Interpretacja indywidualna z dnia 5 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT2.4011.596.2022.2.ENB

Opodatkowanie świadczeń uzyskanych na podstawie ugody sądowej oraz zastosowania zwolnień przedmiotowych.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 września 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 16 września 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy opodatkowania świadczeń, które uzyska Pani na podstawie ugody sądowej oraz zastosowania zwolnień przedmiotowych. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – 19 grudnia 2022 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Przed Sądem Rejonowym w A. toczy się sprawa z powództwa Pani i A.B. przeciwko byłemu pracodawcy X., prowadzącemu działalność gospodarczą o ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży i o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Strony noszą się z zamiarem zawarcia ugody przed Sądem Pracy.

Zgodnie z projektem ugody zaproponowanym i przedstawionym przez pozwanego pracodawcę, w celu zakończenia sporu sądowego X wypłaci Pani kwotę netto 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych), w terminie 7 dni od wskazania przez Panią numeru rachunku bankowego, na który ma być wpłacona wyżej wskazana kwota.

Zgodnie z treścią umowy kwota 25.000 zł netto składa się z:

–ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży ustalonego na podstawie przepisów BHP i Kodeksu Pracy - 3.497,05 zł,

–wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – 21.502,95 zł.

Pani zaproponowała z kolei ugodę, w której łączna suma do wypłaty zostanie powiększona o składki i podatek oraz zostanie określona w wartości brutto. Kwota ta składałaby się z:

–kwoty za ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży,

–kwoty za przepracowany przez Panią ponadnormatywny czas pracy - powiększonej o podatek i składki.

Ponadto w swojej propozycji ugody zawarła Pani zapis, iż „Strony ustalają, że należności związane z wypłatą powódce ww. kwoty takie jak: zaliczka na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie społeczne i inne, których płatnikiem jest pracodawca zostaną ustalone i uiszczone przez pozwanego w ustawowych terminach. Powódka z związku z wypłatą otrzyma listem poleconym w terminie ... PIT-11”.

Pozwany X nie wyraża zgody na zaproponowaną przez Panią ugodę, w której to wyżej wskazana kwota za godziny nadliczbowe zostanie powiększona o składki na ubezpieczenie społeczne i podatek dochodowy od osób fizycznych.

Pozwany pracodawca stoi na stanowisku, że wskazane w zaproponowanej przez niego ugodzie kwoty netto są kwotami, od których nie zostanie uiszczony podatek i składki na ubezpieczenia społeczne, albowiem roszczenie stanowi de facto odszkodowanie w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych i jest zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych.

Pozwany pracodawca twierdzi, że skoro w ugodzie określone są kwoty netto, to Pani nie będzie zobligowana - po otrzymaniu kwoty w pełnej wysokości 25.000 zł - do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Tym samym pozwany pracodawca odmówił wystawienia powódce deklaracji podatkowej PIT-11.

Pytania

1)Czy w przypadku otrzymania przez Panią na podstawie ugody kwoty netto w łącznej wysokości 25.000 zł, na którą składają się kwoty: 3.497,05 zł - ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży oraz 21.502,95 zł - wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, powstanie po Pani stronie obowiązek podatkowy, skutkujący obowiązkiem zapłaty podatku na rzecz organu podatkowego?

2)Czy w przedstawionym stanie faktycznym powinna Pani otrzymać od pracodawcy PIT - 11 celem rozliczenia i odprowadzenia podatku od osób fizycznych?

3)Czy w przedstawionym stanie faktycznym, po otrzymaniu kwoty 25.000 zł zostanie Pani zobligowana do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, czy też powinna Pani otrzymać kwotę już pomniejszoną o wyżej wskazany podatek?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani ocenie treść ugody zaproponowana przez pracodawcę skutkować będzie powstaniem po Pani stronie obowiązku podatkowego, z uwagi na to, iż środki pieniężne wypłacone w ramach tej ugody a dotyczące wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nie są zwolnione od podatku dochodowego od osób fizycznych w ramach odszkodowania. Z tej przyczyny ugoda w zakresie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych daje możliwość pracodawcy wypłacenia ustalonej w ugodzie kwoty pomniejszonej o podatek dochodowy od osób fizycznych, pomimo, iż w ugodzie wskazana jest kwota netto do wypłaty. Pani zdaniem kwota zawarta w ugodzie w zakresie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nie stanowi odszkodowania, lecz wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, a co za tym idzie jest opodatkowana. Z tym stanowiskiem nie zgadza się jednak pracodawca.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Pani zdaniem wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych nie stanowi odszkodowania o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Kodeks pracy nie przewiduje odszkodowania na rzecz pracownika z tytułu godzin nadliczbowych, lecz wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Uważa Pani, że wynagrodzenie za godziny nadliczbowe stanowi w rzeczywistości wypłatę zaległego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a zatem jest to wypłata zaległych należności z tytułu łączącego byłego pracownika z byłym pracodawcą stosunku pracy. Tym samym kwota wskazana w ugodzie podana w wartości netto nie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych i nawet jeżeli otrzyma Pani tę kwotę w pełnej wysokości od pracodawcy, będzie musiała odprowadzić od niej podatek.

Z kolei w zakresie ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży wypłacany on jest zgodnie z przepisami bhp i jest wolny od podatku dochodowego. W związku z tym od tych świadczeń nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy.

Na podstawie art. 237⁷ § 1 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach, jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu lub ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne, bezpieczeństwa i higieny pracy. Jednocześnie, pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237⁷ § 2 K p ). Wówczas pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny. Ponadto pracodawca jest obowiązany zapewnić m.in. pranie takiej odzieży, a jeśli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika (art. 237⁹ § 2 i 3 Kp). Wypłacane pracownikom ekwiwalenty pieniężne za używanie i pranie przez pracowników własnej odzieży roboczej stanowią przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 updof. Jednak na mocy art. 21 ust. 1 pkt 11 updof, wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. W związku z tym pracodawca jako płatnik PIT od wartości wymienionych świadczeń, wypłacanych zgodnie z przepisami bhp, nie jest zobowiązany do pobierania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Reasumując, Pani zdaniem kwota 25.000 zł zawiera dwa rodzaje świadczeń: opodatkowane - wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych oraz nieopodatkowane - ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży. W związku z powyższym, mimo, iż pracodawca wypłaci Pani kwotę netto 25.000 zł (3.497,05 zł - odszkodowanie za używanie i pranie własnej odzieży, 21 502,95 zł - wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych), to jeden ze składników tej sumy, tj. wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych zostanie opodatkowane, a tym samym zostanie Pani zobligowana do uiszczenia należnego podatku dochodowego od osób fizycznych na rzecz organu podatkowego. W związku z powyższym mimo, że w ugodzie zawarta jest kwota netto, to faktycznie z tej kwoty odprowadzi Pani podatek, a co za tym idzie, nie otrzyma Pani umówionej w ugodzie kwoty na rękę 25.000 zł. W takiej sytuacji w Pani ocenie pracodawca powinien wskazać w ugodzie kwotę za wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powiększoną o stawkę podatku i składki. Tylko w tej sytuacji ziszczą się przesłanki ugody, zgodnie z którą otrzyma Pani faktycznie "do ręki" kwotę 25.000 zł

W Pani ocenie w przedstawionym stanie faktycznym pracodawca powinien przekazać PIT-11 celem rozliczenia. Kwota 25.000 zł obejmuje opodatkowany składnik jakim jest wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych. Wypłacone z tego tytułu środki pieniężne w ramach ugody stanowią dla Pani przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też pracodawca powinien wskazać w ugodzie w zakresie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych kwotę powiększoną o podatek dochodowy i składki na ubezpieczenia społeczne, a następnie przekazać Pani PIT-11 celem rozliczenia. Uważa Pani, że wskazana w ugodzie kwota 21.502,95 zł - wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych powinna być oskładkowana. Takie świadczenie jest traktowane jako przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Uważa Pani, że pracodawca jako płatnik PIT jest odpowiedzialny za prawidłowe obliczenie i wpłacenie podatku do Urzędu Skarbowego. To zakład pracy ponosi w całości ryzyko związane z ewentualną niewłaściwą interpretacją lub błędnym zastosowaniem przepisów ustawy o PIT. Jeżeli pracodawca błędnie ustalił koszty uzyskania przychodów, podatnik może sam je skorygować, wypełniając zeznanie roczne na podstawie informacji PIT-11 otrzymanej od płatnika.

