(1)

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/413 (3) ułatwia transgraniczną wymianę informacji dotyczących przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, a tym samym zmniejsza bezkarność sprawców niebędących rezydentami. Skuteczne transgraniczne postępowania przygotowawcze w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz egzekwowanie kar poprawiają bezpieczeństwo ruchu drogowego, ponieważ powstrzymują kierowców niebędących rezydentami od popełniania przestępstw lub wykroczeń i zachęcają do prowadzenia pojazdów w bezpieczniejszy sposób.

(2)

Wiedza obywateli Unii na temat obowiązujących przepisów ruchu drogowego związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego, kar mających zastosowanie w poszczególnych państwach członkowskich oraz wysokiego prawdopodobieństwa nieuniknionej kary sprzyja bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz zmniejsza liczbę przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego i zagrożeń związanych z ruchem drogowym.

(3)

Jak wynika z doświadczeń organów ścigania uczestniczących w postępowaniach przygotowawczych w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, obecne brzmienie dyrektywy (UE) 2015/413 nie ułatwia w pożądanym stopniu skutecznego postępowania przygotowawczego w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnionych przez kierowców niebędących rezydentami ani egzekwowania kar pieniężnych. Prowadzi to do względnej bezkarności kierowców niebędących rezydentami oraz ma negatywny wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego w Unii. Ponadto prawa podstawowe i prawa procesowe kierowców niebędących rezydentami nie zawsze są przestrzegane w kontekście transgranicznych postępowań przygotowawczych, w szczególności ze względu na brak przejrzystości w ustalaniu wysokości kar pieniężnych i w postępowaniach odwoławczych. Niniejsza dyrektywa ma zatem na celu poprawę skuteczności postępowań przygotowawczych w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnionych podczas korzystania z pojazdów zarejestrowanych w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym popełniono przestępstwo lub wykroczenie (zwanym dalej „państwem członkowskim popełnienia przestępstwa lub wykroczenia”). Pomogłoby to osiągnąć cel Unii, jakim jest zmniejszenie niemal do zera liczby ofiar śmiertelnych we wszystkich rodzajach transportu do 2050 r., oraz wzmocnić ochronę praw podstawowych i praw procesowych kierowców niebędących rezydentami.

(4)

W dokumencie z dnia 19 czerwca 2019 r. zatytułowanym „Ramy polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego UE na lata 2021-2030 - kolejne kroki w kierunku realizacji »wizji zero«” Komisja ponowiła swoje zobowiązanie do realizacji ambitnego celu polegającego na zmniejszeniu do 2050 r. niemal do zera liczby ofiar śmiertelnych i liczby poważnych obrażeń na drogach Unii (znanego jako „wizja zero”), a także średnioterminowego celu, jakim jest zmniejszenie o 50 % liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń do 2030 r., pierwotnie wyznaczonego w oświadczeniu z Valletty w sprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego przyjętym przez unijnych ministrów transportu w dniu 29 marca 2017 r. Aby zrealizować te cele, w komunikacie z dnia 9 grudnia 2020 r. zatytułowanym „Strategia na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności - europejski transport na drodze ku przyszłości” Komisja zapowiedziała, że planuje przegląd dyrektywy (UE) 2015/413.

(5)

Aby zapewnić równe traktowanie kierowców, zakres stosowania dyrektywy (UE) 2015/413 należy rozszerzyć na inne przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Biorąc pod uwagę podstawę prawną, na jakiej przyjęto dyrektywę (UE) 2015/413, a mianowicie art. 91 ust. 1 lit. c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), przestępstwa lub wykroczenia, które mają zostać dodane do tej dyrektywy, powinny mieć bezpośredni związek z bezpieczeństwem ruchu drogowego, a ich dodanie powinno mieć na celu przeciwdziałanie niebezpiecznemu i lekkomyślnemu zachowaniu, które stanowi poważne zagrożenie dla użytkowników dróg. Rozszerzenie zakresu stosowania dyrektywy (UE) 2015/413 powinno również odzwierciedlać postęp techniczny w zakresie automatycznego wykrywania przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego.

(6)

Przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego są klasyfikowane w prawie krajowym jako przestępstwa lub wykroczenia administracyjne albo karne. W związku z tym w zależności od mających zastosowanie procedur krajowych takie przestępstwa lub wykroczenia mogą prowadzić do wszczynania postępowań przez organy administracyjne lub sądowe przed sądami właściwymi w sprawach administracyjnych lub karnych. W większości przypadków państwa członkowskie ścigają takie przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego w ramach masowego przetwarzania, co w przypadku gdy dokładna identyfikacja kierowcy jest wymagana w prawie państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia jako warunek wstępny nałożenia odpowiedniej kary, uniemożliwia skuteczne stosowanie lub wydanie europejskiego nakazu dochodzeniowego. Warunki wydania europejskiego nakazu dochodzeniowego określone w art. 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/41/UE (4) nie są w większości przypadków spełnione, a zatem dyrektywa ta nie może być stosowana, w szczególności gdy przestępstwa lub wykroczenia kwalifikują się jako administracyjne. W tym kontekście organy krajowe państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, aby móc zidentyfikować sprawców w stopniu pewności wymaganym przez ich prawo krajowe, powinny dysponować skuteczną procedurą zwracania się o wzajemną pomoc do odpowiednich organów krajowych państwa członkowskiego, w którym zarejestrowany jest pojazd, podczas kierowania którym popełniono przestępstwo lub wykroczenie (zwanego dalej „państwem członkowskim rejestracji”), lub państwa członkowskiego zamieszkania osoby zainteresowanej. Procedura ta powinna opierać się na dobrze określonych środkach, które nie mają poważnego wpływu na prawa danych osób. Powinno to jednak pozostawać bez uszczerbku dla sytuacji, w których w indywidualnych przypadkach warunki stosowania dyrektywy 2014/41/UE uznaje się za spełnione, w którym to przypadku państwa członkowskie, które są związane tą dyrektywą, powinny stosować procedury określone w tej dyrektywie. Należy przypomnieć, że szczególne ramy prawne Unii regulują współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych, która opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych. Konieczne jest zatem, aby stosowanie dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą nie naruszało praw i obowiązków państw członkowskich wynikających z innych mających zastosowanie przepisów Unii w sprawach karnych, w szczególności tych określonych w decyzji ramowej Rady 2005/214/WSiSW (5) w odniesieniu do wzajemnego uznawania kar finansowych oraz dyrektywie 2014/41/UE w odniesieniu do procedur gromadzenia materiału dowodowego, a także art. 5 Konwencji, ustanowionej przez Radę zgodnie z art. 34 Traktatu o Unii Europejskiej, o pomocy prawnej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej (6), w odniesieniu do procedur wysyłania i doręczania dokumentów procesowych. Ponadto wykonanie dyrektywy (UE) 2015/413 nie powinno mieć wpływu na postępowania karne wymagające szczególnych gwarancji dla zainteresowanych osób ani na gwarancje procesowe dla osób podejrzanych i oskarżonych zapisane w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE (7), 2012/13/UE (8), 2013/48/UE (9), (UE) 2016/343 (10), (UE) 2016/800 (11) i (UE) 2016/1919 (12).

(7)

Należy określić obowiązki i kompetencje krajowych punktów kontaktowych, aby zapewnić ich sprawną współpracę z wszystkimi właściwymi organami uczestniczącymi w postępowaniach przygotowawczych w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, które wchodzą w zakres stosowania dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą. Krajowe punkty kontaktowe powinny być zawsze dostępne dla takich właściwych organów oraz odpowiadać na ich wnioski bez zbędnej zwłoki. Powinno to mieć zastosowanie niezależnie od charakteru przestępstwa lub wykroczenia czy statusu prawnego właściwego organu, a w szczególności niezależnie od tego, czy ten właściwy organ ma kompetencje krajowe, regionalne czy lokalne.

(8)

Podstawowe założenia systemu transgranicznej wymiany informacji ustanowionego dyrektywą (UE) 2015/413 okazały się skuteczne. Konieczne są jednak dalsze usprawnienia i dostosowania, aby zaradzić problemom wynikającym z brakujących, błędnych lub niedokładnych danych. W związku z tym należy nałożyć na państwa członkowskie dalsze obowiązki dotyczące konieczności udostępniania niektórych danych w odpowiednich bazach danych oraz ich aktualizowania w celu zwiększenia skuteczności wymiany informacji.

(9)

W niektórych państwach członkowskich obserwuje się obecnie zjawisko popełniania poważnych przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego podczas korzystania z samochodów wynajętych w innych państwach członkowskich. Kierowcy takich wynajętych samochodów, którzy popełniają przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, unikają kary, gdyż mogą wykorzystywać różnice w przepisach między państwami członkowskimi, a także niedociągnięcia związane z wymianą informacji i wzajemną pomocą.

(10)

Należy umożliwić krajowemu punktowi kontaktowemu państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia przeprowadzanie automatycznego wyszukiwania w rejestrach pojazdów w celu uzyskania danych dotyczących użytkowników końcowych pojazdów, w przypadku gdy takie informacje są już dostępne. Należy ponadto ustanowić okres zatrzymywania danych dotyczących tożsamości poprzednich posiadaczy, właścicieli i użytkowników końcowych pojazdów, aby zapewnić organom odpowiednie informacje potrzebne im do prowadzenia postępowań przygotowawczych.

(11)

Osoba zainteresowana może nie być zaznajomiona z systemem prawnym państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia lub może nie posługiwać się jego językiem urzędowym lub językami urzędowymi, dlatego należy zapewnić lepszą ochronę praw podstawowych i praw procesowych osób zainteresowanych. Aby osiągnąć ten cel, należy ustanowić obowiązkowe minimalne wymogi dotyczące treści zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego, a obecny wzór zawiadomienia obejmujący wyłącznie informacje podstawowe, określony w załączniku II do dyrektywy (UE) 2015/413, nie powinien już być stosowany.

(12)

Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego powinno co najmniej być sformułowane w sposób zrozumiały dla osób, które nie mają wykształcenia prawniczego, oraz zawierać szczegółowe informacje na temat kwalifikacji prawnej i skutków prawnych przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, w szczególności biorąc pod uwagę fakt, że kary za przestępstwa lub wykroczenia objęte zakresem stosowania dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą mogą mieć charakter niematerialny, na przykład mogą to być ograniczenia uprawnień sprawcy naruszenia do kierowania pojazdami. Należy również wzmocnić prawo do obrony dzięki zapewnieniu szczegółowych informacji na temat tego, gdzie, kiedy i w jaki sposób można skorzystać z tego prawa w państwie członkowskim popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. W tym względzie osoby niebędące rezydentami powinny mieć wystarczająco dużo czasu na złożenie środka zaskarżenia, na przykład odwołania. W stosownych przypadkach należy także przedstawić opis postępowań zaocznych, ponieważ osoba zainteresowana może nie planować powrotu do państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, aby wziąć udział w postępowaniu. Aby zachęcić do dobrowolnej współpracy, należy również w łatwo zrozumiały sposób przedstawić możliwości płatności i sposoby zmniejszenia wysokości kary. Ponadto, ponieważ zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego powinno być pierwszym dokumentem otrzymanym przez osobę zainteresowaną, powinno ono zawierać informacje określone w art. 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/680 (13), które na podstawie art. 13 ust. 2 lit. d) tej dyrektywy powinny obejmować informacje na temat źródła, z jakiego pochodzą dane osobowe, oraz informacje określone w art. 13 i 14 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (14). Informacje te należy podać w zawiadomieniu o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego bezpośrednio albo przez odesłanie do miejsca, w którym są one udostępniane. Państwa członkowskie muszą pomagać użytkownikom dróg w weryfikacji autentyczności zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających. W tym celu za pośrednictwem bezpiecznych środków państwa członkowskie muszą udostępniać sobie nawzajem oraz Komisji wzory zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz wzory dokumentów uzupełniających wydawanych przez ich właściwe organy, wykorzystywanych w sprawach transgranicznych. Państwa członkowskie muszą również informować się wzajemnie o właściwych organach, które mają prawo do wydawania tych zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających.

(13)

W przypadku gdy kierowca niebędący rezydentem jest poddawany kontroli drogowej na miejscu, a działanie to prowadzi do wszczęcia postępowania w związku z przestępstwem lub wykroczeniem przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, temu kierowcy niebędącemu rezydentem należy wysłać zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego. W przypadku kontroli na miejscu w związku z przestępstwem lub wykroczeniem przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnionym przez kierowcę niebędącego rezydentem oraz w przypadku gdy właściwy organ wyegzekwował karę związaną z popełnionym przestępstwem lub wykroczeniem poprzez pobranie na miejscu grzywny od kierowcy niebędącego rezydentem, kierowca niebędący rezydentem powinien na miejscu otrzymać tylko niektóre istotne elementy zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego.

(14)

W celu zapewnienia, aby zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz wszelkie dokumenty uzupełniające trafiły rzeczywiście do osoby zainteresowanej, oraz w celu uniknięcia błędnego zaangażowania osób trzecich, których sprawa nie dotyczy, w niniejszej dyrektywie należy ustanowić przepisy dotyczące doręczania zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających.

(15)

Zarówno zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego, jak i wszelkie istotne dokumenty uzupełniające należy przesłać w języku dokumentu rejestracyjnego pojazdu. W przypadkach gdy zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumenty uzupełniające są wysyłane w języku, którego osoba zainteresowana nie rozumie, ta osoba zainteresowana powinna mieć możliwość zwrócenia się o otrzymanie dokumentów uzupełniających w jednym dodatkowym języku urzędowym instytucji Unii innym niż język dokumentu rejestracyjnego pojazdu. Właściwy organ państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia powinien uwzględnić ten wniosek.

(16)

Należy zapewnić skuteczną kontrolę prawną w przypadkach gdy właściwe organy państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia nie przestrzegały zasad dotyczących języka oraz przepisów dotyczących doręczania dokumentów określonych w niniejszej dyrektywie oraz w ich odpowiednich przepisach krajowych.

(17)

W przypadkach, w których na podstawie informacji uzyskanych z rejestru pojazdów nie można zidentyfikować osoby zainteresowanej w stopniu pewności wymaganym w prawie państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, państwa członkowskie powinny współpracować ze sobą w celu potwierdzenia tożsamości osoby zainteresowanej. W tym celu należy wprowadzić procedurę wzajemnej pomocy służącą identyfikacji osoby zainteresowanej w drodze wniosku o potwierdzenie na podstawie informacji już posiadanych przez właściwy organ państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia albo w drodze wniosku o ukierunkowane postępowanie wyjaśniające, które miałoby zostać przeprowadzone przez odpowiednie właściwe organy państwa członkowskiego rejestracji lub państwa członkowskiego zamieszkania.

(18)

Właściwe organy państw członkowskich powinny korzystać ze standardowego elektronicznego formularza wniosku i odpowiedzi do celów wzajemnej pomocy w celu dostarczenia dodatkowych informacji, o które zwrócił się właściwy organ państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, niezbędnych do identyfikacji osoby zainteresowanej. Państwa członkowskie powinny korzystać ze swoich krajowych punktów kontaktowych, aby umożliwić wysoce bezpieczne i skuteczne przekazywanie zarówno wychodzących wniosków o wzajemną pomoc, jak i przychodzących odpowiedzi na nie. Wymagane informacje powinny być gromadzone bez zbędnej zwłoki, a w każdym razie w terminach, o których mowa w niniejszej dyrektywie. Gromadząc informacje oraz odpowiadając na wniosek o pomoc, państwo członkowskie rejestracji lub państwo członkowskie zamieszkania, które otrzymało wniosek, uwzględnia zarówno konieczność powiadomienia osoby zainteresowanej w odpowiednim czasie, jak i konieczność, aby państwo członkowskie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, które złożyło wniosek, było w stanie podjąć niezbędne kroki w odpowiednim czasie, w szczególności biorąc pod uwagę termin przedawnienia określony w prawie krajowym państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia.

(19)

Właściwy organ państwa członkowskiego rejestracji lub państwa członkowskiego zamieszkania powinien wyraźnie określić powody, na podstawie których może odmówić udzielenia wzajemnej pomocy w celu identyfikacji osoby zainteresowanej. W szczególności należy wprowadzić zabezpieczenia, które pozwolą przy udzielaniu pomocy wzajemnej uniknąć ujawniania tożsamości osób chronionych, takich jak świadkowie objęci ochroną.

(20)

Państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania tych samych procedur krajowych, które stosowałyby, gdyby przestępstwo lub wykroczenie przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego zostało popełnione przez jednego z ich rezydentów, w celu zidentyfikowania osoby zainteresowanej, która nie jest ich rezydentem. Należy zwiększyć pewność prawa w odniesieniu do możliwości zastosowania szczególnych środków podejmowanych w ramach takich procedur, mianowicie w odniesieniu do dokumentów wymagających potwierdzenia lub odmowy przyznania się do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia czy nałożenia na dane osoby obowiązku współpracy przy identyfikacji osoby odpowiedzialnej. Ponieważ środki te powinny mieć takie same skutki prawne dla danych osób jak w sprawach krajowych, osoby te powinny również korzystać z tych samych standardów w zakresie praw podstawowych i praw procesowych.

(21)

W przypadku gdy prawo unijne lub krajowe wyraźnie przewiduje dostęp do informacji z innych krajowych lub unijnych baz danych lub możliwość ich wymiany do celów dyrektywy (UE) 2015/413, państwa członkowskie powinny mieć możliwość wymiany informacji z wykorzystaniem takich baz danych, przy jednoczesnym poszanowaniu praw podstawowych danych osób niebędących rezydentami.

(22)

W przypadku gdy doręczenie dokumentów nie jest możliwe za pomocą poczty, rejestrowanego doręczenia, listu poleconego lub równoważnego środka elektronicznego, właściwy organ państwa członkowskiego popełnienia przestępstwa lub wykroczenia powinien mieć możliwość skorzystania z pomocy właściwego organu państwa członkowskiego rejestracji lub państwa członkowskiego zamieszkania w celu doręczenia dokumentów oraz innych informacji osobie zainteresowanej na podstawie jego własnego prawa krajowego regulującego doręczanie dokumentów. Państwa członkowskie powinny korzystać ze swoich krajowych punktów kontaktowych, aby umożliwić bezpieczne i skuteczne przekazywanie zarówno wychodzącego wniosku o doręczenie dokumentów procesowych, jak i przychodzącej odpowiedzi na niego.

(23)

Trzeba podkreślić, że istnieje znaczący problem nieegzekwowania orzeczeń w odniesieniu do przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnionych przez osoby niebędące rezydentami oraz że zmiany art. 1 decyzji ramowej Rady 2005/214/WSiSW zawierającego definicję orzeczenia mogą nie być wystarczające, aby skutecznie zmierzyć się z tym problemem.

(24)

Ponieważ decyzja ramowa 2005/214/WSiSW nie jest dostosowana do masowego przetwarzania przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, pociągających za sobą niewielkie kary pieniężne często kwalifikowane jako administracyjne, oraz w celu zapewnienia równego traktowania kierowców będących i niebędących rezydentami, w niniejszej dyrektywie należy ustanowić przepisy szczególne służące zapewnieniu państwom członkowskim możliwości egzekwowania decyzji administracyjnych dotyczących grzywien w ruchu drogowym w wymiarze transgranicznym oraz udzielaniu wzajemnej pomocy w tym egzekwowaniu. Nie wyklucza to stosowania decyzji ramowej 2005/214/WSiSW.

(25)

Komisja, we współpracy z państwami członkowskimi, ma przeprowadzić przegląd rozwiązań w zakresie transgranicznego elektronicznego dostępu do zarządzanych przez organy krajowe rejestrów przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruch drogowego w celu oceny sposobów poprawy dostępu obywateli do zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających, które są do nich kierowane.

(26)

Składanie wniosku o ujawnienie danych rejestracyjnych pojazdów oraz wymiana elementów danych w sprawach transgranicznych powinny odbywać się za pośrednictwem jednego systemu elektronicznego. W związku z tym, z wykorzystaniem już istniejących ram technicznych, automatyczne wyszukiwanie danych rejestracyjnych pojazdów na podstawie dyrektywy (UE) 2015/413 powinno odbywać się wyłącznie z wykorzystaniem wysoce zabezpieczonego oprogramowania europejskiego systemu informacji o pojazdach i prawach jazdy (EUCARIS) oraz zmienionych wersji tego oprogramowania. To oprogramowanie powinno umożliwić szybką, opłacalną, bezpieczną i niezawodną wymianę określonych danych rejestracyjnych pojazdów między państwami członkowskimi, a tym samym zwiększyć skuteczność postępowań przygotowawczych w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Państwa członkowskie nie powinny wymieniać informacji za pomocą innych środków, które byłyby mniej opłacalne i które mogą nie zapewniać ochrony przekazywanych danych. W procesie wymiany danych rejestracyjnych pojazdów właściwe organy mogą napotkać niestandardowe wnioski, które mogą prowadzić do podejrzeń o niewłaściwe wykorzystanie procesu wymiany informacji oraz wymagać podjęcia odpowiednich środków przez właściwe organy. Takimi niestandardowymi wnioskami mogą być w szczególności wnioski, które są nietypowe pod względem częstotliwości lub treści, które są nagłe lub które dotyczą wyłącznie konkretnych przestępstw lub wykroczeń. Państwa członkowskie powinny wykorzystywać EUCARIS konkretnie do automatycznego wyszukiwania danych rejestracyjnych pojazdów i wzajemnej pomocy w identyfikacji osoby zainteresowanej, wzajemnej pomocy w doręczaniu zawiadomień o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających, a także wzajemnej pomocy w działaniach związanych z egzekwowaniem przepisów.

(27)

W celu zapobiegania nadużyciom, które wystąpiły w trakcie wykonywania dyrektywy (UE) 2015/413, oraz w celu ochrony praw podstawowych obywateli, których dotyczy postępowanie transgraniczne ustanowione tą dyrektywą zmienioną niniejszą dyrektywą, państwa członkowskie powinny zapewniać, aby ich właściwe organy i krajowe punkty kontaktowe odpowiedzialne za wykonanie dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą w pełni wypełniały powierzone im obowiązki bez upoważniania do działań związanych z wykonywaniem niniejszej dyrektywy podmiotów prawnych będących własnością prywatną lub prywatnie zarządzanych. W szczególności prawo do ochrony danych osobowych osób zainteresowanych, prawo do dobrej administracji, prawo do skutecznego środka zaskarżenia i rzetelnego procesu sądowego, prawo do domniemania niewinności i prawo do obrony, a także właściwe funkcjonowanie mechanizmu transgranicznej wymiany informacji ustanowionego dyrektywą (UE) 2015/413 wymagają, aby jedynie wyznaczone właściwe organy krajowe i krajowe punkty kontaktowe mogły wszczynać, prowadzić i egzekwować procedury związane z przestępstwami lub wykroczeniami przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości korzystania przez właściwe organy z usług wsparcia technicznego świadczonych przez podmioty prawne będące własnością prywatną lub prywatnie zarządzane, takich jak usługi pocztowe, budowa lub konserwacja urządzeń rejestrujących oraz przeprowadzanie badań na obecność narkotyków lub alkoholu w organizmie przeprowadzanych przez laboratoria prywatne. Dwuletni okres przejściowy umożliwiłby państwom członkowskim, które w ramach wykonywania niniejszej dyrektywy korzystały z usług podmiotów prawnych będących własnością prywatną lub prywatnie zarządzanych, zapewnienie, aby ich właściwe organy były w pełni operacyjne i były w stanie zarządzać procedurami dotyczącymi transgranicznej wymiany z pełnym poszanowaniem zasad określonych w dyrektywie (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą.

(28)

Należy rozszerzyć zakres informacji przekazywanych Komisji przez państwa członkowskie o elementy ściśle związane z celem, jakim jest poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego, oraz o informacje na temat liczby przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnionych przez kierowców pojazdów zarejestrowanych w państwie trzecim i wykrytych przez właściwy organ państwa członkowskiego. Celem tego rozszerzenia jest umożliwienie Komisji analizowania aktualnej sytuacji w państwach członkowskich i zaproponowania inicjatyw opartych na solidnych podstawach faktycznych. W celu zrekompensowania dodatkowego obciążenia administracyjnego dla organów państw członkowskich oraz dostosowania sprawozdawczości do kalendarza oceny Komisji należy przedłużyć okres sprawozdawczy. Należy ustanowić okres przejściowy, tak aby móc zakończyć bez zakłóceń trwający dwuletni okres sprawozdawczy.

(29)

Aby osiągnąć cele określone w dokumencie „Ramy polityki bezpieczeństwa ruchu drogowego UE na lata 2021-2030 - kolejne kroki w kierunku realizacji »wizji zero«”, można rozważyć, w jaki sposób zająć się przestępstwami lub wykroczeniami przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego popełnianymi przez kierowców pojazdów zarejestrowanych w państwach trzecich. W tym celu należy zbadać różne sposoby zwiększenia współpracy i wymiany informacji w odniesieniu do przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego między państwami członkowskimi a państwami trzecimi, pod warunkiem że osobom zainteresowanym zapewnia się równoważną ochronę i przestrzegane są przepisy dotyczące przekazywania danych osobowych do państw trzecich. Należy również zbadać zastosowanie specjalnych rozwiązań cyfrowych. Pozostawałoby to bez uszczerbku dla prawa państw członkowskich do zawierania dwustronnych lub wielostronnych umów z państwami trzecimi w sprawie współpracy w zakresie egzekwowania przepisów dotyczących przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego.

(30)

Niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać państwom członkowskim zawierania i stosowania dwustronnych lub wielostronnych umów między sobą w zakresie, w jakim takie umowy wykraczałyby poza procedury określone w niniejszej dyrektywie oraz pomogłyby je uprościć lub ułatwić.

(31)

Ponieważ dane dotyczące identyfikacji osoby zainteresowanej stanowią dane osobowe w rozumieniu rozporządzenia (UE) 2016/679 i dyrektywy (UE) 2016/680, a unijne ramy prawne dotyczące przetwarzania danych osobowych zostały znacząco zmienione od czasu przyjęcia dyrektywy (UE) 2015/413, przepisy dotyczące przetwarzania danych osobowych należy dostosować do tych nowych ram prawnych.

(32)

Na podstawie art. 62 ust. 6 dyrektywy (UE) 2016/680 Komisja dokonała przeglądu innych aktów prawnych przyjętych przez Unię regulujących przetwarzanie danych osobowych przez właściwe organy do celów określonych w art. 1 ust. 1 tej dyrektywy w celu oceny konieczności dostosowania tych aktów do tej dyrektywy i w stosownych przypadkach przedstawienia niezbędnych propozycji zmiany tych aktów, aby zapewnić spójne podejście do ochrony danych osobowych wchodzących w zakres stosowania tej dyrektywy. Przegląd ten, przedstawiony w komunikacie Komisji z dnia 24 czerwca 2020 r. zatytułowanym „Dalsze działania dotyczące dostosowania dotychczasowego dorobku w obszarze trzeciego filaru do przepisów o ochronie danych”, doprowadził do uznania dyrektywy (UE) 2015/413 za jeden z tych innych aktów, które musiały zostać zmienione. Należy zatem w niniejszej dyrektywie doprecyzować, że przetwarzanie danych osobowych powinno być także zgodne z dyrektywą (UE) 2016/680, w przypadku gdy przetwarzanie to wchodzi w jej przedmiotowy i podmiotowy zakres stosowania.

(33)

Wszelkie przetwarzanie danych osobowych na podstawie dyrektywy (UE) 2015/413 powinno być zgodne z rozporządzeniem (UE) 2016/679, dyrektywą (UE) 2016/680 i rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 (15), w przypadku gdy przetwarzanie to wchodzi w ich przedmiotowy i podmiotowy zakres stosowania.

(34)

Podstawę prawną działań związanych z przetwarzaniem niezbędnych do ustalenia tożsamości osoby zainteresowanej oraz do doręczenia osobie zainteresowanej zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających określono w dyrektywie (UE) 2015/413, zgodnie z art. 6 ust. 1 akapit pierwszy lit. e) oraz, w stosownych przypadkach, z art. 10 rozporządzenia (UE) 2016/679 i art. 8 dyrektywy (UE) 2016/680. Zgodnie z tymi samymi przepisami niniejsza dyrektywa określa podstawę prawną obowiązku przetwarzania przez państwa członkowskie danych osobowych do celów udzielania sobie wzajemnej pomocy w identyfikacji osób zainteresowanych.

(35)

W niektórych państwach członkowskich dane osobowe osób zainteresowanych niebędących rezydentami są przechowywane w sieci serwerów (w „chmurze”). Bez uszczerbku dla przepisów dotyczących naruszenia ochrony danych osobowych określonych w rozporządzeniu (UE) 2016/679 i dyrektywie (UE) 2016/680 oraz przepisów dotyczących naruszenia ochrony danych osobowych i incydentów bezpieczeństwa określonych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2555 (16) państwa członkowskie powinny zapewniać wzajemne informowanie się o incydentach w cyberbezpieczeństwie o związanych z tymi danymi.

(36)

Komisja powinna udzielać proporcjonalnego wsparcia finansowego na rzecz inicjatyw usprawniających współpracę transgraniczną w zakresie egzekwowania przepisów ruchu drogowego związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego w Unii. Takiego wsparcia można również udzielać na kampanie informacyjne w całej Unii na temat różnic w prawie krajowym, ze szczególnym uwzględnieniem państw sąsiadujących.

(37)

Należy utworzyć portal internetowy (zwany dalej „portalem CBE”) z myślą o dostarczaniu użytkownikom dróg w Unii kompleksowych informacji na temat przepisów ruchu drogowego związanych z bezpieczeństwem ruchu drogowego obowiązujących w państwach członkowskich. Takie informacje muszą być zrozumiałe i dostępne. Informacje te powinny obejmować informacje na temat środków zaskarżenia, wszelkich praw przyznanych danym osobom na podstawie dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą, w tym opcji dotyczących języków, informacje o przepisach o ochronie danych i mających zastosowanie karach, w tym, w stosownych przypadkach, o mających zastosowanie konsekwencjach niefinansowych, a także o systemach i dostępnych środkach płatności grzywien nakładanych za przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego. Konsekwencje niefinansowe odnoszą się do systemów punktów karnych lub do faktu, że popełnienie konkretnego przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego może prowadzić do zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w postaci tymczasowego lub trwałego cofnięcia prawa jazdy osoby zainteresowanej.

(38)

Państwa członkowskie powinny dążyć do zapewnienia, aby dochody uzyskane z kar finansowych za przestępstwa lub wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, egzekwowane na podstawie dyrektywy (UE) 2015/413 zmienionej niniejszą dyrektywą, były wykorzystywane do zwiększenia bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz zapewnienia przejrzystości środków bezpieczeństwa ruchu drogowego.

(39)

W celu uwzględnienia odpowiedniego postępu technicznego lub zmian w stosownych aktach prawnych Unii należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu aktualizacji załącznika do niniejszej dyrektywy poprzez jego zmianę. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (17). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(40)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania dyrektywy (UE) 2015/413 należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do ustanowienia procedur, treści i specyfikacji technicznych, w tym środków cyberbezpieczeństwa, w zakresie automatycznego wyszukiwania, które ma przeprowadzane w związku z postępowaniami przygotowawczymi w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego, treści standardowego elektronicznego formularza wniosku oraz sposobów przekazywania informacji związanych z wnioskiem o wzajemną pomoc w identyfikacji osoby zainteresowanej, treści elektronicznych formularzy wniosku o wzajemną pomoc w doręczeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia drogowego oraz dokumentów uzupełniających, a także korzystania z portalu CBE i jego utrzymania. Rozwiązania techniczne należy dostosować do europejskich ram interoperacyjności oraz odpowiednich rozwiązań w ramach Interoperacyjnej Europy, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/903 (18).Uprawnienia wykonawcze powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (19). Należy jednak do czasu rozpoczęcia stosowania aktów wykonawczych przyjętych przez Komisję wprowadzić środki przejściowe dotyczące zautomatyzowanej wymiany danych rejestracyjnych pojazdów z wykorzystaniem istniejącego systemu elektronicznego, aby zagwarantować sprawną wymianę danych.

(41)

Państwa członkowskie muszą zapewnić odpowiednie i skuteczne mechanizmy egzekwowania lub ściągania kar pieniężnych.

(42)

Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie zapewnienie wysokiego poziomu ochrony wszystkich użytkowników dróg w Unii oraz równe traktowanie danych osób poprzez uproszczenie procedur wzajemnej pomocy między państwami członkowskimi w transgranicznych postępowaniach przygotowawczych w sprawach przestępstw lub wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu ruchu drogowego oraz zwiększenie ochrony praw podstawowych danych osób niebędących rezydentami, w przypadku gdy te przestępstwa lub wykroczenia popełniono podczas kierowania pojazdami zarejestrowanymi w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, w którym miało miejsce przestępstwo lub wykroczenie, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na skalę i skutki niniejszej dyrektywy, możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(43)

Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 24 kwietnia 2023 r.

(44)

Należy zatem odpowiednio zmienić dyrektywę (UE) 2015/413,