Interpretacja indywidualna z dnia 23 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-1.4012.674.2022.1.BS

Opodatkowanie czynności dokonywanych na rzecz Mieszkańców, określenie podstawy opodatkowania oraz prawo do odliczenia w pełnej wysokości podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 22 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania czynności dokonywanych na rzecz Mieszkańców, określenia podstawy opodatkowania oraz prawa do odliczenia w pełnej wysokości podatku naliczonego od wydatków związanych z realizacją projektu pt. „ (…)”.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina [dalej: Gmina lub Wnioskodawca] jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług [dalej: VAT].

Do zadań własnych Gminy, w myśl art. 7 ust. 1 pkt 3) ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.), należą m.in. sprawy dotyczące wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz.

Gmina zamierza zrealizować projekt pt. „(…)”, który będzie polegał na budowie na nieruchomościach mieszkańców Gminy 50 przydomowych oczyszczalni ścieków [dalej: Projekt lub Inwestycja]. Projekt będzie częściowo współfinansowany z środków unijnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 [dalej: Program].

W związku z realizacją Inwestycji, przed rozpoczęciem budowy przydomowych oczyszczalni ścieków [dalej: POŚ lub Instalacja] Gmina podpisała z właścicielami nieruchomości, na których POŚ będą wybudowane, będącymi mieszkańcami Gminy [dalej: „Mieszkańcy”], umowy cywilnoprawne [dalej: „Umowy z Mieszkańcami”].

W świetle Umowy z Mieszkańcami każdy Mieszkaniec, biorący udział w Projekcie, jest zobowiązany do wpłaty do Gminy określonej zryczałtowanej kwoty pieniężnej tj. (…) zł, [dalej: Wkład własny Mieszkańca]. Dotychczas Gmina otrzymała wpłaty Mieszkańców, o których mowa w zdaniu poprzednim.

W świetle powyższego Gmina prognozuje, że finansowanie Inwestycji będzie kształtować się następująco:

‒63,63 % wartości Projektu zostanie pokryte z dotacji pochodzącej ze środków europejskich w ramach Programu [dalej: Dotacja],

‒(…) zł czyli Wkład własny Mieszkańca będzie częściowo pokrywał koszt Projektu w zakresie budowy POŚ na nieruchomości danego Mieszkańca. Z formalnego punktu widzenia Wkłady własne Mieszkańców będą stanowiły wkład własny Gminy w ramach Projektu,

‒pozostała część Projektu zostanie sfinansowana z środków własnych Gminy.

Zarówno Dotacja jak i Wkłady własne Mieszkańców nie mogą zostać przeznaczone przez Gminę na inny cel niż realizacja Projektu.

Po wybudowaniu POŚ będą własnością Gminy, przy czym Gmina bezpośrednio po ich wybudowaniu użyczy Instalacje Mieszkańcom na okres pięciu lat od dnia przekazania POŚ. Podstawą przekazania Instalacji w użyczenie będzie pisemny protokół odbioru podpisany przez przedstawiciela Gminy i Mieszkańca. Obowiązki Mieszkańca wynikające z użyczenia POŚ (tj. warunki eksploatacji, warunki zgłaszania awarii i usterek oraz pozostałe obowiązki Mieszkańca wynikające z bieżącej eksploatacji przydomowej oczyszczalni ścieków) zostaną zawarte w protokole odbioru POŚ. Po upływie okresu użyczenia POŚ staną się własnością Mieszkańców.

POŚ zostaną dostarczone i zamontowane przez podmiot wyłoniony w ramach przetargu [dalej: Wykonawca], zorganizowanego przez Gminę. Wykonawca po wykonaniu ww. prac wystawi stosowną fakturę / faktury na rzecz Gminy.

Realizacja Inwestycji jest uzależniona od otrzymania przez Gminę Dotacji. Dotacja będzie pokrywała wydatki kwalifikowalne (w określonym procencie) obejmujące (i) budowę POŚ, (ii) dokumentację (tj. opracowanie programu funkcjonalno-użytkowego oraz kosztorysu dla Inwestycji, wykonanie analizy efektywności kosztowej) oraz (iii) koszty nadzoru budowlanego.

Pytania

1.Czy Wkłady własne Mieszkańców będą stanowić wynagrodzenie za podlegające VAT usługi świadczone przez Gminę na rzecz Mieszkańców?

2.Czy Dotacja będzie stanowiła element podstawy opodatkowania świadczonych usług na rzecz Mieszkańców i tym samym będzie podlegała opodatkowaniu VAT?

3.Czy Gminie będzie przysługiwać prawo do odliczenia VAT w pełnej wysokości od wydatków, które zostaną przez nią poniesione w związku z realizacją Projektu?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

Zdaniem Gminy, Wkłady własne Mieszkańców będą stanowić wynagrodzenie za podlegające VAT usługi świadczone przez Gminę na rzecz Mieszkańców.

Ad 2.

W ocenie Gminy Dotacja będzie stanowiła element podstawy opodatkowania świadczonych usług na rzecz Mieszkańców i tym samym będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Ad 3.

Zdaniem Gminy będzie jej przysługiwać prawo do odliczenia VAT w pełnej wysokości od wydatków, które zostaną przez nią poniesione na realizację Projektu.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad 1.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z kolei w świetle art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

‒przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

‒zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

‒świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Art. 8 ust. 2a Ustawy o VAT stanowi, iż w przypadku, gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Podatnikami według art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jednocześnie nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT).

Z powyższych unormowań Ustawy o VAT wynika zatem, że by dane świadczenie mogło zostać uznane za usługę w rozumieniu Ustawy o VAT, niezbędnym jest, aby:

‒świadczenie to nie stanowiło dostawy towarów;

‒pomiędzy świadczącym a odbiorcą istniał stosunek zobowiązaniowy, tj. aby świadczący zobowiązał się do określonego zachowania a odbiorca do zapłaty wynagrodzenia;

‒istniał bezpośredni beneficjent (konsument) świadczenia, tj. podmiot który uzyskuje zindywidualizowaną korzyść ze świadczenia;

‒istniał związek pomiędzy otrzymanym wynagrodzeniem a spełnionym świadczeniem, tj. aby wynagrodzenie to było należne w zamian za wskazane świadczenie;

‒w przypadku organów władzy publicznej – świadczenie było wykonywane w reżimie cywilnoprawnym, tj. aby organ ten nie działał w charakterze władzy publicznej.

Zgodnie z powyższym oraz przedstawionym opisem zdarzenia przyszłego, realizacja Projektu przez Gminę – w okresie poprzedzającym przeniesienie własności POŚ na rzecz Mieszkańców – będzie stanowiła odpłatną usługę, gdyż:

i.świadczenie to nie będzie stanowiło dostawy towarów,

ii.pomiędzy Gminą a Mieszkańcem będzie istniał stosunek zobowiązaniowy (umowa cywilnoprawna określająca prawa i obowiązki stron),

iii.Mieszkaniec z tytułu realizacji świadczenia będzie odnosił zindywidualizowaną korzyść w postaci zamontowania na jego nieruchomości POŚ,

iv.         będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy płatnością na rzecz Gminy a otrzymanym świadczeniem, tj. Mieszkaniec w zamian za Wkład własny Mieszkańca uzyska od Gminy możliwość czerpania pożytków z Instalacji oraz końcowo

v.           Gmina w związku z realizacją Inwestycji nie będzie działać jako organ władzy publicznej, gdyż realizacja Projektu będzie się odbywała na podstawie umów cywilnoprawnych, a sam stosunek zobowiązaniowy będzie miał charakter cywilnoprawny a nie publicznoprawny (z uwagi na równorzędność stron tego stosunku).

Jednocześnie podkreślenia wymaga, że stosownie do art. 8 ust. 2a Ustawy o VAT, Wnioskodawca zawierając Umowy Cywilnoprawne wchodzi w rolę świadczącego usługę.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy należy stwierdzić, że Wkłady własne Mieszkańców będą stanowić wynagrodzenie za usługi świadczone przez Gminę na rzecz Mieszkańca (w związku z otrzymaniem którego po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek podatkowy).

Prawidłowość powyższej konkluzji, w przypadku zbliżonym do przypadku Gminy, potwierdza m.in. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej [dalej: DKIS] z 25 października 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.704.2022.1.AK, w której organ wskazał, że „Analiza okoliczności sprawy i obowiązujących przepisów prowadzi do stwierdzenia, że z uwagi na fakt, że opisane we wniosku usługi są/będą wykonywane przez Państwa odpłatnie w ramach umów cywilnoprawnych to w odniesieniu do tych usług – nie działają/nie będą Państwo działać jako organ władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy. W analizowanym przypadku występują/będą występować Państwo w roli podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, a ww. czynności – jako usługi zdefiniowane w art. 8 ust. 1 ustawy - podlegają/będą podlegały opodatkowaniu podatkiem VAT”.

Ad 2.

Jak wynika z treści art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Mając na uwadze fakt, że Wnioskodawca w celu realizacji Projektu otrzyma Dotację, kluczowe jest ustalenie czy będzie ona miała bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Gminę usług.

Kryterium uznania dotacji za wchodzącą do podstawy opodatkowania (podlegającą VAT) jest określenie, czy dotacja przekazywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT (dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT nie podlegają opodatkowaniu).

W tym kontekście istotna jest analiza stanowiska Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [dalej: TSUE], wyrażonego w szczególności w wyrokach w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commisioners od Customs and Excise).

W wyroku C-184/00 TSUE stwierdził, że pojęcie subwencji (dotacji) bezpośrednio związanych z ceną należy interpretować jako obejmujące wyłącznie subwencje, które stanowią całość lub część wynagrodzenia za dostawę towarów lub świadczenie usług, a które są wypłacane przez podmiot trzeci w stosunku do sprzedawcy lub świadczącego. Cena jaką płaci nabywca musi być ustalana w taki sposób, że zmniejsza się ona w proporcji do dotacji przyznanej sprzedawcy towarów lub świadczącemu usługi, co zatem stanowi element ustalenia ceny, jakiej żąda ten ostatni.

Natomiast w wyroku C-353/00 TSUE wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej.

Jeżeli zatem otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo) taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i  należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

W analizowanym przypadku dzięki otrzymanej Dotacji Mieszkaniec nie musi ponosić pełnej opłaty za otrzymaną usługę. Zakładając hipotetycznie – gdyby Gmina miała realizować Projekt bez Dotacji, wpłaty ponoszone przez Mieszkańców byłyby wyższe.

W konsekwencji otrzymana przez Wnioskodawcę Dotacja będzie miała bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu świadczenia usług na rzecz Mieszkańców, a zatem stanowić będzie zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej. W związku z powyższym Dotacja będzie stanowiła element podstawy opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 Ustawy o VAT i tym samym będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Prawidłowość powyższego stanowiska Wnioskodawcy w przypadku zbliżonym do Gminy potwierdza m.in. interpretacja DKIS z 28 września 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.560.2022.2.MGO, w której organ doszedł do wniosku, że „Otrzymane przez Państwa Gminę dofinansowanie będzie miało bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu świadczenia usług, a zatem będzie stanowiło zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej. Wobec tego ww. dofinansowanie będzie stanowiło podstawę opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy i będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.

Analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji DKIS z 28 maja 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.245.2021.1.SL oraz interpretacji DKIS z 1 kwietnia 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.75.2021.2.APR.

Ad 3.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) Ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Zgodnie z powyższym ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 Ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W świetle przedstawionego przez Gminę zdarzenia przyszłego w przedmiotowej sprawie zostaną spełnione przesłanki, o których mowa w art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT, warunkujące prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od wydatków związanych z realizacją Inwestycji, albowiem (i) Wnioskodawca jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, (ii) a ponoszone przez Gminę wydatki w związku z realizacją Inwestycji będą wykorzystywane przez Wnioskodawcę do wykonywania czynności opodatkowanych VAT, tj. odpłatnego świadczenia usług budowy POŚ. W konsekwencji, Gmina będzie miała prawo do odliczenia VAT w pełnej wysokości od wydatków, które zostaną poniesione na realizację Projektu.

Prawidłowość powyższej konkluzji, w przypadku zbliżonym do przypadku Gminy, potwierdza m.in. interpretacja indywidualna DKIS z 25 października 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.704.2022.1.AK, w której organ wskazał, że „Zatem analiza okoliczności sprawy i obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że w rozpatrywanej sprawie warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, są/będą spełnione, ponieważ towary i usługi nabywane w związku z realizacją na rzecz mieszkańców inwestycji pn. „...” są/będą wykorzystywane wyłącznie do czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, niekorzystających ze zwolnienia od podatku VAT, a Gmina jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku VAT. W konsekwencji przysługuje/przysługiwać będzie Państwu prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego z faktur dokumentujących wydatki inwestycyjne poniesione w ramach Inwestycji w POŚ”.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione przez DKIS w interpretacji indywidualnej z 17 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.661.2022.2.MSO, w interpretacji indywidualnej z 28 maja 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.245.2021.1.SL oraz interpretacji indywidualnej z 1 kwietnia 2021 r. sygn. 0114-KDIP4-1.4012.75.2021.2.APR.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą,

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy,

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy,

Jak stanowi natomiast art. 8 ust. 2a ustawy,

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć również należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

Zatem czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy,

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy,

Jak stanowi natomiast art. 15 ust. 6 ustawy,

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11 grudnia 2006, str. 1, ze zm.), zgodnie z którym,

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itd., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Bowiem tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.),

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym,

Katalog zadań własnych gminy został określony w art. 7 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym.

Na tle przedstawionych okoliczności sprawy Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy Wkłady własne Mieszkańców będą stanowić wynagrodzenie za podlegające VAT usługi świadczone przez Gminę na rzecz Mieszkańców (pytanie oznaczone nr 1).

W odniesieniu do powyższych wątpliwości, należy wskazać, że w niniejszej sprawie czynnością, jakiej dokonają Państwo na rzecz Mieszkańca – właściciela nieruchomości biorącego udział w projekcie pn. „(…)”, będzie wykonanie usługi polegającej na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków, na poczet której Gmina pobrała określoną w umowie wpłatę, zgodnie z zawartymi z Mieszkańcami umowami.

Wpłaty wnoszone przez Mieszkańców – właścicieli nieruchomości biorących udział w Projekcie nie pozostają „w oderwaniu” od czynności, które zostaną przez Państwa wykonane na rzecz Mieszkańców – zachodzi bowiem związek pomiędzy wnoszonymi wpłatami, a Państwa zobowiązaniem się do wykonania określonych czynności na rzecz Mieszkańców. Należy zauważyć, że we wskazanej sytuacji istnieje bezpośredni związek pomiędzy wnoszonymi wpłatami, a zindywidualizowanym świadczeniem na rzecz Mieszkańca, które ma zostać przez Państwa wykonane. Należy również zauważyć, że stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, zawierając umowę z wykonawcą na budowę przydomowych oczyszczalni ścieków oraz umowy z uczestnikami Projektu (Mieszkańcami), wchodzą Państwo w rolę świadczącego usługę. Tym samym, otrzymane przez Państwa wpłaty od poszczególnych Mieszkańców stanowią wynagrodzenie z tytułu świadczonych przez Państwa usług na rzecz Mieszkańców.

W konsekwencji, otrzymywane od Mieszkańców wynagrodzenie przewidziane w umowach dotyczyć będzie świadczenia usługi budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, co wskazuje, że świadczenia, do których zobowiązali się Państwo w ramach podpisanych z Mieszkańcami umów, stanowić będą odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z ww. czynnościami wystąpią Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.

Jednocześnie wskazać należy, że ani przepisy ustawy, ani też rozporządzeń wykonawczych do ustawy nie przewidują zwolnienia z opodatkowania dla usług odpłatnej budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, w związku z czym usługi te będą stanowić czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług, niekorzystające ze zwolnienia.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 1 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą także tego, czy Dotacja będzie stanowiła element podstawy opodatkowania usług świadczonych na rzecz Mieszkańców i tym samym będzie podlegała opodatkowaniu VAT (pytanie oznaczone nr 2).

Jak wynika z treści art. 29a ust. 1 ustawy,

Z przepisu tego wynika, że podstawę opodatkowania w podatku od towarów i usług stanowi wynagrodzenie, które dostawca lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu dostawy towarów albo świadczenia usług. Wynagrodzenie to oznacza wartość rzeczywiście otrzymaną (lub która ma być otrzymana) w konkretnym przypadku.

W myśl art. 29a ust. 6 ustawy,

Dla określenia, czy dane dotacje (subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze) są, czy też nie są opodatkowane, istotne są szczegółowe warunki ich przyznawania, określające cele realizowanego w określonej formie dofinansowania.

Kryterium uznania dotacji za stanowiącą podstawę opodatkowania, jest zatem stwierdzenie, że dotacja dokonywana jest w celu sfinansowania konkretnej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Natomiast dotacje niedające się powiązać z konkretnymi czynnościami podlegającymi opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu przepisu art. 29a ust. 1 ustawy.

Nie jest więc podstawą opodatkowania ogólna dotacja (subwencja, inna dopłata o podobnym charakterze) uzyskana przez podatnika, niezwiązana z dostawą towaru lub świadczeniem usługi. W przypadku natomiast, gdy podatnik otrzymuje dofinansowanie, które jest związane z dostawą lub świadczeniem usług, jako pokrycie części ceny konkretnego świadczenia lub rekompensatę z tytułu wykonania określonego świadczenia po cenach obniżonych, płatność taką należy zaliczyć do podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ważne zatem dla wykładni art. 29a ust. 1 ustawy, jest wyjaśnienie pojęcia „subwencja bezpośrednio związana z ceną”.