W zakresie ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży uważa Pani, że jest on wolny od podatku dochodowego i pracodawca nie jest zobowiązany do pobierania zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Tym samym kwota za ten ekwiwalent ustalona w ugodzie w wysokości 3.497,05 zł nie zostanie obciążona podatkiem od osób fizycznych i nie będzie Pani zobligowana do odprowadzenia z tego tytułu ww. podatku.

W Pani ocenie, w opisanym stanie faktycznym, zaproponowana przez byłego pracodawcę ugoda w formie jaką przedstawiła Pani w załączeniu spowodowuje wobec Niej negatywne skutki podatkowe i służy do obejścia prawa. Skoro bowiem wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych (które jest składnikiem łącznej kwoty 25.000 zł stanowiącej przedmiot ugody) nie stanowi odszkodowania o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to uznać należy, że kwota 21.502,95 zł stanowić będzie przychód ze stosunku pracy (art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Artykuł 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi między innymi, że źródłem przychodów jest stosunek pracy. Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne. Niezależnie od tego, czy wypłaty wynagrodzenia dokonuje były czy obecny pracodawca - pełni on funkcję płatnika. Do obowiązków płatnika należy obliczanie i pobieranie w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy. Za dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne. Przy wypłacie wynagrodzenia pracodawca powinien odliczać zryczałtowane pracownicze koszty uzyskania przychodów. Jeżeli wynagrodzenie za godziny nadliczbowe wypłacone zostanie po ustaniu stosunku pracy, pracownikowi również przysługują koszty uzyskania przychodów, lecz w limicie miesięcznym określonym w ustawie. W takim stanie rzeczy uważa Pani, że treść ugody przedstawiona przez pracodawcę wywoła wobec Niej negatywne skutki podatkowe w zakresie kwoty 21.502.95 zł - wynagrodzenia w godzinach nadliczbowych, a w konsekwencji będzie Pani zobligowana do odprowadzenia od ww. kwoty podatku. Ustalona kwota netto nie daje żadnych gwarancji, iż otrzyma Pani wskazaną w ugodzie kwotę w pełnej wysokości. Ustalona w ugodzie kwota powinna być opodatkowana, a zatem do kwoty 21.502,95 zł pracodawca powinien doliczyć podatek, a przy wypłacie świadczenia pomniejszyć tę kwotę o podatek dochodowy od osób fizycznych, tak aby faktycznie otrzymała Pani kwotę netto zawartą w ugodzie i nie była obciążona odprowadzeniem od niej podatku dochodowego od osób fizycznych. Z kolei wypłata ekwiwalentu w wysokości 3.497,05 zł - za używanie i pranie własnej odzieży wypłacanego zgodnie z przepisami bhp jest wolna od podatku dochodowego. W związku z tym od tych świadczeń nie pobiera się zaliczki na podatek dochodowy.

W takim stanie rzeczy pracodawca powinien ustalić kwotę powiększoną o podatek dochodowy od osób fizycznych i oskładkowaną w zakresie wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, a następnie wypłacić Pani należność ustaloną w ugodzie, tak aby nie ponosiła Pani negatywnych skutków podatkowych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które Pani przedstawiła we wniosku w zakresie opodatkowania świadczeń, które uzyska Pani na podstawie ugody sądowej oraz zastosowania zwolnień przedmiotowych, jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z ww. przepisem:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

Źródłem przychodów jest stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Natomiast w świetle art. 12 ust. 1 omawianej ustawy:

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Na podstawie art. 31 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 r.:

Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej ,,zakładami pracy'', są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2022 r.:

Płatnicy, o których mowa w art. 31, art. 33 i art. 35, są obowiązani przesłać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje sporządzone według ustalonego wzoru. Informację, o której mowa w zdaniu pierwszym, sporządza się również w przypadku dokonywania wypłaty świadczeń określonych w art. 21 ust. 1 pkt 46, 74, 148 i 152-154. W informacji tej wykazuje się również dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych.

