Interpretacja indywidualna z dnia 13 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.228.2022.2.AS

Określenie skutków podatkowych połączenia funduszy inwestycyjnych, którymi zarządza TFI należący do grupy kapitałowej Banku.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

14 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek z 14 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy określenia skutków podatkowych połączenia funduszy inwestycyjnych, którymi zarządza TFI należący do grupy kapitałowej Banku. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 stycznia 2023 r. (data wpływu 10 stycznia 2023 r. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Podatkowa Grupa Kapitałowa X. S.A. („Wnioskodawca”, „PGK”) jest podatkową grupą kapitałową, w której skład wchodzą X. S.A (jako spółka dominująca reprezentująca PGK; dalej: „Spółka”, „Bank”), Y. S.A. oraz Z. S.A. Niniejszym, podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych jest PGK, której członkiem jest Spółka (zgodnie z art. 1a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych; „ustawy o CIT”).

Spółka jest podmiotem mającym siedzibę w Polsce (jest polskim rezydentem podatkowym), prowadzącym działalność bankową na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. W ramach swojej działalności Bank oferuje szeroką gamę produktów bankowych, w tym kredytów i pożyczek, zarówno hipotecznych, jak i gotówkowych. W ramach swojej działalności Bank nabywa także certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („UoFI”).

W grupie kapitałowej Banku (ale poza PGK) funkcjonuje podmiot X Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA („X TFI”), którego celem jest zarządzanie różnego rodzajami funduszami inwestycyjnymi. Bank posiada 100% akcji X TFI. X TFI zarządza m.in. następującymi funduszami:

‒A. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych („A”),

‒B. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych („B”).

Oba fundusze mają podobną konstrukcję i charakter, tj. są funduszami aktywów niepublicznych w rozumieniu przepisów UoFI i posiadają w swoich portfelach, co do zasady, aktywa o charakterze niepublicznym tj. nienotowane na rynku publicznym akcje i udziały spółek z organiczną odpowiedzialnością, głównie działających w branży nieruchomościowej.

Jedynym inwestorem obu funduszy jest Bank - tzn. Bank posiada 100% certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez te fundusze. Certyfikaty wyemitowane przez A, Bank nabył za gotówkę i kosztów tego nabycia nie zaliczył do podatkowych kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT.

Planowane jest połączenie A. z B. w trybie art. 208zzi i nast. UoFI, co nastąpi przez przeniesienie majątku funduszu przejmowanego do istniejącego funduszu przejmującego oraz przydzielenie uczestnikowi funduszu przejmowanego (tu Bankowi) certyfikatów inwestycyjnych funduszu przejmującego w zamian za certyfikaty inwestycyjne funduszu przejmowanego. W opisywanym zdarzeniu przyszłym przejmującym będzie B., a przejmowanym A. Przyczyną i głównym celem połączenia obu funduszy jest zamiar zakończenia działalności A, co będzie skutkowało ograniczeniem kosztów działalności i zarządzania dwoma funduszami. Połączenie wpłynie także na ograniczenie ryzyk związanych z zarządzaniem dwoma funduszami, w tym m.in. ryzyka operacyjnego i regulacyjnego. W obu funduszach działa zgromadzenie inwestorów, które będzie wyrażało zgodę na dokonanie połączenia.

Na potrzeby połączenia, wartość aktywów oraz aktywów netto funduszy zostanie ustalona na dzień wyceny („Dzień Wyceny”) przypadający na 30 dni przed planowanym Dniem Połączenia zgodnie z metodami i zasadami wyceny określonymi w statutach funduszy. Zgodnie z powyższym do wyceny będą stosowane przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjny m w brzmieniu obowiązującym na Dzień Wyceny.

Zgodnie z Planem połączenia:

‒w celu ustalenia parytetu wymiany aktywa i zobowiązania funduszy wyceniane będą według wiarygodnie oszacowanej wartości godziwej ustalonej na Dzień Wyceny;

‒certyfikaty inwestycyjne A. zostaną wymienione na certyfikaty inwestycyjne B. według stosunku wartości aktywów netto na certyfikat obu funduszy na Dzień Wyceny wg wzoru:

parytet wymiany = (WAN A ÷ liczba CI A) ÷ (WAN B ÷ liczba CI B),

gdzie:

WAN − wartość aktywów netto na Dzień Wyceny

Liczba CI liczba certyfikatów inwestycyjnych zapisanych w rejestrze na Dzień Wyceny

‒w celu uzyskania liczby certyfikatów inwestycyjnych B. objętych przez posiadaczy certyfikatów inwestycyjnych A. uzyskany parytet wymiany zostanie pomnożony przez liczbę certyfikatów inwestycyjnych A. podlegających wymianie. Przy czym, dla ustalenia liczby certyfikatów inwestycyjnych B obejmowanych w związku z połączeniem zgodnie z parytetem wymiany, do wyniku wyżej opisanego działania zastosowane zostanie zaokrąglenie do pełnej jedności zgodnie z zasadą, że jeżeli cyfra po przecinku jest równa lub większa od 5, to zaokrągla się w górę, a jeżeli jest mniejsza od 5, to zaokrągla się z dół.

Z powyższego wynika zatem, że certyfikaty inwestycyjne A. odpowiadające godziwej wartości aktywów netto zostaną wymienione na certyfikaty inwestycyjne B. odpowiadające takiej samej wartości godziwej aktywów netto tego funduszu.

Przewiduje się, że ustalana na Dzień Wyceny wartość godziwa aktywów netto przypadająca na certyfikaty A. będzie wyższa od ich wartości godziwej z dnia nabycia certyfikatów przez Bank. Oznacza to zatem, że cena jednostkowa certyfikatów A. podlegająca wymianie na certyfikaty B będzie inna (najprawdopodobniej wyższa), niż ta cena określona na moment ich nabycia.

W dalszej przyszłości możliwe jest, że certyfikaty B objęte przez Bank w wyniku planowanego połączenia zostaną przez Bank sprzedane, w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B w celu ich umorzenia. Obecnie operacja ta nie jest jednak planowana.

Planowane jest, że Dzień Połączenia przypadnie po 31 grudnia 2022 r. i najprawdopodobniej będzie to 30 stycznia 2023 r.

Pytania

1)Czy w przedstawionym opisie zdarzenia przyszłego, Bank na moment połączenia funduszy nie osiągnie przychodu, na mocy art. 12 ust. 14a w związku z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT?

2)Czy w przypadku ewentualnej sprzedaży certyfikatów B (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B. celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia, Bank będzie miał na mocy art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT prawo rozpoznać koszty, jakie poniósł na nabycie certyfikatów A., zamienionych w wyniku połączenia na certyfikaty B?

Państwa stanowisko w sprawie

1)Zdaniem Wnioskodawcy, Bank na moment połączenia funduszy nie osiągnie przychodu, na mocy art. 12 ust. 14a w związku z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT.

2)Zdaniem Wnioskodawcy w przypadku ewentualnej sprzedaży certyfikatów B. (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B. celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia, Bank będzie miał na mocy art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT prawo rozpoznać koszty, jakie poniósł na nabycie certyfikatów A., zamienionych w wyniku połączenia na certyfikaty B.

Stanowisko w zakresie pytania nr 1:

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT za przychody uważa się m.in. przychody z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania oraz ze zbycia praw z tytułu tego uczestnictwa. Przychodami są także, na mocy art. 7b ust. 1 pkt 1 lit m) oraz ust. 1a ustawy o CIT, przychody osiągane w wyniku różnego rodzaju przekształceń i łączenia podmiotów. Przychody te, mimo ich ujęcia w art. 7b ustawy o CIT, są dla banków przychodami innymi niż z zysków kapitałowych − na mocy art. 7b ust. 2 ustawy o CIT.

Szczegółowe zasady rozpoznawania przychodów i kosztów związanych z transakcjami, których przedmiotem są tytuły uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych, czy też transakcje związane z przekształceniami i łączeniem podmiotów zawarte są w dalszych przepisach ustawy o CIT, w szczególności w art. 12, 15 i 16 tej ustawy.

Na gruncie analizowanego opisu zdarzenia przyszłego, szczególne znaczenia ma art. 12 ust. 14a ustawy o CIT, zgodnie z którym przepisy ust. 4 pkt 3e-3h, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d stosuje się odpowiednio w przypadku połączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych, z tym że przepisów tych nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów takiego połączenia jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Analiza przepisów wymienionych w art. 12 ust. 14a ustawy o CIT wskazuje, że na potrzeby ustalenia skutków podatkowych połączenia funduszy opisanego w analizowanym opisie zdarzenia przyszłego zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT, który zakłada, że w przypadku połączenia lub podziału spółek do przychodów nie zalicza się przychodu wspólnika spółki przejmowanej lub dzielonej stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną, o którym mowa w ust. 1 pkt 8ba, jeżeli:

a.udziały (akcje) w podmiocie przejmowanym lub dzielonym nie zostały nabyte lub objęte w wyniku wymiany udziałów albo przydzielone w wyniku innego łączenia lub podziału podmiotów oraz

b.przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych wartość udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną nie jest wyższa niż wartość udziałów (akcji) w spółce przejmowanej lub dzielonej, jaka byłaby przyjęta przez tego wspólnika dla celów podatkowych, gdyby nie doszło do łączenia lub podziału.

Definicja wartości emisyjnej została zawarta w art. 4a ust. 16 ustawy o CIT i określa ona, że wartość emisyjna oznacza cenę, po jakiej obejmowane są udziały (akcje), określoną w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku − w innym dokumencie o podobnym charakterze, nie niższą od wartości rynkowej tych udziałów (akcji).

Przywołane przepisy na gruncie analizowanej transakcji łączenia funduszy należy interpretować w ten sposób, że przychodem podmiotu posiadającego certyfikaty inwestycyjne funduszu przejmowanego (tu: Banku posiadającego certyfikaty A), otrzymującego certyfikaty inwestycyjne od funduszu przejmującego (tu: certyfikaty B po połączeniu) nie jest ustalona na dzień poprzedzający dzień połączenia wartość rynkowa obejmowanych certyfikatów, pod warunkiem, że:

a)certyfikaty w funduszu przejmowanym (tu: A) nie zostały objęte przez ich właściciela w wyniku wymiany certyfikatów, albo przydzielone w wyniku innych transakcji łączenia lub podziału podmiotów oraz

b)wartość certyfikatów przydzielonych przez fundusz przejmujący (tu: B), przyjęta przez obejmującego certyfikaty (tu: Bank) dla celów podatkowych, nie jest wyższa niż wartość certyfikatów funduszu przejmowanego (tu: A) ustalana przez ich właściciela dla celów podatkowych, gdyby do łączenia nie doszło.

Całokształt wskazanych przepisów wskazuje zatem, że po stronie Banku przychód na moment łączenia funduszy nie wystąpi, jeśli zostaną dochowane następujące warunki:

1)głównym lub jednym z głównych celów połączenia nie jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania,

2)certyfikaty funduszu A nie zostały objęte przez Bank w wyniku wymiany certyfikatów, albo przydzielone w wyniku innych transakcji łączenia lub podziału podmiotów,

3)wartość przydzielonych Bankowi w wyniku połączenia certyfikatów B nie będzie wyższa niż wartość certyfikatów A ustalona dla celów podatkowych.

Cel połączenia

Zgodnie z art. 12 ust. 14b ustawy o CIT jeżeli połączenie funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych nie zostało przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 14a domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów takiego połączenia jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Jak zostało to zaznaczone w opisie zdarzenia przyszłego, przyczyną i głównym celem połączenia obu funduszy jest zamiar zakończenia działalności A, co będzie skutkowało ograniczeniem kosztów działalności i zarządzania dwoma funduszami. Połączenie wpłynie także na ograniczenie ryzyk związanych z zarządzaniem dwoma funduszami, w tym m.in. ryzyka operacyjnego i regulacyjnego. Oznacza to, że istnieją przyczyny ekonomiczne uzasadniające planowane połączenia, a więc należy wskazać, że głównym lub jednym z głównych celów połączenia nie jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Warunek ten należy zatem uznać za spełniony.