W tym celu istotne znaczenie ma orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności, wyroki w sprawach C-184/00 (Office des produits wallons ASBL v. Belgian State) oraz C-353/00 (Keeping Newcastle Warm Ltd. v. Commissioners of Customs and Excise, w skrócie KNW).

W wyroku z 22 listopada 2001 r. w sprawie C-184/00 TSUE stwierdził, że sam fakt, że dofinansowanie wpływa na ostateczną cenę świadczenia, nie ma znaczenia dla uznania, czy powinno ono zwiększać podstawę opodatkowania VAT. W praktyce bowiem, prawie zawsze dofinansowanie działalności podatnika wpływa w jakiś sposób na poziom stosowanych przez niego cen. Elementem istotnym, wpływającym na ewentualne włączenie dofinansowania do podstawy opodatkowania, jest natomiast stwierdzenie, czy dotacje są przekazywane w celu dostawy konkretnych towarów lub świadczenia konkretnych usług. Ponadto, Trybunał stwierdził, że sformułowanie – dotacje bezpośrednio związane z ceną – należy interpretować w taki sposób, aby dotyczyło ono jedynie dotacji odpowiadających całości lub części wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług, które wypłacane są sprzedawcy lub dostawcy przez stronę trzecią.

Z kolei w wyroku z 13 czerwca 2002 r. w sprawie C-353/00, Trybunał wyraził pogląd, że niezależnie od tego, czy dofinansowanie spełnia warunek bezpośredniego związku z ceną, czy też nie spełnia takiego warunku, zwiększać będzie podstawę opodatkowania, jeśli osoba trzecia (także organ władzy publicznej) wpłaca pewną kwotę pieniędzy na poczet usług świadczonych na rzecz osoby fizycznej. Orzeczenie to dotyczyło dopłat wypłacanych firmie zajmującej się usługami związanymi z doradztwem w dziedzinie energetyki.

Związek dotacji z ceną nie został szczegółowo przeanalizowany w tym wyroku. Szersze uwagi na ten temat znalazły się natomiast w opinii rzecznika generalnego oraz pisemnym stanowisku rządu Wielkiej Brytanii, które zaaprobował Trybunał. Jak wskazuje rzecznik, dotacje mogą mieć różną formę i charakter. Zwykle, przez dotacje (subwencje) rozumie się sumy wypłacane danemu podmiotowi z funduszy publicznych w interesie ogólnym. W praktyce, dotacje mogą mieć postać dopłat ogólnych do działalności przedsiębiorstwa (i wówczas nie podlegają opodatkowaniu), albo też stanowić subsydia do konkretnych dostaw lub usług, umożliwiając nabycie ich ostatecznemu odbiorcy po niższej cenie (lub w ogóle bez odpłatności z jego strony). W tym ostatnim przypadku podlegają podatkowi VAT. Tego rodzaju dotacje występowały w przypadku KNW. Istniał bezpośredni związek pomiędzy usługami podatnika a otrzymywanymi dotacjami (dotacje były korelatem usług i wypłacano je tylko w razie ich świadczenia; również kwotowo zależały od liczby usług). Wpływ na cenę również był oczywisty: ostateczny odbiorca nie musiał płacić za usługę właśnie z powodu pokrycia jej dotacją. Mimo, że dotacje oczywiście wpływały na działalność przedsiębiorstwa i w sensie ekonomicznym pokrywały część kosztów jego funkcjonowania, przede wszystkim były one związane z ceną. Dlatego też nie można było ich traktować jako pozostających poza podatkiem VAT.

Jeżeli otrzymana dotacja jest w sposób zindywidualizowany i policzalny związana z ceną danego świadczenia (tj. świadczenie dzięki dotacji ma cenę niższą o konkretną kwotę lub świadczeniobiorca otrzymuje je za darmo), taka dotacja podlega VAT. Jeżeli natomiast związek tego rodzaju nie występuje i równocześnie dotacja nie jest elementem wynagrodzenia związanego z danymi dostawami towarów lub usług, wówczas można – i należy – potraktować ją jako płatność niepodlegającą podatkowi VAT.

