Interpretacja indywidualna z dnia 2 lutego 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB1-2.4010.815.2021.1.EJ

Czy Spółka jest uprawniona do zaliczenia straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 grudnia 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 grudnia 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy Spółka jest uprawniona do zaliczenia straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A Sp. z o.o. (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”) zajmuje się szeroko pojętą obróbką metali, podstawowy zakres działalności to usługi w zakresie obróbki metali oraz produkcja konstrukcji metalowych i ich części. Odbiorcami są zarówno firmy polskie jak i z Unii Europejskiej.

W związku z dynamicznym rozwojem Spółka w celu zabezpieczenie zdolności produkcyjnych systematycznie rozszerza posiadany park maszynowy. Ze względu na ograniczoną dostępności maszyn spełniających wymogi produkcyjne, Spółka zmuszona jest do ich nabywania również poza terenem Polski. Wnioskodawca kupuje zarówno nowe jak i używane maszyny do obróbki metali. Spółka kilkukrotnie dokonywała zakupu takich maszyn od dostawców z terenu Unii Europejskiej. W przypadku używanych maszyn spółka poszukuje ich korzystając z ofert zamieszczanych na specjalistycznych portalach branżowych dotyczących maszyn do obróbki metali.

W 2020 roku spółka dokonała zakupu kilku używanych maszyn i urządzeń w celu zwiększenie zdolności produkcyjnych. W listopadzie 2020 roku Spółka podjęła rozmowy z B z siedzibą w Niemczech w celu zakupu prasy hydraulicznej. Na prośbę Spółki dostawca przedstawił ofertę sprzedaży i dostarczył wszystkie istotne informacje: zdjęcia maszyny, specyfikację, wymogi montażowe itp.

W trakcie prowadzenia korespondencji doszło do sytuacji, w której w korespondencję mailową dotyczącą realizacji zamówienia maszyny prowadzoną przez Wnioskodawcę z kontrahentem, w sposób niezgodny z prawem włączyła się osoba, która okazała się później być oszustem (w momencie prowadzenia korespondencji Wnioskodawca nie miał na ten temat żadnej wiedzy). Po negocjacjach cenowych Wnioskodawca otrzymał potwierdzenie zamówienia, które miał podpisać i odesłać. Potwierdzenie zamówienia zostało wystawione przez firmę B. W związku z tym, że korespondencja była prowadzona przez tą samą osobę i z tego samego adresu mailowego, taka zmiana nie wzbudziła podejrzeń Wnioskodawcy.

W celu realizacji zamówienia w dniach (...) (...) listopada 2020 roku na konto w niemieckim banku (…), podane przez sprzedającego w potwierdzeniu zamówienia, dokonano przelewów w kwotach odpowiednio (…) i (…) euro. Dostawca potwierdził mailowo otrzymanie każdego z przelewów. Ponadto strony ustaliły, że transport zakupionej prasy hydraulicznej odbędzie się za pośrednictwem hiszpańskiej firmy C, a jego koszt wyniesie (…) euro. Kwota ta została opłacona przez Spółkę na podstawie faktury pro forma w dniu (...) grudnia 2020 roku.

Po upływie ok. dwóch tygodni Spółka ponownie skontaktowała się z firmą B, ponieważ była zbywana co do wysyłki prasy hydraulicznej. Przedstawiciel B oświadczył, że nie otrzymała od Spółki potwierdzenia zamówienia oraz żadnych płatności. Sprawa została zgłoszona na Policję (...) stycznia 2021 r. oraz do Prokuratury w Niemczech (...) stycznia 2021 r.

W toku śledztwa ustalono, że do dnia (...) listopada 2020 r. treść wiadomości zarówno po stronie Spółki, jak i B jest tożsama, po czym w dniu (...) listopada godz. (...) po zatwierdzeniu oferty przez Spółkę doszło do rozbieżności w dalszej korespondencji. Firma B tego samego dnia przekazała dane do zapłaty, jednakże Spółka otrzymała wiadomość dzień później w dniu (...) listopada 2020 r., w której podmieniono ofertę z danymi do zapłaty. W późniejszym okresie Spółka korespondowała już z nieznaną osobą, która podmieniała treść wiadomości kierowanych przez Spółkę do firmy B. Ustalono, że wiadomości kierowane przez B do Spółki przychodziły z opóźnieniem i o zmienionej treści, a do B ze zmienionego adresu Spółki.

Wartość poniesionej straty w kwocie (…) euro co stanowi (…) PLN została obliczona na podstawie dokonanych wpłat i przeliczona jak niżej: (…) EUR z dnia (...) listopada 2022 r. przeliczone na PLN wg kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego płatność (tabela nr (...) z dnia (...) listopada 2022 r.) w wysokości 4,4680, co daje wartość (…) PLN (…) EUR z dnia (...) listopada 2022 r. przeliczone na PLN wg kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego płatność (tabela nr (...) z dnia (...) listopada 2020 r.) w wysokości 4,4714, co daje wartość (…) PLN (…) EUR z dnia (...) grudnia 2022 r. przeliczone na PLN wg kursu średniego NBP z dnia poprzedzającego płatność (tabela nr (...) z dnia (...) grudnia 2020 r.) w wysokości 4,4642, co daje wartość (…) PLN Łącznie – (…) PLN.

W dniu (...) listopada 2022r Prokuratura Okręgowa (...) umorzyła śledztwo z uwagi na niemożliwość ustalenia sprawcy przy jednoczesnym wyczerpaniu wszystkich możliwości wykrywczych.

Pytanie

Czy w opisanym stanie faktycznym Spółka jest uprawniona do zaliczenia przedmiotowej straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, jest on uprawniony do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty spowodowanej przez wpłatę przedpłaty na konto wskazane przez osobę podszywającą się pod kontrahenta, gdyż zgodnie z art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p., kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 u.p.d.o.p.

Powyższy przepis umożliwia zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów nie tylko kosztów poniesionych bezpośrednio w celu uzyskania konkretnego przychodu, ale również innych kosztów, o ile są związane z prowadzoną działalnością, która jest nakierowana na uzyskanie przychodu. W szczególności nie stoi on na przeszkodzie do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów strat w środkach obrotowych powstałych w związku z prowadzoną działalnością.

Potwierdzają to również art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 u.p.d.o.p., zgodnie z którymi do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się „strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1” oraz „strat powstałych w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te utraciły przydatność gospodarczą na skutek zmiany rodzaju działalności”. Z powyższego przepisu wynika, że w przypadku strat innych niż wymienione w tym przepisie (zarówno strat w środkach trwałych, jak i w środkach obrotowych) mogą one stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile spełniają pozostałe przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.

Kosztami uzyskania przychodu są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością. W takim ujęciu kosztami będą zarówno wydatki pozostające w bezpośrednim, jak i pośrednim związku z uzyskanymi przychodami. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem sądów administracyjnych oraz organów podatkowych, straty w środkach obrotowych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów w sytuacji, gdy poniesiona strata jest rzeczywista oraz odpowiednio udokumentowana oraz pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Mając powyższe na względzie, należy według Wnioskodawcy stwierdzić, że w przypadku opisanej na wstępie straty poniesionej przez Spółkę, spełnione są powyższe przesłanki uznania jej za koszt uzyskania przychodów. Po pierwsze, strata jest rzeczywista - Spółka poniosła faktyczny uszczerbek majątkowy (rzeczywistą szkodę) w postaci wypływu gotówki z Jej rachunku bankowego (udokumentowany potwierdzeniami przelewu), niewiążący się z uzyskaniem jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego. Po drugie, strata pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą, tzn. powstała w trakcie działań podatnika wykonywanych w ramach tej działalności. Wydatkowana kwota stanowiła zgodnie z intencją Spółki przedpłatę na zakup prasy hydraulicznej, która jest maszyną wykorzystywaną w podstawowej działalności Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisana strata jest wynikiem nadzwyczajnego zdarzenia, którego nie można było przewidzieć, ani mu zapobiec, tj. popełnienia przestępstwa wyłudzenia pieniędzy na szkodę Spółki. Ryzyko wystąpienia takich zdarzeń, na które podatnik nie ma wpływu, jest nieodłącznym elementem działalności gospodarczej - podobnie jak np. ryzyko kradzieży, czy też niewypłacalności kontrahenta. Podkreślono, że oszuści działali w tej sytuacji w bardzo trudny do zdemaskowania sposób i ryzyko tego typu zdarzeń nie jest możliwe do wyeliminowania w toku prowadzonej działalności.

Całokształt przedstawionych okoliczności świadczy więc o tym, że poniesiona przez Spółkę strata w kwocie (…) euro co w przeliczeniu stanowi wartość (…) PLN, jest rzeczywista oraz udokumentowana, powstała w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, a przy tym powstała wskutek nadzwyczajnego zdarzenia, niezależnego od Spółki. Do straty doszło na skutek zdarzenia, którego nie dało się przewidzieć i któremu trudno było zapobiec. Dokumentacją potwierdzającą poniesione koszty są w tym przypadku potwierdzenia przelewów, postanowienie o umorzeniu śledztwa oraz protokół szkody sporządzony po otrzymaniu postanowienia o umorzeniu śledztwa.

Mając powyższe na uwadze w ocenie Spółki, w przedstawionej sytuacji, strata poniesiona w wyniku oszustwa stanowi koszt uzyskania przychodu.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytanie przedstawione przez Państwa we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (Państwa zapytania). Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz.U. z 2022 r., poz. 2587 ze zm., dalej: „updop”):

Właściwe określenie kosztów uzyskania przychodów, jak również właściwe ustalenie momentu ich poniesienia jest o tyle istotne, że rzutuje na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, a w konsekwencji rzutuje na prawidłowe rozliczenie podatku dochodowego od osób prawnych.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki wydatek, który spełnia łącznie następujące warunki:

-  został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,

-  jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

-  pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

-  poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

-  został właściwie udokumentowany, nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop,

-   nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Generalnie należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, bądź też zabezpieczenie lub zachowanie tego źródła przychodów, o ile w myśl przepisów ww. ustawy nie podlegają wyłączeniu z tych kosztów. Przy czym, związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem wydatku a osiągnięciem przychodu, bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła należy oceniać indywidualnie w stosunku do każdego wydatku. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu bądź służyć zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Zauważyć przy tym należy, że konieczność poniesienia danego wydatku nie może wynikać z zaniedbań lub sprzecznych z prawem działań podatnika. Koszty związane z zachowaniem źródła przychodu to koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu uzyskiwano oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast za koszty służące zabezpieczeniu źródła przychodów należy uznać koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, w sposób gwarantujący bezpieczne funkcjonowanie tego źródła. Istotą tego rodzaju kosztów jest więc ich obligatoryjne poniesienie w celu nie dopuszczenia do utraty źródła przychodu w przyszłości.

Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami lub służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Należy jednak pamiętać, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 ust. 1 ww. ustawy, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów. Wśród kosztów wymienionych w tzw. negatywnym katalogu kosztów, ujętym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Oznacza to, że co do zasady straty te, jako związane z prowadzoną działalnością, mogą zostać uznane za koszty uzyskania przychodów.

Zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być jednak każdorazowo oceniane w aspekcie:

-  całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,

-  okoliczności, które spowodowały powstanie straty,

-  udokumentowania straty,

-  podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.

Państwa wątpliwości budzi kwestia ustalenia, czy Spółka jest uprawniona do zaliczenia straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów.

Odnosząc się do Państwa wątpliwości wskazać należy, że w związku z brakiem w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych definicji zarówno straty, jak również środków obrotowych należy to postrzegać w świetle wykładni językowej. Strata w języku potocznym oznacza ubytek, poniesioną szkodę, to co się przestało posiadać. Na ogół stratą jest zniszczenie, uszkodzenie, utracenie towarów lub maszyn i urządzeń w wyniku pożaru, powodzi lub kradzieży, czyli jest ona następstwem zdarzeń losowych i nie wynika z celowego działania podatnika. Przyjmuje się, że dla celów podatkowych tylko stratę powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia przez racjonalnie działający podmiot można uznać za zdarzenie, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Należy podkreślić, że jedynie straty w środkach obrotowych powstałe w trakcie normalnego, racjonalnego działania podatnika, ze szczególnym uwzględnieniem dochowania należytej staranności w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, mogą być uznane za koszt uzyskania przychodu. Każdy przypadek straty w środkach obrotowych, należy rozpatrywać indywidualnie, z uwzględnieniem okoliczności faktycznych towarzyszących sprawie i oceniać pod kątem całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika.

W odniesieniu do środków obrotowych oznacza to, że za stratę w tych środkach można uznać wyłącznie skutki takiego nagłego i nieprzewidywalnego zdarzenia, które spowodowało uszczerbek w majątku podatnika, tj. utratę (bądź zmniejszenie wartości) składników majątku (środków obrotowych) będących w jego posiadaniu lub stanowiących jego własność. Ponadto, aby zaliczyć poniesioną stratę do kosztów uzyskania przychodów, niezbędne jest spełnienie warunku formalnego, tj. właściwe udokumentowanie poniesionego kosztu. Właściwym dokumentem na okoliczność powstałej straty jest posiadanie protokołu szkód, który powinien określać rodzaj szkody, jej ilość, wartość, przyczynę powstania straty, podpis osób uprawnionych oraz datę. Zaistnienie szkody powinno być uprawdopodobnione przez właściwe organy, np. Policję.

W ocenie Organu, mając na uwadze całokształt okoliczności przedstawionych we wniosku należy stwierdzić, że w przedstawionej sytuacji, strata poniesiona w wyniku oszustwa stanowi koszt uzyskania przychodu dla Wnioskodawcy.

Zatem Państwa stanowisko w zakresie ustalenia, czy w opisanym stanie faktycznym Spółka jest uprawniona do zaliczenia przedmiotowej straty w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Do wniosku dołączono dokumenty źródłowe. Należy jednak zauważyć, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego, w związku z czym nie jest obowiązany ani uprawniony do jego oceny; jest związany wyłącznie opisem zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku i jego stanowiskiem.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-   Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy  z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-   Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

-   Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-    w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-    w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).