadzenia do zawarcia Ugody i jako warunek jej zawarcia. Innymi słowy, Strony (spółka i Spółka 2) zobowiązują się do określonego zachowania, tj. zawarcia Ugody, co z kolei jest konieczne w celu zakończenia sporu i dalszej sprzedaży Nieruchomości. Tym samym, przedmiotowe świadczenie jest w sposób bezpośredni skorelowane z czynnościami wykonanymi przez zainteresowanych, tj. doprowadzeniem do zakończenia postępowania sądowego oraz zawarcia Ugody, mających na celu sprzedaż Nieruchomości.

Występują tu zatem elementy typowe dla świadczenia usług za wynagrodzeniem, którego beneficjentem będzie podmiot wypłacający wynagrodzenie. Opisane czynności podejmowane przez Strony (Spółka 1 i Spółka 2) wykonywane będą zatem w ramach umowy zobowiązaniowej, a podmiot wypłacający wynagrodzenie należy uznać za bezpośredniego beneficjenta tych czynności. Przy tym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz podmiotu wypłacającego wynagrodzenie będzie mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, że należy stwierdzić, iż płatność będzie następować w zamian za to świadczenie.

Reasumując, działania do wykonania których Spółka 1 zobowiązana w ramach zawartej umowy, będą stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a Spółka 1 będzie występować w niniejszej sprawie w roli podmiotu świadczącego usługi. Wynagrodzenie przekazane Spółce 1 będzie stanowić wynagrodzenie za wykonane usługi. W konsekwencji realizacja wspólnego działania z wykorzystaniem środków pieniężnych przekazanych Spółce 1, będzie stanowić odpłatne świadczenie usług przez Spółkę 1 na rzecz Spółka 2, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.

Analogicznie działania do wykonywania których Spółka 2 będzie zobowiązana w ramach zawartej umowy, będą stanowić świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, a Spółka 2 będzie występować w niniejszej sprawie w roli podmiotu świadczącego usługi. Wynagrodzenie przekazane Spółka 2 będzie stanowić wynagrodzenie za wykonane usługi. Zatem realizacja wspólnego działania z wykorzystaniem środków pieniężnych przekazanych Spółka 2, będzie stanowić odpłatne świadczenie usług przez Spółka 2 na rzecz Spółki 1, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 i 4 należało uznać za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą kwestii ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego po stronie Spółka 2 i po stronie Spółki 1 w związku z umową o wspólnym działaniu.

Z konstrukcji podatku od towarów i usług wynika, że podatnik, który wykonuje czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zobowiązany jest opodatkować daną czynność w momencie powstania obowiązku podatkowego.

Na podstawie art. 19a ust. 1 ustawy:

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 1b, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20, art. 21 ust. 1 i art. 138f.

Powyższy przepis formułuje zasadę ogólną, zgodnie z którą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towaru bądź wykonania usługi, co oznacza, że podatek staje się wymagalny w rozliczeniu za okres, w którym dokonana została dostawa towarów bądź świadczenie usług i powinien być rozliczony za ten okres.

Przepis art. 19a ust. 3 ustawy stanowi, że:

Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

W myśl art. 19a ust. 8 ustawy,

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, wkład budowlany lub mieszkaniowy przed ustanowieniem spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, z wyjątkiem:

1)dostaw towarów, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 1b;

2)dostaw towarów i świadczenia usług, w stosunku do których obowiązek podatkowy powstaje w sposób, o którym mowa w ust. 5 pkt 4.

Moment powstania obowiązku podatkowego wymaga od wykonawcy danej usługi prawidłowego określenia momentu jej wykonania. Ustawa nie definiuje tego momentu, ani w żaden sposób nie precyzuje, jakimi kryteriami należy posługiwać się dla jego określenia. Jednakże przyjąć należy, że momentem wykonania usługi jest moment faktycznego wykonania wszystkich działań i czynności składających się na daną usługę. Zatem, usługa jest wykonana, gdy usługodawca zrealizował wszystkie czynności składające się na określony rodzaj usług. Należy zaznaczyć, że o faktycznym wykonaniu usługi decyduje jej charakter. Jednocześnie podkreślić należy, że ustalenie zakresu świadczonej usługi i w konsekwencji momentu jej wykonania powinno następować w sposób obiektywny.

Z kolei o charakterze i o dacie wykonania usługi decydują strony umowy cywilnoprawnej, chyba że moment ten jest określony przez obowiązujący przepis prawa regulujący zasady wykonywania danego rodzaju usług.

Stosownie do art. 353¹ ustawy Kodeks cywilny:

Z powyższej zasady wynika, że strony mogą dowolnie kształtować treść umowy w granicach wyznaczonych przez obowiązujące przepisy prawa, w tym także przepisy prawa podatkowego.

Podkreślić w tym miejscu należy, że ustawodawca nie ingeruje w sferę podejmowanych przez podatników decyzji w zakresie konstruowania umów cywilnoprawnych, jednakże umowy te nie mogą zmieniać obowiązków jakie wynikają z prawa podatkowego. Kwestia sformułowania umowy z kontrahentem, nie może jednak wywoływać skutków na gruncie podatkowym.

W art. 19a ust. 3 ustawy, ustawodawca wprowadził unormowanie w zakresie ustalenia momentu wykonania usługi w odniesieniu do „usługi, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń”, czyli takiej usługi, która jest wykonywana w sposób ciągły przez pewien czas natomiast rozliczenie należności za nią następuje w ramach okresu.

W myśl art. 19a ust. 4 pkt 1 ustawy:

Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2.

Należy zauważyć, że powołany wyżej przepis art. 19a ust. 3 ustawy jest konsekwencją skorzystania przez ustawodawcę krajowego z możliwości jaką daje art. 64 ust. 2 akapit trzeci Dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006 s. 1 ze zm.), zgodnie z którym:

Państwa członkowskie mogą postanowić, że w niektórych przypadkach, innych niż określone w akapicie pierwszym i drugim, dostawy towarów lub świadczenie usług dokonywane w sposób ciągły przez pewien okres, uważa się za dokonane z upływem okresów nie dłuższych niż jeden rok.

Jednocześnie należy podkreślić, że dla celów powstania obowiązku podatkowego dokonanie czynności następuje z chwilą faktycznego jej wykonania, za wyjątkiem przypadków w których przepisy ustawy o podatku od towarów i usług określają wprost ten moment.

Z okoliczności sprawy wynika, że wypłata dodatkowego wynagrodzenia (Świadczenie Dodatkowe) należna jest jednej ze Stron pod warunkiem zawarcia wspólnie (jako współużytkownicy wieczyści) umowy sprzedaży Nieruchomości. Strony są w trakcie przygotowania Nieruchomości do wspólnej sprzedaży. To, na czyją rzecz płatne będzie wynagrodzenie (czy na rzecz Spółka 2 czy na rzecz Spółki 1) zależne jest od wysokości ceny uzyskanej ze sprzedaży Nieruchomości na rzecz podmiotu trzeciego. Wysokość wynagrodzenia dodatkowego, ustalona została na podstawie określonego przez strony wzoru, którego jedną ze zmiennych jest cena planowanej sprzedaży na rzecz podmiotu trzeciego.

Mając zatem na względzie powołane przepisy prawa oraz elementy opisu sprawy, należy wskazać, że w analizowanym przypadku, powstanie obowiązku podatkowego wyznacza art. 19a ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi, rozumianą jako sprzedaż Nieruchomości.

Dopiero moment ustalenia odpłatności za świadczone usługi jest równoznaczny z zaistnieniem czynności opodatkowanej i powstaniem obowiązku podatkowego z tego tytułu. W tym momencie możliwe jest stwierdzenie, że doszło do wykonania usługi odpłatnej, i tym samym w myśl art. 19a ust. 1ustawy o VAT powstaje obowiązek podatkowy.

W analizowanej sprawie, za moment ten należy uznać moment w którym możliwe będzie określenie wynagrodzenia dodatkowego, czyli moment sprzedaży Nieruchomości przez Państwa oraz Spółkę 1 Spółka 2 na rzecz podmiotu trzeciego. Wówczas dopiero w tym momencie zostaną spełnione przesłanki konieczne do uznania, że dochodzi do wykonania usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, a także dopiero wtedy będą znane wszystkie elementy konieczne dla zaistnienia zobowiązania podatkowego. Tym samym dopiero moment, gdy dojdzie do zbycia Nieruchomości przez Zainteresowanych (gdyż cena sprzedaży stanowi element kalkulacji Świadczenia Dodatkowego) wyznaczy moment powstania obowiązku podatkowego. Dopiero w tej dacie możliwe będzie określenie, na rzecz której strony będzie należne wynagrodzenie dodatkowe. Wówczas wtedy usługa stanie się odpłatna, co jest warunkiem uznania jej za podlegającą przepisom ustawy o VAT.

Dopiero moment ustalenia odpłatności za świadczone usługi jest równoznaczny z zaistnieniem czynności opodatkowanej i powstaniem obowiązku podatkowego z tego tytułu. W tym momencie możliwe jest stwierdzenie, że doszło do wykonania usługi odpłatnej, i tym samym w myśl art. 19a ust. 1 ustawy o VAT powstaje obowiązek podatkowy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 i 5 należało uznać za prawidłowe.

Kolejne Państwa wątpliwości dotyczą rozstrzygnięcia kwestii czy podmiot otrzymujący płatność będzie uprawniony do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktury wystawionej przez drugą stronę z tytułu nabycia Świadczenia Dodatkowego.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług:

W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści ust. 2 pkt 1 lit. a tego artykułu:

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Regulacja zawarta w art. 86 ust. 1 ustawy wskazuje, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni i bezsporny związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona zasada wyklucza możliwość odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również zauważyć, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego, w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

I tak, w myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W myśl art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy:

Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą: sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Elementy, jakie powinna zawierać faktura, zostały wymienione w art. 106e ustawy.

Biorąc pod uwagę przywołane przepisy należy stwierdzić, że skoro – jak wynika z treści wniosku – Spółka 1 i Spółka 2 wykonują czynności opodatkowane, a – jak już rozstrzygnięto – Świadczenie Dodatkowe stanowić będzie wynagrodzenie za świadczoną przez drugą stronę usługę, i przepisy w zakresie podatku od towarów i usług nie przewidują zwolnienia od podatku dla tej usługi, to przysługuje podmiotowi wypłacającemu wynagrodzenie prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w fakturze otrzymanej od drugiej strony, gdyż zostaną spełnione warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Prawo to przysługuje, o ile nie zajdą inne ograniczenia, o których mowa w art. 88 tej ustawy.

Tym samym, Spółka 1 dokonując odpłatnego świadczenia usług na rzecz Spółka 2 będzie miała prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usługi – Świadczenia Dodatkowego wynikającej z faktury wystawionej przez Spółka 2, której celem jest doprowadzenie do ugody, a następnie sprzedaży udziałów w Nieruchomości.

Analogicznie Spółka 2 dokonując odpłatnego świadczenia usług na rzecz Spółki 1 będzie miała prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usługi – Świadczenia Dodatkowego wynikającej z faktury wystawionej przez Spółkę 1, której celem jest doprowadzenie do ugody, a następnie sprzedaży udziałów w Nieruchomości.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 i 6 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Spółka 1 (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Dane dokumentu

Interpretacja

Interpretacja indywidualna z dnia 16 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-2.4012.531.2022.2.MB