Sposób nabycia certyfikatów A

Warunek ma związek z tym, w jaki sposób zostały nabyte (objęte) certyfikaty inwestycyjne będące następnie przedmiotem transakcji łączenia funduszy i należy go rozumieć w ten sposób − co zdaje się potwierdzać także doktryna prawa podatkowego (np. Adam Mariański (red.), Komentarz do zmian w ustawach podatkowych. Polski Ład 2022, Warszawa 2022) – że jeżeli historycznie dokonywane były transakcje wymiany, czy połączenia/podziału podmiotów, których skutkiem było objęcie certyfikatów, kolejne takie transakcje dotyczące tych certyfikatów, nie będą już korzystały z neutralności podatkowej. W analizowanym tutaj opisie zdarzenia przyszłego wskazano, że Bank nabył certyfikaty A za gotówkę, a więc nie w wyniku transakcji kapitałowych mających na celu wymianę certyfikatów, czy połączenie/podział podmiotów. W konsekwencji, również ten warunek należy uznać za spełniony.

Wartość przydzielonych certyfikatów

Na potrzeby rozstrzygnięcia, czy również ten warunek zostaje spełniony kluczowe jest ustalenie, co należy rozumieć pod pojęciem „wartość certyfikatów przyjęta dla celów podatkowych”. Niestety w przepisach nie znajduje się definicja tego pojęcia. Trzeba jednak wziąć po uwagę, że celem analizowanych przepisów jest zachowanie neutralności podatkowej transakcji kapitałowych, która to neutralność może być zachowana jedynie w przypadku ciągłości wartości ustalanych dla celów podatkowych − na tę wywodzoną z Dyrektywy Rady 2009/133/WE z dnia 19 października 2009 r. zasadę powołał się ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy z dnia 29 października 2021 r. (poz. 2105) wprowadzającej m.in. analizowane tu przepisy. Podejście takie potwierdzają także organy podatkowe − np. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 24 października 2022 r., sygn. 0111-KDIB2-1.4010.530.2022.1.MKU. Odnosząc to do analizowanego opisu zdarzenia przyszłego należy wskazać, że Bank jest obecnie w posiadaniu certyfikatów A, których obecna wartość przewyższa ich cenę nabycia, co wynika z tego, że wartość godziwa aktywów netto przypadająca na te certyfikaty jest wyższa od ich wartości godziwej z dnia nabycia certyfikatów przez Bank. Oznacza to, że gdyby Bank zdecydował się obecnie sprzedać te certyfikaty, to rozpoznałby zyski właśnie z uwzględnieniem obecnej ich wartości (tj. rozpoznałby przychód w cenie sprzedaży i koszt w cenie nabycia). Jednocześnie Plan połączenia zakłada, że posiadane przez Bank certyfikaty o danej wartości zostaną zamienione na certyfikaty B o takiej samej wartości. Można zatem wskazać, że w wyniku połączenia Bank dokona zamiany aktywa o określonej wartości (certyfikaty A) na aktywo o takiej samej wartości (certyfikaty B). Co więcej, a co zostanie szerzej opisane w dalszej części niniejszego wniosku, dla celów podatkowych zostanie zachowana także cena nabycia certyfikatów A, która zostanie uwzględniona dopiero na etapie ewentualnej sprzedaży objętych w wyniku planowanego połączenia certyfikatów B. W konsekwencji, mając na uwadze, że transakcja będzie sprowadzała się do zamiany certyfikatów inwestycyjnych o tej samej wartości, również ten warunek zostanie spełniony.

Reasumując, należy wskazać, że planowana transakcja połączenia funduszy inwestycyjnych A i B, w wyniku której Bank w zamian za certyfikaty A otrzyma certyfikaty B o takiej samej wartości, nie spowoduje po stronie Banku powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu, ponieważ zostaną spełnione przesłanki zawarte w art. 12 ust. 14a w związku z art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT.

Stanowisko w zakresie pytania nr 2:

Jak zostało to wskazane na wstępie, zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, za przychody uważa się m.in. przychody z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania oraz ze zbycia praw z tytułu tego uczestnictwa. Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Redakcja tego przepisu wskazuje zatem, że koszty związane z nabyciem certyfikatów inwestycyjnych mogą być ujęte w podatkowych kosztach uzyskania przychodów dopiero w momencie zbycia tych certyfikatów. Opierając się na tej regule, Bank nie zaliczył do kosztów uzyskania przychodów wydatków na nabycie certyfikatów A. W opinii Banku, kosztów tych Bank nie będzie mógł także rozpoznać w momencie połączenia funduszy A i B, co wynika choćby z tego, że − jak zostało to szczegółowo opisane wcześniej − w momencie połączenia, Bank nie uzyskuje żadnego przychodu.

Koszty nabycia certyfikatów A będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w sytuacji sprzedaży certyfikatów B (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia. Wydatki na nabycie certyfikatów A będą bowiem wchodziły w pulę wydatków, które Bank poniesie na nabycie certyfikatów B. Warto zwrócić uwagę, że na prawidłowość takiego podejścia wskazuje redakcja art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, który posługuje się pojęciem „wydatków”, co oznacza, że celem ustawodawcy było umożliwienie podatnikiem ujęcie w kosztach uzyskania przychodów nie tylko kwoty zapłaconej bezpośrednio za nabywane certyfikaty inwestycyjne, ale również różnego rodzaju innych wydatków i opłat, jakie poniesiono w celu nabycia tych certyfikatów; do rozpoznania są możliwe wszelkie wydatki bez których poniesienia skuteczne nabycie certyfikatów nie byłoby możliwe.

Reasumując, ponieważ Bank nie zaliczył wydatków na nabycie certyfikatów A do kosztów uzyskania przychodów, ani nie dokona tego na moment połączenia, będzie mógł na mocy art. 16 ust. 1 pkt 8 UPODP rozpoznać te koszty w chwili ewentualnej sprzedaży certyfikatów B (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia.

Finalnie Bank wskazuje, że opisane tutaj skutki podatkowe połączenia funduszy i skutki podatkowe późniejszej sprzedaży certyfikatów inwestycyjnych objętych w wyniku połączenia potwierdzają także organy podatkowe − np. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 11.03.2022 r., sygn. 0111-KDIB1-2.4010.433.2021.1.AK.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2587, dalej: „ustawa o CIT”), nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT:

Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy o CIT można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną – przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu, bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

W myśl art. 7b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT:

Za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody:

a)z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,

b)z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,

c)z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,

d)z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,

e)ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,

f)z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

O zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów danej osoby prawnej decyduje co do zasady definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa ono aktywa podatnika lub zmniejsza jego zobowiązania w sposób trwały, a nie tymczasowy. Ta definitywność w zakresie środków pieniężnych definiowana powinna być przez pryzmat możliwości swobodnego nimi dysponowania. Przysporzenie w postaci otrzymania przez podatnika środków pieniężnych może zostać uznane za przychód w podatku dochodowym od osób prawnych, o ile łącznie zostaną spełnione poniższe warunki:

‒przysporzenie to ma charakter definitywny, powodujący w sposób trwały zwiększenie wartości aktywów podatnika lub też zmniejszenie wysokości jego zobowiązań oraz

‒podatnik może rozporządzać otrzymanymi środkami jak własnymi.

Przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, o ile nie została wyłączona z przychodów podatkowych, na podstawie art. 12 ust. 4 ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT:

do przychodów nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis odnosi się wyłącznie do poniesionych i zwróconych podatnikowi wydatków niezaliczonych z mocy art. 16 tej ustawy do kosztów uzyskania przychodów.

Aby dany wydatek mógł być zaliczony do kategorii „innych wydatków”, o których mowa w art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT, konieczne jest, by „wydatek ten nie został zaliczony do kosztów uzyskania przychodów” w rozumieniu przepisu art. 16 tej ustawy oraz by wydatek został wcześniej przez podatnika poniesiony, a następnie zwrócony podatnikowi. Przy czym wydatek poniesiony powinien być odpowiednikiem wydatku zwróconego. Tak więc „wydatek zwrócony” to ten sam, a nie taki sam wydatek, który został poniesiony.

Natomiast w myśl z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT:

Kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja tego przepisu daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ustawy o CIT), pod warunkiem, że wykaże istnienie związku przyczynowego pomiędzy ich poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu. Dotyczy to zarówno takich wydatków, które bezpośrednio przekładają się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i tych, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione, jako zmierzające do ich osiągnięcia.

Kosztem uzyskania przychodów jest wyłącznie taki koszt, który spełnia kumulatywnie warunki określone w cytowanym art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, czyli:

‒został poniesiony przez podatnika,

‒jest definitywny, a więc bezzwrotny,

‒pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

‒jego poniesienie miało na celu uzyskanie przychodów lub zachowanie albo zabezpieczenie źródła przychodów, tj. istnieje związek przyczynowy pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania; w momencie ponoszenia wydatku podatnik mógł, obiektywnie oceniając, oczekiwać skutku w postaci osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródła,

‒nie został wyłączony z kategorii kosztów podatkowych mocą art. 16 ust. 1 ustawy o CIT,

‒został właściwie udokumentowany.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka dominująca w PGK prowadzi działalność bankową na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. W ramach swojej działalności Bank nabywa także certyfikaty inwestycyjne emitowane przez fundusze inwestycyjne, o których mowa w ustawie z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi („UoFI”). W grupie kapitałowej Banku (ale poza PGK) funkcjonuje podmiot X Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA („X TFI”), którego celem jest zarządzanie różnego rodzajami funduszami inwestycyjnymi. Bank posiada 100% akcji X TFI. X TFI zarządza m.in. następującymi funduszami:

‒A. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych („A”),

‒B. Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych („B”).

Oba fundusze mają podobną konstrukcję i charakter, tj. są funduszami aktywów niepublicznych w rozumieniu przepisów UoFI i posiadają w swoich portfelach, co do zasady, aktywa o charakterze niepublicznym tj. nienotowane na rynku publicznym akcje i udziały spółek z organiczną odpowiedzialnością, głównie działających w branży nieruchomościowej. Jedynym inwestorem obu funduszy jest Bank, który posiada 100% certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez te fundusze. Certyfikaty wyemitowane przez „A”, Bank nabył za gotówkę i kosztów tego nabycia nie zaliczył do podatkowych kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT. Planowane jest połączenie „A” z „B” w trybie art. 208zzi i nast. UoFI, co nastąpi przez przeniesienie majątku funduszu przejmowanego do istniejącego funduszu przejmującego oraz przydzielenie uczestnikowi funduszu przejmowanego (tu Bankowi) certyfikatów inwestycyjnych funduszu przejmującego w zamian za certyfikaty inwestycyjne funduszu przejmowanego. Funduszem przejmującym będzie FIZ AN B, a funduszem przejmowanym FIZ AN A. Przyczyną i głównym celem połączenia obu funduszy jest zamiar zakończenia działalności X, co będzie skutkowało ograniczeniem kosztów działalności i zarządzania dwoma funduszami. Połączenie wpłynie także na ograniczenie ryzyk związanych z zarządzaniem dwoma funduszami, w tym m.in. ryzyka operacyjnego i regulacyjnego. W obu funduszach działa zgromadzenie inwestorów, które będzie wyrażało zgodę na dokonanie połączenia. Na potrzeby połączenia, wartość aktywów oraz aktywów netto funduszy zostanie ustalona na dzień wyceny („Dzień Wyceny”) przypadający na 30 dni przed planowanym Dniem Połączenia zgodnie z metodami i zasadami wyceny określonymi w statutach funduszy. Zgodnie z powyższym do wyceny będą stosowane przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości oraz przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnym w brzmieniu obowiązującym na Dzień Wyceny.

