(1)

Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony (2) (zwany dalej "układem o stowarzyszeniu") stanowi podstawę stosunków między Unią a Republiką Mołdawii . Zgodnie z decyzją Rady 2014/492/UE (3), tytuł V układu o stowarzyszeniu, który dotyczy handlu i zagadnień związanych z handlem, był tymczasowo stosowany od dnia 1 września 2014 r., zaś wszedł w życie dnia 1 lipca 2016 r. po ratyfikowaniu układu o stowarzyszeniu przez wszystkie państwa członkowskie.

(2)

W układzie o stowarzyszeniu jego strony (zwane dalej "stronami") wyrażają dążenie do wzmocnienia i poszerzenia stosunków w sposób ambitny i innowacyjny w celu ułatwienia osiągnięcia stopniowej integracji gospodarczej zgodnie z prawami i obowiązkami wynikającymi z członkostwa stron w Światowej Organizacji Handlu.

(3)

W art. 143 układu o stowarzyszeniu przewidziano stopniowe ustanowienie przez strony strefy wolnego handlu, zgodnie z art. XXIV układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu 1994 ("GATT 1994"). W tym celu w art. 147 układu o stowarzyszeniu ustanowiono stopniowe znoszenie należności celnych zgodnie z tabelami zawartymi w załączniku XV do układu o stowarzyszeniu oraz przewidziano możliwość przyspieszenia takiego znoszenia oraz rozszerzenia jego zakresu.

(4)

Niczym niesprowokowana i nieuzasadniona wojna napastnicza Rosji wobec Ukrainy, która rozpoczęła się 24 lutego 2022 r., wywarła głęboki negatywny wpływ na zdolność Republiki Mołdawii do wymiany handlowej z resztą świata, w szczególności dlatego, że w obszarze eksportu Republika Mołdawii zależna była od tranzytu przez terytorium Ukrainy i od ukraińskiej infrastruktury, które obecnie są w dużej mierze niedostępne. W takich wyjątkowych okolicznościach i aby złagodzić negatywne skutki wojny napastniczej Rosji wobec Ukrainy dla gospodarki Republiki Mołdawii, konieczne jest szybsze zacieśnienie stosunków gospodarczych między Unią a Republiką Mołdawii oraz szybkie wsparcie gospodarki Republiki Mołdawii. Konieczne i właściwe jest zatem pobudzenie przepływów handlowych Republiki Mołdawii w formie środków tymczasowej liberalizacji handlu przyznających dodatkowe kontyngenty bezcłowe na siedem produktów rolnych nadal objętych rocznymi bezcłowymi kontyngentami taryfowymi, w ramach przyspieszenia procesu znoszenia należności celnych w wymianie handlowej między Unią a Republiką Mołdawii.

(5)

Zgodnie z art. 21 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) Unia jest zobowiązana zapewnić spójność między różnymi obszarami swoich działań zewnętrznych. Zgodnie z art. 207 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wspólna polityka handlowa ma być prowadzona zgodnie z zasadami i celami działań zewnętrznych Unii.

(6)

Środki liberalizacji handlu ustanowione niniejszym rozporządzeniem powinny przybrać formę tymczasowych dodatkowych kontyngentów bezcłowych na niektóre produkty rolne nadal objęte kontyngentami taryfowymi. Za sprawą takich środków Unia pogłębi integrację gospodarczą między Unią a Republiką Mołdawii i tymczasowo zapewni odpowiednie wsparcie gospodarcze Republiki Mołdawii i podmiotom gospodarczym, które odczuwają skutki wojny napastniczej Rosji wobec Ukrainy. Zgodnie z załącznikiem XV-A do układu o stowarzyszeniu kontyngentom taryfowym podlega siedem produktów rolnych z Republiki Mołdawii. Produkty te to: pomidory, czosnek, winogrona stołowe, jabłka, wiśnie i czereśnie, śliwki i sok winogronowy. Dwa z tych produktów (śliwki i winogrona stołowe) były wywożone przez Republikę Mołdawii w dużych ilościach na rynki państw trzecich, w szczególności do Rosji, Białorusi i Ukrainy. W odniesieniu do tych produktów należy wprowadzić dodatkowe kontyngenty bezcłowe, aby tymczasowo wesprzeć przekierowanie do Unii, w razie potrzeby, wielkości sprzedaży pierwotnie kierowanych na te rynki. W przypadku pozostałych produktów (pomidorów, czosnku, jabłek, wiśni i czereśni oraz soku winogronowego) nowo wprowadzone kontyngenty taryfowe składałyby się z dodatkowych bezcłowych ilości odpowiadających tym, które określono w układzie o stowarzyszeniu.

(7)

Aby zapobiec nadużyciom finansowym, uprawnienie do korzystania ze środków handlowych przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu powinno być uzależnione od przestrzegania przez Republikę Mołdawii wszystkich odpowiednich warunków uzyskania korzyści na mocy układu o stowarzyszeniu, w tym reguł pochodzenia danych produktów i procedur z nimi związanych, a także zaangażowania Republiki Mołdawii w bliską współpracę administracyjną z Unią, jak przewidziano w układzie o stowarzyszeniu.

(8)

Republika Mołdawii powinna powstrzymywać się od wprowadzania nowych ceł lub opłat o skutku równoważnym oraz nowych ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym wobec przywozu pochodzącego z Unii, od podnoszenia obecnych poziomów ceł lub opłat lub od wprowadzania wszelkich innych ograniczeń, chyba że jest to wyraźnie uzasadnione w kontekście wojny. W przypadku niespełnienia przez Republikę Mołdawii któregokolwiek z tych warunków Komisja powinna być uprawniona do tymczasowego zawieszenia wszystkich lub niektórych środków handlowych ustanowionych niniejszym rozporządzeniem.

(9)

W art. 2 układu o stowarzyszeniu przewidziano między innymi, że poszanowanie zasad demokratycznych, praw człowieka i podstawowych wolności, a także zwalczanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia, związanych z nią materiałów oraz środków ich przenoszenia również stanowią istotne elementy układu o stowarzyszeniu. Na podstawie tego samego artykułu strony zobowiązują się w szczególności do przestrzegania następujących zasad ogólnych dotyczących: poszanowania zasady praworządności i dobrych rządów, zwalczania korupcji, działalności przestępczej, zorganizowanej lub innej, w tym działalności o charakterze transnarodowym, oraz terroryzmu, a także poszanowania zasad zrównoważonego rozwoju i skutecznego multilateralizmu. Należy wprowadzić możliwość tymczasowego zawieszenia środków liberalizacji handlu przewidzianych w niniejszym rozporządzeniu, jeżeli Republika Mołdawii nie będzie przestrzegać tych istotnych elementów albo tych zasad ogólnych.

(10)

W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze do tymczasowego zawieszania środków liberalizacji handlu określonych w niniejszym rozporządzeniu, w przypadkach gdy przywóz dokonywany na podstawie niniejszego rozporządzenia ma lub może mieć poważny wpływ na unijnych producentów produktów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych. Z uprawnień tych należy korzystać zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 (4).

(11)

Z zastrzeżeniem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego przez Komisję należy przewidzieć możliwość tymczasowego zawieszenia środków liberalizacji handlu, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, w odniesieniu do co najmniej jednego produktu objętego zakresem zastosowania niniejszego rozporządzenia, jeśli środki te powodują poważne trudności lub stwarzają zagrożenie wystąpienia poważnych trudności dla unijnych producentów produktów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych.

(12)

Roczne sprawozdanie Komisji w sprawie wdrażania pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu, stanowiącego integralną część układu o stowarzyszeniu, powinno zawierać szczegółową ocenę wdrożenia środków liberalizacji handlu ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu.

(13)

Z uwagi na pilny charakter sprawy związany z prowadzoną przez Rosję wojną napastniczą wobec Ukrainy, należy zastosować wyjątek od terminu ośmiu tygodni przewidziany w art. 4 Protokołu nr 1 w sprawie roli parlamentów narodowych w Unii Europejskiej, załączonego do TUE, do TFUE i do Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej.

(14)

Ze względu na sytuację gospodarczą w Republice Mołdawii wymagającą podjęcia natychmiastowych działań niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej,