Wyrok SN z dnia 16 września 2021 r., sygn. IV CSKP 75/21

W trybie określonym w art. 78-81 u.g.n. może dojść do aktualizacji opłaty rocznej zarówno wtedy, gdy wynika ona ze zmiany wartości nieruchomości, jak i wtedy, gdy wynika ona z ustawowej zmiany stawki procentowej opłaty rocznej, co było wywodzone z odesłania zawartego w art. 221 ust. 1 u.g.n. Per analogiam w ten sam sposób należało oceniać sytuację, w której w  następstwie zmiany przeznaczenia nieruchomości, przestała być ona zajęta pod infrastrukturę kolejową, a tym samym podlegać zwolnieniu przewidzianemu w art. 8 u.t.k., jak również w sytuacji odwrotnej.

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący)

SSN Marian Kocon

SSN Roman Trzaskowski (sprawozdawca)

w sprawie z powództwa P. Spółki Akcyjnej w W. ‎przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta B. o ustalenie, ‎po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 16 września 2021 r., ‎skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w (…) z dnia 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt I ACa (…),

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (…) do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2019 r. Sąd Apelacyjny w (…) oddalił apelację powódki – P. S.A. w W. (dalej - „Spółka”) od wyroku Sądu Okręgowego w B. z dnia 20 listopada 2017 r., który po rozpoznaniu powództwa Spółki przeciwko Skarbowi Państwa - Prezydentowi Miasta B., ustalił, że aktualizacja opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości położonej w B. przy ulicy (…) 103, 105, 109, 111 i 113, oznaczonej numerami geodezyjnymi: 234/1, 235/2, 237/3, 238/1 i 2059/12 o łącznej powierzchni 21.195 m², dla której jest urządzona księga wieczysta nr (…) (dalej - „Nieruchomość”), od 2015 roku oraz na lata następne, jest uzasadniona do kwoty 70.099,65 zł (pkt 1) i oddalił powództwo w pozostałej części (pkt 2).

W sprawie ustalono m.in., że decyzjami z dnia 21 listopada 1991 r. oraz z dnia 25 czerwca 1992 r. Wojewoda (…) potwierdził nabycie przez przedsiębiorstwo państwowe P. („Przedsiębiorstwo P.”) - z mocy samego prawa - użytkowania wieczystego Nieruchomości, będącej własnością Skarbu Państwa, ustalając stawkę procentową opłaty rocznej (3%), jednakże bez ustalenia wysokości należnej opłaty. Uprzednio Nieruchomość znajdowała się w zarządzie P. i z tego tytułu ustalone zostały należne opłaty roczne decyzjami z dnia 7 lutego 1986 r. i z dnia 1 marca 1986 r. Po nabyciu z mocy prawa użytkowania wieczystego przez P. opłaty te - zgodnie z domniemaniem przyjętym przez Sąd Apelacyjny - były aktualizowane (w piśmie P. z dnia 6 lipca 1992 r. do Urzędu Rejonowego w B. jest mowa o „drastycznym podniesieniu opłat za użytkowanie wieczyste gruntów zajętych pod linie kolejowe w oparciu o znowelizowaną w 1990 roku ustawę z dnia 29.04.1985 r. ustawę o gospodarce gruntami wywłaszczaniu nieruchomości” oraz zawarta jest prośba o „ponowne przeanalizowanie żądanych stawek i ich weryfikację”). Od 1996 r. opłata nie była pobierana ze względu na obowiązujący ówcześnie art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1995 r. o przedsiębiorstwie państwowym "P." (Dz.U. Nr 95, poz. 474 ze zm.), w myśl którego grunty zajęte pod linie kolejowe są zwolnione od opłat z tytułu użytkowania wieczystego. Umową notarialną z dnia 15 listopada 2006 r. Przedsiębiorstwo P. przeniosło swe prawo do Nieruchomości na rzecz P. Spółki z o.o. w W., przekształconej następnie w powodową Spółkę.