Komentarz do VAT 2021 - Art. 14

I. Uwagi wstępne

1

[Cel przepisów] W komentowanym artykule są określone zasady opodatkowania tzw. spisu z natury (potocznie często nazywanego remanentem likwidacyjnym). Konieczność określenia tych przepisów wynika z tego, że podatek od towarów i usług jest podatkiem konsumpcyjnym, zaś podatnicy tego podatku co do zasady nie ponoszą jego ciężaru, gdyż są uprawnieni do obniżania kwot podatku należnego o kwoty podatku naliczonego (zob. komentarz do art. 86 ustawy o VAT). Stawia ich to w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do pozostałych podmiotów. Nie ma jednak powodu, aby utrzymywać to uprzywilejowanie po utracie przez dany podmiot statusu podatnika. Stąd wynikający z komentowanego artykułu obowiązek opodatkowania towarów pozostałych na dzień rozwiązania spółki cywilnej lub osobowej, zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu (przez osobę fizyczną lub podatnika będącego przedsiębiorstwem w spadku) oraz wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego lub uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego. Regulacja ta, jak orzekł WSA w Łodzi w prawomocnym wyroku z 29 października 2019 r. (sygn. I SA/Łd 409/19):

WSA

(...) została wprowadzona przede wszystkim z uwagi na realizację zasady powszechności opodatkowania oraz opodatkowania konsumpcji. Należy bowiem zauważyć, że w przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, co do zasady, ma miejsce konsumpcja towarów pozostałych po wykonywaniu działalności. Towary te bowiem nie służą działalności opodatkowanej. Nie może więc odnosić się do nich zasada neutralności podatku, jako że podmiot dysponujący tymi towarami - poprzez zaprzestanie prowadzenia działalności - przestaje być podatnikiem VAT. Ponadto wzgląd na opodatkowanie konsumpcji wymaga, aby towary pozostałe po likwidacji działalności zostały opodatkowane VAT. Inaczej byłby to prosty sposób na uniknięcie opodatkowania konsumpcji.

2

Komentowany artykuł stanowi dopełnienie regulacji zawartej w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT (zob. wyrok NSA z 26 kwietnia 2013 r., sygn. I FSK 525/12), tj. przepisów określających opodatkowanie nieodpłatnie przekazywanych towarów. W konsekwencji, jak orzekł NSA w wyroku z 3 marca 2015 r. (sygn. I FSK 2044/13):