Czy prace intrwencyjne albo roboty publiczne wlicza się do limitu umów terminowych

PYTANIE

Czy umowy zawarte w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych zaliczane są do limitu trzech umów lub zatrudnienia terminowego 33 miesięcy? Jak należy liczyć okresy zatrudnienia bez refundacji z urzędu pracy?

ODPOWIEDŹ

Terminowa umowa o pracę zawarta na podstawie przepisu ustawy przewidującego taką podstawę zatrudnienia w ogóle nie jest objęta normą art. 25¹ KP, a zatem nie może być wliczona do umów, których zawarcie powoduje skutek uregulowany w tym przepisie. Zdaniem SN, zawarcie umowy o pracę w ramach robót publicznych i prac interwencyjnych może nastąpić tylko na czas określony i z tego względu nie ma do takiej umowy zastosowania skutek wynikający z art. 25¹ § 1 KP. Skutek ten jest wyłączony chociażby tylko jedna z trzech kolejnych umów była zawarta z bezrobotnym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Zatrudnianie bezrobotnych w ramach robót publicznych uregulowano w sposób szczególny, częściowo odmienny od powszechnie obowiązujących przepisów kodeksu pracy. Jest to wprawdzie zatrudnienie „na podstawie stosunku pracy”, ale jednak nawiązane w związku z wykonywanymi przez państwo zadaniami w zakresie administrowania rynkiem pracy, a nie w ramach swobodnego rynku pracy. Inny jest w związku z tym zakres swobody wyboru przez pracownika pracodawcy i wyboru przez obie strony rodzaju umowy o pracę czy jej treści. Poprzez zatrudnienie bezrobotnego przy robotach publicznych realizują się nie tylko indywidualne interesy pracownika i pracodawcy, lecz także interes społeczny (lokalny oraz ogólnokrajowy). Z tego względu art. 25KP limitujący zawieranie umów o pracę na czas określony nie ma zastosowania do umów o pracę zawieranych z bezrobotnymi w ramach ich zatrudniania przy robotach publicznych (wyrok SN z 10.10.2002 r., I PKN 546/01, OSNAPiUS 2004 nr 10, poz. 169, str. 445). Dla wsparcia tej tezy należy przywołać przykład nauczycieli. Sąd Najwyższy w orzeczeniach z 2.9.1999 r., I PKN 235/99 (OSNAPiUS 2001 nr 3, poz. 64) oraz z 29.6.2000 r., I PKN 709/99 (OSNAPiUS 2001 nr 24, poz. 716) stwierdził, że art. 25 KP nie stosuje się w odniesieniu do zatrudniania na czas określony nauczycieli, ze względu na szczególną regulację dopuszczalności terminowego ich zatrudniania w Karcie Nauczyciela. Warto podkreślić, że wyrok SN z 10.10.2002 r. został wydany wówczas, gdy roboty publiczne regulowała ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu. Jednakże jest on obecnie aktualny, gdyż SN oparł swój pogląd na fakcie, iż czas trwania zatrudnienia przy robotach publicznych wynikał z ustawy. To się nie zmieniło. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 32 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2019 r., poz. 1482), roboty publiczne to zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy pracach organizowanych przez powiaty – z wyłączeniem prac organizowanych w urzędach pracy – gminy, organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się problematyką ochrony środowiska, kultury, oświaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków. Takie samo stanowisko przyjął Sąd Najwyższy w wyroku z 28.8.2013 r., I PK 46/13, OSNAPiUS 2014, Nr 8, poz. 115, wydanym w oparciu ustawę z 20.4.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W ocenie SN, wynikające z art. 25 KP przekształcenie terminowej umowy o pracę w umowę zawartą na czas nieokreślony nie występuje, gdy jedna z trzech umów została zawarta z bezrobotnym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Zdaniem SN, zawarcie umowy o pracę w ramach robót publicznych i prac interwencyjnych może nastąpić tylko na czas określony i z tego względu nie ma do takiej umowy zastosowania skutek wynikający z art. 25 § 1 KP. Skutek ten jest wyłączony chociażby tylko jedna z trzech kolejnych umów była zawarta z bezrobotnym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych. Norma art. 25 KP, fikcja prawna w niej przyjęta oraz wynikające z niej ograniczenie swobody kontraktowania dotyczą ciągu trzech umów terminowych zawartych w okolicznościach wyboru przez strony stosunku pracy tej formy zatrudnienia. Nie dotyczą takiej sytuacji, w której strony, chociażby tylko w odniesieniu do jednej z trzech umów były uprawnione, a nawet obowiązane do zastrzeżenia terminu. W takim przypadku nie dochodzi bowiem do sankcjonowanego w tym przepisie zamiaru obejścia przepisów dotyczących ochrony trwałości zatrudnienia. Terminowa umowa o pracę zawarta na podstawie przepisu ustawy przewidującego taką podstawę zatrudnienia w ogóle nie jest objęta normą art. 25 KP, a zatem nie może być wliczona do umów, których zawarcie powoduje skutek uregulowany w tym przepisie.