Interpretacja indywidualna z dnia 13 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.578.2022.1.EB

Ustalenie czy sprzedaż udziałów we współwłasności działek będzie podlegała opodatkowaniu.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług – jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

18 listopada 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 8 listopada 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy ustalenia czy sprzedaż udziałów we współwłasności działek nr: 1/2 i 1/4 będzie podlegała opodatkowaniu. Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania:

A;

2)Zainteresowani niebędący stroną postępowania:

B;

Opis stanu faktycznego

1.Zainteresowani (dalej: Sprzedający lub Wnioskodawcy) są małżeństwem, w którym panuje ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej Pan A jest obecnie emerytem i nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej podlegającej wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Pan A nigdy nie prowadził działalności gospodarczej polegającej na profesjonalnym obrocie nieruchomościami. Pan A jest czynnym podatnikiem VAT (NIP: (…)) w związku z dokonywaniem czynności opodatkowanych VAT, tj. w związku z odpłatnym świadczeniem usług w zakresie wydzierżawiania nieruchomości stanowiącej jego własność posadowionej w T. przy ul. a. Wnioskodawca od otrzymanego czynszu dzierżawnego odprowadza VAT należny. Wnioskodawca nie posiada statusu rolnika ryczałtowego, o którym mowa w art. 2 pkt 19 ustawy VAT.

2.Pani B jest obecnie emerytką i nie prowadzi obecnie działalności gospodarczej podlegającej wpisowi do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Pani B nigdy nie prowadziła działalności gospodarczej polegającej na profesjonalnym obrocie nieruchomościami. Pani B nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik VAT.

3.W dniu 9 lutego 2006 r. Wnioskodawcy nabyli do majątku wspólnego na podstawie aktu notarialnego (…) własność nieruchomości oznaczonej jako działka 1 o powierzchni (…) ha położonej w Z., księga wieczysta (…) prowadzona przez Sąd Rejonowy Wydział Ksiąg Wieczystych. Nieruchomość została nabyta od osób fizycznych. Transakcja ta nie była opodatkowana VAT – umowa sprzedaży podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z którego była jednak zwolniona na podstawie art. 9 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. W związku z powyższym w wyniku ww. transakcji, w wyniku której Wnioskodawca nabył własność działki nie wystąpił ani VAT należny, ani naliczony.

4.Nabyta nieruchomość – oznaczona numerem działki 1 – była niezabudowana i nieuzbrojona. Na dzień zawarcia umowy sprzedaży dla działki nie obowiązywały ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi 1. W nieobowiązującym na ten czas miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego wsi 1. działka ta znajdowała się w granicach terenu rolnego. W akcie notarialnym wskazano ponadto, że Wnioskodawca prowadzi osobiście gospodarstwo rolne położone w miejscowości L. i Z. o powierzchni nie przekraczającej (…) ha.

5.W treści aktu notarialnego dotyczącego wyżej wskazanej transakcji nabycia nieruchomości, poza informacjami dotyczącym przedmiotu transakcji, wskazano dodatkowo, że Wnioskodawcy są właścicielami zabudowanej nieruchomości oznaczonej jako działka 2/10, dla której prowadzona jest księga wieczysta (…). Działka nr 2/10 przylega bezpośrednio do działki numerem 1. Księga wieczysta (…) obejmuje zatem działkę nr 2/10 – na terenie której znajduje się budynek mieszkalny, w którym Wnioskodawca wraz z małżonką mieszka. Tym samym nabycie działki nr 1 – przylegającej do działki nr 2/10 miało na celu nabycie działki leżącej po sąsiedzku, w celu zwiększenia powierzchni użytkowej będącej do dyspozycji Wnioskodawców w pobliżu domu, w celu zapewnienia komfortowego i spokojnego sąsiedztwa. Na moment nabycia działki Wnioskodawcy nie planowali podziału działki ani jej sprzedaży, ponieważ działka nie była nabyta do celów inwestycyjnych czy też odsprzedaży. W związku z tym działka nr 1 została częściowo zalesiona, częściowo zostały posadzone aronie (jednak bez sprzedaży produktów rolnych, które wykorzystywane były i są wyłącznie na własne potrzeby). Działka była również wykorzystywana przez Wnioskodawców rekreacyjnie.

6.Rada Gminy w drodze uchwały z dnia 3 listopada 2008 r. uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla części wsi 1 i części wsi 2. Zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego działka 1 jest oznaczona jako 10MNe i 11 MNe, tj. podstawowe przeznaczenie terenu: teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – ekstensywnej. Zauważyć należy, że Gmina uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego z własnej inicjatywy a nie z inicjatywy Wnioskodawców. Żadne z małżonków nie występowało o uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani nie wnioskowało o dokonanie zmian w jego treści.

7.Po 14 latach od zakupu działki nr 1, tj. w roku 2020, Wnioskodawcy postanowili wystąpić z wnioskiem o podział działki. Wnioskodawcom zależało na podziale działek ze względu na następujące okoliczności:

a.Córka Wnioskodawców w związku z trwającą epidemią COVID-19 potrzebowała środków pieniężnych na spłatę kredytu hipotecznego.

b.Wnioskodawcy w związku z powyższym, aby pomóc córce postanowili dokonać na jej rzecz darowizny środków pieniężnych w kwocie pozwalającej na spłatę kredytu. Wnioskodawcy nie dysponowali jednak wystarczającą kwotą środków pieniężnych, aby dokonać darowizny w odpowiedniej kwocie. W związku z tym podjęli decyzję o pozyskaniu środków pieniężnych poprzez odpłatne zbycie nieruchomości znajdujących się w ich majątku.

c.Wnioskodawcy wytypowali do sprzedaży działkę numer 1. Nie chcieli jednak sprzedawać całości działki numer 1, gdyż jej część użytkowana była na własne potrzeby (sprzedana miała być zbędna dla Wnioskodawców część działki, z której nie korzystali w okresie, w którym występowali o podział, która dodatkowo była niejako obciążeniem dla Wnioskodawców będących w wieku emerytalnym ze względu na konieczność dokonywania prac i ponoszenia nakładów pieniężnych na tą część działki, aby utrzymać ją w dobrym stanie), a ponadto sprzedaż wydzielonej części działki pozwalała na pozyskanie kwoty środków pieniężnych, których potrzebowała córka.

d.W związku z powyższym, tak jak wskazano na wstępie, zwrócono się do Wójta Gminy o dokonanie podziału działki 1, tak by docelowo sprzedać tylko jej część w celu pozyskania potrzebnych środków pieniężnych.

8.Mając na uwadze powyższe okoliczności Wnioskodawcy podjęli działania zmierzające do podziału działki nr 1, tj. złożyli wniosek do Wójta Gminy w przedmiocie podziału działki nr 1, a wójt wszczął na ich wniosek postępowanie.

9.Decyzją z dnia 10 listopada 2020 r. Wójt Gminy zatwierdził podział dziatki nr 1 w Z. na następujące działki gruntu: 1/1, 1/2, 1/3, 1/4 i 1/5. Wszystkie wskazane działki były i są działkami niezabudowanymi, przy czym jeżeli chodzi o działkę nr 1/5 o powierzchni (…) m² była to działka niezabudowana, położona w granicach terenów przeznaczonych pod drogę publiczną gminną. W związku z tym na mocy wskazanej decyzji z dnia 10 listopada 2020 r. działka nr 1/5 przeszła z mocy prawa za odszkodowaniem na własność Gminy. Pozostałe działki, tj. 1/1, 1/2, 1/3 i 1/4 pozostały działkami niezabudowanymi.

10.Tym samym Wnioskodawcy posiadali działki gruntu:

a)oznaczoną numerem 1/1 – o powierzchni (…) m² od początku było wiadomo, że ta działka pozostanie własnością Wnioskodawców; po podziale jest to działka położona w bezpośrednim sąsiedztwie działki na której znajduje się dom w którym Wnioskodawcy zamieszkują; ponadto, działka ta nie ma bezpośredniego dostępu do drogi jedynie Wnioskodawcy mają dostęp do tej działki z uwagi na sąsiedztwo z działką nr 2/10 (na której jest posadowiony ich dom mieszkalny);

b)oznaczoną numerem 1/2 – o powierzchni (…) m², posiadającą dostęp do drogi publicznej,

c)oznaczoną numerem 1/3 - o powierzchni (…) m², posiadającą dostęp do drogi publicznej,

d)oznaczoną numerem 1/4 - o powierzchni (…) m², posiadająca dostęp do drogi publicznej.

11.Od momentu nabycia nieruchomości w roku 2006 do chwili obecnej (zarówno przed podziałem działki, jak i po podziale) Wnioskodawcy podejmowali zwyczajowe czynności mające na celu utrzymanie nieruchomości – działki 1 w dobrej agrokulturze. Tak jak wskazano wcześnie, część działki zalesiono, na części zasadzono aronie. Jednak zbiory aronii nie były sprzedawane, lecz wykorzystywane wyłącznie na własny użytek (na własne potrzeby). Nieruchomości nie były wynajmowane ani wydzierżawiane osobom trzecim. Wnioskodawcy korzystali z nieruchomości na własne potrzeby. Nieruchomości są niezabudowane, nie były ponoszone żadne nakłady mające na celu uczynienie działek bardziej atrakcyjnymi. Nie były podejmowane przez nich jakiekolwiek działania mające na celu uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, wyposażenie w kanalizację sanitarną czy energetyczną. Nie wydzielono dróg dojazdowych, nie uzbrojono terenu w media – nie podejmowano żadnych czynności tego rodzaju.

12.W dniu 9 grudnia 2020 r. Wnioskodawca (w imieniu własnym i żony) zawarł umowę pośrednictwa z Sp. z o.o. (bez prawa wyłączności). W drodze umowy pośrednik zobowiązał się do podjęcia czynności pośrednictwa w obrocie nieruchomościami zmierzających do stworzenia sposobności zawarcia przez Wnioskodawcę umowy zbycia nieruchomości, tj. działek 1/2, 1/3 i 1/4. Pośrednik zobowiązał się do m. in. opracowania i rozpowszechniania oferty zbycia nieruchomości, zorganizowania i poprowadzenia prezentacji nieruchomości, zorganizowania i prowadzenia negocjacji między zamawiającym a nabywcą, udzielenia pomocy przy zawarciu umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości. Umowa została zawarta na czas nieoznaczony. Ani Wnioskodawca, ani Jego małżonka nie udzielili pośrednikowi pełnomocnictwa w celu występowania w ich imieniu w sprawach dotyczących przedmiotowych działek. Natomiast w dniu 13 lutego 2021 r. Wnioskodawca (działając w imieniu własnym i żony) zawarł umowę pośrednictwa w zbyciu (z prawem wyłączności) z tym samym pośrednikiem – w zakresie tych samych działek oraz z tym samym zakresem usługi pośrednictwa – z zastrzeżeniem wyłączności na czas oznaczony od dnia 13 lutego 2021 r. do dnia 17 lutego 2021 r. Wnioskodawca ani Jego małżonka w związku z zawartą umową pośrednictwa nie prowadzili we własnym zakresie działań marketingowych. Ani Wnioskodawca, ani Jego małżonka nie udzielili pośrednikowi pełnomocnictwa w celu występowania w ich imieniu w sprawach dotyczących przedmiotowych działek. Obecnie żadna z umów pośrednictwa już nie obowiązuje.

13.W stosunku do działki nr 1/1 Wnioskodawcy nie planowali i nie planują jej sprzedaży, ma ona pozostać w ich majątku, z powodów wcześniej wskazanych. Zbyciu miała podlegać jedna z działek wskazanych w umowie pośrednictwa. Wskazanie trzech działek miało na celu umożliwienie potencjalnemu kupującemu możliwości wyboru jednej z nich.

14.Dzięki umowie pośrednictwa Wnioskodawcy znaleźli nabywcę na działkę nr 1/2. W dniu 1 kwietnia 2021 r. Wnioskodawcy zawarli umowę przedwstępną sprzedaży działki nr 1/2, nabywcą działki była osoba prywatna – osoba fizyczna. W dniu 29 kwietnia 2021 r. w drodze aktu notarialnego (…) doszło do zawarcia umowy sprzedaży działki nr 1/2. Wnioskodawcy nie udzielili kupującemu pełnomocnictwa w celu występowania w ich imieniu w sprawach dotyczących sprzedawanej działki. Działka ta posiadała powierzchnię (…) ha, była niezabudowana. Środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży zostaną przekazane córce Wnioskodawcy w drodze darowizny, w celu spłaty przez nią kredytu mieszkaniowego.

15.W październiku 2022 r. Wnioskodawcy dokonali sprzedaży jeszcze jednej działki, tj. działki nr 1/4. Kupujący – osoba prywatna nie został jednak znaleziony przez pośrednika – jest to członek rodziny męża córki Wnioskodawców. Kupującemu nie udzielono i nie zostanie udzielone pełnomocnictwo w celu występowania w imieniu Sprzedającym w sprawach dotyczących przedmiotowej działki. Decyzja o sprzedaży działki była uwarunkowana tym, (...) Wnioskodawcy chcieli pomóc córce w spłacie przez nią kredytu hipotecznego, co z uwagi na rosnące stopy kredytów stało się bardzo istotne dla Wnioskodawców. Środki pieniężne z tej sprzedaży również mają zatem być przekazane w drodze darowizny córce w celu spłaty przez nią kredytu mieszkaniowego.

16.Wnioskodawcy pozostaną właścicielami jeszcze dwóch działek powstałych wskutek podziału. Działka nr 1/1, która od początku miała nadal pozostać własnością Wnioskodawców i nie ma podlegać odsprzedaży oraz działka 1/3, która planowo ma być przekazana w przyszłości w drodze darowizny dla córki.

17.Wnioskodawcy nie planują podejmowania w przyszłości działań polegających na zbyciu pozostałych posiadanych działek, jak również nie jest planowany zakup kolejnych nieruchomości czy to na potrzeby własne czy w celu dalszej odsprzedaży.

18.Dla pełnego oglądu stanu faktycznego, z ostrożności Wnioskodawcy wskazują, że w przeszłości:

a)w dniu 20 listopada 2015 r. w drodze aktu notarialnego (…) Wnioskodawca wraz z małżonką dokonał zbycia prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z posadowionym na nim budynkiem mieszkalnym zlokalizowanym w C. na rzecz osób fizycznych – Wnioskodawcy otrzymali niniejszą nieruchomość w drodze umowy darowizny z dnia 14 grudnia 1991 r. oraz na podstawie przeniesienia własności nieruchomości z dnia 29 października 2009 r.; od ww. umowy sprzedaży został pobrany podatek od czynności cywilnoprawnych,

b)w dniu 17 czerwca 2019 r. w drodze aktu notarialnego (…) Wnioskodawcy wraz z innymi współwłaścicielami dokonali zbycia na rzecz osoby fizycznej nieruchomości gruntowej niezabudowanej zlokalizowanej w T. przy ul. b. Przy czym grunt został przez Wnioskodawców oraz pozostałych współwłaścicieli nabyty w drodze umowy darowizny w roku 1991; od ww. umowy sprzedaży został pobrany podatek od czynności cywilnoprawnych.

19.Ponadto Wnioskodawcy są właścicielem ok. (…) ha gruntów rolnych, aktualnie przeznaczonych pod uprawę (…). Działka obecnie nie jest wynajmowana ani wydzierżawiana i nie jest planowane zbycie tej działki. Plany w stosunku do tej działki obejmują jedynie możliwość, że w przyszłość część tej działki (ok. 1-2 hektary) zostanie wydzierżawiona podmiotowi trzeciemu pod fotowoltaikę.

Pytanie

Czy w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia faktycznego należy uznać, że Wnioskodawcy sprzedając działkę nr 1/2 i 1/4 rozporządzają majątkiem prywatnym, a tym samym nie działają w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy VAT, co w konsekwencji powoduje, że sprzedaż działek nie podlega opodatkowaniu VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Zainteresowanych, sprzedaż działek nastąpiła w ramach zwykłego rozporządzania majątkiem prywatnym bez zaangażowania własnych środków i działań zbliżonych do profesjonalistów w obrocie nieruchomościami, co w konsekwencji oznacza, że przedmiotowa sprzedaż nie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Działania podejmowane przez Wnioskodawców należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Wnioskodawcy sprzedając przedmiotowe działki, jedynie korzystali z przysługującego Im prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której nie będą miały zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

 Zgodnie z art. 7 ust. 1 VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług

Wskazać należy, że przedmiotowe nieruchomości znajdują się we wspólności majątkowej małżeńskiej zatem każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bez udziałowej).

W świetle art. 35 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólność przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowana tego majątku.

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna m.in. do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków. Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 cyt. Kodeksu, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Jednak nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wskazane w ustawie czynności, takie jak m.in. właśnie odpłatna dostawa towarów, pod warunkiem jednak, że są dokonywane przez podmiot będący podatnikiem podatku VAT działający w takim charakterze w odniesieniu do danej czynności. Dokonanie czynności opodatkowanej podatkiem VAT przez podmiot niemający cech podatnika podatku VAT (np. przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej) lub przez podmiot będący podatnikiem VAT, ale nie działający w takim charakterze w odniesieniu do konkretnej transakcji (np. osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą dokonującą sprzedaży majątku prywatnego) powoduje, że nie podlega ona opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 VAT podatnikami są m.in osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje Się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartość niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Jednocześnie, w art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 112 wskazano, że państwa członkowskie mogą uznać za podatnika każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanej z działalnością, o której mowa w art. 9 ust. 1 akapit drugi, w szczególności dostawy terenu budowlanego. "Teren budowlany" to każdy grunt nieuzbrojony lub uzbrojony, uznawany za teren budowlany przez państwa członkowskie (art. 12 ust. 3 Dyrektywy 112).

Z przytoczonych regulacji wynika, że podatnikiem podatku od towarów i usług może być każda osoba, która okazjonalnie dokonuje czynności opodatkowanych, przy czym czynności te winny być związane z działalnością zdefiniowaną jako działalność gospodarcza, tj. wszelką działalność, producentów, handlowców i osób świadczących usługi, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Tym samym status podatnika podatku od towarów i usług wynika z okoliczności dokonania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem VAT, istotnym jest stwierdzenie, czy prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że uznanie, iż dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy. W kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 VAT, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

W zakresie opodatkowania transakcji sprzedaży nieruchomości wypowiedział się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w orzeczeniu z dnia 15 września 2011 r. w sprawach połączonych C-18O/10 i C-181/10 TSUE orzekł, że czynności związane ze zwykłym wykonywaniem prawa własności nie mogą same z siebie być uznawane za prowadzenie działalności gospodarczej. Sama liczba i zakres transakcji sprzedaży nie mogą stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania Dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Podobnie, zdaniem Trybunału – okoliczność, że przed sprzedażą zainteresowany dokonał podziału gruntu na działki w celu osiągnięcia wyższej, ceny łącznej. Całość powyższych elementów może bowiem odnosić się do zarządzania majątkiem prywatnym zainteresowanego inaczej jest natomiast – wyjaśnił Trybunał – w wypadku gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 i akapit drugi Dyrektywy. Zatem za podatnika należy uznać osobę, która w celu dokonania sprzedaży gruntów angażuje podobne środki wykazując aktywność w przedmiocie zbycia nieruchomości porównywalną do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem, i działania wykraczające poza zakres zwykłego zarządu majątkiem prywatnym. Chodzi tu przykładowo o nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność "handlową" wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

W kontekście powyższych rozważań istotna jest więc ocena, czy z przedstawionego opisu sprawy wynika, czy Sprzedający podejmowali działania charakterystyczne dla profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Ocena ta powinna przy tym uwzględniać nie tylko samodzielne znaczenie poszczególnych kryteriów kwalifikacji określonych działań jako cech charakteryzujących działalność handlową, ale też brać pod uwagę całokształt tychże działań, ich wzajemne uzupełnianie się i przydatność z punktu widzenia tego rodzaju działalności gospodarczej.

Dla ustalenia, czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży nieruchomości jest podatnikiem podatku VAT istotne jest zatem stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy. Zatem, kiedy osoba fizyczna dokonuje sprzedaży swojego majątku osobistego, a czynność ta wykonywana jest okazjonalnie i nie zmierza do nadania jej stałego charakteru, nie oznacza to prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 VAT.

Nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W kwestii opodatkowania dostawy nieruchomości istotne jest zatem, czy zbywca w celu dokonania sprzedaży podjął aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 VAT, co skutkuje koniecznością uznania go za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 VAT, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen v Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. "Majątek prywatny" to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z 21 kwietnia 2005 r. sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE. który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Należy wskazać, że przyjęcie, że dana osoba fizyczna sprzedając nieruchomości działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 2 VAT, wymaga ustalenia, że jej działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną), czego przejawem jest taka aktywność tej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną, np. nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług developerskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym na tego rodzaju aktywność "handlową" wskazywać musi ciąg powyżej przykładowo przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu zaistnienia pojedynczych z nich.

Tym samym istotna jest ocena, czy z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, czy Sprzedający podejmowali działania charakterystyczne dla profesjonalnego obrotu nieruchomościami. Ocena ta powinna przy tym uwzględniać nie tylko samodzielne znaczenie poszczególnych kryteriów kwalifikacji określonych działań jako cech charakteryzujących działalność handlową, ale też brać pod uwagę całokształt tychże działań, ich wzajemne uzupełnianie się i przydatność z punktu widzenia tego rodzaju działalności gospodarczej. Okoliczności danej sprawy, w ocenie Wnioskodawców, wskazują, że w stosunku do sprzedaży działek 1/2 i 1/4 brak jest przesłanek pozwalających uznać Ich za podatników w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 VAT. Z przedstawionego opisu sprawy nie wynika taka aktywność Wnioskodawców w zakresie obrotu nieruchomościami, która wykraczałaby poza ramy czynności związanych ze zwykłym wykonywaniem prawa własności i zarządzania majątkiem prywatnym.

Do nabycia nieruchomości – działki 1 doszło w roku 2006 do majątku wspólnego Wnioskodawców, którzy nie mieli zamiaru wykorzystywać nieruchomości w celach zarobkowych. Nieruchomość została nabyta w celach pożytkowania jej do celów prywatnych, zamiarem Wnioskodawców nie była odsprzedaż nieruchomości (nie została ona nabyta jako towar handlowy). Ponadto, jak wskazano w treści aktu notarialnego, działka 1 znajdowała się w granicach terenu rolnego. Nabycie jej przez Wnioskodawców było powodowane jej położeniem w bezpośrednim sąsiedztwie zabudowanej nieruchomości należącej do Wnioskodawców, która przylega bezpośrednio do działki 1. Przyczyny zakupu działki były zatem motywowane wyłącznie kwestiami prywatnymi – zapewnieniem sobie komfortowego sąsiedztwa oraz wykorzystania działki w celu stworzenia przyjaznego sąsiedztwa poprzez zalesienie części nabytej działki oraz uprawę aronii na potrzeby własne Wnioskodawców. W roku 2008 z własnej inicjatywy Rada Gminy uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu obejmującego działkę nr 1, jednak Wnioskodawcy nie występowali w tym zakresie z żadną inicjatywą. Ponadto, uchwalenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie zmieniło sposobu wykorzystywania przez Wnioskodawców wskazanej działki. Od momentu jej nabycia do roku 2020 działka była wykorzystywana przez Wnioskodawców zgodnie z jej przeznaczeniem w ramach zarządu majątkiem prywatnym Na działkę ponoszono jedynie nakłady niezbędne do utrzymania jej w dobrej agrokulturze.

Stan taki trwał do roku 2020, w którym to roku nastąpił wybuch pandemii COVID-19, wpływający na sytuację finansową obywateli, w tym córki Wnioskodawców, która posiada zaciągnięty kredyt hipoteczny na własne mieszkanie. Chcąc pomóc córce w tak niepewnych czasach Wnioskodawcy zdecydowali się zbyć działkę w celu uzyskania środków pieniężnych, które następnie chcieli przekazać córce. Ponadto, utrzymywanie działki nr 1 w dobrej agrokulturze i dbanie o działkę wymagało od Wnioskodawców nie tylko nakładów finansowych (niezbędnych np. na skoszenia działki aby utrzymać ją w dobrym stanie), lecz również nakładów pracy fizycznej. Z uwagi na wiek emerytalny Wnioskodawców oraz problemy zdrowotne zajmowanie się całą działką nr 1 zaczęło być dla nich znacznym obciążeniem.

Jednocześnie Wnioskodawcy nie chcieli pozbywać się całej działki nr 1 z uwagi na to, że przylega ona bezpośrednio do działki będącej ich własnością, na której znajduje się dom mieszkalny Wnioskodawców. Dlatego też mając na uwadze wspomniane przyczyny Wnioskodawcy zdecydowali się na wystąpienie do Wójta Gminy o podział działki nr 1. Powstałą wskutek podziału działki działkę nr 1/1 o powierzchni (…) m² (wydzielona działka o największej powierzchni) Wnioskodawcy pozostawią w majątku prywatnym, z uwagi na jej położenie – przylega ona bezpośrednio do posiadanej przez nich działki z posadowionym domem mieszkalnym. Działka ta nie zmieni swojego charakteru i nie zostanie przez Wnioskodawców zbyta w przyszłości. Jedna z wydzielonych działek – działka 1/5 o powierzchni (…) m² przeszła decyzją Wójta za odszkodowaniem na własność Gminy z przeznaczeniem pod drogi publiczne gminne. W taki sposób Wnioskodawcy dysponowali pozostałymi trzema działki pozostałymi wskutek wydzielenia, tj. 1/2, 1/3 i 1/4 – wszystkie działki są działkami niezabudowanymi i nieuzbrojonymi.

Należy podkreślić, że zarówno przed podziałem działki, jak i po podziale działki, Wnioskodawcy nie dokonywali żadnych ulepszeń działki, nie doprowadzali do granic działki jakichkolwiek mediów, nie podejmowali żadnych czynności, które czyniłyby działki bardziej atrakcyjnymi.

Wnioskodawcy nie wykazywali również zawodowego podejścia do sprzedaży działki – nie podejmowali działań marketingowych, reklamowych, itp. Z uwagi na wiek emerytalny Wnioskodawcy zdecydowali się w zakresie zbycia nieruchomości skorzystać z usługi pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Dlatego też zawarli umowy z Sp. z o. o. w przedmiocie stworzenia sposobności zawarcia umowy zbycia nieruchomości działek nr 1/2, 1/3, 1/4. Wnioskodawcy planowali zbyć tylko jedną ze wskazanych działek, jednak w celu umożliwienia wyboru potencjalnemu kupującemu najbardziej odpowiedniej dla niego działki, wskazali jako dostępne 3 działki. Dzięki umowie pośrednictwa w kwietniu 2021 r. została sprzedana na rzecz osób fizycznych działka nr 1/2 (najpierw została zawarta umowa przedwstępna, potem umowa przyrzeczona sprzedaży nieruchomości), środki uzyskane ze sprzedaży zostały przekazane córce Wnioskodawców w drodze umowy darowizny, z przeznaczeniem na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego na zakup mieszkania. Ponieważ Wnioskodawcy zgodnie ze swoim zamiarem zbyli działkę, nie kontynuowali już umowy pośrednictwa, która w związku z tym już nie obowiązuje. Ani pośrednikowi, ani kupującym nie zostało udzielone pełnomocnictwo do podejmowania jakichkolwiek działań związanych ze zbywaną nieruchomością.