Z art. 29a ust. 1 ustawy wynika, że nie ma znaczenia od kogo dostawca towaru lub świadczący usługę otrzymuje zapłatę – czy od nabywcy czy od osoby trzeciej, ważne jest aby było to wynagrodzenie za dane konkretne świadczenie lub za konkretną dostawę.

W analizowanej sprawie otrzymane przez Państwa środki finansowe w formie dotacji na realizację projektu pn. „(…)”, należy uznać za środki otrzymane od osoby trzeciej (dotacje, subwencje lub dopłaty o podobnym charakterze), które mają bezpośredni wpływ na cenę świadczonych przez Państwa usług polegających na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków. Jak Państwo wskazali ww. inwestycja realizowana będzie przy udziale środków z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020. Otrzymana Dotacja nie może zostać przeznaczona przez Państwa na inny cel niż realizacja Projektu. Realizacja Inwestycji jest uzależniona od otrzymania przez Państwa Dotacji.

W świetle powyższych okoliczności, należy uznać, że kwota obowiązkowej wpłaty ostatecznego odbiorcy świadczenia, tj. Mieszkańca z tytułu realizacji budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, z uwagi na przyznane dofinansowanie, będzie niższa od kwoty, jakiej musieliby Państwo żądać od Mieszkańca, gdyby przedmiotowego dofinansowania nie było. Wpłaty dokonywane przez Mieszkańców na podstawie zawartych umów mają charakter obowiązkowy. Z okoliczności sprawy wynika, że budowa przydomowych oczyszczalni ścieków nastąpi na nieruchomościach Mieszkańców, którzy dokonają wynikających z ww. umów wpłat.

Tym samym, uwzględniając w rozpatrywanej sprawie treść ww. art. 29a ust. 1 ustawy, należy stwierdzić, że podstawą opodatkowania z tytułu świadczonych przez Państwa usług polegających na budowie przydomowych oczyszczalni ścieków, będzie nie tylko kwota należna, w postaci wpłaty, którą wpłaca Mieszkaniec biorący udział w projekcie, zgodnie z zawartą umową, ale także środki otrzymane przez Państwa od podmiotu trzeciego na realizację ww. projektu, pomniejszone o kwotę podatku należnego.

W przedmiotowej sprawie otrzymana przez Państwa Dotacja na realizację projektu pt. „(…)”, który będzie polegał na budowie przydomowych oczyszczalni na rzecz Mieszkańców będzie miała bezpośredni wpływ na kwotę należną (cenę) z tytułu świadczenia usług, a zatem będzie stanowić zapłatę otrzymaną od osoby trzeciej. W konsekwencji ww. Dotacja stanowić będzie podstawę opodatkowania w myśl art. 29a ust. 1 z uwzględnieniem art. 29a ust. 6 ustawy i będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 2 jest prawidłowe.

Ponadto, Państwa wątpliwości dotyczą kwestii prawa do odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości od wydatków, które zostaną przez Państwa poniesione na realizację ww. Projektu.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy,

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a) ustawy,

Z powyższych regulacji prawnych wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, że prawo do odliczenia podatku naliczonego, jako integralna część systemu VAT, w zasadzie nie może być ograniczane, ani pod względem czasu, ani też pod względem zakresu przedmiotowego. Nie jest to bowiem wyjątkowy przywilej podatnika, lecz jego fundamentalne prawo. Możliwość wykonania tego prawa powinna być zapewniona niezwłocznie i względem wszystkich kwot podatku, które zostały pobrane (naliczone) od transakcji związanych z zakupami. Decydujące znaczenie dla oceny istnienia prawa do odliczenia ma zamierzony (deklarowany) związek podatku naliczonego z czynnościami opodatkowanymi.

Podkreślić należy, że ustawodawca przyznał podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy,

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie nr 1, świadczenia, co do których zobowiązali się Państwo w ramach podpisanych z Mieszkańcami umów cywilnoprawnych, stanowić będą odpłatne świadczenia usług, które zgodnie z przywołanym na wstępie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z ww. czynnościami wystąpią Państwo w charakterze podatnika podatku VAT.

Zatem z uwagi na okoliczność, że w przedmiotowej sprawie nabywane towary i usługi związane z realizacją ww. Projektu na rzecz Mieszkańców będą służyły czynnościom opodatkowanym podatkiem od towarów i usług, będą mieli Państwo prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego związanego z realizacją tej inwestycji. Prawo to będzie przysługiwało pod warunkiem niezaistnienia okoliczności określonych w art. 88 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania oznaczonego nr 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).