Ewidencja i rozliczanie kosztów produkcji

W myśl zapisów ustawy o rachunkowości wyroby gotowe na dzień ich powstania ujmuje się w księgach rachunkowych według kosztów wytworzenia. Dopuszcza się również stosowanie do wyceny przychodów wyrobów gotowych stałych cen ewidencyjnych. W tym przypadku wartość odchyleń wynikającą z różnicy między ceną ewidencyjną a kosztem rzeczywistym rozlicza się po zakończeniu każdego miesiąca proporcjonalnie do wartości stanu końcowego i rozchodu wyrobów gotowych.

Koszt wytworzenia produktu obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z wytworzeniem tego produktu. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się:

• zmienne pośrednie koszty produkcji oraz
• tę część stałych, pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

W ustawie o rachunkowości znajdują się tylko ogólne zasady wyceny produktów. Dlatego Komitet Standardów Rachunkowości wydał Krajowy Standardu Rachunkowości nr 13 „Koszt wytworzenia jako podstawa wyceny produktów”, którego celem jest określenie zasad (polityki) rachunkowości stosowanych do ustalania kosztu wytworzenia jako podstawy wyceny produktów.

Standard zawiera wyjaśnienia dotyczące:

• ustalania kosztu wytworzenia wyrobów gotowych, półproduktów i produktów w toku,
• ustalania kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych,
• wyceny produktów na dzień początkowego ujęcia i na dzień bilansowy,
• prezentacji i ujawniania informacji o kosztach wytworzenia produktów i kosztach niewykorzystanych zdolności produkcyjnych w sprawozdaniu finansowym.

Ogólne zasady wyceny produktów w myśl KSR 13

Produkty wycenia się w koszcie wytworzenia, który obejmuje:

• wartość zużytych materiałów bezpośrednich,
• koszty pozyskania i przemieszczania materiałów bezpośrednich,
• koszty przetworzenia materiałów bezpośrednich, w tym wynagrodzenia bezpośrednie,
• inne koszty bezpośrednie oraz