Przedstawiciele pracowników – zasady wyboru i uprawnienia

Pracodawca, u którego w zakładzie pracy nie działają związki zawodowe, musi niektóre kwestie związane z zatrudnieniem ustalać z przedstawicielami pracowników. Takie ustalenia dotyczą najczęściej funkcjonowania zfśs, wydłużenia okresu rozliczeniowego czasu pracy czy przeprowadzania zwolnień grupowych.  

W przepisach prawa pracy coraz częściej występują odwołania do reprezentacji pracowników innej niż związki zawodowe. Warto przeanalizować, kiedy mamy do czynienia z tego rodzaju reprezentacją, jakie ma ona uprawnienia oraz jak dokonujemy jej wyboru. Tym bardziej że przepisy prawa pracy w niewielkim stopniu regulują zasady wyłaniania przedstawicieli pracowników.

Reprezentacja pracowników jest różnie określana w przepisach prawa pracy, np. jako „przedstawicielstwo pracowników” czy „przedstawiciele pracowników”. Przedstawicielom pracowników nadaje się różne uprawnienia, jak prawo do zawarcia porozumienia bądź prawo do konsultacji. W wielu przypadkach na takiej reprezentacji pracowników spoczywa duża odpowiedzialność za podejmowane decyzje, mające wpływ na warunki zatrudnienia całej załogi.

Takie formy reprezentacji pracowników łączy to, że:

• występują w sytuacjach ściśle określonych przepisami (to przepisy decydują o zakresie ich uprawnień),
• mogą pojawić się u pracodawców, u których nie działają zakładowe organizacje związkowe, oraz
• są wybierane w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Wobec tego, że u pracodawców coraz rzadziej występują związki zawodowe, przedstawiciele pracowników stali się istotnym wsparciem dla możliwości wprowadzenia na poziomie zakładowym rozwiązań, które ze względu na związane z nimi skutki dla pracowników wymagają dodatkowej weryfikacji i uzgodnień (np. wydłużenie okresu rozliczeniowego czasu pracy do 12 miesięcy).