PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 207 ust. 2,

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (¹),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rozporządzenie Rady (WE) nr 1215/2009 (²) zostało wielokrotnie znacząco zmienione (³). W celu zapewnienia jasności i zrozumiałości, rozporządzenie to powinno zostać ujednolicone.

(2) Układy o stabilizacji i stowarzyszeniu zostały zawarte ze wszystkimi uczestnikami procesu stabilizacji i stowarzyszania.

(3) Oczekuje się, że otwarcie rynku Unii na przywóz z krajów Bałkanów Zachodnich przyczyni się do procesu stabilizacji politycznej i gospodarczej w regionie bez negatywnych skutków dla Unii.

(4) System autonomicznych środków handlowych, pierwotnie ustanowiony rozporządzeniem Rady (WE) nr 2007/2000 (⁴) stanowi cenne wsparcie dla gospodarek partnerów z Bałkanów Zachodnich.

(5) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są częścią procesu stabilizacji i stowarzyszania, a także odpowiedzą na szczególną sytuację w Bałkanach Zachodnich. Środki te nie powinny stanowić precedensu dla unijnej polityki handlowej wobec innych państw trzecich.

(6) Zgodnie z procesem stabilizacji i stowarzyszania, opartym na wcześniejszym podejściu regionalnym i konkluzjach Rady z dnia 29 kwietnia 1997 r., rozwój dwustronnych stosunków między Unią Europejską a krajami Bałkanów Zachodnich zależy od pewnych warunków. Przyznanie autonomicznych preferencji handlowych jest powiązane z poszanowaniem podstawowych zasad demokracji i praw człowieka oraz z gotowością odnośnych krajów do rozwijania wzajemnych stosunków gospodarczych. Przyznanie poprawionych autonomicznych preferencji handlowych na rzecz krajów uczestniczących w procesie stabilizacji i stowarzyszania powinno być połączone z ich gotowością do zaangażowania się w efektywne reformy gospodarcze i współpracę regionalną, w szczególności poprzez ustanowienie strefy wolnego handlu zgodnie z odpowiednimi standardami GATT/WTO. Ponadto uzyskanie korzyści z autonomicznych preferencji handlowych powinno być uwarunkowane zaangażowaniem stron będących beneficjentami w efektywną współpracę administracyjną z Unią w celu zapobiegania ryzyku nadużyć finansowych.

(7) Preferencje handlowe mogą być przyznane tylko krajom lub terytoriom posiadającym administrację celną.

(8) Środki handlowe przewidziane w niniejszym rozporządzeniu powinny uwzględnić fakt, że Serbia i Kosowo * stanowią odrębne obszary celne.

(9) Do celów procedur poświadczania pochodzenia i współpracy administracyjnej, powinny zostać zastosowane odpowiednie przepisy rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2015/2446 (⁵) i rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447 (⁶).

(10) W celu przyjęcia przepisów koniecznych do stosowania niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej dotyczących koniecznych zmian i dostosowań technicznych w załączniku I w związku ze zmianami w kodach Nomenklatury scalonej i podpodziałach zintegrowanej taryfy Unii Europejskiej (TARIC), a także koniecznych korekt w następstwie przyznania preferencji handlowych na mocy innych ustaleń między Unią a krajami i terytoriami, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa (⁷). W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.

(11) Należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do zawieszenia uprawnienia do korzystania z porozumień preferencyjnych w razie ich nieprzestrzegania, wydawania świadectw autentyczności potwierdzających, że produkty pochodzą z danego kraju lub terytorium i odpowiadają definicji zawartej w niniejszym rozporządzeniu, a także czasowego zawieszenia całości lub części uzgodnień przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (⁸).

(12) Należy ograniczyć okres stosowania niniejszego rozporządzenia do dnia 31 grudnia 2025 r.,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Porozumienia preferencyjne

1. Produkty pochodzące z Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry, Kosowa, Macedonii Północnej i Serbii (zwanych dalej „stronami będącymi beneficjentami”), objęte działami 7 i 8 Nomenklatury scalonej, zostają dopuszczone do przywozu na terytorium Unii bez ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym i podlegają zwolnieniu z należności celnych i opłat o skutku równoważnym.