W ocenie Wnioskodawców, podjęte przez nich działania, tj. zawarcie umowy przedwstępnej oraz skorzystanie z usług firmy świadczącej usługę pośrednictwa w sprzedaży nie powoduje, że powyższe działania stanowiły ciąg zdarzeń przesądzających o uznaniu planowanej sprzedaży za prowadzenie działalności gospodarczej. W ocenie Wnioskodawców, ciąg zdarzeń wskazuje, że podejmowane czynności miały na celu wyłącznie zarząd majątkiem prywatnym. Podkreślone to zostało również w interpretacji indywidualnej wydanej w dniu 3 czerwca 2022 r., nr 0114-KDIP1-1.4012.144.2022.3.MKA.

Wskutek okoliczności zewnętrznych (…) Wnioskodawcy w roku 2022 stwierdzili, że aby pomóc córce niezbędne jest sprzedanie jeszcze jednej działki. Środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży również miały zostać przekazane w drodze darowizny córce Wnioskodawców, w celu wywiązania się przez nią ze zobowiązań wynikających z zaciągniętego kredytu hipotecznego na zakup mieszkania. Tym razem jednak Wnioskodawcy nie korzystali z usług pośrednika, lecz „drogą pantoflową”. Informacja o działce dotarła do dalszej rodziny córki Wnioskodawców, którym nieruchomość – działka nr 1/4 została zbyta w październiku 2022 r. Kupującym nie zostało udzielone pełnomocnictwo w celu podjęcia jakichkolwiek działań związanych ze zbywaną nieruchomością.

Obecnie Wnioskodawcy nie planują dalszej sprzedaży kolejnych nieruchomości. Działka nr 1/1, jak zostało wskazane pozostaje w majątku prywatnym Wnioskodawców, natomiast działka nr 1/3 docelowo ma zostać w przyszłości przekazana w darowiźnie córce Wnioskodawców. Wnioskodawcy nie zamierzają nabywać ani zbywać kolejnych nieruchomości.

W ocenie Wnioskodawców, przedstawione okoliczności składające się na ciąg zdarzeń wskazują, że Wnioskodawcy zarządzali majątkiem prywatnym, a zawarte przez nich umowy sprzedaży działek nie stanowią działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Po pierwsze – działka stanowiła majątek prywatny Wnioskodawców i nie została nabyta z przeznaczeniem na cele prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Przez cały czas posiadania działka była wykorzystywana do celów prywatnych. Dopiero po upływie 14 lat Wnioskodawcy wskutek okoliczności zewnętrznych (m. in. skutku wynikającego z pandemii COVID-19) musieli podjąć decyzję o podziale działki w celu sprzedaży wydzielonej działki, żeby móc wesprzeć finansowo córkę w spłacie przez nią kredytu hipotecznego. Gdyby nie te okoliczności zapewne nie podjęta zostałaby decyzja o podziale działki i zbyciu jednej ze sprzedanych działek.

Po drugie – Wnioskodawcy nie podejmowali i nie podejmują względem wydzielonych działek jakichkolwiek czynności mających cechy aktywnych działań w zakresie obrotu nieruchomościami oraz angażujących środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców jako profesjonalistów w obrocie nieruchomościami. Wnioskodawcy nie uzbroili działek w jakiekolwiek media, nie ponosili nakładów na ulepszenie działki ponadto, co standardowo wynikało z zarządzania własnym majątkiem. Działki nie były przedmiotem jakichkolwiek ulepszeń ani inwestycji (np. uzbrojenia) poza czynnościami niezbędnymi z punktu widzenia wykorzystywania do celów osobistych (utrzymywanie ich w dobrej agrokulturze).

Jedynymi działaniami podjętymi przez Wnioskodawców było wystąpienie z wnioskiem o podział działki nr 1 oraz zawarcie umowy pośrednictwa. Wystąpienie z wnioskiem o podział działki nr 1 było powodowane tym, że to część tej działki została wytypowana przez Wnioskodawców do zbycia Wnioskodawcy jednak nie chcieli pozbyć się całej działki nr 1, dlatego w celu doprowadzenia do stanu, w którym możliwe by było zbycie części tej działki niezbędne było wystąpienie z wnioskiem o przeprowadzenie jej podziału. Natomiast z uwagi na wiek emerytalny Wnioskodawców podjęli Oni decyzję o zawarciu umowy pośrednictwa, dzięki której udało się znaleźć nabywców na działkę nr 1/2 zbytą w kwietniu 2021 r. Umowa pośrednictwa już nie obowiązuje. Jednak z uwagi na okoliczności zewnętrzne w roku 2022 konieczne stało się dla Wnioskodawców zbycie kolejnej działki w celu udzielenia córce wsparcia finansowego. Tym razem jednak z uwagi na sytuację (galopująca inflacja i chęć upłynnienia majątku poprzez nabycie nieruchomości) sami potencjalni kupujący zwrócili się do Wnioskodawców – dalsza rodzina córki, która nabyła nieruchomość w październiku 2022 r.

W ocenie Wnioskodawców, jednak żadna z wyżej wskazanych okoliczności nie przesądza o tym, że Wnioskodawcy wykroczyli poza zarząd majątkiem prywatnym. Zarówno wystąpienie z wnioskiem o podział działki, jak i zawarcie umowy z pośrednikiem oraz sprzedaż dwóch działek w półtorarocznym odstępie odnosi się w dalszym ciągu do zarządzania majątkiem prywatnym Wnioskodawców.

W przedstawionym stanie faktycznym sprzedaż działek należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. W związku z tym, Wnioskodawcy korzystali z przysługującego Im prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Skutkiem powyższego, sprzedaż działek powstałych po podziale działki nr 1 nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane regulacje ustawy o podatku od towarów i usług stwierdzić należy, że sprzedaż działek 1/2 i 1/4 powstałych po podziale działki nr 1 nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z uwagi na fakt, że Wnioskodawcy z tytułu tych transakcji nie będą działać w charakterze – zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 i ust. 2 VAT podatnika VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Zaznaczenia wymaga, że na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, również zbycie udziału w towarze (np. współwłasności nieruchomości) stanowi odpłatną dostawę towarów. Powyższe potwierdził NSA w uchwale 7 sędziów z dnia 24 października 2011 r., sygn. akt I FPS 2/11.

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.), zwanej dalej: Kodeks cywilny.

Zgodnie z art. 195 ww. ustawy - Kodeks cywilny:

Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności.

Jak wynika z art. 196 § 1 ustawy - Kodeks cywilny:

W myśl art. 198 ustawy - Kodeks cywilny:

Podkreślić więc należy, że współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela, a rozporządzanie udziałem polega na tym, że współwłaściciel może zbyć swój udział.

Kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359 ze zm.).

Stosownie do art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Zatem, istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W świetle art. 35 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

W myśl art. 36 § 1 oraz § 2 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Zgodnie z art. 37 § 1 pkt 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Na mocy zapisu zawartego w art. 43 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

Zgodnie z przedstawionymi wyżej przepisami, grunt spełnia definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a jego sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Wskazać należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, ponieważ aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały określone w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:

Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:

W świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

Dodatkowo należy wskazać, że działalność gospodarcza powinna cechować się stałością, powtarzalnością i niezależnością jej wykonywania, bowiem związana jest z profesjonalnym obrotem gospodarczym.

Ponadto w kwestii opodatkowania dostawy gruntów istotne znaczenie ma fakt, czy w świetle zaprezentowanego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego, w celu dokonania sprzedaży tego gruntu podjęli Państwo aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawców w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, co skutkuje koniecznością uznania Wnioskodawców za podmioty prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatników podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpiła w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Zwykłe nabycie lub sprzedaż rzeczy nie stanowi wykorzystywania w sposób ciągły majątku rzeczowego w celu uzyskania z tego tytułu dochodu, jako że jedynym przychodem z takich transakcji może być ewentualny zysk ze sprzedaży tej rzeczy. Natomiast okoliczność podjęcia m.in. takich czynności, jak uzbrojenie terenu, wydzielenie dróg wewnętrznych, uzyskanie przed sprzedażą decyzji o warunkach zagospodarowania terenu (zabudowy), wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru oraz działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, stanowią o takiej aktywności w zakresie obrotu nieruchomościami, które mogą wskazywać, że czynności sprzedającego przybierają formę zawodową (profesjonalną), a w konsekwencji zorganizowaną.

Problem odnoszący się do rozstrzygnięcia, czy sprzedaż nieruchomości jest sprzedażą majątku osobistego, czy też stanowi sprzedaż realizowaną przez podatnika prowadzącego w tym zakresie działalność gospodarczą, była przedmiotem orzeczenia z dnia 15 września 2011 r. TSUE w sprawach połączonych C-180/10 i C-181/10.

Z ww. orzeczenia wynika m.in., że „osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę, nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 112, zmienionej dyrektywą 2006/138/WE, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeśli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym tej osoby”.

Ponadto Trybunał orzekł, że liczba i zakres transakcji sprzedaży nie ma charakteru decydującego i nie może stanowić kryterium rozróżnienia między czynnościami dokonywanymi prywatnie, które znajdują się poza zakresem zastosowania dyrektywy, a czynnościami stanowiącymi działalność gospodarczą. Trybunał stwierdził, że dużych transakcji sprzedaży można dokonywać również jako czynności osobistych. Zatem, kryterium decydującym o zaliczeniu transakcji sprzedaży nieruchomości przez osoby fizyczne do działalności gospodarczej jest podejmowanie aktywnych działań angażujących środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców.

Trybunał wyjaśnił, że inaczej jest w wypadku, gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi Dyrektywy. Przykładowo podane zostały działania polegające na uzbrojeniu terenu albo na działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym.

W tym miejscu podkreślić należy, że pojęcie „majątku prywatnego” nie występuje na gruncie analizowanych przepisów ustawy, jednakże wynika z wykładni art. 15 ust. 2 ustawy, w której zasadnym jest odwołanie się do treści orzeczenia TSUE w sprawie C-291/92 (Finanzamt Uelzen V. Dieter Armbrecht), które dotyczyło kwestii opodatkowania sprzedaży przez osobę, będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, części majątku niewykorzystywanej do prowadzonej działalności gospodarczej, a służącej jej do celów prywatnych. „Majątek prywatny” to zatem taka część majątku danej osoby fizycznej, która nie jest przez nią przeznaczona ani wykorzystywana dla potrzeb prowadzonej działalności gospodarczej. Ze wskazanego orzeczenia wynika zatem, że podatnik musi w całym okresie posiadania danej nieruchomości wykazywać zamiar wykorzystywania części nieruchomości w ramach majątku osobistego. Przykładem takiego wykorzystania nieruchomości mogłoby być np. wybudowanie domu dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych. Potwierdzone to zostało również w wyroku TSUE z dnia 21 kwietnia 2005 r., sygn. akt C-25/03 Finanzamt Bergisch Gladbach v. HE, który stwierdził, że majątek prywatny to mienie wykorzystywane dla zaspokojenia potrzeb własnych.

Każdy, kto dokonuje czynności, które zmierzają do wykorzystania towaru (np. nieruchomości) dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika tego podatku. Tym samym, wykorzystywanie majątku prywatnego stanowi również działalność gospodarczą, jeżeli jest dokonywane dla celów zarobkowych. Podstawowym kryterium dla opodatkowania sprzedaży, w tym również nieruchomości, jest ustalenie m.in. czy majątek został nabyty i faktycznie wykorzystany na potrzeby osobiste, czy też z przeznaczeniem do działalności gospodarczej.

W kontekście powyższych rozważań nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej, a tylko np. wyzbywa się majątku osobistego. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Zatem należy jeszcze raz powtórzyć, że w kwestii opodatkowania sprzedaży działek istotne jest, czy w danej sprawie Państwo w celu dokonania sprzedaży gruntów podjęli aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producenta, handlowca i usługodawcę w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, co skutkuje koniecznością uznania jej za podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od towarów i usług, czy też sprzedaż nastąpi w ramach zarządu majątkiem prywatnym. Przejawem takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: nabycie terenu przeznaczonego pod zabudowę, jego uzbrojenie, wydzielenie dróg wewnętrznych, działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży działek, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy terenu, czy wystąpienie o opracowanie planu zagospodarowania przestrzennego dla sprzedawanego obszaru, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność „handlową” wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Ze wskazanych regulacji wynika, że w świetle definicji zawartej w art. 15 ustawy, dla uznania określonych zachowań danego podmiotu za działalność gospodarczą istotne znaczenie ma ich zorganizowany charakter. Przy czym, taka działalność wystąpi również w przypadku wykorzystywania towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Zatem dostawa towarów (w tym gruntów) będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom podmiotu dokonującego tej dostawy, można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej, co w efekcie przesądza o uzyskaniu przez niego statusu podatnika.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Państwa dotyczą ustalenia, czy sprzedaż działek nr 1/2 i 1/4 będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

W świetle powyższego, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy w okolicznościach niniejszej sprawy, każdy z Zainteresowanych będzie działał w charakterze podatnika VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy.

Uznanie, że dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Jak wyjaśniono wyżej – odwołując się zarówno do treści przepisów ustawy, jak i stanowiska judykatury – w przypadku osób fizycznych, które dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej, należy szczególnie wnikliwie przeanalizować okoliczności, w jakich będzie realizowana transakcja. Co do zasady bowiem osoby fizyczne, które dokonują transakcji w ramach zarządu majątkiem prywatnym, wykluczone są z grona podatników VAT.

W przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dokonując sprzedaży udziałów we współwłasności ww. działek Zainteresowani wystąpią w charakterze podatników w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzących działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, polegającą na handlu nieruchomościami. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określoną sprzedaż za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawy towarów, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy za występującego w związku ze sprzedażą jako podatnika podatku od towarów i usług. W rozpatrywanej sprawie planowaną sprzedaż udziałów we współwłasności ww. działek należy uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności. Jak wynika z wniosku Zainteresowani zakupili przedmiotowe działki do majątku wspólnego na podstawie aktu notarialnego. Od momentu ich nabycia w roku 2006 do chwili obecnej (zarówno przed podziałem działki, jak i po podziale) Wnioskodawcy podejmowali zwyczajowe czynności mające na celu utrzymanie nieruchomości – działki 1 w dobrej agrokulturze. Część działki zalesiono, na części zasadzono aronie. Jednak zbiory aronii nie były sprzedawane, lecz wykorzystywane wyłącznie na własny użytek (na własne potrzeby). Nieruchomości nie były wynajmowane ani wydzierżawiane osobom trzecim. Wnioskodawcy korzystali z nieruchomości na własne potrzeby. Na nieruchomościach nie były ponoszone żadne nakłady mające na celu uczynienie działek bardziej atrakcyjnymi. Nie były podejmowane przez nich jakiekolwiek działania mające na celu uzbrojenie terenu, wyposażenie w urządzenia i sieci wodociągowe, wyposażenie w kanalizację sanitarną czy energetyczną. Nie wydzielono dróg dojazdowych, nie uzbrojono terenu w media – nie podejmowano żadnych czynności tego rodzaju. Zainteresowani dokonali jedynie podziału geodezyjnego działki nr 1 i zawarł umowę pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Tym samym Zainteresowani nie podejmowali aktywnych działań marketingowych w zakresie obrotu nieruchomościami, wykraczających poza zwykłe formy ogłoszenia. Ponadto nie ponosili żadnych dodatkowych nakładów (nie dokonywali uzbrojenia terenu, ogrodzenia, nie występowali o wydanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu).

W związku z tym, Zainteresowani korzystali z przysługującego Im prawa do rozporządzania własnym majątkiem, która to czynność oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług nie mają zastosowania. Skutkiem powyższego, sprzedaż udziałów we współwłasności działek nr 1/2 i 1/4, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis sprawy oraz powołane regulacje ustawy stwierdzić należy, że sprzedaż przez Wnioskodawców działek nr 1/2 i 1/4 powstałych w wyniku podziału działki nr 1 nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na fakt, że Zainteresowani z tytułu tych transakcji nie działają w charakterze – zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy – podatnika podatku VAT, prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Zatem stanowisko Zainteresowanych należało uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowani ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).