PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 194 ust. 1 lit. c),

uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,

po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,

uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego (¹),

po konsultacji z Komitetem Regionów,

stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą (²),

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 663/2009 (³) ustanowiono Europejski program energetyczny na rzecz naprawy gospodarczej (EPENG), aby wspomóc naprawę gospodarczą poprzez przyznanie puli środków finansowych w wysokości 3,98 mld EUR na lata 2009 i 2010.

(2) Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla celu, jakim jest przyznanie do końca 2010 r. możliwie największej części puli środków finansowych w wysokości 3,98 mld EUR na realizację podprogramów, o których mowa w rozdziale II rozporządzenia (WE) nr 663/2009. Ustalono jednak, że ta część tej kwoty nie zostanie przekazana w ramach tych podprogramów.

(3) Zgodnie ze strategią Europa 2020 na rzecz zrównoważonego wzrostu i zatrudnienia oraz zgodnie z pakietem klimatyczno-energetycznym UE i z planem działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii z 2006 r., dalsze wykorzystywanie źródeł energii odnawialnej na szerszą skalę oraz propagowanie efektywności energetycznej przyczyniłoby się do rozwoju ekologicznego, budowania konkurencyjnej i zrównoważonej gospodarki oraz do rozwiązywania problemów związanych ze zmianą klimatu. Dzięki wspieraniu tych polityk Unia umożliwi tworzenie nowych miejsc pracy i powstawanie ekologicznego rynku, sprzyjając tym samym rozwojowi konkurencyjnej, bezpiecznej i zrównoważonej gospodarki. Istotną rolę odgrywa w tym kontekście współpraca pomiędzy

(4) Zapewnienie większych zachęt finansowych ma zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia przeszkód związanych z wysokimi kosztami wstępnymi oraz dla stymulowania postępów w zakresie zrównoważonej energetyki. Dlatego też należy stworzyć specjalny instrument finansowy („instrument”) mający na celu wykorzystanie funduszy, przyznanych na mocy rozdziału II rozporządzenia (WE) nr 663/2009, które nie mogą być wykorzystane do końca 2010 r. Stworzenie instrumentu należy rozpatrywać z punktu widzenia inicjatywy na rzecz finansowania zrównoważonej energii zaproponowanej przez Komisję. Instrument powinien służyć wspieraniu projektów dotyczących efektywności energetycznej i energii odnawialnej oraz ułatwianiu finansowania projektów inwestycyjnych w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej przez lokalne, regionalne i krajowe organy publiczne, w szczególności w środowisku miejskim. W procesie tym należy zwrócić uwagę na synergie z innymi środkami finansowymi dostępnymi w państwach członkowskich, takimi jak fundusze strukturalne i spójności, europejska pomoc na rzecz energetyki lokalnej (ELENA) oraz Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego w ramach rozporządzenia (WE) nr 397/2009 (⁴), aby uniknąć kolidowania z innymi instrumentami finansowymi.

(5) Wsparcie inwestycyjne w zakresie zrównoważonej energetyki może być najbardziej skuteczne i pożyteczne, gdy dotyczy przedsięwzięć podejmowanych na poziomie lokalnym. Jednak w należycie uzasadnionych przypadkach może ono być skuteczniejsze na szczeblu krajowym, na przykład z powodów związanych z dostępnością lub funkcjonowaniem odnośnych struktur administracyjnych.

(6) W celu maksymalnego zwiększenia wpływu funduszy unijnych w krótkim okresie, instrumentem powinien zarządzać jeden lub kilku pośredników finansowych, takich jak międzynarodowe instytucje finansowe. Wyboru takich pośredników finansowych należy dokonywać na podstawie wykazanej przez nich zdolności do wykorzystywania funduszy w sposób możliwie najbardziej efektywny i skuteczny, w celu maksymalnego zwiększenia zaangażowania innych inwestorów publicznych i prywatnych w najkrótszym możliwym czasie, oraz osiągnięcia wysokiego wskaźnika dźwigni pomiędzy finansowaniem ze środków unijnych a całkowitymi nakładami inwestycyjnymi w celu podjęcia znaczących inwestycji w Unii. Jednakże w dobie kryzysu finansowego i gospodarczego, który wywiera szczególnie negatywny wpływ na finanse władz lokalnych i regionalnych, należy zapewnić, aby trudna sytuacja budżetowa tych władz nie uniemożliwiała im dostępu do środków.