W myśl natomiast art. 32 ust. 1 tej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 r. i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od tego dnia:

Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.

W oparciu o art. 39 ust. 1 tej ustawy, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 r. i mającym zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od tego dnia:

Płatnicy, o których mowa w art. 32, art. 33 i art. 35, są obowiązani przesłać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania, imienne informacje sporządzone według ustalonego wzoru. Informację, o której mowa w zdaniu pierwszym, sporządza się również w przypadku dokonywania wypłaty świadczeń określonych w art. 21 ust. 1 pkt 46, 74, 148 i 152-154. W informacji tej wykazuje się również dochody zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych umów międzynarodowych.

Jednakże, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:

a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,

c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,

d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,

e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,

f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,

g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia, w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.

W myśl natomiast art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy:

Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, obejmuje zatem swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści.

W opisie zdarzenia wskazała Pani, że przed Sądem Rejonowym toczy się sprawa z powództwa Pani i A.B. przeciwko byłemu pracodawcy o ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży i o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych.

Zamierzacie Państwo zawrzeć ugodę przed Sądem Pracy.

Zgodnie z projektem ugody zaproponowanym i przedstawionym przez pracodawcę, wypłaci On Pani kwotę netto 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych), w terminie 7 dni od wskazania przez Panią numeru rachunku bankowego, na który ma być wpłacona wyżej wskazana kwota.

Zgodnie z treścią umowy kwota 25.000 zł netto składa się z:

–ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży ustalonego na podstawie przepisów BHP i Kodeksu Pracy - 3.497,05 zł,

–wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych – 21.502,95 zł.

Pani zaproponowała z kolei ugodę, w której łączna suma do wypłaty zostanie powiększona o składki i podatek oraz zostanie określona w wartości brutto. Kwota ta składałaby się z:

–kwoty za ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży,

–kwoty za przepracowany przez Panią ponadnormatywny czas pracy - powiększonej o podatek i składki.

Ponadto w swojej propozycji ugody zawarła Pani zapis, iż „Strony ustalają, że należności związane z wypłatą powódce ww. kwoty takie jak: zaliczka na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie społeczne i inne, których płatnikiem jest pracodawca zostaną ustalone i uiszczone przez pozwanego w ustawowych terminach. Powódka z związku z wypłatą otrzyma listem poleconym w terminie ... PIT-11”.

Pozwany X nie wyraża zgody na zaproponowaną przez Panią ugodę, w której to wyżej wskazana kwota za godziny nadliczbowe zostanie powiększona o składki na ubezpieczenie społeczne i podatek dochodowy od osób fizycznych.

W kontekście przedstawionych przez Panią okoliczności wyjaśnić zatem należy, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania, tym nie mniej jego rozumienie nie może odbiegać od znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, iż aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2022 r. poz. 1360) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 K.c. i nast.) oraz deliktową - wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 K.c. i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów kodeksu pracy, choć w ograniczonym zakresie.

Jak stanowi bowiem art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.).

W sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 45, art. 56 Kodeksu pracy).

Z przepisów tych nie wynika jednakże, że dokonana na podstawie ugody sądowej wypłata w postaci zaległego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych ma charakter odszkodowawczy. Wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nie można zatem traktować jako odszkodowania. Kodeks pracy wprowadza wyraźne rozgraniczenie pomiędzy wynagrodzeniem, a odszkodowaniem. W konsekwencji, zgodzić się z Panią należy, że wskazane w ugodzie wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych nie stanowi odszkodowania. Nie może więc ono korzystać ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych - jako związane bezpośrednio ze stosunkiem pracy - stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem.

Natomiast w odniesieniu do ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży, który jak Pani wskazała był ustalony na podstawie przepisów BHP i Kodeksu pracy należy przywołać art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem wolne od podatku są:

świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Zagadnienia dotyczące dostarczania pracownikom środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, a także związanych z tym wypłat ekwiwalentów pieniężnych reguluje dział X „Bezpieczeństwo i higiena pracy”, rozdział IX „Środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze” ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.).

Stosownie do postanowień art. 237⁷ § 1 Kodeksu pracy:

Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzież i obuwie robocze, spełniające wymagania określone w Polskich Normach:

1)jeżeli odzież własna pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu;

2)ze względu na wymagania technologiczne, sanitarne lub bezpieczeństwa i higieny pracy.

W myśl art. 237⁷ § 2 ww. Kodeksu:

Pracodawca może ustalić stanowiska, na których dopuszcza się używanie przez pracowników, za ich zgodą, własnej odzieży i obuwia roboczego, spełniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zgodnie z art. 237⁷ § 4 Kodeksu pracy:

Pracownikowi używającemu własnej odzieży i obuwia roboczego, zgodnie z § 2, pracodawca wypłaca ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny.

Ponadto na podstawie art. 237⁹ § 2 Kodeksu pracy:

Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie.

W myśl art. 237⁹§ 3 Kodeksu pracy,

Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Zgodnie z definicją słownikową ekwiwalent oznacza rzecz zastępującą inną rzecz o równej wartości, odpowiednik, równoważnik (Współczesny słownik języka polskiego, Dunaj B. Warszawa 2007). Z powołanych przepisów Kodeksu pracy wynika, iż dostarczenie pracownikowi odzieży roboczej i obuwia, jest obowiązkiem pracodawcy.

Jeżeli jednak pracodawca dopuszcza używanie przez pracowników własnej odzieży i obuwia, za ich zgodą, wówczas zobowiązany jest do wypłaty stosownego ekwiwalentu pieniężnego. Za używanie własnej odzieży i obuwia pracownicy mają prawo otrzymać ekwiwalent pieniężny w wysokości uwzględniającej ich aktualne ceny, natomiast za pranie odzieży roboczej w wysokości poniesionych przez pracownika kosztów.

Oznacza to, że ekwiwalent za używanie i pranie własnej odzieży, który zostanie ustalony na podstawie przepisów BHP i Kodeksu pracy stanowić będzie dla Pani przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Prawidłowe jest zatem Pani stanowisko, zgodnie z którym ekwiwalent za używanie i pranie odzieży nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Były pracodawca nie będzie zatem zobowiązany do poboru zaliczki od ekwiwalentu za używanie i pranie własnej odzieży, jak również do wykazywania tego świadczenia w PIT-11, bowiem świadczenie to korzysta ze zwolnienia przedmiotowego.

Były pracodawca będzie natomiast zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych stosownie do ww. art. 31 lub art. 32 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od wypłaconego na podstawie ugody wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. Świadczenie w postaci wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, podobnie jak i pobrana zaliczka powinny zostać wykazane przez byłego pracodawcę w informacji o przychodach z innych źródeł oraz o dochodach i pobranych zaliczkach na podatek dochodowy (PIT-11).

Jednakże podkreślenia wymaga, że w sytuacji gdy były pracodawca nie wywiąże się z ciążących na nim obowiązków płatnika (tj. nie pobierze zaliczki na podatek i nie wystawi PIT-11) nie będzie to oznaczało, że otrzymane świadczenie w postaci wynagrodzenia za godziny nadliczbowe nie podlega opodatkowaniu. Niezależnie bowiem od obowiązków ciążących na płatniku, podatnik ma obowiązek wykazać przychody (dochody) podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w składanym zeznaniu podatkowym oraz zapłacić należny podatek.

Dodatkowe informacje

Interpretacja zawiera ocenę Pani stanowiska w zakresie w jakim odnosi się ono do opodatkowania świadczeń, które uzyska Pani na podstawie ugody sądowej oraz zastosowania zwolnień przedmiotowych. Interpretacja nie rozstrzyga jakie kwoty należnych Pani świadczeń powinny zostać zawarte w ugodzie, w szczególności nie rozstrzyga o tym, czy w ugodzie kwoty te powinny być oskładkowane i podwyższone o wartość należnego podatku dochodowego od osób fizycznych.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i obowiązującego stanu prawnego.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

•Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

•Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

•w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

•w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA), albo

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze z