(1)

Szefowie państw lub rządów UE podczas spotkania w Wersalu w dniu 11 marca 2022 r. zobowiązali się do zwiększenia europejskich zdolności obronnych w świetle wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie. Uzgodnili oni, że znacząco zwiększą wydatki na obronność, opracują dalsze zachęty w celu stymulowania opartych na współdziałaniu inwestycji państw członkowskich we wspólne projekty i wspólne zamówienia w dziedzinie zdolności obronnych, będą dalej inwestować w zdolności niezbędne do prowadzenia pełnej gamy misji i operacji, zwiększą synergie i pobudzą innowacje oraz wzmocnią i rozwiną europejski przemysł obronny, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP).

(2)

Niczym nieuzasadniona inwazja Rosji na Ukrainę w dniu 24 lutego 2022 r. oraz trwająca wojna napastnicza Rosji wyraźnie pokazały, że kluczowe znaczenie ma pilne podjęcie działań w celu zaradzenia istniejącym brakom. Ponowne wystąpienie w Europie działań wojennych o dużej intensywności i konfliktów terytorialnych ma niekorzystny wpływ na bezpieczeństwo Unii i jej państw członkowskich oraz wymaga znacznego zwiększenia zdolności państw członkowskich do wypełnienia najbardziej pilnych i krytycznych luk, w szczególności tych, które nasiliły się w wyniku przekazywania produktów związanych z obronnością na rzecz Ukrainy.

(3)

Wojna napastnicza Rosji przeciwko Ukrainie w zdecydowany sposób uwypukliła konieczność dostosowania europejskiej bazy technologiczno-przemysłowej sektora obronnego (EDTIB) do zmian strukturalnych, wzmocnienia unijnych badań i rozwoju w zakresie wojskowości, modernizacji wyposażenia wojskowego, a także zacieśnienia współpracy między państwami członkowskimi w ramach zamówień w dziedzinie obronności.

(4)

W dniu 18 maja 2022 r. Komisja i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (zwany dalej „Wysokim Przedstawicielem”) przedstawili wspólny komunikat zatytułowany „Analiza luk inwestycyjnych w zakresie obronności i dalsze działania”. Podkreślono w nim skutki wieloletniego niedofinansowania obronności i istnienie w unijnym sektorze obrony luk w zakresie finansów, przemysłu i zdolności. We wspólnym komunikacie stwierdzono, że powrót działań wojennych do Europy uwidocznił nagromadzenie luk i braków w zapasach wojskowych, zmniejszone zdolności produkcyjne przemysłu oraz ograniczone wspólne zamówienia i współpracę. We wspólnym komunikacie zwrócono też uwagę na luki mające bezpośredni wpływ na swobodę działania sił zbrojnych państw członkowskich oraz na pilną potrzebę uzupełnienia niektórych zapasów, zastąpienia przestarzałego wyposażenia wojskowego, np. wyposażenia zaprojektowanego lub wyprodukowanego w byłym Związku Radzieckim, i wzmocnienia zdolności strategicznych.

(5)

We wspólnym komunikacie zaproponowano również utworzenie specjalnego krótkoterminowego instrumentu, opracowanego w duchu solidarności, który zachęciłby państwa członkowskie do dokonywania, na zasadzie dobrowolności, zamówień realizowanych na zasadzie współpracy, w celu wypełnienia najbardziej pilnych i krytycznych luk, w szczególności tych będących wynikiem odpowiedzi na wojnę napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie.

(6)

Proponowany nowy specjalny krótkoterminowy instrument ma się przyczynić do wsparcia zamówień realizowanych na zasadzie współpracy w dziedzinie obronności oraz, dzięki związanemu z nim finansowaniu unijnemu, do wzmocnienia zdolności przemysłu obronnego Unii, w tym poprzez zwiększenie produkcji w odniesieniu do produktów związanych z obronnością. Przyczyni się on też do osiągnięcia określonego przez Radę Sterującą Europejskiej Agencji Obrony w 2007 r. wspólnego punktu odniesienia w zakresie europejskich zamówień na wyposażenie realizowanych na zasadzie współpracy wynoszącego 35 % całkowitych wydatków zamówień na wyposażenie obronne.

(7)

Wzmocnienie EDTIB powinno być zatem jednym z głównych elementów tych działań. W rzeczywistości nadal utrzymują się trudności i luki oraz rozdrobnienie, czego skutkiem jest brak wystarczających działań opartych na współpracy i niedostateczna interoperacyjność produktów.

(8)

Szczególna struktura, warunki kwalifikowalności i kryteria określone w niniejszym rozporządzeniu są specyficzne dla specjalnego krótkoterminowego instrumentu i wynikają ze szczególnych okoliczności i obecnej sytuacji nadzwyczajnej.

(9)

Mając na uwadze aktualne warunki na rynku obronnym charakteryzujące się rosnącym zagrożeniem dla bezpieczeństwa i realną perspektywą konfliktu o dużej intensywności, państwa członkowskie szybko zwiększają swoje budżety obronne i dążą do realizowania podobnych zakupów produktów związanych z obronnością. W związku z tym poziom zapotrzebowania może przekroczyć zdolności produkcyjne EDTIB, obecnie dostosowane do produkcji w czasie pokoju.

(10)

W konsekwencji można spodziewać się silnej inflacji cen, a także dłuższych opóźnień w dostawach, co potencjalnie może zagrozić bezpieczeństwu Unii i państw członkowskich. Przemysł obronny musi zabezpieczyć zdolności produkcyjne niezbędne do realizacji zamówień, a także krytyczne surowce i podzespoły. W tym kontekście producenci mogą traktować priorytetowo duże zamówienia, co potencjalnie może spowodować narażenie państw najbardziej zagrożonych, którym brakuje krytycznej wielkości i środków finansowych do zapewnienia dużych zamówień.

(11)

Aktualna sytuacja geopolityczna w krajach sąsiedztwa wschodniego pokazała, że zdywersyfikowany rynek obronny, przy uwzględnieniu konieczności dbania o niepowielanie działań, może przyczynić się do zróżnicowania produktów od razu dostępnych na rynku, a zatem może być korzystny dla właściwego zaspokojenia pilnych potrzeb państw członkowskich.

(12)

Ponadto należy dołożyć starań, aby zwiększone wydatki przyczyniły się do znacznego wzmocnienia EDTIB w całej Unii. Bez koordynacji i współpracy zwiększone inwestycje krajowe mogą w istocie pogłębić rozdrobnienie.

(13)

W świetle powyższych wyzwań i związanych z nimi zmian strukturalnych konieczne wydaje się przyspieszenie dostosowania EDTIB, zwiększenie jej konkurencyjności i efektywności, zgodnie z art. 173 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), a tym samym przyczynienie się do wzmocnienia i zreformowania zdolności przemysłu obronnego państw członkowskich. W ramach działań mających na celu zaradzenie brakom przemysłowym należy niezwłocznie wypełnić najpilniejsze luki.

(14)

Należy w szczególności wspierać wspólne inwestycje i zamówienia w dziedzinie obronności realizowane na zasadzie współpracy, ponieważ takie oparte na współpracy działania zagwarantują, że niezbędna zmiana w EDTIB będzie przeprowadzona na zasadzie współpracy, co pozwoli uniknąć dalszego rozdrobnienia i zwiększy interoperacyjność.

(15)

W tym celu należy ustanowić specjalny krótkoterminowy instrument na rzecz zwiększenia współpracy państw członkowskich na etapie zamówień w dziedzinie obronności (zwany dalej „instrumentem”). Instrument ten powinien stanowić zachętę dla państw członkowskich do podejmowania działań na zasadzie współpracy, a w szczególności do wspólnego udzielania zamówień w celu wypełnienia tych luk, co jednocześnie pozwoli zwiększyć interoperacyjność oraz wzmocnić i zreformować zdolności przemysłu obronnego państw członkowskich.

(16)

Bez uszczerbku dla prerogatyw władzy budżetowej zasoby przydzielone na instrument będą finansowane w ramach obecnych wieloletnich ram finansowych, bez wpływu na środki finansowe już przeznaczone na konkretne działania Unii.

(17)

Instrument powinien pozwolić zrównoważyć złożony charakter zamówień realizowanych na zasadzie współpracy i ryzyko z nimi związane, a jednocześnie umożliwić osiągnięcie korzyści skali w działaniach podejmowanych przez państwa członkowskie w celu wzmocnienia i modernizacji EDTIB, ze szczególnym uwzględnieniem MŚP i spółek o średniej kapitalizacji, powodując tym samym zwiększenie zdolności i odporności Unii oraz bezpieczeństwa dostaw w jej obrębie. Zachęcanie do zamówień realizowanych na zasadzie współpracy skutkowałoby również zmniejszeniem kosztów dotyczących obciążenia administracyjnego i zarządzania cyklem życia odpowiednich systemów. Instrumentowi powinny towarzyszyć wysiłki na rzecz wzmocnienia europejskich rynków, usług i systemów obronnych i bezpieczeństwa, oraz stworzenia równych warunków działania dla dostawców z wszystkich państw członkowskich. Zamówienia realizowane na zasadzie współpracy na wspólnym rynku dla EDTIB umożliwiają uzyskanie korzyści skali oraz zapewniają innowacyjność i wydajność produkcji i technologii.

(18)

Instrument opiera się na pracach Grupy Zadaniowej ds. Wspólnych Zamówień w dziedzinie Obronności, ustanowionej przez Komisję i Wysokiego Przedstawiciela oraz szefa Europejskiej Agencji Obrony, zgodnie ze wspólnym komunikatem z dnia 18 maja 2022 r., i uwzględnia te prace, aby zapewnić koordynację bardzo krótkoterminowych potrzeb dotyczących zamówień w dziedzinie obronności oraz umożliwić współpracę z państwami członkowskimi i unijnymi producentami wyposażenia obronnego w celu wspierania wspólnych zamówień służących uzupełnieniu zapasów, w szczególności w świetle wsparcia udzielonego Ukrainie.

(19)

Sytuacja w dziedzinie bezpieczeństwa w Europie wymaga pilnego zastanowienia się nad sposobem ograniczenia nadmiernego rozdrobnienia poprzez niezależne inicjatywy Unii oraz nad sposobem strategicznego powiązania instrumentów. Instrument ma na celu zapewniać spójność z istniejącymi opartymi na współpracy inicjatywami Unii w dziedzinie obronności, takimi jak plan rozwoju zdolności, skoordynowany roczny przegląd w zakresie obronności, Europejski Fundusz Obronny oraz stała współpraca strukturalna, a także tworzyć synergie z innymi unijnymi programami. Instrument jest w pełni spójny z ambitnymi celami Strategicznego kompasu na rzecz bezpieczeństwa i obrony. W stosownych przypadkach można również uwzględnić priorytety regionalne i międzynarodowe, w tym ustanowione w kontekście Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, jeżeli są one zgodne z priorytetami Unii i nie uniemożliwiają udziału żadnemu państwu członkowskiemu ani państwu stowarzyszonemu, dążąc przy tym do unikania zbędnego powielania działań.

(20)

Ponieważ instrument ma na celu zwiększenie konkurencyjności i efektywności unijnego przemysłu obronnego, umowy w sprawie zamówienia realizowanego na zasadzie współpracy, aby możliwe było skorzystanie z instrumentu, będą musiały być zawierane z wykonawcami lub podwykonawcami mającymi siedzibę w Unii lub w państwach stowarzyszonych i niepodlegającymi kontroli ze strony niestowarzyszonych państw trzecich ani podmiotów z niestowarzyszonych państw trzecich. W tym kontekście kontrolę nad wykonawcą lub podwykonawcą należy rozumieć jako zdolność do wywierania decydującego wpływu na wykonawcę lub podwykonawcę, bezpośrednio lub pośrednio, poprzez co najmniej jeden pośredniczący podmiot prawny. Dodatkowo, aby zapewnić ochronę interesów Unii i jej państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa i obrony, infrastruktura, obiekty, aktywa oraz zasoby wykonawców i podwykonawców biorących udział w zamówieniu realizowanym na zasadzie współpracy wykorzystywane do celów tego zamówienia powinny znajdować się na terytorium państwa członkowskiego lub państwa stowarzyszonego.

(21)

W pewnych okolicznościach powinno być możliwe odstąpienie od zasady, zgodnie z którą wykonawcy i podwykonawcy biorący udział w zamówieniu realizowanym na zasadzie współpracy wspieranym z instrumentu nie mogą podlegać kontroli niestowarzyszonych państw trzecich ani podmiotów z niestowarzyszonych państw trzecich. W tym kontekście wykonawca lub podwykonawca mający siedzibę w Unii lub w państwie stowarzyszonym i kontrolowany przez niestowarzyszone państwo trzecie lub podmiot z niestowarzyszonego państwa trzeciego powinien móc uczestniczyć jako wykonawca lub podwykonawca biorący udział w zamówieniu realizowanym na zasadzie współpracy, pod warunkiem że spełnione są rygorystyczne warunki dotyczące interesów Unii i jej państw członkowskich w zakresie bezpieczeństwa i obrony, ustanowione w ramach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa zgodnie z tytułem V Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), w tym warunki dotyczące EDTIB.

(22)

Ponadto postępowania o udzielenie zamówień realizowanych na zasadzie współpracy i umowy w sprawie zamówień realizowanych na zasadzie współpracy powinny również obejmować wymóg, aby produkt związany z obronnością nie podlegał - ze strony niestowarzyszonego państwa trzeciego lub podmiotu z niestowarzyszonego państwa trzeciego - restrykcjom, które ograniczają zdolność państw członkowskich do jego używania. W pilnych przypadkach, gdy EDTIB nie ma wystarczającej zdolności do wypełnienia najbardziej pilnych i krytycznych luk w zapasach państw członkowskich lub nie jest w stanie dostarczyć niezbędnych produktów związanych z obronnością w odpowiednich ramach czasowych, wymóg ten nie powinien mieć zastosowania, jeśli zamówione produkty były używane przed dniem 24 lutego 2022 r. przez siły zbrojne większości państw członkowskich uczestniczących w zamówieniu realizowanym na zasadzie współpracy. W przypadku gdy ma zastosowanie to odstępstwo, kraje uczestniczące w zamówieniu realizowanym na zasadzie współpracy powinny zbadać możliwość zastąpienia komponentów podlegających restrykcjom komponentami im niepodlegającymi pochodzącymi z Unii lub państw stowarzyszonych.

(23)

Dotacje przyznane w ramach instrumentu powinny przyjmować formę finansowania niepowiązanego z kosztami i powinny być oparte na osiągnięciu wyników mających odniesienie do pakietów prac bądź kamieni milowych lub wartości docelowych procedur udzielania zamówień realizowanych na zasadzie współpracy w celu stworzenia niezbędnego efektu zachęty.

(24)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do przyjęcia wieloletniego programu prac określającego priorytety finansowania i mające zastosowanie warunki finansowania. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (3).

(25)

W celu zapewnienia efektu zachęty należy przewidzieć możliwość zróżnicowania poziomu wkładu Unii w odniesieniu do poszczególnych działań w oparciu o czynniki takie jak: złożony charakter zamówienia realizowanego na zasadzie współpracy, cechy charakterystyczne współpracy lub liczba uczestniczących państw członkowskich lub państw stowarzyszonych czy też fakt włączenia dodatkowych państw członkowskich lub państw stowarzyszonych do istniejącej współpracy, ale wkład ten nie powinien przekraczać 15 % całkowitego budżetu instrumentu i powinien być ograniczony do 15 % szacowanej wartości zamówienia realizowanego na zasadzie współpracy na dane konsorcjum państw członkowskich i państw stowarzyszonych. Ze względu na wyższe koszty zwykle związane z prowadzeniem postępowania o udzielenie zamówienia obejmującego dużą liczbę wykonawców lub wiążącego się z przekazaniem zakupionego wyposażenia do państw trzecich limit ten należy podnieść do 20 % całkowitego budżetu instrumentu i 20 % szacowanej wartości zamówienia realizowanego na zasadzie współpracy na dane konsorcjum państw członkowskich i państw stowarzyszonych, w przypadku gdy jednym z odbiorców dodatkowych ilości produktów związanych z obronnością w ramach zamówienia jest Ukraina lub Mołdawia lub gdy co najmniej 15 % szacowanej wartości zamówienia realizowanego na zasadzie współpracy przydziela się MŚP lub spółkom o średniej kapitalizacji jako wykonawcom lub podwykonawcom. Zamówienia na dodatkowe ilości produktów związanych z obronnością dla Ukrainy i Mołdawii - ze względu na szczególną sytuację w dziedzinie bezpieczeństwa panującą w tych dwóch krajach kandydujących do Unii w świetle wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie- powinny być możliwe, za zgodą uczestniczących państw członkowskich.

(26)

Państwa członkowskie i kraje stowarzyszone powinny wyznaczyć pełnomocnika ds. zamówień w celu przeprowadzenia zamówień realizowanych na zasadzie współpracy w ich imieniu. Pełnomocnikiem ds. zamówień powinna być instytucja zamawiająca zdefiniowana w art. 2 ust. 1 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE (4) i w art. 3 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/25/UE (5) mająca siedzibę w państwie członkowskim lub państwie stowarzyszonym, Europejska Agencja Obrony lub organizacja międzynarodowa.

(27)

Zgodnie z art. 193 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 (6) (zwanego dalej „rozporządzeniem finansowym”) dotacji można udzielić na działanie, które już się rozpoczęło, pod warunkiem że wnioskodawca może wykazać potrzebę rozpoczęcia działania przed podpisaniem umowy o udzielenie dotacji. Wojna napastnicza Rosji przeciwko Ukrainie spowodowała drastyczną zmianę warunków na rynku obronnym, do których EDTIB musi się dostosować w bardzo ograniczonym czasie. Ze względu na pilny i poważny charakter tego dostosowania oraz ryzyko dalszego rozdrobnienia rynku wewnętrznego i łańcuchów dostaw odnośnych produktów związanych z obronnością, działania państw członkowskich rozpoczynających współpracę w zakresie wspólnych zamówień były pilnie potrzebne, by wysłać istotny sygnał dla rynku i EDTIB. W związku z tym powinno być możliwe unijne wsparcie finansowe na wczesnym etapie. Na zasadzie odstępstwa od art. 193 rozporządzenia finansowego powinno być zatem możliwe przewidzenie, w decyzji w sprawie finansowania, wkładów finansowych na rzecz działań obejmujących okres od dnia 24 lutego 2022 r., nawet jeśli działania te rozpoczęły się przed złożeniem wniosku o udzielenie dotacji, pod warunkiem że nie zostały one ukończone przed podpisaniem umowy o udzielenie dotacji.

(28)

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla przepisów ustanowionych dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/81/WE (7). Niniejsze rozporządzenie przewiduje jednak bardziej szczegółowe wymogi kwalifikowalności. Dyrektywa 2009/81/WE stanowi, że państwa członkowskie mogą włączyć do swojego ustawodawstwa możliwość określenia, w dokumentacji zamówienia, wymogów dotyczących ochrony bezpieczeństwa dostaw lub ochrony bezpieczeństwa informacji. Niniejsze rozporządzenie opiera się na przepisach dyrektywy 2009/81/WE i nakłada na pełnomocników ds. zamówień obowiązki, by w dokumentacji zamówienia ująć wymogi kwalifikowalności. Obowiązki takie powinny mieć pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawodawstwem państwa członkowskiego i krajów stowarzyszonych, w którym pełnomocnik ds. zamówień ma siedzibę.

(29)

Zalecenie Komisji (UE) 2018/624 (8) ma na celu ułatwienie transgranicznego dostępu do rynku dla MŚP i spółek pośredniczących w sektorze obronności. W szczególności w zaleceniu tym wzywa się państwa członkowskie do wykorzystywania elastycznych rozwiązań przewidzianych w dyrektywie 2009/81/WE, takich jak te wprowadzone w jej art. 21 lub zapewniane przez częstsze dzielenie zamówień na części bądź stosowanie e-zamówień. W zaleceniu tym apeluje się też do państw członkowskich o zmniejszenie obciążenia administracyjnego związanego z zamówieniami, zwłaszcza poprzez zachowanie proporcjonalności wniosków o informacje lub kryteriów wyboru. W kontekście niniejszego rozporządzenia wyznaczony przez państwa członkowskie i kraje stowarzyszone pełnomocnik ds. zamówień powinien w jak największym stopniu wykorzystywać zalecenia Komisji przy przeprowadzaniu działań w zakresie zamówień realizowanych na zasadzie współpracy, tak by zapewnić sprawiedliwy dostęp MŚP do zamówienia objętego wsparciem.

(30)

W niniejszym rozporządzeniu określono pulę środków finansowych instrumentu na okres od dnia 27 października 2023 r. do dnia 31 grudnia 2025 r., która podczas rocznej procedury budżetowej ma stanowić dla Parlamentu Europejskiego i Rady główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 18 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 16 grudnia 2020 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych (9).

(31)

Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 (10) i rozporządzeniami Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 (11), (Euratom, WE) nr 2185/96 (12) i (UE) 2017/1939 (13) interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniami (Euratom, WE) nr 2185/96 i (UE, Euratom) nr 883/2013 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub wszelka inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939, Prokuratura Europejska (EPPO) jest uprawniona do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 (14). Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, mają w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz, w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939 - EPPO, niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonywaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.

(32)

Zgodnie z art. 85(1) decyzji Rady (UE) 2021/1764 (15) osoby i podmioty z krajów i terytoriów zamorskich kwalifikują się do objęcia ich finansowaniem, pod warunkiem przestrzegania zasad i celów instrumentu oraz ewentualnych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany kraj lub terytorium zamorskie są powiązane.

(33)

Do celów niniejszego rozporządzenia produkty związane z obronnością należy rozumieć jako produkty objęte zakresem dyrektywy 2009/81/WE, jak określono w art. 2 tej dyrektywy, w szczególności jako rodzaje produktów wymienione w wykazie broni, amunicji i materiałów wojennych określonym w decyzji Rady 255/58 z dnia 15 kwietnia 1958 r. (16) W wykazie tym figuruje jedynie wyposażenie, które zostało zaprojektowane, opracowane i wyprodukowane konkretnie do celów wojskowych. Wykaz ten ma jednak charakter ogólny i ma być szeroko interpretowany w miarę rozwoju techniki, polityki zamówień i wymogów wojskowych prowadzącego do opracowania nowych typów wyposażenia, przykładowo na podstawie wspólnego wykazu uzbrojenia Unii. Do celów niniejszego rozporządzenia produkty związane z obronnością należy również rozumieć jako obejmujące produkty, które - choć pierwotnie przeznaczone były do użytku cywilnego - zostają następnie zaadaptowane do celów wojskowych w charakterze broni, amunicji lub materiałów wojennych.

(34)

Zgodnie z art. 4 ust. 2 TUE bezpieczeństwo narodowe pozostaje w zakresie wyłącznej odpowiedzialności każdego państwa członkowskiego. Państwa członkowskie określają między sobą, które ustalenia będą miały zastosowanie do ochrony informacji niejawnych do celów zamówień realizowanych na zasadzie współpracy, zgodnie z krajowymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

(35)

Komisja chroni informacje niejawne UE zgodnie z przepisami bezpieczeństwa określonymi w decyzji Komisji (UE, Euratom) 2015/444 (17). W myśl umowy z dnia 4 maja 2011 r. między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, zebranymi w Radzie, w sprawie ochrony informacji niejawnych wymienianych w interesie Unii Europejskiej (18) i decyzji Rady 2013/488/UE (19) państwa członkowskie zapewniają taki poziom ochrony informacji niejawnych UE, który jest równoważny poziomowi przewidzianemu w przepisach bezpieczeństwa Rady określonych w decyzji 2013/488/UE.

(36)

Nie później niż dnia 31 grudnia 2026 r. Komisja powinna sporządzić sprawozdanie oceniające instrument i przekazać je Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdanie oceniające powinno zawierać ocenę wpływu i skuteczności działań podjętych na mocy instrumentu, a jednocześnie także krytyczną perspektywiczną analizę kwestii zabezpieczenia wszystkich komponentów potrzebnych w łańcuchu dostaw sektora obronności Unii, z należytym uwzględnieniem znaczenia uzgodnień dotyczących bezpieczeństwa dostaw oraz w kontekście funkcjonowania EDTIB. Ponadto w sprawozdaniu oceniającym należy wskazać braki i krytyczne zależności od niestowarzyszonych państw trzecich, w odniesieniu do surowców, komponentów i zdolności produkcyjnych, w oparciu o prace prowadzone w kontekście obserwatorium technologii krytycznych. Sprawozdanie oceniające powinno stanowić podstawę prac Komisji nad planami działania w zakresie technologii, w tym środkami ograniczania ryzyka służącymi zaradzeniu tym brakom i krytycznym zależnościom.

(37)

Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla swobody państw członkowskich w odniesieniu do ich polityki dotyczącej eksportu produktów związanych z obronnością.

(38)

Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast możliwe jest ich lepsze osiągnięcie na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 TUE. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tych celów.

(39)

Aby umożliwić jak najszybsze rozpoczęcie wdrażania niniejszego rozporządzenia, powinno ono wejść w życie w trybie pilnym,