Wyrok SN z dnia 7 października 2021 r., sygn. I CSKP 115/21

Przyjmując, że koszty działania agenta, które przestał on ponosić w związku z zakończeniem stosunku agencji, mogą wpływać na ustalenie wysokości należnego mu świadczenia wyrównawczego, należy uznać, że kategoria ta powinna być brana pod uwagę jedynie jako jedna z okoliczności ocenianych - przez pryzmat względów słuszności - przy ustalaniu tej wysokości. Uwzględnianie tej kategorii nie powinno prowadzić do „automatyzmu”, wyrażającego się w każdorazowym ograniczaniu świadczenia wyrównawczego do czystego dochodu, który agent mógłby osiągnąć z pozyskanych klientów lub wzrostu obrotu z dotychczasowymi klientami, lecz powinno polegać na zestawieniu jej z innymi okolicznościami. W zestawieniu z pozostałymi okolicznościami mogą wystąpić sytuacje, w których kategoria kosztów agenta będzie nawet pominięta w ramach procesu ustalania wysokości należnego mu świadczenia wyrównawczego.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)

‎SSN Marian Kocon (sprawozdawca)

SSN Roman Trzaskowski

w sprawie z powództwa I. P. ‎przeciwko (…) Bank (…) S.A. w W. o zapłatę, ‎po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 października 2021 r., ‎skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 10 grudnia 2018 r., sygn. akt I ACa […]/18,

I. odrzuca skargę kasacyjną w zakresie dotyczącym pkt I (pierwszego) zaskarżonego wyroku z wyjątkiem orzeczenia o kosztach procesu;

II. uchyla zaskarżony wyrok w pkt I (pierwszym) dotyczącym‎ orzeczenia o kosztach procesu, w pkt II (drugim) w zakresie‎ oddalającym apelację powódki oraz w pkt III (trzecim),‎ i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (…) do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Powódka I.P. wniosła o zasądzenie od pozwanego (…) Bank (…) Spółka Akcyjna (obecnie Bank (…) Spółka Akcyjna) z siedzibą w W. (dalej także, odpowiednio, jako: „(…)” lub „Bank”) kwoty 7 967 215,01 zł z ustawowymi odsetkami. Powódka wskazała, że na tę kwotę składają się: 1) 920 036,23 zł tytułem świadczenia wyrównawczego, 2) 840 357,00 zł tytułem odszkodowania za utracone korzyści w następstwie nieprzekazania przez pozwanego powódce know-how oraz 3) 6 206 821,78 zł tytułem odszkodowania, w tym a) 870 711,80 zł tytułem różnicy między stawkami prowizji należnymi powódce według treści pierwotnej umowy agencyjnej a stawkami określonymi w aneksie z dnia 15 maja 2006 r. za okres od czerwca 2006 r. do grudnia 2008 r. b) 330 305,75 zł, stanowiącymi koszty banku sfinansowane przez powódkę za pośrednictwem funduszu promocyjnego, c) 289 680,07 zł z tytułu nieprawidłowo realizowanej przez pozwanego umowy w latach 2009-2010, obliczoną przez porównanie wysokości wyniku finansowego za ten okres a hipotetyczną wysokością należnego powódce godziwego wynagrodzenia i d) kwotę 4 716 124,16 zł z tytułu utraconych korzyści z powodu zerwania umowy z przyczyn, za które odpowiedzialny był pozwany, obliczoną przez zsumowanie hipotetycznych utraconych korzyści, jakie uzyskałaby powódka z placówek w C., Z. i Ł. na podstawie zatwierdzonych w połowie 2009 r. planów finansowych oraz wartości rezydualnej jej przedsiębiorstwa po wygaśnięciu umów we właściwych terminach.