W jaki sposób ZUS ustala właściwego płatnika składek na ubezpieczenia społeczne

ZUS może uznać, że płatnikiem składek w odniesieniu do określonej grupy osób ubezpieczonych nie jest podmiot, który zgłosił ich do ubezpieczeń. Konsekwencje finansowe takiej decyzji mogą okazać się bardzo istotne zarówno dla podmiotu uznanego za „zgłaszającego do ubezpieczeń”, jak i dla podmiotu uznanego finalnie za „właściwego” płatnika składek.

Od 13 czerwca 2017 r. ZUS ma prawo do wydawania szczególnej kategorii decyzji - rozstrzygających, kto w określonych okolicznościach jest płatnikiem składek wobec osoby ubezpieczonej. Dzięki temu organ rentowy może stwierdzić po przeprowadzeniu kontroli lub postępowania wyjaśniającego, że płatnikiem składek w odniesieniu do pracowników bądź osób zatrudnionych w ramach umów zlecenia (lub umów o podobnym charakterze) jest inny podmiot niż ten, który dokonał zgłoszenia tych osób do ZUS. Przepisy wprowadzające to rozwiązanie obowiązują już ponad półtora roku, ale w dalszym ciągu budzą wątpliwości ekspertów i praktyków prawa.

Płatnik składek i podmiot zgłaszający

Na potrzeby nowych rozwiązań prawnych przyznających organowi rentowemu dodatkowe kompetencje ustawodawca wprowadził pojęcie „podmiot zgłaszający ubezpieczonych do ubezpieczeń społecznych”. Jest to podmiot niebędący płatnikiem składek w stosunku do osób, których zgłosił do ubezpieczeń społecznych (art. 4 pkt 2a ustawy systemowej).

Chodzi tu o osoby, o których mowa w:

• art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej, tj. pracowników,
• art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej, tj. osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące,