Interpretacja indywidualna z dnia 4 stycznia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114.KDIP3-2.4011.960.2022.2.MN

W zakresie zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

7 października 2022 r. wpłynął Pani wniosek z 5 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zaniechania poboru podatku z tytułu umorzenia kredytu zaciągniętego na cele mieszkaniowe. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 8 grudnia 2022 r. (wpływ 12 grudnia 2022 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wiosną 2007 r. wystąpiła Pani wraz z synem, P. do Banku (…) S.A. o kredyt złotowy. Bank jednak odmówił Państwu udzielenia kredytu w złotych ze względu na niewystarczającą zdolność kredytową i zaoferował kredyt nominowany do CHF.

W dniu (…) 2007 r. podpisali Państwo z Bankiem (…) S.A. Oddział w (...) umowę kredytu hipotecznego nominowanego do franka szwajcarskiego Nr (…) na kwotę (…) CHF na zakup dwupokojowego mieszkania (51 m2) w (...) wraz z przynależnym stanowiskiem parkingowym w podziemnym garażu.

Wartość kredytu obejmowała również prowizję w wys. (…) CHF, ubezpieczenie od utraty pracy wys. (…) CHF oraz ubezpieczenie kredytowanego przez bank niskiego wkładu własnego w wysokości (…) CHF. Do czasu założenia księgi wieczystej pobierane było przez bank ubezpieczenie, którego koszt miesięczny wynosił (…) zł.

Kredyt został przez Panią zaciągnięty wspólnie z synem jako:

·kredyt hipoteczny na własne cele mieszkaniowe,

·zabezpieczony hipoteką zwykłą w kwocie (…) CHF oraz hipoteką kaucyjną tyt. odsetek i innych wierzytelności wynikających z umowy do wysokości (…) CHF,

·nigdy wcześniej nie korzystali Państwo z żadnego kredytu mieszkaniowego ani z umorzenia wierzytelności z żadnego innego tytułu;

·wspólnie solidarnie odpowiadali Państwo za zadłużenie wynikające z umowy, a warunkiem zawarcia umowy było złożenie przez Państwa weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową jako zabezpieczenie wierzytelności wynikających z umowy.

Bank (…) S.A. wypłacił bezpośrednio na konto developera łącznie kwotę (…) PLN w sześciu transzach poczynając od pierwszej w dniu (…) 2007 r. (kurs 2,26 PLN/CHF) na ostatniej w dniu (…) 2008 r. (kurs 2,0345 PLN/CHF) kończąc. Zgodnie z umową – na finansowanie zobowiązań w kraju kredyt mógł być wypłacany tylko w walucie polskiej. Kredyt został Państwu przyznany i udzielony na okres do (…) 2037 r. tj. do 86 roku Pani życia. Spłata kredytu miała następować w ratach stałych.

Po roku spłacania samych rat odsetkowych oraz dodatkowych opłat do czasu założenia księgi wieczystej, zostali Państwo oboje z synem wpisani do księgi wieczystej jako współwłaściciele 51 m2 mieszkania w (…) wraz z przynależnym stanowiskiem postojowym w garażu podziemnym - obciążonego hipoteką zwykłą i kaucyjną wyrażoną w szwajcarskiej walucie.

Chciała Pani spłacić kredyt zanim umrze. Jedyną możliwością poza długotrwałą drogą sądową, było dokonywanie nadpłat. Wcześniejsze propozycje z Państwa strony zawarcia ugody - nie znajdowały akceptacji banku.

Gdy w październiku 2021 r. pojawiła się możliwość ugody proponowanej bankom przez KNF, natychmiast podjęli Państwo decyzję o ugodzie przy Sądzie Polubownym KNF oraz o zakończeniu spłaty kredytu, gdyż do zakończenia umowy pozostawało jeszcze 16 lat i 7 miesięcy. Wniosek o ugodę wypełniła Pani (…) 2021 r. Syn uczynił podobnie.

Zgodnie z przesłanym zestawieniem banku poprzedzającym mediacje, przez 13 lat i 5 miesięcy spłaty kredytu, czyli od (…) 2007 r. do (…) 2021 r. spłacili Państwo łącznie (…) PLN, w tym: spłata wartości rat kapitałowych kredytu w wysokości (…) zł, raty odsetkowe od wartości kredytu pozostającego do spłaty w wysokości (…) zł.

Do spłaty pozostało jeszcze (…) CHF, czyli (…) zł po przeliczeniu kredytu na złote wg kursu średniego NBP z dnia 12 listopada 2021 r. (1 CHF = 4,3984 PLN ) w tym samym zestawieniu.

Z ww. kwoty umorzeniu podlegała kwota (…) zł, natomiast kwotę (…) zł należało dopłacić do końca 2021 r.

Zawarcie ugody poprzedziły mediacje, które odbyły się (…) 2021 r. Umowa została podpisana w dniu (…) 2021 r.

Podczas mediacji pełnomocnik banku, pani prawnik, zdawkowo udzielała odpowiedzi tylko w zakresie ugody. Na Pani pytanie w kwestii podatku odpowiedziała, że ma się Pani zwrócić do specjalisty od podatków, ona nim nie jest. Nie miała Pani takiej możliwości. Trudno jej było ustalić termin drugiego spotkania. Decyzje trzeba było podejmować od razu.

Nie orientując się w prawie popełniła Pani błąd deklarując, że była Pani poręczycielem, gdyż sądziła Pani, że własne cele mieszkaniowe w przypadku jednego mieszkania może określić tylko jedno z Państwa (syn lub Pani). Syn nie miał własnego mieszkania (Pani miała), dlatego mylnie Pani sądziła, że może być tylko poręczycielem. Pani błędna odpowiedź pozbawiła Panią możliwości zaniechania podatku dochodowego przysługującego Pani na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 marca 2020 r. (Dz. U. poz. 548 z 2020 r.).

W 2022 r. Bank (…) S.A. wystawił PIT-11 za 2021 r., gdzie wykazał przypadający na Panią przychód z tyt. przeliczenia hipotecznego kredytu nominowanego do CHF na kredyt złotowy i zawartej umowy ugody w wysokości (…) zł.

Dwukrotnie zwracała się Pani do banku (powtórnie za pośrednictwem mediatora KNF) z prośbą o skorygowanie wystawionego PIT-11 za 2021 r. W odpowiedzi na Pani pismo z (…) 2022 r. z wyjaśnieniem i prawidłowo wypełnionym oświadczeniem - Bank (…) S.A. odrzucił Pani prośbę. Podobnie postąpił w odpowiedzi na Pani powtórną prośbę z (…) 2022 r. jednocześnie zalecając, aby skierowała ją Pani do decyzji właściwego urzędu skarbowego.

W gestii Urzędu Skarbowego w (...), do którego się Pani zwróciła, nie leżała korekta PIT-11 wystawionego przez bank.

Pani wirtualny przychód wykazany przez bank w PIT-11 za 2021 r. w kwocie (…) PLN stanowił 134% Pani rzeczywistej rocznej emerytury za cały 2021 r. Pani przychód z tytułu emerytury z ZUS za 2021 r. wyniósł bowiem tylko (…) zł.

Skutkiem niewzruszonego stanowiska banku i wykazania przypadającej na Panią kwoty umorzenia jako ww. przychodu, pierwszy raz w życiu znalazła się Pani w najwyższej - trzeciej grupie podatkowej, co w rzeczywistości zamiast fizycznie przysporzyć Pani pieniędzy – w konsekwencji ogromnie, bo aż o 44% uszczupliło Pani tegoroczny comiesięczny budżet.

Na Pani wniosek wraz z uzasadnieniem z dnia (…) 2022 r. skierowany do Naczelnika Urzędu Skarbowego w (...)., Naczelnik Pan (...)., przychylił się do Pani prośby i podatek PIT-37 w kwocie (…) zł za 2021 r. został Pani rozłożony na 11 rat do stycznia 2023 r. włącznie.

Miesięczna rata obciążenia z tyt. podatku wynosi (…) zł.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego

Zabezpieczeniem kredytu denominowanego do CHF udzielonego Pani razem z synem przez Bank (…) S.A. na podstawie umowy kredytu Nr (…) była budowa lokalu mieszkalnego wraz z miejscem postojowym w garażu podziemnym przez firmę (…) zgodnie z umową z dnia (…) 2007 r.

Hipoteka zwykła w wysokości (…) CHF zabezpieczała kapitał, tj. należność główną, hipoteka kaucyjna natomiast koszty i odsetki od kredytu do kwoty (…) CHF.

Na podstawie umowy kredytu denominowanego z dnia (…) 2007 r. kapitał wypłacony przez Bank developerowi wynosił (…) PLN.

Na dzień (…) 2022 r. spłacona przez Państwa kwota kapitału z tyt. umowy wynosiła (…) PLN.

Kapitał pozostały do spłaty wynosił (…) PLN.

Na wymienioną kwotę złożyły się:

- umorzony kapitał kredytu w kwocie (…) PLN (czyli (…) PLN/1 osobę),

- kwota kapitału podlegająca jednorazowej całkowitej spłacie – (…) PLN (spłacona (…) 2022 r.).

Podsumowując: wpłacona przez Państwa bankowi wartość kapitału stanowiła 154,62% w stosunku do kwoty otrzymanego kredytu, nie licząc kosztów okołokredytowych i kosztów odsetek. Znaczną część tej kwoty stanowiły nadpłaty.

Po otrzymaniu kluczy od developera w 2009 r. i wykończeniu lokalu, syn z rodziną, tj. z żoną i dwoma synami mieszkali w 2 pokojowym mieszkaniu o powierzchni 51 m2 do 2012 r., kiedy przeprowadzili się na wieś. Nieduży dom do wykończenia, w którym zamieszkali, syn otrzymał od nas z byłym mężem jako sporną część podziału majątku wskutek rozwodu.

Mieszkanie zostało czasowo wynajęte, a pieniądze przeznaczone na wykańczanie domu i spłatę kredytu.

Przejęła Pani i osobiście sprawowała przez te lata opiekę nad mieszkaniem. W marcu b.r. rozpoczęła Pani przygotowania do przeprowadzki poprzez odświeżenie ścian, wymianę niektórych mebli, szafek w kuchni, wstawienie biurka, po czym zamieszkiwała Pani tu do końca października b.r. Została Pani wtedy poproszona o czasowe wynajęcie mieszkania kuzynowi z C. oddalonej o ok. 3 godz. drogi, który podjął pracę na okres próbny w (...). Zgodziła się Pani, gdyż już coraz dotkliwiej odczuwała Pani brak w każdym miesiącu kwoty (…) zł wpłacanej do Urzędu Skarbowego z tyt. raty podatku od umorzenia w warunkach stale rosnących cen. Poduszkę finansową zostawia Pani na sytuacje awaryjne. W pobliżu na Pani wsi (...)., która jest sypialnią, nie ma żadnego sklepu. Najbliższe (...) są oddalone o 1 km, (...) o 4 km. Chociaż mieszka tu Pani z przerwami 22 lata, nie ma tu żadnej infrastruktury.

To nie jest miejsce do mieszkania dla starych ludzi, pomijając już same warunki lokalowe, a szczególnie podczas choroby, co w Pani przypadku nie jest rzadkością.

Mieszkanie przy ul. (...) jest realizacją dawnych planów zamieszkania w małym lokum w ostatnich latach Pani życia.

Jest usytuowane na osiedlu, gdzie tuż obok mieści się ośrodek zdrowia, apteka, kilka sklepów, poczta, cukiernia, bar, itp.

Jest blisko do centrum (...) i do dworca PKP, a stąd do (...).

W mieszkaniu przy ul. (...) będzie Pani realizowała własne cele mieszkaniowe. W tym celu podjęła już Pani kolejne działania, np. przeniosła już część wyposażenia na (...) w czasie kilku miesięcy b.r. tam spędzanych.

Warunki do życia dla osoby starszej, jaką już Pani jest, są bez porównania wygodniejsze pod każdym względem niż warunki do życia w podmiejskiej wsi (...)., a w razie obłożnej choroby w drugim pokoju można będzie na stałe ulokować opiekunkę.

Z synem byli Państwo zgodni od początku co do tego, że mieszkanie na (...) to będzie Pani przyszłe miejsce życiowe.

Taki mieli Państwo zamiar już podczas ubiegania się o kredyt, choć większy ciężar zabezpieczenia spoczywał na Pani.

(...) bliżej W. miał być miejscem do mieszkania dla młodych. Plany nieco się zmieniły, bo teraz Pani wnuki mają zamiar zamieszkać w J. F. osiągnął już pełnoletność i chce po maturze zdawać na studia (...)

Wszystkie istotne decyzje zarówno te dotyczące mieszkania, jak i życiowe podejmowała Pani i podejmuje po konsultacji z synem.

Jest Pani pełnomocnikiem syna, a on Pani.

Finansowo natomiast musi sobie Pani radzić sama i nie może nikogo obciążać tak teraz, jak i w przyszłości. Mieszkanie dwupokojowe dla osoby mniej sprawnej, jaką Pani jest, to pod wieloma względami mniej kłopotów.

Pani dzieci nie będą miały dylematu, czy oddać babcię do domu opieki czy wziąć do siebie.

Pani życie prawdopodobnie inaczej by wyglądało, gdyby kiedyś mogła Pani stworzyć takie warunki dla swojej mamy, jakie starała się Pani sobie zapewnić przez całe lata i jakie ma Pani obecnie.

Pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu)

Czy w sytuacji przedstawionej we wniosku ma Pani prawo do skorzystania z zaniechania poboru podatku od umorzenia dochodów związanych z ugodą?

Pani stanowisko w sprawie

W Pani opinii ma Pani prawo do skorzystania ze zwolnienia z podatku od umorzenia kredytu w wyniku ugody, gdyż:

- był to kredyt udzielony na zakup mieszkania hipotecznego na syna i Pani własne cele mieszkaniowe,

- zabezpieczeniem kredytu była hipoteka na mieszkaniu z przynależnym do niego miejscem postojowym,

- razem z synem odpowiadała Pani solidarnie za wszystkie wierzytelności wynikające z umowy kredytu,

- razem z synem jest Pani współwłaścicielem mieszkania od chwili założenia księgi wieczystej,

- nigdy wcześniej nikt z Państwa nie ubiegał się o kredyt mieszkaniowy.

Ponadto umowa ugody zawarta z bankiem w dniu (…) 2021 r., która polegała na przeliczeniu franków na złotówki, zastąpiła pierwotną umowę kredytu nominowanego do franka ze wszelkimi skutkami prawnymi.

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ustawy Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.), cyt.: - „Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami.. .oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu”.

Spłacony przez Państwa kapitał przekroczył o ponad 54% kwotę kredytu udzielonego Państwu przez bank - nie licząc odsetek i innych kosztów. Na skutek przeliczenia kredytu denominowanego na złotowy w wyniku ugody nie osiągnęli Państwo przysporzenia majątkowego. Wartość wirtualnego przysporzenia majątkowego nie jest bowiem rzeczywistym przychodem, lecz jest Pani zdaniem przychodem w rozumieniu art. 11 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowanych do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

Dlatego operacja przeliczenia udzielonego kredytu z franka szwajcarskiego na polskie złote powinna być neutralna podatkowo.

Uważa Pani, że w świetle przedstawionych we wnioskach okoliczności, pobór podatku od kwoty wynikłej z przeliczenia kredytu w wyrażeniu frankowym na kredyt złotowy, którym był de facto od samego początku, jego udzielenia przez bank, powinien być zaniechany.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647):

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Źródłami przychodów są inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Natomiast na podstawie art. 42a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych,

Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2324).

Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Tym samym, umorzoną Pani kwotę  wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 548 ze zm.):

Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od:

1)umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów zaciągniętych na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonych hipotecznie, udzielonych przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w przypadku gdy:

a)  zabezpieczenie w postaci hipoteki ustanowiono na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, w związku z zaciągnięciem przez osoby fizyczne kredytu na własne cele mieszkaniowe,

b)  osoby fizyczne, których wierzytelność z tytułu kredytu uległa umorzeniu, nie skorzystały z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe;

2)świadczenia otrzymanego przez osoby fizyczne z tytułu umowy kredytu zaciągniętego przed dniem 15 stycznia 2015 r. na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie, od podmiotów, których działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawnionych do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, w walucie obcej lub w polskich złotych, lecz nominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.

W myśl § 3 ww. rozporządzenia:

Kwoty wierzytelności, o których mowa w § 1, obejmują:

1)kwoty kredytu (kapitału);

2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;

3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.

Z kolei § 7 cytowanego rozporządzenia stanowi, że

Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 grudnia 2021 r.

Natomiast § 4 komentowanego rozporządzenia reguluje, że

Przez własne cele mieszkaniowe, o których mowa w § 1, rozumie się wydatki na cele, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.).

Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:

a)  nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,

b)  nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,

c)  nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,

d)  budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,

e)  rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego

- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach. Przez własne budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w ust. 25 pkt 1 lit. d i e, rozumie się również niestanowiące własności lub współwłasności podatnika budynek, lokal lub pomieszczenie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, podatnik nabędzie ich własność lub współwłasność albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach, jeżeli uprzednio prawo takie mu nie przysługiwało.

Katalog wydatków stanowiących „własne cele mieszkaniowe” podatnika wymieniony w art. 21 ust. 25 ustawy ma charakter zamknięty – jest to wyliczenie enumeratywne.

Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:

1.kredyt był zaciągnięty na własne cele mieszkaniowe;

2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;

3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;

4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie;

5.nieruchomość, na którą zaciągnięto kredyt stanowi własność lub współwłasność kredytobiorcy.

Przedstawiła Pani informacje, z których wynika, że:

1.dnia (…) 2007 r. zaciągnęła Pani z synem kredyt w banku (…) S.A na nabycie lokalu mieszkalnego przy ul. (...)

2.w lokalu tym zamieszkał Pani syn z żoną i dziećmi, następnie mieszkała tam Pani, lokal był również czasowo wynajmowany;

3.jest Pani współwłaścicielem ww. lokalu mieszkalnego;

4.kredyt za zakup tego lokalu był zabezpieczony hipotecznie;

5.nie korzystała Pani wcześniej z zaniechania poboru podatku z tytułu jakiegokolwiek kredytu;

6.umowa ugody z bankiem została zawarta (…) 2021 r.

Powzięła Pani wątpliwość, czy w przedstawionym stanie faktycznym może Pani skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego.

W przypadku przesłanki dotyczącej prawa do budynku mieszkalnego wskazać należy, że istotnym jest, aby kredyt zaciągnięty został na cele mieszkaniowe przez osobę, która była właścicielem takiej nieruchomości. Wskazała Pani, że została Pani wpisana do księgi wieczystej jako współwłaściciel lokalu mieszkalnego, na który został zaciągnięty kredyt.

Zatem w Pani przypadku ww. przesłankę należy uznać za spełnioną.

Odnosząc się do przesłanki dotyczącej zaciągnięcia kredytu na własne cele mieszkaniowe wskazać należy, że sformułowanie „własne cele mieszkaniowe” użyte w § 1 Rozporządzenia z 2020 roku ogranicza zaniechanie poboru podatku od dochodów (przychodów) do tych współkredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt na własne cele mieszkaniowe. Pozostałe osoby, które są współkredytobiorcami, ale nie realizują własnego celu mieszkaniowego, nie mogą skorzystać z zaniechania. Samo poniesienie wydatku na zakup lokalu mieszkalnego nie świadczy bowiem o tym, że została spełniona przesłanka uprawniająca do skorzystania z zaniechania poboru podatku.

Warunkiem jest wykazanie przez podatnika, że wydatek poniesiony został na zrealizowanie jego własnych celów mieszkaniowych. Wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.

W świetle takiego wyjaśnienia nie zaspokaja swoich własnych celów mieszkaniowych osoba, która nabywa nieruchomości dla realizacji potrzeb mieszkaniowych innych osób, np. dzieci.

Jednakże w zakresie celu mieszkaniowego ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, żeby nastąpiła realizacja celu mieszkaniowego. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny w celu zamieszkania w nim, ale – z różnych powodów – zamieszka po upływie określonego czasu.

Nie jest również przeszkodą dla zastosowania omawianego zwolnienia czasowe wynajmowanie lokalu mieszkalnego.

Ważne jest jedynie to, że lokal mieszkalny został nabyty w celu realizacji własnego celu mieszkaniowego – czy to od razu po nabyciu, czy też w czasie późniejszym.

Ze stanu faktycznego wynika, że po zaciągnięciu kredytu do budynku mieszkalnego wprowadził się Pani syn z żoną i dziećmi, następnie zamieszkiwała tam Pani oraz że lokal mieszkalny był także czasowo wynajmowany.

Ponadto wskazała Pani, że w ostatnich latach swojego życia będzie Pani realizowała w tym lokalu swoje cele mieszkaniowe i w tym celu podjęła Pani już działania, przenosząc tam część swoich rzeczy.

Mając na uwadze powyższe, w stosunku do Pani znajdzie zastosowanie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 27 marca 2020 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.

Zatem umorzona Pani kwota wierzytelności będzie korzystała z zaniechania poboru podatku dochodowego od osób fizycznych.

W konsekwencji nie jest Pani zobowiązana do odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych z tego tytułu.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

‒Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651). Aby interpretacja mogła pełnić funkcję ochronną: Pani sytuacja musi być zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i musi się Pani zastosować do interpretacji.

‒Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

‒Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

‒w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

‒w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651).