Jak wynika z opisy sprawy, certyfikaty inwestycyjne „X” odpowiadające godziwej wartości aktywów netto zostaną wymienione na certyfikaty inwestycyjne „B” odpowiadające takiej samej wartości godziwej aktywów netto tego funduszu. Przewidują Państwo, że ustalana na Dzień Wyceny wartość godziwa aktywów netto przypadająca na certyfikaty „X” będzie wyższa od ich wartości godziwej z dnia nabycia certyfikatów przez Bank. Oznacza to zatem, że cena jednostkowa certyfikatów X podlegająca wymianie na certyfikaty „B” będzie inna (najprawdopodobniej wyższa), niż ta cena określona na moment ich nabycia. Planowane jest, że Dzień Połączenia przypadnie po 31 grudnia 2022 r. i najprawdopodobniej będzie to 30 stycznia 2023 r.

W dalszej przyszłości możliwe jest, że certyfikaty B objęte przez Bank w wyniku planowanego połączenia zostaną przez Bank sprzedane, w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B w celu ich umorzenia. Obecnie operacja ta nie jest jednak planowana.

Regulacje dotyczące możliwości łączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych zostały wprowadzone do ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi 30 listopada 2019 roku, nowelizacją wynikającą z ustawy o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 2217, dalej: „UFI”).

Z treści wprowadzonego ww. przepisami art. 208zzi ust. 1 i 2 UoFI wynika, że:

Fundusze inwestycyjne zamknięte, o których mowa w art. 15 ust. 1a, prowadzące działalność jako fundusze aktywów niepublicznych, których organem jest to samo towarzystwo, mogą się ze sobą łączyć (art. 208zzi ust. 1 UoFI).

Połączenie (…) następuje przez: przeniesienie majątku funduszu przejmowanego do istniejącego funduszu przejmującego oraz przydzielenie uczestnikom funduszu przejmowanego certyfikatów inwestycyjnych funduszu przejmującego w zamian za certyfikaty inwestycyjne funduszu przejmowanego (art. 208zzi ust. 2 pkt 1 UoFI).

Ww. ustawa nowelizująca ustawę o UoFI, w art. 3 dodała nowe przepisy w art. 12 ust. 14a i 14b także do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ww. ustawa nowelizująca ustawę o UFI, w art. 3 dodała także do ustawy o CIT nowe przepisy w art. 12 ust. 14a i 14b o następującej treści:

Art. 12 ust. 14a ustawy o CIT:

Przepisy ust. 4 pkt 3e-3h, 12 i pkt 25 lit. b oraz ust. 4d stosuje się odpowiednio w przypadku połączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych, z tym że przepisów tych nie stosuje się w przypadkach, gdy głównym lub jednym z głównych celów takiego połączenia jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Art. 12 ust. 14b ustawy o CIT:

Jeżeli połączenie funduszy inwestycyjnych zamkniętych w rozumieniu ustawy o funduszach inwestycyjnych nie zostało przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust. 14a domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów takiego połączenia jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

Powyższe regulacje wskazują, że w zakresie połączenia funduszy inwestycyjnych zamkniętych, ustawodawca przewidział podobną, jak w przypadku działań restrukturyzacyjnych spółek, tzw. neutralność podatkową. W przypadku właściciela certyfikatów inwestycyjnych w funduszu inwestycyjnym zamkniętym, przejętym przez inny fundusz zamknięty, odpowiednie zastosowanie powinien zatem znaleźć m.in. art. 12 ust. 4 pkt 12 ustawy o CIT. Wynika z niego, że „do przychodów nie zalicza się przychodu wspólnika spółki przejmowanej (…) stanowiącego wartość emisyjną udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą (…)”.

W momencie przeniesienia majątku Funduszu „X” do Funduszu „B”, Bank w zamian za certyfikaty inwestycyjne Funduszu „X” otrzyma certyfikaty inwestycyjne Funduszu „B”. Jak wskazano we wniosku, godziwa wartość netto certyfikatów inwestycyjnych Funduszu „X” będzie odpowiadała godziwej wartości aktywów netto certyfikatów inwestycyjnych Funduszu „B” otrzymanych w zamian.

Wystąpienie opisanego zdarzenia przyszłego nie będzie wiązało się po stronie Banku z powstaniem przychodu podatkowego, ponieważ część aktywów będących dotąd zainwestowanych w certyfikaty Funduszu „X” będzie zamieniona na certyfikaty Funduszu „B”, a godziwa wartość aktywów netto certyfikatów inwestycyjnych obu funduszy będzie taka sama.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 1 jest prawidłowe.

Odnosząc się do kwestii ewentualnej sprzedaży certyfikatów B (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez B celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia stwierdzić należy, że − jak wskazano powyżej − w myśl art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT:

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów w spółdzielni, udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia albo umorzenia tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 7e.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pozwalają na odroczenie rozpoznania wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych m.in. do momentu wykupu/umorzenia tych tytułów. W konsekwencji, rozpoznanie jako koszt podatkowy wydatków poniesionych na nabycie tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym możliwe jest dopiero na moment umorzenia tych tytułów.

Na podstawie art. 139 ust. 1 UoFI

Fundusz inwestycyjny zamknięty może wykupywać certyfikaty inwestycyjne, które wyemitował, jeżeli statut funduszu tak stanowi.

W myśl art. 139 ust. 6 ww. ustawy:

Z chwilą wykupienia przez fundusz inwestycyjny zamknięty certyfikaty inwestycyjne są umarzane z mocy prawa.

Zgodnie z opisem sprawy, Bank nie zaliczył wydatków na nabycie certyfikatów Funduszu „X” do kosztów uzyskania przychodów, ani nie dokona tego na moment połączenia Funduszy.

Mając na uwadze powyższe regulacje w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia przyszłego, w przypadku uzyskania przychodu z tytułu ewentualnej sprzedaży certyfikatów „B” (w tym w ramach odkupu dokonywanego przez „B” celem ich umorzenia) objętych przez Bank w wyniku planowanego połączenia, Bank powinien ustalić kwotę podlegającą opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych, pomniejszając przychód uzyskany w wyniku sprzedaży/odkupienia certyfikatów Funduszu „B” (otrzymanych w zamian za certyfikaty w przejętym Funduszu „X”) o koszty ich nabycia. A zatem, kosztami nabycia certyfikatów Funduszu „B” przydzielonych w zamian za posiadane certyfikaty Funduszu „X” będą wydatki poniesione przez Bank na nabycie certyfikatów Funduszu „X”.

Zgodnie z powyższym, wydatki poniesione przez Bank na nabycie certyfikatów inwestycyjnych Funduszu „X” będą stanowić koszty uzyskania przychodu na moment ewentualnej sprzedaży/umorzenia certyfikatów inwestycyjnych Funduszu „B” (w tym otrzymanych w związku z opisanym planowanym połączeniem Funduszy, w zamian za certyfikaty Funduszu „X”).

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 2 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja zgodnie z treścią Państwa pytań, które wyznaczają zakres rozpatrywanego wniosku, rozstrzyga o braku powstania przychodu na moment połączenia FIZ-ów i możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów z tytułu nabycia certyfikatów Funduszu X w momencie zbycia (w tym odkupu w celu umorzenia) certyfikatów Funduszu B. W trybie interpretacyjnym nie możemy oceniać elementów opisu sprawy i zweryfikować prawidłowości algorytmu ustalonego na potrzeby wymiany certyfikatów inwestycyjnych. Takie kwestie mogą zostać zweryfikowane w odrębnym postępowaniu organów podatkowych, przy użyciu środków właściwych dla postępowania dowodowego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2651). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Państwa sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i muszą się Państwo zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).