(7) Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 663/2009, projekty inwestycyjne powinny być finansowane w ramach instrumentu tylko jeśli mają szybki, wymierny i istotny wpływ na przywrócenie dobrej koniunktury gospodarczej w Unii, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Takie projekty inwestycyjne przyczyniają się do ekologicznego wzrostu, rozwoju konkurencyjnej, wzajemnie połączonej, zrównoważonej i ekologicznej gospodarki, a także sprzyjają ochronie zatrudnienia, tworzeniu miejsc pracy i przeciwdziałaniu zmianie klimatu zgodnie z celami strategii Europa 2020.

(8) Przy wyborze działań finansowanych w ramach instrumentu i ocenie ich kwalifikowalności powinny mieć w pełni zastosowanie kryteria określone w rozporządzeniu (WE) nr 663/2009. Istotnym aspektem, który również należy brać pod uwagę, jest równowaga geograficzna projektów, aby zapewnić wpływ niniejszego rozporządzenia na odnowę gospodarczą w całej Unii oraz na uznanie faktu, że w niektórych państwach członkowskich projekty nie uzyskały finansowania w ramach rozdziału II rozporządzenia (WE) nr 663/2009 lub uzyskały je jedynie częściowo.

(9) Mając na uwadze wymagany krótkoterminowy wpływ gospodarczy niniejszego rozporządzenia, okres pomiędzy otrzymaniem wniosku w sprawie realizacji projektu a ostateczną decyzją nie powinien przekraczać sześciu miesięcy.

(10) Indywidualne zobowiązania prawne w ramach realizacji zobowiązań budżetowych podjętych na mocy przepisów rozdziału IIa należy podjąć do dnia 31 marca 2011 r.

(11) Instrument nie powinien stać się precedensem w odniesieniu do wykorzystania budżetu ogólnego Unii oraz potencjalnych przyszłych środków finansowania, w tym w sektorze energetycznym, ale powinien być raczej traktowany jako środek wyjątkowy przyjęty w okresie trudności gospodarczych.

(12) Ze względu na pilną potrzebę podjęcia działań w związku z kryzysem gospodarczym, wydatki poniesione w ramach rozdziału II rozporządzenia (WE) nr 663/2009 powinny być kwalifikowalne od dnia 13 lipca 2009 r., ponieważ wielu wnioskodawców domagało się uznania kwalifikowalności wydatków z chwilą złożenia wniosku o przyznanie dotacji zgodnie z art. 112 rozporządzenia Rady (WE, Euratom) nr 1605/2002 z 25 czerwca 2002 r. w sprawie rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich (⁵) („rozporządzenie finansowe”). Wydatki poniesione w ramach rozdziału IIa powinny kwalifikować się do finansowania od dnia 1 stycznia 2011 r.

(13) Ze względu na pilną potrzebę podjęcia działań w związku z kryzysem gospodarczym, niniejsze rozporządzenie powinno wejść w życie natychmiast po jego opublikowaniu,

PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł 1

Zmiany w rozporządzeniu (WE) nr 663/2009

W rozporządzeniu (WE) nr 663/2009 wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Niniejsze rozporządzenie przewiduje utworzenie instrumentu finansowego (»instrument«) w celu wspierania inicjatyw z zakresu efektywności energetycznej i energii odnawialnej.” ;

2) w art. 3 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Indywidualne zobowiązania prawne na mocy przepisów rozdziału II, w ramach realizacji zobowiązań budżetowych podjętych w roku 2009 i 2010, są podejmowane do dnia 31 grudnia 2010 r. Indywidualne zobowiązania prawne na mocy przepisów rozdziału IIa są podejmowane do dnia 31 marca 2011 r.”;

b) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„3. Pośrednicy finansowi, o których mowa w załączniku II, starają się przeznaczyć całość środków z wkładu Unii dostępnego w ramach instrumentu na projekty inwestycyjne i pomoc techniczną dla projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej do dnia 31 marca 2014 r. Po tym terminie nie przyznaje się środków z wkładu Unii. Wszystkie środki z wkładu Unii, które nie zostały rozdysponowane przez pośredników finansowych do dnia 31 marca 2014 r., są zwracane do budżetu ogólnego Unii. Środki z wkładu Unii przeznaczone na projekty inwestycyjne pozostają inwestowane przez określony czas, nie dłużej niż do dnia 31 marca 2034 r. Unia ma prawo do czerpania zysku ze swoich inwestycji w instrument przez cały okres jego funkcjonowania, proporcjonalnie do swojego wkładu wniesionego w instrument oraz zgodnie ze swoimi prawami udziałowcy.”;

3) dodaje się rozdział w brzmieniu:

„ ROZDZIAŁ IIa

INSTRUMENT FINANSOWY

Artykuł 21a

Fundusze, które nie mogą być rozdysponowane na mocy przepisów rozdziału II

1. Zgodnie z art. 3 ust. 2 środki, które nie mogą być przedmiotem indywidualnych zobowiązań prawnych na mocy rozdziału II, w wysokości 146 344 644,50 EUR, przeznacza się na instrument, o którym mowa w art. 1 akapit czwarty, w celu opracowania odpowiednich mechanizmów finansowania we współpracy z instytucjami finansowymi, tak aby w większej mierze zachęcać do realizacji projektów z zakresu efektywności energetycznej i korzystania z odnawialnych źródeł energii.

2. Instrument wdraża się zgodnie z załącznikiem II. Artykuł 23 ust. 1 nie ma zastosowania do instrumentu.

3. Ryzyko ponoszone przez Unię w związku z instrumentem, wraz z opłatami z tytułu zarządzania i innymi kosztami kwalifikowalnymi, ogranicza się do kwoty wkładu Unii w ten instrument, określonej w ust. 1, a budżetu ogólnego Unii nie obciąża się żadnym innym zobowiązaniem.”;

4) skreśla się art. 22;

5) w art. 23 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Pomoc EPENG jest przeznaczona wyłącznie na pokrycie wydatków związanych z projektem, poniesionych przez beneficjentów, a także, w odniesieniu do projektów określonych w art. 9, przez osoby trzecie odpowiedzialne za realizację projektu. Wydatki poniesione w ramach rozdziału II mogą być kwalifikowane, począwszy od dnia 13 lipca 2009 r.”;

b) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„ 2a. Pomoc finansowa udzielona na mocy rozdziału IIa pokrywa wydatki związane z projektami inwestycyjnymi i pomocą techniczną dla projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej poniesione przez beneficjentów wyszczególnionych w załączniku II część A pkt 3. Wydatki te mogą być kwalifikowane, począwszy od dnia 1 stycznia 2011 r.”;

6) w art. 27 wprowadza się następujące zmiany:

a) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„ 1a. Do dnia 30 czerwca 2013 r. Komisja przedstawi Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie śródokresowe z oceny dotyczące środków przyjętych zgodnie z rozdziałem IIa i skupiające się w szczególności na:

a) opłacalności, efekcie dźwigni i dodatkowości cechującej instrument;

b) udokumentowaniu należytego zarządzania finansami;

c) zakresie, w jakim instrument osiągnął cele określone w niniejszym rozporządzeniu;

d) zakresie, w jakim wymagane jest trwałe wsparcie z instrumentu dla projektów związanych z efektywnością energetyczną i energią ze źródeł odnawialnych.

W stosownych przypadkach, a w szczególności jeżeli ocena środków podjętych na mocy rozdziału IIa dokonana przez Komisję jest pozytywna, sprawozdaniu śródokresowemu z oceny towarzyszy wniosek ustawodawczy dotyczący kontynuowania instrumentu.”;

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Komisja przedstawia Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie z oceny wyników osiągniętych przez EPENG zgodnie z art. 27 ust. 4 rozporządzenia finansowego.”;

7) w art. 28 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Sprawozdanie obejmuje informacje na temat wszystkich kosztów ogólnych związanych z ustanowieniem i wdrażaniem instrumentu utworzonego na mocy rozdziału IIa.”;

8) załącznik otrzymuje oznaczenie „Załącznik I” oraz dodaje się załącznik w brzmieniu:

„ZAŁĄCZNIK II

INSTRUMENT FINANSOWY

A. Wdrażanie instrumentu finansowego w przypadku projektów dotyczących zrównoważonej energii

1. Zakres instrumentu

Instrument finansowy (»instrument«) jest wykorzystywany do rozwoju oszczędności energii, efektywności energetycznej i energii odnawialnej oraz ułatwia finansowanie inwestycji w tych dziedzinach przez lokalne, regionalne, a w należycie uzasadnionych przypadkach – krajowe organy publiczne. Instrument wdraża się zgodnie z przepisami dotyczącymi przekazania zadań wykonawczych w odniesieniu do budżetu, ustanowionymi w rozporządzeniu finansowym i zasadach wykonania tego rozporządzenia.

Instrument wykorzystuje się do celów finansowania inwestycji w zakresie efektywności energetycznej, podejmowanych w szczególności w środowisku miejskim. Obejmuje on w szczególności projekty dotyczące:

a) budynków publicznych i prywatnych, zawierających rozwiązania w zakresie wykorzystania efektywności energetycznej lub energii odnawialnej, w tym takie, które opierają się na stosowaniu technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT);

b) inwestycji w celu osiągnięcia wysokiej efektywności energetycznej skojarzonej gospodarki energetycznej (CHP), w tym mikrokogeneracji, i dotyczące komunalnych sieci ciepłowniczych/chłodniczych, w szczególności z wykorzystaniem źródeł energii odnawialnej;

c) zdecentralizowanych źródeł energii odnawialnej budowanych na poziomie lokalnym oraz ich włączenia w sieci elektryczne;

d) mikrogeneracji z odnawialnych źródeł energii;

e) ekologicznego transportu miejskiego w celu wspierania większej efektywności energetycznej i integracji odnawialnych źródeł energii, z naciskiem na transport publiczny, pojazdy elektryczne i wodorowe oraz ograniczone emisje gazów cieplarnianych;

f) lokalnej infrastruktury, w tym efektywnego zewnętrznego oświetlenia infrastruktury publicznej, takiego jak oświetlenie uliczne, rozwiązań w zakresie magazynowania energii elektrycznej, inteligentnych systemów pomiarowych i inteligentnych systemów elektroenergetycznych, z pełnym zastosowaniem technologii informacyjnych i komunikacyjnych;

g) technologii w zakresie efektywności energetycznej i energii odnawialnej, wykazujących potencjał innowacyjny i gospodarczy oraz wykorzystujących najlepsze dostępne procedury.

Instrument może także dostarczać środków zachęcających i wsparcia technicznego, jak również przyczyniać się do podnoszenia świadomości władz lokalnych, regionalnych i krajowych, w celu zapewnienia optymalnego wykorzystania funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, ze szczególnym uwzględnieniem udoskonaleń efektywności energetycznej i energii ze źródeł w budynkach mieszkalnych i budownictwie wszelkiego rodzaju. Instrument wspiera projekty opłacalne pod względem gospodarczym i finansowym w celu zwrotu inwestycji przyznanych przez instrument oraz w celu przyciągnięcia inwestorów publicznych i prywatnych. Instrument może więc między innymi obejmować zapewnianie środków i przydzielanie kapitału przeznaczonego na pożyczki, gwarancje, produkty typu equity i pozostałe produkty finansowe. Ponadto do 15 % finansowania, o którym mowa w art. 21a, można wykorzystać na świadczenie pomocy technicznej organom lokalnym, regionalnym lub krajowym w ustanowieniu i początkowej fazie rozmieszczania technologii związanej z projektami w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej.

2. Synergie

Przy udzielaniu pomocy finansowej lub technicznej zwraca się również uwagę na synergie z innymi środkami finansowymi dostępnymi w państwach członkowskich, takimi jak fundusze strukturalne i Fundusz Spójności oraz instrument ELENA, aby uniknąć kolidowania z innymi instrumentami.

3. Beneficjenci

Beneficjentami instrumentu są organy publiczne, najlepiej szczebla lokalnego i regionalnego, lub podmioty publiczne lub prywatne działające w imieniu tych organów publicznych.

B. Współpraca z pośrednikami finansowymi

1. Wybór oraz wymogi ogólne, w tym koszty

Instrument ustanawia się we współpracy z jednym lub kilkoma pośrednikami finansowymi i jest on otwarty na udział odpowiednich inwestorów. Wyboru pośredników finansowych dokonuje się na podstawie wykazanej przez nich zdolności do wykorzystywania funduszy w sposób możliwie najbardziej efektywny i skuteczny, zgodnie z zasadami i kryteriami określonymi w niniejszym załączniku.

Komisja zapewnia, aby całkowite koszty ogólne związane z utworzeniem i realizacją instrumentu, w tym koszty zarządzania i inne koszty kwalifikowalne fakturowane przez pośredników finansowych, pozostały możliwie najbardziej ograniczone, zgodnie z najlepszymi praktykami dla podobnych instrumentów i przy zagwarantowaniu wymaganej jakości instrumentu.

Komisja wnosi wkład Unii do instrumentu zgodnie z przepisami art. 53 i 54 rozporządzenia finansowego.

Pośrednicy finansowi są zobowiązani do przestrzegania stosownych wymogów dotyczących przekazania zadań wykonawczych względem budżetu, ustanowionych w rozporządzeniu finansowym i w jego przepisach wykonawczych, w szczególności w odniesieniu do przepisów dotyczących zamówień publicznych, kontroli wewnętrznej, rachunkowości i audytu zewnętrznego. Nie zostaną im udostępnione żadne inne środki finansowe oprócz opłat przeznaczonych na zarządzanie lub związanych z utworzeniem i realizacją instrumentu.

Szczegółowy zakres zadań i obowiązków związanych z ustanowieniem instrumentu i jego warunkami ramowymi, między innymi w zakresie monitorowania i kontroli, określa jedna lub kilka umów między Komisją a pośrednikami finansowymi.

2. Dostępność informacji

Instrument udostępnia w Internecie wszystkie informacje na temat zarządzania programami istotne dla zainteresowanych stron. Obejmuje to zwłaszcza procedury składania wniosków, informacje na temat najlepszych praktyk oraz przegląd projektów i sprawozdań.

C. Warunki finansowania oraz kryteria przyznawania pomocy i wyboru

1. Zakres finansowania

Zgodnie z załącznikiem instrument ogranicza się do finansowania:

a) projektów inwestycyjnych, które mają szybki, wymierny i istotny wpływ na przywrócenie dobrej koniunktury gospodarczej w Unii, zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych; oraz

b) pomocy technicznej dla projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej.

2. Czynniki, jakie należy uwzględnić

W odniesieniu do wyboru projektów szczególną uwagę zwraca się na równowagę geograficzną.

W odniesieniu do finansowania projektów inwestycyjnych należytą uwagę zwraca się na osiągnięcie znaczącego wskaźnika dźwigni między całkowitymi nakładami inwestycyjnymi a finansowaniem ze środków unijnych w celu podjęcia znaczących inwestycji w Unii. Jednakże wskaźnik dźwigni dla poszczególnych projektów inwestycyjnych może się wahać w zależności od wielu czynników, takich jak faktyczna wielkość i rodzaj projektu, oraz od warunków lokalnych, w tym wielkości i zdolności finansowych beneficjenta.

3. Warunki dostępu organów publicznych do finansowania w ramach instrumentu

Organy publiczne zwracające się o finansowanie projektów inwestycyjnych lub wsparcie techniczne projektów w dziedzinie efektywności energetycznej i energii odnawialnej spełniają następujące warunki:

a) podjęły zobowiązanie polityczne – lub są w trakcie jego podejmowania – w celu złagodzenia zmiany klimatycznej, w stosownych przypadkach obejmujące konkretne cele, na przykład dotyczące zwiększenia efektywności energetycznej lub wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych;

b) działają w kierunku opracowania wieloletnich strategii na rzecz złagodzenia zmiany klimatu oraz, w stosownych przypadkach, osiągnięcia swoich celów lub uczestniczą w wieloletniej strategii na szczeblu lokalnym, regionalnym lub krajowym w celu złagodzenia zmiany klimatu;

c) przyjmują publiczną odpowiedzialność za postępy w realizacji ich ogólnej strategii.

4. Kryteria kwalifikowalności i wyboru projektów inwestycyjnych w ramach instrumentu

Projekty inwestycyjne finansowane w ramach instrumentu wybiera się na podstawie następujących kryteriów kwalifikowalności i wyboru:

a) racjonalność i techniczna adekwatność podejścia;

b) solidność i efektywność kosztowa finansowania przeznaczonego na cały etap inwestycyjny działania;

c) równowaga geograficzna wszystkich projektów objętych niniejszym rozporządzeniem;

d) stopień przygotowania projektu, określony jako osiągnięcie etapu inwestycyjnego i poniesienie znacznych wydatków kapitałowych w możliwie najkrótszym czasie;

e) zakres, w jakim brak dostępu do środków finansowych wstrzymuje realizację działania;

f) zakres, w jakim finansowanie z instrumentu wywrze stymulujący wpływ na finansowanie publiczne i prywatne;

g) skutki społeczno-ekonomiczne w kategoriach ilościowych;

h) oddziaływanie na środowisko w kategoriach ilościowych.

5. Kryteria kwalifikowalności i wyboru projektów dotyczących pomocy technicznej w ramach instrumentu

Pomoc techniczna dla projektów finansowanych w ramach instrumentu jest zgodna z kryteriami kwalifikowalności i wyboru, o których mowa w pkt 4 lit. a), c), e), f) i g).”.

Artykuł 2

Wejście w życie

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie z dniem jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Strasburgu dnia 15 grudnia 2010 r.