2. Produkty pochodzące ze stron będących beneficjentami nadal korzystają z przepisów niniejszego rozporządzenia w przypadkach wskazanych w tych przepisach. Takie produkty korzystają również z wszelkich koncesji przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, które są korzystniejsze od koncesji przewidzianych w umowach dwustronnych pomiędzy Unią a tymi stronami będącymi beneficjentami.

Artykuł 2

Warunki uprawniające do korzystania z porozumień preferencyjnych

1. Uprawnienie do korzystania z porozumień preferencyjnych, o których mowa w art. 1, jest uwarunkowane:

a) zgodnością z definicją »produktów pochodzących« przewidzianą w tytule II rozdział 1 sekcja 2 podsekcje 4 i 5 rozporządzenia delegowanego (UE) 2015/2446 oraz w tytule II rozdział 2 sekcja 2 podsekcje 10 i 11 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2015/2447;

b) wstrzymaniem się stron będących beneficjentami od wprowadzania nowych ceł i opłat o skutku równoważnym oraz nowych ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym odnośnie do przywozu pochodzącego z Unii, od podnoszenia dotychczasowych poziomów ceł lub opłat, bądź od wprowadzania jakichkolwiek innych ograniczeń;

c) zaangażowaniem stron będących beneficjentami w efektywną współpracę administracyjną z Unią w celu zapobiegania ryzyku nadużyć finansowych; oraz

d) wstrzymaniem się stron będących beneficjentami od angażowania się w poważne i systematyczne naruszenia praw człowieka, w tym podstawowych praw pracowniczych, a także podstawowych zasad demokracji i praworządności.

2. Bez uszczerbku dla warunków określonych w ust. 1 niniejszego artykułu uprawnienie do korzystania z porozumień preferencyjnych, o których mowa w art. 1, jest uwarunkowane gotowością stron będących beneficjentami do zaangażowania się w efektywne reformy gospodarcze i współpracę regionalną z innymi krajami objętymi procesem stabilizacji i stowarzyszania, w szczególności poprzez ustanowienie strefy wolnego handlu zgodnie z art. XXIV GATT z 1994 r. i innymi stosownymi przepisami WTO.

W przypadku nieprzestrzegania akapitu pierwszego Rada może, na podstawie wniosku Komisji, podjąć stosowne środki kwalifikowaną większością głosów.

3. W przypadku nieprzestrzegania przez stronę będącą beneficjentem ust. 1 lit. a), b) lub c) lub ust. 2 niniejszego artykułu Komisja może, w drodze aktów wykonawczych, zawiesić w całości lub w części, uprawnienie tej strony będącej beneficjentem do czerpania korzyści na podstawie niniejszego rozporządzenia. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 8 ust. 3.

Artykuł 3

Produkty rolne - kontyngenty taryfowe

1. W odniesieniu do niektórych produktów winiarskich, wymienionych w załączniku I, które pochodzą ze stron będących beneficjentami, należności celne mające zastosowanie do przywozu do Unii zostają zawieszone na okres, na poziomach i w zakresie kontyngentów taryfowych Unii oraz na warunkach wskazanych dla każdego produktu i każdego pochodzenia, które to okres, poziomy, zakresy i warunki są określone w tym załączniku.

2. Niezależnie od innych przepisów niniejszego rozporządzenia, w szczególności art. 10, uwzględniając szczególną wrażliwość rynków rolnych i produktów rybołówstwa, jeśli przywóz produktów rolnych i rybołówstwa powoduje poważne zakłócenia rynków unijnych i ich mechanizmów regulacyjnych, Komisja może przyjąć właściwe środki w drodze aktów wykonawczych. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 8 ust. 3.

Artykuł 4

Zarządzanie kontyngentami taryfowymi

Kontyngentami taryfowymi, o których mowa w art. 3 ust. 1 niniejszego rozporządzenia, zarządza Komisja zgodnie z tytułem II, rozdział 1, sekcja 1 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/2447.

W tym celu, państwa członkowskie i Komisja komunikują się, w miarę możliwości, za pomocą połączeń elektronicznych.

Artykuł 5

Dostęp do kontyngentów taryfowych

Każde państwo członkowskie zapewnia, aby importerzy mieli jednakowy i niezakłócony dostęp do kontyngentów taryfowych tak długo, jak długo pozwala na to saldo odpowiednich wielkości kontyngentowych.

Artykuł 6

Przekazanie uprawnień

Komisja otrzymuje uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 7, dotyczących:

a) koniecznych zmian i dostosowań technicznych w załączniku I w następstwie zmian w kodach Nomenklatury scalonej i podpodziałach zintegrowanej taryfy Unii Europejskiej (TARIC);

b) koniecznych dostosowań w następstwie przyznania preferencji handlowych na mocy innych porozumień między Unią a stronami będącymi beneficjentami;

c) zawieszenia w całości lub w części uprawnienia danej strony będącej beneficjentem do czerpania korzyści na podstawie niniejszego rozporządzenia, jeżeli ta strona będąca beneficjentem nie przestrzega art. 2 ust. 1 lit. d).

Artykuł 7

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 6, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 3 grudnia 2013 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 6, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa.

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 6 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł 8

Procedura komitetowa

1. Do celów art. 2 i 10 Komisję wspiera Komitet Wykonawczy ds. Bałkanów Zachodnich. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2. Do celów art. 3 ust. 2 Komisję wspiera komitet ustanowiony na mocy art. 3 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/478 (⁹). Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

3. W przypadku odesłania do niniejszego ustępu, stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

Artykuł 9

Współpraca

Państwa członkowskie i Komisja ściśle współpracują w celu zapewnienia przestrzegania niniejszego rozporządzenia, w szczególności art. 10 ust. 1.

Artykuł 10

Czasowe zawieszenie

1. Jeżeli Komisja stwierdzi, że istnieją wystarczające dowody na to, że doszło do nadużycia finansowego lub że nie zapewniono współpracy administracyjnej zgodnie z wymaganiami weryfikacji dowodów pochodzenia, lub stwierdzi, że ma miejsce masowy wzrost przywozu do Unii ponad poziom normalnej produkcji i zdolności eksportowych, lub stwierdzi, że strony będące beneficjentami nie przestrzegają art. 2 ust. 1 lit. a), b) lub c), może ona podjąć środki w celu zawieszenia w całości lub w części porozumień przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu na okres trzech miesięcy, z zastrzeżeniem że uprzednio:

a) poinformuje Komitet Wykonawczy ds. Bałkanów Zachodnich;

b) wezwie państwa członkowskie do podjęcia takich środków zapobiegawczych, które są niezbędne do zabezpieczenia interesów finansowych Unii lub zapewnienia przestrzegania art. 2 ust. 1 przez strony będące beneficjentami;

c) opublikuje zawiadomienie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej stwierdzające, że istnieją podstawy do uzasadnionych wątpliwości w odniesieniu do stosowania porozumień preferencyjnych lub przestrzegania art. 2 ust. 1 przez daną stronę będącą beneficjentem, które to podstawy mogą podważać jej prawo do dalszego czerpania korzyści przyznanych na mocy niniejszego rozporządzenia.

Środki, o których mowa w akapicie pierwszym niniejszego ustępu, przyjmuje się w drodze aktów wykonawczych. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 8 ust. 3.

2. Przed upływem okresu zawieszenia Komisja decyduje o zniesieniu środka tymczasowego zawieszenia albo o przedłużeniu środka zawieszenia zgodnie z ust. 1.

Artykuł 11

Uchylenie

Rozporządzenie (WE) nr 1215/2009 traci moc.

Odesłania do uchylonego rozporządzenia odczytuje się jako odesłania do niniejszego rozporządzenia, zgodnie z tabelą korelacji znajdującą się w załączniku III.

Artykuł 12

Wejście w życie i stosowanie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się do dnia 31 grudnia 2025 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 28 lutego 2024 r.

ZAŁĄCZNIK I

Dotyczący kontyngentów taryfowych, o których mowa w art. 3 ust. 1

Niezależnie od reguł interpretacji Nomenklatury scalonej (CN) opis produktów ma jedynie wartość orientacyjną, ponieważ system preferencyjny jest ustalony, w kontekście niniejszego załącznika, przez zakres kodów CN. Tam gdzie wskazane są kody ex CN, system preferencyjny określa się poprzez łączne zastosowanie kodu CN i odpowiedniego opisu.

ZAŁĄCZNIK II

Uchylone rozporządzenie wraz z jego kolejnymi zmianami

ZAŁĄCZNIK III

Tabela korelacji