Jak rozliczać VAT przy przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

PYTANIE:

Zgodnie z wydanym wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 25 lutego 2021 r. C-604/19 opodatkowanie VAT przekształcenia użytkowania wieczystego w prawo własności w trybie ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. doprowadziło do przeniesienia prawa własności w zamian za odszkodowanie, a to oznacza, że doszło do odrębnej dostawy w stosunku do pierwotnej, dokonanej w momencie ustanowienia użytkowania wieczystego. Organy skarbowe przyjmowały dotychczas, że opłaty za przekształcenie stanowią wynagrodzenie z dokonanej dostawy, a w konsekwencji, o ile użytkowanie wieczyste było ustanowione przed 1 maja 2004 r., nie powinny podlegać opodatkowaniu VAT. Minister w odpowiedzi z 4 marca 2019 r. o sygn. PT1.054.10.2019.NWQ.99 na interpelację poselską Nr 29137 potwierdził, że przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności na rzecz dotychczasowego użytkownika wieczystego, dla którego prawo użytkowania wieczystego ustanowiono przed 1 maja 2004 r. (wejście w życie ustawy o VAT określającej zasady opodatkowania ww. dostawy towarów) nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 tej ustawy, ani żadnej innej czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i pozostaje poza zakresem tej ustawy (w konsekwencji pobrane opłaty, w tym z tytułu przekształcenia w prawo własności, nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT). W związku z wyrokiem TSUE pojawiają się wątpliwości, w jaki sposób stosować przepisy prawa. Zgodnie z art. 76 ustawy z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw „W przypadku otrzymania od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy całości lub części zapłaty z tytułu przeniesienia z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie, które miało miejsce przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepis art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy zmienianej w art. 14, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek z tego tytułu został rozliczony przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.”. Powołany art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. B wskazuje, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie. W związku z brakiem interpretacji Ministerstwa Finansów w odniesieniu do wyroku TSUE i zmian w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w odniesieniu do opłaty przekształceniowej, rodzą się wątpliwości: