(1)

W swoim komunikacie z dnia 9 marca 2021 r. zatytułowanym „Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie" (zwanym dalej „komunikatem w sprawie cyfrowego kompasu") Komisja określiła swoją wizję na 2030 r. służącą wzmocnieniu pozycji obywateli i przedsiębiorstw w drodze transformacji cyfrowej (zwaną dalej „cyfrową dekadą"). Droga Unii do cyfrowej transformacji gospodarki i społeczeństwa powinna obejmować suwerenność cyfrową z zachowaniem otwartości, poszanowanie praw podstawowych, praworządności i demokracji, włączenie, dostępność, równość, zrównoważoność, odporność, bezpieczeństwo, poprawę jakości życia, dostępność usług oraz respektowanie praw i aspiracji obywateli. Powinna także przyczyniać się do tworzenia gospodarki i społeczeństwa w Unii charakteryzujących się dynamiką, zasobooszczędnością i sprawiedliwością.

(2)

Transformacja cyfrowa nie jest możliwa bez silnego wsparcia nauki, badań, rozwoju i środowiska naukowego, które są siłami napędowymi rewolucji technologicznej i cyfrowej. Ponadto z uwagi na fakt, że stopień cyfryzacji gospodarki lub społeczeństwa jest kluczowym fundamentem odporności gospodarczej i społecznej, a także czynnikiem globalnego wpływu gospodarek lub społeczeństw, niezbędne jest, aby międzynarodowe działania Unii kształtowały szerokie spektrum istniejącej współpracy zgodnie z filarami cyfrowej dekady. Potrzeba takiej strukturyzacji została także ujęta we wspólnym komunikacie Komisji oraz Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa z dnia 1 grudnia 2021 r. zatytułowanym „Strategia Global Gateway", dzięki któremu Unia ma zamiar wnieść wkład w zmniejszenie globalnej luki inwestycyjnej, w oparciu o demokratyczne podejście oparte na wartościach i o wysokiej jakości przejrzyste partnerstwa, aby zaspokoić globalne potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury.

(3)

W oświadczeniu z dnia 25 marca 2021 r. członkowie Rady Europejskiej uznali komunikat w sprawie cyfrowego kompasu za krok w kierunku wytyczenia cyfrowego rozwoju Unii na następne dziesięciolecie i potwierdzili nakreśloną w tym komunikacie wizję, w tym ideę stworzenia programu polityki obejmującego efektywne ramy zarządzania, by ułatwić wdrożenie projektów wielokrajowych niezbędnych do cyfrowej transformacji Unii w kluczowych obszarach. Zachęcili oni również Komisję, by dla ułatwienia transformacji cyfrowej poszerzyła zestaw narzędzi politycznych Unii na potrzeby tej transformacji, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, oraz wykorzystała wszystkie dostępne instrumenty w ramach polityki przemysłowej, handlowej i konkurencji, polityki w dziedzinie umiejętności oraz polityki edukacyjnej i polityki w zakresie badań naukowych i innowacji, a także długoterminowe instrumenty finansowania.

(4)

Europejska deklaracja praw i zasad cyfrowych w cyfrowej dekadzie (zwana dalej „europejską deklaracją") ma stawiać ludzi w centrum transformacji cyfrowej, ma na celu promowanie zasad transformacji cyfrowej zgodnie z europejskimi wartościami i przepisami oraz ma przyczyniać się do osiągnięcia ogólnych celów niniejszej decyzji. W związku z tym Komisja i państwa członkowskie, współpracując z myślą o osiągnięciu ogólnych celów określonych w niniejszej decyzji, powinny uwzględniać zasady i prawa cyfrowe określone w europejskiej deklaracji.

(5)

Jak określono w komunikacie Komisji z dnia 5 maja 2021 r. zatytułowanym „Aktualizacja nowej strategii przemysłowej z 2020 r. - tworzenie silniejszego jednolitego rynku sprzyjającego odbudowie Europy", Unia musi zidentyfikować systemy technologii krytycznych i sektorów strategicznych w celu zaradzenia strategicznym niedociągnięciom i zależnościom wysokiego ryzyka, które mogą prowadzić do niedoborów dostaw lub do ryzyka w cyberprzestrzeni, oraz musi wspierać transformację cyfrową. Pokazuje to, jak ważne jest, by państwa członkowskie łączyły siły i wspierały starania podejmowane przez przemysł w celu rozwiązania problemu tych zależności i rozwijania strategicznych potrzeb w zakresie zdolności. Stanowi to również odpowiedź na analizę Komisji zawartą w jej komunikacie z dnia 8 września 2021 r. zatytułowanym „Sprawozdanie dotyczące prognozy strategicznej z 2021 r. Zdolność i swoboda UE w zakresie podejmowania działań". W ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 (3) oraz przygotowywania krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności Komisja zachęcała państwa członkowskie do koordynacji ich działań z myślą, między innymi, o utworzeniu projektów wielokrajowych w obszarze cyfryzacji.

Doświadczenie to uwypukliło, że - aby utworzyć projekty wielokrajowe - potrzebne jest wspieranie przez Komisję starań państw członkowskich na rzecz koordynacji, a Unia musi posiadać mechanizmy wdrażania ułatwiające dokonywanie wspólnych inwestycji. Wraz z innymi inicjatywami Komisji, takimi jak unijne obserwatorium technologii krytycznych, o którym mowa w komunikacie Komisji z dnia 22 lutego 2021 r. zatytułowanym „Plan działania na rzecz synergii między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym", należy ustanowić strukturę zarządzania służącą wdrażaniu cyfrowego kompasu, która powinna pomóc w określeniu obecnych i ewentualnych przyszłych strategicznych zależności cyfrowych Unii oraz powinna przyczynić się do wzmocnienia suwerenności cyfrowej Unii z zachowaniem otwartości.

(6)

W komunikacie z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowanym „Europejski Zielony Ład" Komisja podkreśliła, że Unia powinna wykorzystać potencjał transformacji cyfrowej, która ma decydujące znaczenie dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu. Unia powinna promować niezbędną transformację cyfrową oraz inwestować w nią, ponieważ technologie cyfrowe oraz nowe metody i procesy należą do kluczowych czynników umożliwiających osiąganie - w wielu różnych sektorach - celów w zakresie zrównoważoności przewidzianych w Europejskim Zielonym Ładzie i porozumieniu paryskim przyjętym na mocy Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (4) oraz celów Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Technologie cyfrowe takie jak sztuczna inteligencja, sieć 5G, sieć 6G, blockchain, przetwarzanie w chmurze i przetwarzanie brzegowe oraz internet rzeczy powinny służyć - także poprzez zrównoważone cykle życia - zapewnieniu przyspieszenia i zmaksymalizowania efektów polityk mających zaradzić zmianie klimatu oraz ochronie środowiska. Ponadto transformacja cyfrowa - w połączeniu z lokalizacją i nawigacją satelitarną - dają nowe możliwości w zakresie monitorowania zanieczyszczenia wody i powietrza na odległość oraz w zakresie monitorowania i optymalizacji wykorzystania energii i zasobów naturalnych. Unia potrzebuje sektora cyfrowego, który kładzie nacisk na zrównoważoność, także jeśli chodzi o jego łańcuchy dostaw, w sposób przeciwdziałający nadmiernej zależności od surowców krytycznych przy zapewnieniu, aby infrastruktura cyfrowa i technologie cyfrowe stały się, w możliwy do sprawdzenia sposób, bardziej zrównoważone, odnawialne, energooszczędne i zasobooszczędne oraz aby przyczyniały się do gospodarki i społeczeństwa o obiegu zamkniętym zrównoważonych i neutralnych dla klimatu, zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem.

(7)

Strategie polityczne i inwestycje dotyczące infrastruktury cyfrowej powinny służyć zapewnieniu konektywności, dostępnej dla wszystkich w Unii, obejmującej dostęp do internetu, tak by zniwelować przepaść cyfrową w całej Unii, ze szczególnym uwzględnieniem różnic między poszczególnymi obszarami geograficznymi.

(8)

Należy wdrożyć środki przewidziane w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu w celu intensyfikacji działań przewidzianych komunikacie Komisji z dnia 19 lutego 2020 r. zatytułowanym „Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy", opierając się na istniejących unijnych instrumentach, takich jak programy w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności, ustanowionych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 (5), i Instrument Wsparcia Technicznego ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 (6), oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 (7), (UE) 2021/690 (8), (UE) 2021/694 (9), (UE) 2021/695 (10) i (UE) 2021/1153 (11), a także na środkach przydzielonych na transformację cyfrową na podstawie rozporządzenia (UE) 2021/241. Niniejsza decyzja powinna ustanowić program polityki „Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r., aby osiągnąć, przyspieszyć i kształtować skuteczną transformację cyfrową gospodarki i społeczeństwa Unii.

(9)

W Europejskim filarze praw socjalnych ogłoszonym przez Parlament Europejski, Radę i Komisję na nieformalnym spotkaniu głów państw i rządów w dniu 17 listopada 2017 r. w Göteborgu w Szwecji wezwano do zapewnienia prawa do dostępu do podstawowych usług dobrej jakości, w tym do łączności cyfrowej, a także prawo do edukacji włączającej, charakteryzującej się dobrą jakością, szkoleń i uczenia się przez całe życie.

(10)

Aby śledzić trajektorię Unii w zakresie tempa transformacji cyfrowej, należy określić cele cyfrowe na szczeblu unijnym. Te cele cyfrowe powinny być powiązane z konkretnymi obszarami, w których oczekuje się wspólnych postępów w całej Unii. Cele cyfrowe dotyczą czterech głównych kierunków określonych w komunikacie w sprawie cyfrowego kompasu, zidentyfikowanych jako zasadnicze obszary wymagające transformacji cyfrowej w Unii: umiejętności cyfrowych, infrastruktury cyfrowej, cyfryzacji przedsiębiorstw i cyfryzacji usług publicznych.

(11)

Niniejsza decyzja pozostaje bez uszczerbku dla art. 165 i 166 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).

(12)

Umiejętności cyfrowe, podstawowe i zaawansowane, a także inne umiejętności, w tym w dziedzinie nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM), mają zasadnicze znaczenie dla przyspieszenia dostosowania przemysłu Unii do zmian strukturalnych. Celem jest umożliwienie obywatelom kompetentnym cyfrowo i posiadającym umiejętności cyfrowe, w tym także obywatelom z niepełnosprawnościami, korzystania z możliwości cyfrowej dekady. Dążąc do tego, należy skupić się na edukacji z myślą o zapewnieniu, aby społeczność edukacyjna, zwłaszcza nauczyciele, była odpowiednio przeszkolona, wykwalifikowana i wyposażona w celu skutecznego wykorzystywania technologii w swoich metodach nauczania i mogła nauczać technologii cyfrowych, tak by zapewnić uczniom lepsze przygotowanie do wejścia na rynek pracy w perspektywie krótko- i długoterminowej. Kształcenie i szkolenie cyfrowe powinno również zwiększyć atrakcyjność Unii dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy zdobyli zaawansowane umiejętności cyfrowe, oraz zwiększyć ich dostępność na unijnym rynku pracy.

W opublikowanym przez Komisję indeksie gospodarki cyfrowej i społeczeństwa cyfrowego (DESI) na 2021 r. stwierdzono, że już przed pandemią COVID-19 unijne przedsiębiorstwa, szczególnie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), miały trudności ze znalezieniem wystarczającej liczby specjalistów w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT). W związku z tym kształcenie i szkolenie cyfrowe powinno wspomagać wszystkie działania mające na celu zapewnienie, aby pracownicy byli wyposażeni w umiejętności niezbędne obecnie i w przyszłości, a służyć temu powinny mobilizacja wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron i skierowane do nich zachęty z myślą o maksymalizacji efektów inwestycji w podnoszenie istniejących umiejętności (podnoszenie kwalifikacji) i szkolenie w zakresie nowych umiejętności (zmiana kwalifikacji), a także uczenia się przez całe życie ludności aktywnej zawodowo - w celu zapewnienia pełnego wykorzystania możliwości związanych z cyfryzacją przemysłu i usług. Należy także zachęcać pracodawców do oferowania pozaformalnego szkolenia cyfrowego prowadzonego z zastosowaniem metody aktywnego uczestnictwa. Kształcenie i szkolenie będzie również przynosić konkretne zachęty do rozwoju kariery zawodowej, aby unikać nierówności szans między kobietami a mężczyznami i nierówności w ich traktowaniu oraz wyeliminować takie nierówności.

(13)

Zrównoważona infrastruktura cyfrowa na rzecz konektywności, mikroelektronika i zdolności do przetwarzania dużych zbiorów danych są kluczowymi czynnikami umożliwiającymi czerpanie korzyści z cyfryzacji, dalszy rozwój technologiczny i wiodącą pozycję Unii w dziedzinie rozwiązań cyfrowych. Zgodnie z komunikatem Komisji z 30 czerwca 2021 r. zatytułowanym „Długoterminowa wizja dla obszarów wiejskich UE - W kierunku silniejszych, lepiej skomunikowanych, odpornych i zamożnych obszarów wiejskich do 2040 r." wszystkim i na całym terytorium Unii potrzebna jest niezawodna, szybka i bezpieczna konektywność, w tym na obszarach wiejskich i oddalonych, takich jak wyspy i obszary górskie oraz regiony słabo zaludnione, a także regiony najbardziej oddalone. Społeczne zapotrzebowanie na jednolitą przepustowość niezbędną do wysyłania i pobierania danych stale rośnie. Do 2030 r. sieci o gigabitowej przepustowości powinny stać się dostępne tym, którzy potrzebują lub chcą takiej przepustowości. Wszyscy użytkownicy końcowi w Unii przebywający w stałej lokalizacji powinni mieć możliwość korzystania z sieciowych usług gigabitowych w punkcie zakończenia sieci. Ponadto wszystkie obszary zaludnione powinny być objęte ultraszybką siecią bezprzewodową nowej generacji o wydajności dorównującej co najmniej 5G. Wszystkie podmioty rynkowe korzystające z transformacji cyfrowej powinny przyjąć na siebie odpowiedzialność społeczną oraz wnosić sprawiedliwy i proporcjonalny wkład w dobra publiczne, usługi publiczne i infrastrukturę publiczną, z korzyścią dla wszystkich obywateli w Unii.

(14)

Neutralność technologiczna, która jest przewidziana w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 (12), jest zasadą, która powinna przyświecać unijnej i krajowym politykom cyfrowym w zakresie infrastruktury cyfrowej na rzecz konektywności charakteryzującej się najwyższą wydajnością, odpornością, bezpieczeństwem i zrównoważonością, by możliwe było cieszenie się dobrobytem. W związku z tym wszystkie technologie i systemy przesyłowe, które są w stanie przyczynić się do osiągnięcia konektywności gigabitowej, w tym obecne i przyszłe postępy w zakresie światłowodów, satelitów, sieci 5G lub jakiegokolwiek innego przyszłego ekosystemu i Wi-Fi nowej generacji, powinny być traktowane jednakowo, jeżeli charakteryzują się równoważną wydajnością sieci.

(15)

Ponadto przewiduje się, że popyt na półprzewodniki, które już teraz są niezbędne w większości kluczowych, strategicznych łańcuchów wartości, będzie jeszcze większy w przyszłości niż obecnie, szczególnie w najbardziej innowacyjnych dziedzinach techniki. Ponieważ półprzewodniki mają kluczowe znaczenie dla gospodarki cyfrowej, stanowią również kluczowy czynnik umożliwiający transformację w stronę modelu zrównoważonego, a tym samym przyczyniają się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu. Półprzewodniki o niskim śladzie energetycznym przyczyniają się również do wzmocnienia pozycji Unii jako lidera w dziedzinie zrównoważonych technologii cyfrowych. Przewidywane jest wzmocnienie odporności łańcucha wartości półprzewodników i zdolności do produkcji półprzewodników (w tym materiałów, sprzętu, projektowania, wytwarzania, przetwarzania i pakowania), m.in. poprzez budowanie wielkoskalowej innowacyjnej infrastruktury zgodnie z prawem Unii w zakresie zrównoważenia środowiskowego. Na przykład zdolności kwantowe oraz półprzewodniki o niskim poborze mocy są kluczowymi czynnikami umożliwiającymi osiągnięcie neutralności klimatycznej wysoce bezpiecznych węzłów brzegowych gwarantujących dostęp do związanych z danymi usług charakteryzujących się niskim opóźnieniem niezależnie od lokalizacji użytkownika.

(16)

Wychodząc poza kwestię czynników wspomagających, istniejące i przyszłe technologie staną się podstawą nowych produktów, nowych procesów produkcyjnych i nowych modeli biznesowych opartych na sprawiedliwej i bezpiecznej wymianie danych w gospodarce opartej na danych, przy jednoczesnym zapewnianiu skutecznej ochrony prywatności i danych osobowych. Transformacja przedsiębiorstw będzie zależała od ich zdolności do szybkiego i pełnego przyjmowania nowych technologii cyfrowych, w tym w pozostających obecnie w tyle ekosystemach przemysłowych i usługowych. Transformacja ta jest szczególnie ważna dla MŚP, dla których wprowadzanie rozwiązań cyfrowych wciąż stanowi wyzwanie.

(17)

Zachęca się państwa członkowskie, by w swojej administracji publicznej stosowały zasadę jednorazowości, wspierając ponowne wykorzystywanie danych, zgodnie z przepisami o ochronie danych, tak aby nie nakładać dodatkowych obciążeń na obywateli ani na przedsiębiorstwa.

(18)

Demokracja i kluczowe usługi publiczne zależą również w istotnym stopniu od technologii cyfrowych. Każdy obywatel i każde przedsiębiorstwo powinni mieć możliwość interakcji cyfrowej z administracją publiczną. W DESI powinno się monitorować niektóre parametry takich interakcji, w tym zorientowanie na użytkownika i przejrzystość. Powinien istnieć pełny dostęp, na zasadzie dobrowolności, do kluczowych usług publicznych, w tym do elektronicznej dokumentacji medycznej, w najwyższej jakości środowisku cyfrowym zapewniającym łatwe w użyciu, efektywne, rzetelne i spersonalizowane usługi i narzędzia o wysokich standardach bezpieczeństwa i ochrony prywatności. Takie kluczowe usługi publiczne powinny obejmować również usługi, które są istotne dla istotnych wydarzeń życiowych w przypadku osób fizycznych, takich jak utrata lub znalezienie pracy, studia, posiadanie lub prowadzenie samochodu, rozpoczęcie działalności gospodarczej, a także usługi istotne dla osób prawnych w ich cyklu życia gospodarczego. W procesie przestawiania się na narzędzia cyfrowe należy jednak utrzymać możliwość dostępu do usług offline.

(19)

Technologie cyfrowe powinny przyspieszać osiąganie szerszych efektów społecznych, które nie ograniczają się do sfery cyfrowej, ale mają pozytywny wpływ na codzienne życie i dobrostan obywateli. Aby transformacja cyfrowa była udana, powinna iść w parze z umacnianiem demokracji, dobrych rządów, włączenia społecznego i z bardziej wydajnymi usługami publicznymi.

(20)

Komisja powinna dokonać przeglądu tych celów cyfrowych i odnośnych definicji do czerwca 2026 r., aby ocenić, czy wciąż osiągają one wysoki poziom ambicji dotyczący transformacji cyfrowej. Komisja - o ile uzna to za konieczne - powinna mieć możliwość zaproponowania zmian celów cyfrowych, aby uwzględnić zmiany techniczne, gospodarcze i społeczne, zwłaszcza w obszarach gospodarki opartej na danych, zrównoważoności i cyberbezpieczeństwa.

(21)

Tam, gdzie wykorzystywane są środki publiczne, kwestią kluczową jest zapewnienie maksymalnych korzyści społeczeństwu i przedsiębiorstwom. W związku z tym finansowanie publiczne powinno mieć na celu zapewnienie otwartego i niedyskryminacyjnego dostępu do rezultatów finansowanych projektów, chyba że w uzasadnionych i proporcjonalnych przypadkach uważa się za właściwe inne postępowanie.

(22)

Harmonijne, inkluzywne i stałe postępy na drodze do transformacji cyfrowej i osiągnięcia celów cyfrowych w Unii wymagają kompleksowej, solidnej, niezawodnej, elastycznej i przejrzystej formy zarządzania opartej na ścisłej współpracy i na koordynacji między Parlamentem Europejskim, Radą, Komisją i państwami członkowskimi. Odpowiedni mechanizm powinien zapewniać koordynację konwergencji, wymianę najlepszych praktyk oraz spójność i skuteczność polityk i środków na szczeblu unijnym i krajowym, a także powinien zachęcać do tworzenia odpowiedniej synergii między finansowaniem unijnym i krajowym oraz między inicjatywami i programami Unii. W tym celu Komisja mogłaby wydawać wytyczne i służyć państwom członkowskim wsparciem co do jak najlepszego wykorzystania najodpowiedniejszych rodzajów synergii. Z tego względu konieczne jest ustanowienie przepisów dotyczących mechanizmu monitorowania i współpracy wdrażającego cyfrowy kompas. Taki mechanizm powinien uwzględniać różnorodność sytuacji wśród państw członkowskich i w obrębie państwach członkowskich, być proporcjonalny, zwłaszcza pod względem obciążeń administracyjnych, oraz powinien pozwalać państwom członkowskim na przyjęcie wyższego poziomu ambicji przy ustanawianiu celów krajowych.

(23)

Mechanizm monitorowania i współpracy wdrażający cyfrowy kompas powinien obejmować rozszerzony system monitorowania mający na celu identyfikowanie luk w strategicznych zdolnościach cyfrowych Unii. Powinien również obejmować mechanizm sprawozdawczości dotyczącej m.in. postępów w realizacji stosownych celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji, jak również bardziej ogólnego stanu zgodności z ogólnymi celami określonymi w niniejszej decyzji. Powinien ustanawiać ramy współpracy między Komisją a państwami członkowskimi, mającej służyć identyfikowaniu rozwiązań pozwalających wyeliminować słabe strony i proponowaniu skutecznych ukierunkowanych działań naprawczych.

(24)

Należy włączyć DESI do sprawozdania na temat stanu realizacji cyfrowej dekady (zwanego dalej „sprawozdaniem na temat cyfrowej dekady") i stosować do monitorowania postępów w realizacji celów cyfrowych. Monitorowanie takie powinno obejmować analizę wskaźników mierzących postępy na szczeblu państw członkowskich, krajowych polityk i inicjatyw służących osiągnięciu celów ogólnych oraz celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji, a także analizy horyzontalne i tematyczne służące śledzeniu transformacji cyfrowej unijnych gospodarek i ranking postępów państw członkowskich w tym zakresie. W szczególności należy dostosować wymiary i wskaźniki DESI do celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. Względem każdego celu cyfrowego należy w aktach wykonawczych, które zostaną przyjęte przez Komisję, określić kluczowe wskaźniki efektywności (KPI). KPI należy w razie potrzeby aktualizować w celu stałego skutecznego monitorowania oraz uwzględniania zmian technologicznych. Należy, w stosownych przypadkach, usprawnić mechanizm gromadzenia danych w państwach członkowskich, aby wyczerpująco przedstawiał stan postępów w realizacji celów cyfrowych oraz informacje na temat odpowiednich polityk, programów i inicjatyw na szczeblu krajowym; w miarę możliwości powinny one obejmować dane zdezagregowane według płci i regionu, zgodnie z prawem Unii i prawem krajowym.

Na podstawie przeglądów przeprowadzanych przez Komisję oraz w stosownych przypadkach, Komisja powinna przygotować, po konsultacji z państwami członkowskimi, harmonogram przyszłych potrzeb dotyczących gromadzenia danych. Ustanawiając DESI, Komisja powinna opierać się głównie na oficjalnych danych statystycznych zgromadzonych w ramach różnych unijnych badań na temat społeczeństwa informacyjnego na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1700 (13) oraz (UE) 2019/2152 (14). Komisja powinna korzystać ze specjalistycznych badań, aby gromadzić dane, które są potrzebne w kontekście istotnych wskaźników niemierzonych w ramach badań unijnych lub które nie są gromadzone w ramach innych działań sprawozdawczych, np. w ramach strategii ogłoszonej przez Komisję w komunikacie z dnia 25 czerwca 2008 r. zatytułowanym „»Najpierw myśl na małą skalę« - Program »Small Business Act« dla Europy", w tym rocznego przeglądu wyników MŚP. Definicje dotyczące celów cyfrowych ustanowione na mocy niniejszej decyzji nie stanowią precedensu dla KPI i w żaden sposób nie utrudniają przyszłego pomiaru postępów w realizacji tych celów prowadzonego za pomocą KPI.

(25)

Aby współprawodawcy mieli aktualne informacje na temat postępów transformacji cyfrowej w Unii, Komisja powinna przedkładać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie coroczne sprawozdanie na temat cyfrowej dekady zawierające przegląd i analizę cyfrowej transformacji Unii i ocenę postępów czynionych w związku z ogólnymi celami niniejszej decyzji i celami cyfrowymi na okres do 2030 r. Sprawozdanie na temat cyfrowej dekady, szczególnie DESI, powinno zostać ujęte w europejskim semestrze, również jeśli chodzi o jego aspekty związane z Instrumentem na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, a zalecane polityki, środki i działania zawarte w sprawozdaniu na temat cyfrowej dekady powinny stanowić uzupełnienie zaleceń dla poszczególnych krajów.

(26)

Od 2019 r. DESI zawiera tablicę wyników dotyczącą kobiet w sektorze cyfrowym, w której ocenia się osiągnięcia państw członkowskich w dziedzinie korzystania z internetu, umiejętności użytkowników internetu, a także umiejętności specjalistycznych i zatrudnienia, w oparciu o dwanaście wskaźników. Uwzględnienie tablicy wyników dotyczącej kobiet w sektorze cyfrowym w sprawozdaniu na temat cyfrowej dekady powinno umożliwić monitorowanie przepaści cyfrowej między kobietami a mężczyznami.

(27)

Komisja powinna uwzględnić w swoim sprawozdaniu na temat cyfrowej dekady skuteczność, z jaką cele ogólne niniejszej decyzji zrealizowano w politykach, środkach lub działaniach, a także postępy w realizacji celów cyfrowych, wyszczególniając stopień postępów Unii względem prognozowanych trajektorii każdego z celów, oceniając wysiłki niezbędne do osiągnięcia każdego z celów, w tym co do wszelkich luk inwestycyjnych w zdolnościach cyfrowych i innowacjach, a także podnosząc świadomość na temat działań potrzebnych do zwiększenia strategicznej autonomii cyfrowej z zachowaniem otwartości. Sprawozdanie powinno również zawierać ocenę wdrożenia odpowiednich wniosków regulacyjnych oraz działań podjętych na szczeblu Unii i państw członkowskich.

(28)

W oparciu o ocenę przeprowadzaną przez Komisję w sprawozdaniu należy zawrzeć konkretne zalecane polityki, środki i działania. Zalecając w sprawozdaniu polityki, środki lub działania, Komisja powinna uwzględnić najnowsze dostępne dane, podjęte wspólne zobowiązania, polityki i środki zdefiniowane przez państwa członkowskie, jak również postępy względem zalecanych działań określonych we wcześniejszych sprawozdaniach i realizowanych w ramach mechanizmu współpracy. Ponadto Komisja powinna uwzględnić różnice w możliwościach poszczególnych państw członkowskich w zakresie przyczyniania się do realizacji celów cyfrowych, a także istniejące już polityki, środki i działania, które uznaje się za właściwe do osiągnięcia tych celów, nawet jeżeli ich skutki nie są jeszcze widoczne.

(29)

Aby zapewnić osiągnięcie celów ogólnych i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji oraz aby wszystkie państwa członkowskie skutecznie się do tego przyczyniły, opracowanie i wdrożenie mechanizmu monitorowania i współpracy powinno gwarantować wymianę informacji i najlepszych praktyk poprzez konstruktywny i inkluzywny dialog między państwami członkowskimi a Komisją. Komisja powinna zapewnić, by Parlament Europejski był należycie i terminowo informowany o wyniku dialogu.

(30)

Komisja powinna ustanowić, wraz z państwami członkowskimi, prognozowane trajektorie dla Unii służące osiągnięciu celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. Państwa członkowskie powinny w miarę możliwości przełożyć takie prognozowane trajektorie na prognozowane trajektorie krajowe i powinny, w stosownych przypadkach, uwzględnić należycie wymiar regionalny. Należy wziąć pod uwagę różne możliwości i różne sytuacje wyjściowe poszczególnych państw członkowskich w zakresie przyczyniania się do realizacji celów cyfrowych i odzwierciedlić je w prognozowanych trajektoriach krajowych. Prognozowane trajektorie krajowe powinny pomóc w ocenie postępów w czasie na szczeblu krajowym i unijnym.

(31)

Aby zapewnić skuteczną i efektywną współpracę między Komisją a państwami członkowskimi, państwa członkowskie powinny przedłożyć Komisji krajowe strategiczne plany działania dotyczące cyfrowej dekady obejmujące okres do 2030 r. (zwane dalej „krajowymi planami działania"), proponując, o ile jest to możliwe i mierzalne na szczeblu krajowym, krajowe prognozowane trajektorie, opisujące wszystkie planowane, przyjęte lub wdrożone instrumenty mające przyczynić się do osiągnięcia na szczeblu Unii celów ogólnych i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ujęcia w swoich krajowych planach działania informacji na temat polityk, środków i działań, które mają być realizowane na szczeblu regionalnym. Takie krajowe plany działania powinny zostać sporządzone po konsultacjach z najważniejszymi zainteresowanymi stronami, takimi jak organizacje biznesowe, w tym przedstawiciele MŚP, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie, w tym osoby starsze i młodzież, oraz przedstawiciele szczebla lokalnego i regionalnego, i powinny być jednym z kluczowych narzędzi służących koordynacji polityk państw członkowskich i zapewnieniu przewidywalności na rynku. Państwa członkowskie powinny uwzględnić istotne inicjatywy sektorowe, zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym, i sprzyjać zachowaniu spójności z tymi inicjatywami. Zobowiązanie państwa członkowskiego do przedstawienia krajowego planu działania przyczyniającego się do osiągnięcia celów cyfrowych na szczeblu Unii nie uniemożliwia temu państwu członkowskiemu opracowania i wdrażania strategii krajowych lub regionalnych ani specjalizowania się w niektórych dziedzinach przemysłowych lub cyfrowych.

(32)

Podczas cyklów współpracy między Komisją a państwami członkowskimi państwa członkowskie mogą zaproponować korekty w swoich krajowych planach działania, aby wziąć pod uwagę rozwój sytuacji w zakresie transformacji cyfrowej na szczeblu unijnym i krajowym oraz uwzględnić w szczególności polityki, środki i działania zalecane przez Komisję. Aby wspierać spójne i porównywalne podejście we wszystkich państwach członkowskich oraz ułatwić przygotowanie krajowych planów działania, Komisja powinna wydawać wytyczne określające bardziej szczegółowo kluczowe elementy struktury krajowego planu działania, a w szczególności elementy wspólne, które powinny zostać zawarte we wszystkich krajowych planach działania. Wytyczne te powinny również przewidywać ogólne podejście, które państwa członkowskie powinny stosować przy opracowywaniu prognozowanych trajektorii krajowych.

(33)

Mechanizm monitorowania i współpracy między Komisją a państwami członkowskimi powinien rozpocząć się od oceny ich krajowych planów działania i opierać się na danych dostarczonych w sprawozdaniu na temat cyfrowej dekady i zawartej w nim ocenie, a także na informacjach zwrotnych otrzymanych od właściwych zainteresowanych stron, takich jak organizacje biznesowe, w tym przedstawiciele MŚP, partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie, a także przedstawiciele szczebla lokalnego i regionalnego.

(34)

Harmonogram współpracy powinien uwzględniać konieczność odzwierciedlenia wyników wcześniejszych cyklów współpracy, a także polityki, środki, działania i ewentualne korekty wprowadzane do krajowych planów działania co dwa lata.

(35)

Aby czynić postępy w realizacji celów cyfrowych zgodnie z prognozowanymi trajektoriami, państwa członkowskie, w przypadku których w sprawozdaniu uznano, że nie poczyniły wystarczających postępów w danym obszarze, powinny zaproponować korekty polityk, środków i działań, które zamierzają wprowadzić w celu przyspieszenia postępów w tym kluczowym obszarze. Ponadto Komisja i państwa członkowskie powinny zbadać, w jaki sposób państwa członkowskie odniosły się, wspólnie i indywidualnie, do polityk, środków i działań wspomnianych w sprawozdaniu z roku poprzedniego. Państwo członkowskie powinno mieć możliwość zwrócenia się z wnioskiem o rozpoczęcie procesu wzajemnej oceny, aby pozwolić innym państwom członkowskim na przekazanie uwag na temat propozycji, które chce przedstawić w swoim krajowym planie działania, zwłaszcza w odniesieniu do ich przydatności do osiągnięcia danego celu. Komisja powinna ułatwiać wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w procesie wzajemnej oceny.

(36)

Komisja wraz z co najmniej jednym państwem członkowskim lub co najmniej dwa państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia wspólnych zobowiązań dotyczących skoordynowanych działań, które chciałyby zrealizować, aby osiągnąć cele cyfrowe, ustanawiać projekty wielokrajowe oraz uzgadniać inne polityki, środki i działania na szczeblu unijnym i krajowym, mając na uwadze postępy w realizacji tych celów zgodnie z prognozowanymi trajektoriami. Wspólne zobowiązanie jest inicjatywą na rzecz współpracy, w szczególności z myślą o przyczynieniu się do osiągnięcia celów ogólnych i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. Projekty wielokrajowe i konsorcja na rzecz europejskiej infrastruktury cyfrowej (EDIC) powinny obejmować co najmniej trzy państwa członkowskie.

(37)

Przy monitorowaniu realizacji celów ogólnych i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji Komisja i państwa członkowskie mają obowiązek lojalnej współpracy zgodnie z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej. Konieczne jest zatem, aby każde zaproszenie do współpracy wystosowane przez Komisję pociągało za sobą odpowiednie działania następcze państw członkowskich, w szczególności w przypadku znacznego odchylenia od prognozowanej trajektorii krajowej danego państwa członkowskiego lub w przypadku gdy takim odchyleniem nie zajęto się przez dłuższy okres.

(38)

Skuteczne wdrożenie zalecanych polityk, środków i działań oraz krajowych planów działania, a także wprowadzanych w nich korekt, ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów ogólnych i celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji. Zorganizowany dialog z poszczególnymi państwami członkowskimi ma zasadnicze znaczenie dla ukierunkowania i wspierania ich w określaniu i wdrażaniu odpowiednich środków służących postępom w realizacji ich prognozowanych trajektorii krajowych, w szczególności w przypadkach, gdy państwa członkowskie uznają za niezbędną korektę swoich krajowych planów działania o polityki, środki lub działania zalecane przez Komisję. Komisja powinna zapewnić odpowiednie informowanie Parlamentu Europejskiego i Rady, w szczególności o procesie zorganizowanego dialogu i jego efektach.

(39)

Aby zapewnić przejrzystość i udział społeczeństwa, Komisja powinna angażować wszystkie zainteresowane strony. W tym celu Komisja powinna ściśle współpracować z zainteresowanymi stronami, w tym społeczeństwem obywatelskim oraz podmiotami prywatnymi i publicznymi, takimi jak podmioty prawa publicznego z sektorów kształcenia i szkolenia lub zdrowia, i powinna konsultować z nimi środki przyspieszające transformację cyfrową na szczeblu unijnym. W ramach konsultacji z zainteresowanymi stronami Komisja powinna zapewnić maksymalną inkluzywność i angażować podmioty, które odgrywają istotną rolę w promowaniu udziału kobiet i dziewcząt w edukacji cyfrowej i zawodach o profilu cyfrowym, tak by promować podejście jak najbardziej zrównoważone pod względem płci podczas wdrażania krajowych planów działania przez państwa członkowskie. Zaangażowanie zainteresowanych stron jest ważne również na szczeblu państw członkowskich, w szczególności przy przyjmowaniu przez nie krajowych planów działania i ich ewentualnych korekt. Zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym Komisja i państwa członkowskie powinny w odpowiednim czasie i proporcjonalnie do dostępnych zasobów angażować organizacje biznesowe, w tym przedstawicieli MŚP, partnerów społecznych i społeczeństwo obywatelskie.

(40)

Projekty wielokrajowe powinny umożliwić interwencję na szeroką skalę w obszarach kluczowych dla osiągnięcia celów cyfrowych określonych w niniejszej decyzji, szczególnie poprzez łączenie zasobów unijnych, zasobów państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, zasobów ze źródeł prywatnych. Jeżeli jest to konieczne do osiągnięcia celów cyfrowych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość angażowania państw trzecich stowarzyszonych z zarządzanym bezpośrednio unijnym programem, który wspiera transformację cyfrową Unii. Projekty wielokrajowe należy wdrażać w sposób skoordynowany, w ramach ścisłej współpracy pomiędzy Komisją a państwami członkowskimi. Komisja powinna odgrywać ważną rolę w przyspieszaniu realizacji projektów wielokrajowych, identyfikując projekty wielokrajowe gotowe do wdrożenia spośród kategorii projektów przedstawionych orientacyjnie w załączniku do niniejszej decyzji, doradzając państwom członkowskim co do wyboru najwłaściwszego mechanizmu wdrażania, co do źródeł finansowania i ich łączenia, i co do innych strategicznych kwestii związanych z wdrażaniem tych projektów. W stosownych przypadkach Komisja powinna wydawać wytyczne dotyczące utworzenia konsorcjum EDIC jako mechanizmu wdrażania. Państwa członkowskie, które sobie tego życzą, mogą współpracować lub podejmować skoordynowane działania w obszarach innych niż określone w niniejszej decyzji.

(41)

Publiczne wsparcie na rzecz projektów wielokrajowych powinno być wykorzystywane w szczególności do niwelowania niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji, w sposób proporcjonalny, bez zakłócania równych warunków działania czy powielania finansowania prywatnego lub wypierania go. Projekty wielokrajowe powinny mieć wyraźną europejską wartość dodaną i powinny być wdrażane zgodnie z obowiązującym prawem Unii i prawem krajowym spójnym z prawem Unii.

(42)

Projekty wielokrajowe powinny być w stanie przyciągać i łączyć, w wydajny sposób, różne źródła finansowania pochodzące z Unii i państw członkowskich oraz, w stosownych przypadkach, finansowanie z państw trzecich stowarzyszonych z zarządzanym bezpośrednio unijnym programem, który wspiera transformację cyfrową Unii, i w miarę możliwości dążyć do osiągnięcia synergii między nimi. Należy w szczególności umożliwić łączenie finansowania pochodzącego z zarządzanych centralnie unijnych programów z zasobami, do których wniesienia zobowiązały się państwa członkowskie, w tym, pod pewnymi warunkami, z wkładami z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, jak wyjaśniono w części 3 skierowanych do państw członkowskich wytycznych Komisji dotyczących ich krajowych planów odbudowy i zwiększania odporności, a także z wkładami z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności. W każdym przypadku, gdy jest to uzasadnione charakterem danego projektu wielokrajowego, powinny być również dozwolone wkłady innych podmiotów niż Unia i państwa członkowskie, w tym wkłady prywatne.

(43)

Komisja, współpracując z państwami członkowskimi i działając jako koordynator projektów wielokrajowych, powinna pomagać państwom członkowskim w określaniu ich interesów w projektach wielokrajowych, wydawać niewiążące wytyczne dotyczące wyboru optymalnych mechanizmów wdrażania oraz zapewniać pomoc we wdrożeniu, przyczyniając się do możliwie najszerszego uczestnictwa. Komisja powinna zapewniać takie wsparcie, chyba że sprzeciwiają się temu państwa członkowskie uczestniczące w projekcie wielokrajowym. Komisja powinna działać we współpracy z uczestniczącymi państwami członkowskimi.

(44)

Komisja powinna mieć możliwość ustanowienia EDIC, na wniosek zainteresowanych państw członkowskich i po dokonaniu oceny tego wniosku, w celu wdrożenia konkretnego projektu wielokrajowego.

(45)

Przyjmujące państwo członkowskie powinno ustalić, czy EDIC spełnia wymogi umożliwiające uznanie go za organizację międzynarodową, o której mowa w art. 143 ust. 1 lit. g) i art. 151 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 2006/112/WE (15) i za organizację międzynarodową, o której mowa w art. 12 ust. 1 lit. b) dyrektywy Rady 2008/118/WE (16).

(46)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w odniesieniu do KPI i do ustanawiania EDIC. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (17).

(47)

Niniejsza decyzja nie ma zastosowania do środków przyjmowanych przez państwa członkowskie w zakresie bezpieczeństwa narodowego, bezpieczeństwa publicznego lub obrony,

a)

europejskie wspólne infrastruktura i usługi w zakresie danych;

b)

wyposażenie Unii w niezawodne procesory nowej generacji o niskim poborze mocy;

c)

rozwijanie wdrażania korytarzy 5G w całej Europie;

d)

nabywanie superkomputerów i komputerów kwantowych i włączanie ich do Wspólnego Przedsięwzięcia w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali (Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC);

e)

rozwijanie i wdrażanie ultrabezpiecznej kwantowej i satelitarnej infrastruktury łączności;

f)

wdrażanie sieci centrów monitorowania bezpieczeństwa;

g)

podłączona do sieci administracja publiczna;

h)

europejska infrastruktura usług technologii blockchain;

i)

europejskie centra innowacji cyfrowych;

j)

inicjatywa partnerstwa w zakresie zaawansowanych technologii na rzecz umiejętności cyfrowych w ramach paktu na rzecz umiejętności, uruchomiona komunikatem Komisji z dnia 1 lipca 2020 r. zatytułowanym „Europejski program na rzecz umiejętności służący zrównoważonej konkurencyjności, sprawiedliwości społecznej i odporności";

k)

umiejętności i szkolenia w zakresie cyberbezpieczeństwa;

l)

inne projekty spełniające wszystkie wymogi określone w art. 11, które z czasem staną się niezbędne do osiągnięcia celów ogólnych programu „Droga ku cyfrowej dekadzie" do 2030 r. ze względu na zachodzące zmiany społeczne, gospodarcze lub środowiskowe.