Interpretacja indywidualna z dnia 18 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.796.2022.1.ENB

Otrzymany zwrot nakładów poczynionych na Mieszkanie Konkubenta nie stanowi przychodu na gruncie podatku PIT.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

15 grudnia 2022 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych zwrotu nakładów poniesionych na lokal konkubenta.  Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Posiada Pani nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Nie prowadzi Pani działalności gospodarczej. Od 2022 r. uzyskuje Pani przychody ze stosunku pracy. Ponadto, w bieżącym roku podatkowym uzyskała Pani przychody z działalności wykonywanej osobiście (tj. w formie umów cywilnoprawnych: umowy zlecenia oraz umowy o dzieło).

Od marca 2018 r. do 24 sierpnia 2022 r. pozostawała Pani w nieformalnym związku z konkubentem (dalej: Konkubent). W tym okresie mieszkała Pani z Konkubentem w lokalu mieszkalnym nr 1 (dalej: Mieszkanie), zlokalizowanym w B. przy ulicy (...), stanowiącym wyłączną własność Konkubenta.

W trakcie trwania związku ponosiła Pani wydatki związane z wykończeniem i wyposażeniem Mieszkania (zarówno wydatki dotyczące towarów, jak i usług nabywanych od podmiotów trzecich). 24 sierpnia 2022 r. zakończyła Pani związek z Konkubentem.

W związku z faktem, że poniosła Pani znaczne nakłady na Mieszkanie, w dniu 29 listopada 2022 r. zawarła Pani z Konkubentem pozasądowe porozumienie dotyczące zwrotu poczynionych nakładów w formie uznania długu oraz oświadczenia o poddaniu się egzekucji, udokumentowane aktem notarialnym (dalej: Porozumienie).

Wartość poczynionych przez Panią nakładów została ustalona w oparciu o rzeczywiste koszty zakupu towarów i usług poniesione przez Panią i wykazane na fakturach i paragonach. Z uwagi na upływ czasu nie posiada Pani wszystkich ww. dokumentów dotyczących poniesionych kosztów.

W ramach Porozumienia, Konkubent zobowiązał się do zwrotu poniesionych przez Panią nakładów na Mieszkanie, dokonując przelewu na Pani konto bankowe kwoty 123.700 zł (słownie: sto dwadzieścia trzy tysiące siedemset złotych). Konkubent zobowiązał się do zwrotu poniesionych przez Panią nakładów w formie przelewu na wskazany rachunek bankowy w trzech ratach, tj.:

1)w kwocie 50.000 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych) w terminie do 30 listopada 2022 r.;

2)w kwocie 40.000 zł (słownie: czterdzieści tysięcy złotych) w terminie do 31 grudnia 2022 r.;

3)w kwocie 33.700 zł (słownie: trzydzieści tysięcy siedemset złotych) w terminie do 31 stycznia 2023 r.

W dniu 30 listopada 2022 r. otrzymała Pani pierwszą ratę zwrotu nakładów.

W treści Porozumienia oświadczyła Pani zgodnie z Konkubentem, że z chwilą wykonania Porozumienia wszelkie wzajemne rozliczenia z tytułu posiadanego majątku i nakładów dokonywanych przez jedną ze stron na majątek drugiej strony zostaną zaspokojone.

Zasadniczą podstawą prawną zawartego Porozumienia jest art. 405 oraz art. 410 Kodeksu cywilnego, jednakże nie zostało to wprost wyrażone w treści Porozumienia. Zwrot poniesionych przez Panią nakładów nie będzie stanowić w szczególności jakiejkolwiek darowizny, zadośćuczynienia, odszkodowania lub zwrotu utraconych korzyści.

Z uwagi na fakt otrzymania już pierwszej raty dotyczącej spłaty poniesionych nakładów jak również fakt, że pozostałe raty może otrzymać Pani już po wydaniu interpretacji indywidualnej, oczekuje Pani potwierdzenia stanowiska w zakresie braku przychodu w odniesieniu do otrzymanej już raty (stan faktyczny), jak i w odniesieniu do rat, które otrzyma Pani w przyszłości (zdarzenie przyszłe).

Pytania

1)Czy otrzymany od Konkubenta zwrot nakładów poczynionych na Mieszkanie Konkubenta stanowi dla Pani przychód na gruncie podatku PIT?

2)Czy zwroty nakładów poczynionych na Mieszkanie Konkubenta, które otrzyma Pani w przyszłości, będą stanowić dla Pani przychód na gruncie podatku PIT?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie otrzymany od Konkubenta zwrot nakładów poczynionych na Mieszkanie Konkubenta nie stanowi dla Pani przychodu na gruncie podatku PIT.

Ponadto Pani zdaniem zwroty nakładów poczynionych na Mieszkanie Konkubenta, które otrzyma w przyszłości, nie będą stanowić dla Pani przychodu na gruncie podatku PIT.

Uzasadnienie stanowiska

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. 2021.1128 t.j. z dnia 24 czerwca 2021 r. z późn. zm.; dalej: Ustawa PIT), źródłami przychodów są także inne źródła, niewymienione w treści art. 10 ust. 1 Ustawy PIT.

Przychodem, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy PIT, są co do zasady otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W art. 20 ust. 1 ustawy PIT ustawodawca wskazał, że za przychody z innych źródeł uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17 Ustawy PIT.

Posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem „w szczególności” nakazuje stwierdzić, że katalog przychodów określonych w art. 20 ust. 1 Ustawy PIT nie ma charakteru wyczerpującego. Przychodem może być więc do zasady wszystko, co wiązać będzie się z przyrostem majątkowym.

Jakkolwiek nie jest to wskazane bezpośrednio w treści art. 11 ust. 1 Ustawy PIT, w doktrynie prawa podatkowego podkreśla się, że przychód powinien mieć charakter bezzwrotny, definitywny i powodujący wzbogacenie podatnika (por. R Kowalski. „PIT. Komentarz do wybranych przepisów”, 2020).

Bezpodstawne wzbogacenie jako przesłanka zwrotu nakładów

Prawną przesłanką zwrotu przez Konkubenta poniesionych przez Panią nakładów na Mieszkanie Konkubenta są przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U.2022.1360 tj. z 29 czerwca 2022 r.; dalej; KC).

Zgodnie z art. 405 KC kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości (bezpodstawne wzbogacenie).

Zgodnie z art. 410 § 1 KC, przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. W myśl § 2 przytoczonego art. 410, świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Jak wskazuje się powszechnie w doktrynie prawa cywilnego, roszczenie zwrotu z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia jest na gruncie KC powszechnie akceptowanym mechanizmem rozliczeń między konkubentami (por. J. Ciszewski. P. Nazaruk (red). „Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany”, 2022).

Pogląd taki jest również aprobowany przez orzecznictwo. Jak wskazano przykładowo w Wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 23 maja 2018 r., sygn. akt V ACa 724/17:

„Zerwanie konkubinatu stanowi odpadnięcie podstawy prawnej dokonanego przez powódkę świadczenia, które doprowadziło do wzbogacenia pozwanego, zatem uprawnione jest oparcie roszczenia na treści art. 410 k.c. Ustanie konkubinatu definitywnie uniemożliwia realizację wspólnego celu jakim było pozostawanie w związku, co pozwala odwołać się do konstrukcji świadczenia nienależnego, z uwagi na nieosiągnięcie zamierzonego przez strony celu świadczenia (condictio causa data causa non secuta)”.

Uwzględniając powyższe, w Pani ocenie bezsporne jest to, że z uwagi na ponoszenie przez Panią nakładów na Mieszkanie Konkubent bezpodstawnie (bez podstawy prawnej) się wzbogacił.

Jednocześnie, z uwagi na zawarte Porozumienie, doszło do skonkretyzowania się Pani wierzytelności względem Konkubenta. W ramach Porozumienia Konkubent zobowiązał się bowiem do zwrotu poniesionych nakładów w drodze przelewu kwoty w wysokości 123.700 zł na Pani rachunek bankowy. W Porozumieniu potwierdziła Pani, że zwrot ww. kwoty wyczerpuje w całości roszczenia w odniesieniu do zwrotu poczynionych nakładów.

W Pani ocenie kwota, którą zwróci Konkubent z tytułu zwrotu poniesionych nakładów z uwagi na bezpodstawne wzbogacenie Konkubenta nie będzie stanowić dla Pani przychodu na gruncie Ustawy PIT. Podkreślenia wymaga, że tego rodzaju świadczenie nie skutkuje jakimkolwiek przysporzeniem majątkowym, gdyż ma charakter zwrotny.

Taka kwalifikacja zwrotu korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia znajduje również potwierdzenie na gruncie orzecznictwa sądów administracyjnych. Jak wskazał przykładowo Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 marca 2017 r. sygn. II FSK 164/15:

„O tym, że dokonany na podstawie art. 405 i art. 406 k.c. zwrot korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia nie może zostać zaliczony do przychodów z innych źródeł przychodów przesądza zwrotny charakter tego świadczenia. Skoro bowiem zwrot z tytułu bezpodstawnego świadczenia nie może zostać uznany za przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f., to odpada konieczność analizy, do którego ze źródeł przychodów powinien zostać zaliczony. (...) Ponownie podkreślić należy, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy. Tym samym, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe. W tym wypadku brak tego rodzaju przysporzenia, a jedynie zwrot korzyści na rzecz zubożonego przez bezpodstawnie wzbogaconego, przesądza o tym, że do przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym nie zalicza się kwot uzyskanych z tytułu tego rodzaju zwrotu”.

Uznanie zwróconej kwoty za przychód wiązałoby się również z faktycznym podwójnym opodatkowaniem środków pieniężnych - uzyskane przez Panią środki pieniężne stanowiące wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy i czynności wykonywanych osobiście w ramach umowy zlecenia i o dzieło zostały już opodatkowane podatkiem PIT na etapie uzyskania tych przychodów. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne zostały wydatkowane w ramach poniesionych nakładów na Mieszkanie Konkubenta. Dlatego też ich zwrot nie powinien stanowić przychodu na gruncie Ustawy PIT.

Należy również zwrócić uwagę, że zasadniczą podstawą prawną zawartego Porozumienia jest art. 405 oraz art. 410 Kodeksu cywilnego, jakkolwiek nie zostało to wprost wskazane w treści Porozumienia. Zwrot poniesionych nakładów nie będzie stanowić w szczególności jakiejkolwiek darowizny, zadośćuczynienia, odszkodowania lub zwrotu utraconych korzyści, ale jest formą rozliczenia poniesionych nakładów na Mieszkanie Konkubenta, które to nakłady przyczyniły się do bezpodstawnego wzbogacenia Konkubenta.

Pani stanowisko znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych w ostatnim czasie przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, tj.:

1)z dnia 3 marca 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.905.2021.5.MAP;

2)z dnia 4 grudnia 2021 r., nr 0115-KDIT3.4011.943.2021.3. AD;

3)z dnia 10 października 2019 r., nr 0113-KDIPT3.4011.389.2019.1 ASZ.

Uwzględniając powyższe, w Pani ocenie zwrot poniesionych nakładów nie stanowi i nie będzie stanowić przychodu na gruncie Ustawy PIT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku, jest prawidłowe.  Odstępuję od uzasadnienia prawnego tej oceny.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy :

•stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia, oraz

•zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Panią w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawyz dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

•Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.  Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329; (dalej jako „PPSA”).  

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).

Podstawą prawną dla odstąpienia od uzasadnienia interpretacji jest art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej.